Szablon:Dobry artykuł/archiwum/2013/04

Aktualnie na stronie głównej

Dekalog I – polski telewizyjny film psychologiczny z 1988 roku w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego, zrealizowany według scenariusza napisanego przezeń wraz z Krzysztofem Piesiewiczem. Jest to nominalnie pierwsza część cyklu filmów Dekalog, reinterpretująca pierwsze przykazanie Dekalogu: Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną, w realiach warszawskiego Ursynowa lat 80. XX wieku. Bohaterem filmu jest informatyk i wykładowca uniwersytecki Krzysztof, który wpaja swojemu synowi Pawłowi bezkrytyczną fascynację możliwościami obliczeniowymi komputera. Zaufawszy szacunkom grubości lodu w pobliskiej sadzawce, Krzysztof nieumyślnie doprowadza do tragicznej śmierci syna. W rolach głównych wystąpili: Henryk Baranowski oraz Wojciech Klata. Z całego cyklu, film Dekalog I wywołał szczególnie ożywioną reakcję krytyków. Film był analizowany z różnych perspektyw – chrześcijańskich, judaistycznych oraz świeckich. Często Dekalog I odczytywano jako krytykę „fałszywego boga” w postaci technologii informatycznych. Z uznaniem spotkało się wyczucie reżysera pod względem zastosowanych wyrafinowanych zabiegów formalnych. Czytaj więcej…

Inne Dobre Artykuły • Jak pisać w stylu encyklopedycznym?

Archiwum ekspozycji dobrych artykułów

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Dobry Artykuł.

1 kwietnia

Jenova Chen – urodzony w Chinach projektant gier komputerowych, który stara się tworzyć gry komputerowe wywołujące uniwersalne uczucia, nie przywiązane do konkretnych kultur. Jego gry wzbudzają różne reakcje, a nie tylko podekscytowanie i strach. Stwierdził, że gry komputerowe mogłyby stać się dojrzałym medium na miarę filmów poprzez dostarczanie graczom wyrafinowanych doznań. Współautor opublikowanej w 2005 roku gry pt. Cloud. Po ukończeniu studiów założył razem z Kellee Santiago firmę Thatgamecompany i podpisał kontrakt z Sony Computer Entertainment na opracowanie trzech gier. W ramach tego kontraktu ukazały się: Flow, Flower oraz Podróż.

2 kwietnia

Vinho verde – portugalskie wino oraz region winiarski, w którym jest produkowane. Dosłownie w języku portugalskim znaczy „zielone wino” i odnosi się do młodości i świeżości wina produkowanego z gron zbieranych przed osiągnięciem pełnej dojrzałości, a nie dotyczy jego koloru. Określenie pojawiło się po raz pierwszy w epoce renesansu. W ramach apelacji produkuje się wino czerwone, białe i na niewielką skalę różowe. Większość z tych win należy pić póki są świeże. Niezależnie, czy białe, czy czerwone, po nalaniu tworzy na powierzchni lekką musującą pianę, wytworzoną przez dwutlenek węgla pochodzący z fermentacji w butelce. Towarzyszy potrawom typowym dla regionu Minho: caldo verde (zupa z kapusty, ziemniaków, czosnku, cebuli i oliwy z oliwek) czy caldeira a fragateira (portugalski odpowiednik prowansalskiej bouillabaisse).

3 kwietnia

Hyman Rickover – urodzony na terenie Polski inżynier pochodzenia żydowskiego i admirał marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych, określany mianem „ojca atomowej marynarki wojennej”. W szóstym roku życia wyemigrował wraz z matką i siostrą do do Nowego Jorku, gdzie już znajdował się jego ojciec. Po z trudnością zdanych egzaminach wstępnych w 1918 roku wstąpił do akademii marynarki wojennej. W 1927 roku podjął studia inżynierskie w akademii marynarki w Annapolis oraz na uniwersytecie Columbia z zakresu inżynierii elektrycznej. Początkowo uczestniczył w programie "Manhattan". Kierowana przez niego Naval Reactors Branch doprowadziła do skonstruowania wszystkich reaktorów napędowych amerykańskiej marynarki wojennej. Po sześćdziesięciu trzech latach aktywnej służby odszedł w stan spoczynku w 1982 roku. Jego imieniem nazwano okręt podwodny USS Hyman G. Rickover (SSN-709).

4 kwietnia

Żarłacz galapagoski – rekin uważany za niebezpieczny dla ludzi z uwagi na jego ciekawość i agresywność, dlatego też odradza się nurkowania w miejscach jego występowania. Pływa najczęściej w dużych grupach i potrafi podpłynąć bardzo blisko ludzi, okazując szczególne zainteresowanie rękom i płetwom nurków. Nawet niezagrożony potrafi zaatakować. Jest bardzo odporny na typowe techniki odstraszania. Odegnane osobniki szybko wracają jeszcze bardziej podniecone. Użycie harpuna lub broni palnej może spowodować grupowy szał, z uwagi na obecną w wodzie krew zranionego osobnika. W 1839 roku, u wybrzeży Wysp Świętego Piotra i Pawła, Robert FitzRoy był świadkiem grupowego ataku żarłaczy na wyciągane z wody złowione ryby. Pomimo uderzeń wiosłami i hakami, niewzruszone rekiny w przeciągu chwili pożarły ponad połowę jednorazowego połowu. W 2008 roku żarłacze galapagoskie dwukrotnie zaatakowały ludzi. Pierwszy atak miał miejsce na Bermudach, a drugi (śmiertelny) w wodach Wysp Dziewiczych.

5 kwietnia

Bóbr europejski – gatunek ziemnowodnego gryzonia z rodziny bobrowatych (Castoridae). Jest największym gryzoniem Eurazji – masa ciała dorosłego osobnika dochodzi do 29 kg, a długość ciała do 110 cm. Jest zwierzęciem silnie terytorialnym, rodzinnym i zasadniczo monogamicznym. Wiedzie nocny tryb życia. Posiada szereg cech morfologicznych, które ułatwiają mu prowadzenie ziemnowodnego trybu życia – może przebywać pod wodą bez przerwy nawet do 15 minut. Bóbr należy do nielicznego grona gatunków, które potrafią przystosować środowisko do własnych potrzeb. Dzięki wyjątkowo silnym siekaczom bobry potrafią ściąć bardzo grube drzewa, o średnicy nawet do 1 metra. Do najbardziej charakterystycznych śladów funkcjonowania bobrów w środowisku należą budowane tamy i żeremia. Bóbr europejski podlega ochronie na podstawie dwóch aktów prawnych: Konwencji Berneńskiej oraz Dyrektywy Siedliskowej. W Polsce jest gatunkiem częściowo chronionym.

6 kwietnia

Wojna wietnamska – działania militarne na Półwyspie Indochińskim w latach 1957–1975. W konflikt zaangażowane były: z jednej strony komunistyczny Wietnam Północny (wspierany przez Związek Radziecki oraz Chiny) i kontrolowane organizacje komunistyczne w Wietnamie Południowym, Laosie i Kambodży, a z drugiej strony Wietnam Południowy wraz z międzynarodową koalicją obejmującą Stany Zjednoczone i ich sojuszników. Głośnym echem na świecie odbiła się masakra wioski Mỹ Lai w południowym Wietnamie. Po roku 1969 USA rozpoczęły proces stopniowego wycofywania swoich oddziałów. Rokowania USA z rządem Wietnamu Północnego zostały zakończone podpisaniem układów pokojowych w styczniu 1973 roku. W ciągu kolejnych kilkunastu miesięcy względnego spokoju Wietnam Północny prowadził przygotowania do ostatecznej ofensywy. W tym samym czasie Stany Zjednoczone ograniczyły wydatki na zaopatrzenie dla armii Wietnamu Południowego. W marcu 1975 rozpoczął się ostateczny atak armii północnowietnamskiej. 30 kwietnia praktycznie bez walk padł Sajgon i Wietnam Południowy przestał istnieć.

7 kwietnia

WWOOF – swobodna sieć organizacji krajowych łącząca gospodarstwa organiczne i pracujących na nich wolontariuszy. Skrót pochodzi od jej nazw w języku angielskim: World Wide Opportunities on Organic Farms lub Willing Workers on Organic Farms. Powstała w Wielkiej Brytanii w 1971 roku. Do WWOOF należy około 6000 gospodarstw w 100 krajach na całym świecie. W 2011 roku było zarejestrowanych ponad 80 tysięcy wolontariuszy. WWOOF ma na celu wspieranie ekologicznych metod hodowli, zapoznanie wolontariuszy z życiem wiejskim i umożliwienie im zdobycia doświadczenia w ekologicznych metodach upraw roślin i hodowli zwierząt. Gospodarz zapewnia wolontariuszom wyżywienie, nocleg i możliwość nauki, w zamian za pomoc w uprawach i hodowli. Od nazwy organizacji utworzono nieoficjalnie używany rzeczownik WWOOFing („WWOOFowanie”) i czasownik to WWOOF („WWOOFować”) oznaczające, że dana osoba pracuje jako wolontariusz w gospodarstwie ekologicznym.

8 kwietnia

William B. Davis – kanadyjski aktor znany szerokiej publiczności przede wszystkim z roli Palacza w serialu Z Archiwum X. Pomimo popularności odgrywanej postaci, sam rzucił palenie już w latach 70. XX wieku. Musiał dokonać wyboru pomiędzy papierosami ziołowymi, a standardowymi zawierającymi tytoń, gdy rozpoczęto produkcję serialu. Z początku zdecydował się na normalne papierosy, jednak przeszedł na ziołowe w obawie przed powrotem do nałogu. Sławę zdobytą dzięki serialowi wykorzystał, aby pomóc Kanadyjskiemu Stowarzyszeniu na Rzecz Walki z Rakiem w realizacji programu walki z paleniem tytoniu. W 2011 roku opublikował wspomnienia w książce pt. Tam gdzie unosi się dym... Rozmyślania Palacza. Aktor jest propagatorem sceptycyzmu i członkiem Committee for Skeptical Inquiry. Podczas prac nad Z archiwum X był krytykowany przez fanów serialu za niewiarę w zjawiska paranormalne i obecność na Ziemi istot pozaziemskich.

9 kwietnia

Inkwizycja rzymska – współczesne określenie zreformowanej inkwizycji papieskiej działającej po 1542 roku głównie na terenie państw włoskich; podlegającej zwierzchnictwu oraz kontroli ze strony centralnego organu Kurii Rzymskiej. Lokalne trybunały inkwizycji rzymskiej istniały do 1860 roku, natomiast Święta Kongregacja Rzymskiej i Powszechnej Inkwizycji istnieje do dziś pod nazwą Kongregacja Nauki Wiary. Historycy są zgodni, że inkwizycja rzymska była instytucją odmienną od średniowiecznej inkwizycji papieskiej. Nie sposób jednak wyznaczyć precyzyjnej granicy czasowej między tymi dwiema formami inkwizycji. Pisanie historii rzymskiej inkwizycji jest niezwykle trudne z uwagi na skromny zasób dokumentacji, jaki przetrwał do czasów współczesnych, albowiem kiedy na przełomie XVIII i XIX wieku oświeceniowe, a potem rewolucyjne rządy likwidowały trybunały inkwizycyjne, bardzo często niszczyły też ich archiwa, zaś Centralne Archiwum Kongregacji Nauki Wiary dopiero w 1998 roku zostało udostępnione do badań naukowych.

10 kwietnia

Autosan H10 – seria autobusów miejskich, lokalnych i międzymiastowych klasy midi lub maxi produkowanych w latach 1984–2003, początkowo przez Sanocką Fabrykę Autobusów, a następnie przez zakłady Autosan S.A. w Sanoku. Według pierwotnych założeń seria była opracowywana w celu zastąpienia starzejącej się rodziny H9 w segmencie międzymiastowych i miejskich autobusów klasy midi. W pierwszej połowie lat 80. zmieniono koncepcję rozwoju i dalsze prace konstrukcyjne były kontynuowane pod kątem wprowadzenia do produkcji podmiejskich i międzymiastowych autobusów klasy maxi o oznaczeniu H10-11 i H10-12, które stanowiły uzupełnienie oferty fabryki, a nie były bezpośrednimi następcami modeli H9-20 i H9-21. Do idei zastąpienia rodziny Autosan H9 autobusem klasy midi wywodzącym się z serii H10 powrócono dopiero pod koniec lat 80. W rezultacie w 1992 roku wprowadzono do produkcji model H10-10. Od drugiej połowy lat 90. autosany serii H10 były stopniowo zastępowane przez nowe modele z rodziny A10.

11 kwietnia

Trójlist – rodzaj wieloletnich roślin zielnych obejmujący 45 gatunków, które występują w Azji oraz w Ameryce Północnej. Charakterystyczną cechą morfologiczną trójlistów jest występowanie poszczególnych elementów budowy w trójkach. Z uwagi na obecność elajosomu nasiona tych roślin są rozprzestrzeniane przede wszystkim przez mrówki. Ich nasiona kiełkują bardzo wolno. W pierwszym roku siewki tworzą jedynie korzenie. Liść zarodkowy wyrasta dopiero po około 18 miesiącach. Przez pierwsze dziesięć lat życia tworzą jedynie jedną przysadkę. Młode przysadki są jadalne: na surowo jako składnik sałatek lub po ugotowaniu jako dodatek do obiadu. Są popularnymi roślinami ozdobnymi w ogrodach. Kwitną wiosną. Po przekwitnięciu pozostają zielone do późnej jesieni. Wiele gatunków trójlistów znajduje zastosowanie jako rośliny lecznicze.

12 kwietnia

Marian Zyndram-Kościałkowski – polski polityk z dwudziestolecia międzywojennego związany z obozem piłsudczykowskim, premier, podpułkownik piechoty Wojska Polskiego. Już podczas studiów rozpoczął działalność niepodległościową – w 1911 roku był jednym ze współzałożycieli struktur Związku Walki Czynnej w północno-zachodnich guberniach Imperium Rosyjskiego. Rok później został komendantem nadbałtyckiego okręgu ZWC. Od 1915 roku był w Polskiej Organizacji Wojskowej, dowodził oddziałami lotnymi POW. Używał wówczas pseudonimu Jerzy Orwid. W 1922 roku wstąpił do PSL „Wyzwolenie”. W tym czasie uzyskał mandat parlamentarny i został posłem na Sejm z ziemi wileńskiej. 13 października 1935 roku Zyndram-Kościałkowski odebrał z rąk Ignacego Mościckiego nominację na stanowisko premiera. Rząd ten odsunął od władzy tzw. grupę pułkowników – byłych współpracowników Piłsudskiego, wywodzących się z wojska. Po przegranej kampanii wrześniowej, wyemigrował z Polski. Zmarł 12 kwietnia 1946 roku w Wielkiej Brytanii.

13 kwietnia

Bajan – rosyjski krążownik pancerny z początku XX wieku, który wziął swoją nazwę od legendarnego poety i wieszcza – Bojana. Okręt został zamówiony we Francji w stoczni Forges et Chantiers de la Méditerranée (FCM) w La Seyne-sur-Mer koło Tulonu. Uroczyście zwodowano go 30 maja 1900 roku w obecności przybyłej z Paryża wielkiej księżnej Anastazji Michajłowny. Wkrótce po wejściu do służby przepłynął z Bałtyku na Daleki Wschód, tuż przed rozpoczęciem wojny rosyjsko-japońskiej. Aktywnie uczestniczył w walkach pod Port Artur, wychodząc w morze w 14 akcjach bojowych i nawiązując niejednokrotnie walkę z silniejszymi siłami przeciwnika. Był uważany za najlepszy rosyjski krążownik pancerny okresu tej wojny. Zatonął 9 grudnia 1904 roku w bazie Port Artur, na skutek ostrzału przez ciężką artylerię lądową, dzieląc los większości okrętów eskadry rosyjskiej. Po zajęciu Port Artur Japończycy podnieśli go i po remoncie wcielili do swojej floty pod nazwą Aso. Służył jako okręt szkolny, a w 1920 roku został przebudowany na stawiacz min. W 1930 wycofano go ze służby i przekształcono w okręt-cel. W tym charakterze został zatopiony 8 sierpnia 1932 roku ogniem z krążownika ciężkiego Myōkō. Nazwę Bajan nosił po nim w Rosji drugi krążownik tego typu.

14 kwietnia

Ewangelie z Rossano – kodeks majuskułowy Nowego Testamentu przekazujący tekst dwóch pierwszych Ewangelii. Rękopis przechowywany jest obecnie w katedrze w Rossano. Powstał w VI wieku. Miejsce powstania nie jest znane. Nazywany jest Codex purpureus Rossanensis i jest jednym z purpurowych kodeksów uncjalnych Nowego Testamentu. Karty kodeksu mają rozmiary 31 na 26 centymetrów i zostały ułożone w foliałach. Pergamin jest wysokiej jakości i został nasączony purpurą. Oryginał miał prawdopodobnie około 400 kart z pełnym tekstem czterech Ewangelii. Do naszych czasów zachowało się 188 kart z pełnym tekstem Ewangelii Mateusza i niemal pełnym tekstem Ewangelii Marka. Pozostała część została zniszczona w pożarze w XVII lub XVIII wieku, po którym ślady pozostały na dziesięciu ostatnich kartach. Zawiera kolorowe ilustracje: 15 stron z 17 miniaturami ilustrującymi życie Jezusa. Tekst rękopisu jest nisko oceniany przez krytyków i jest rzadko cytowany, lecz rękopis stanowi cenny zabytek z punktu widzenia historii sztuki.

15 kwietnia

Kolos – obraz olejny powstały około 1808–1812 lub 1818–1825 roku, którego autorstwo tradycyjnie jest przypisywane hiszpańskiemu malarzowi Francisco Goi. Od 1931 roku znajduje się w zbiorach Muzeum Prado. Centralna część obrazu przedstawia sylwetkę potężnego olbrzyma, który otoczony chmurami wyłania się znad gór i kroczy z wzniesionymi w gniewie pięściami i zamkniętymi oczyma. Technika i styl malarski przypominają Czarne obrazy Goi. Dominuje kolor czarny, akcenty kolorowe są minimalne. Obraz analizowano biorąc pod uwagę tło historyczne, źródła literackie epoki oraz zainteresowanie malarza postacią olbrzyma. Od 2008 roku autorstwo Goi jest otwarcie kwestionowane przez niektórych historyków sztuki. Wywołana przez madryckie muzeum debata o międzynarodowym zasięgu podzieliła znawców w temacie Goi i wywołała antagonistyczne reakcje.

16 kwietnia

Tadeusz Pawlusiak – polski skoczek narciarski, dwukrotny olimpijczyk, uczestnik mistrzostw świata, dwukrotny mistrz i sześciokrotny wicemistrz Polski. Treningi rozpoczął w 1959 roku. Początkowo uprawiał kombinację norweską. W wieku 16 lat skoczył na Krokwi 78 m. 1 kwietnia 1973 roku ustanowił nowy rekord Wielkiej Krokwi, który wynosił dotąd 112 m. Zmagania obserwowało kilkadziesiąt tysięcy widzów. Na skoczni panowały trudne warunki. W pierwszej serii jedynie Tadeusz Pawlusiak przekroczył setny metr. W finale podniesiono belkę. Skakał jako ostatni. Po płynnym locie wylądował na 113 metrze, zostając nowym rekordzistą. Jego ostatnim sukcesem było 4. miejsce na mistrzostwach kraju w 1979 roku. W wieku 33 lat zakończył sportową karierę. Podczas dwudziestu trzech lat startów wykonał ponad trzy tysiące skoków. Z uprawiania sportu nie osiągnął żadnych korzyści materialnych. W latach 1979–1989 był trenerem w BBTS Włókniarz Bielsko-Biała. Zmarł 16 kwietnia 2011 roku.

17 kwietnia

Pd3 – polskie oznaczenie stosowane przez PKP dla parowozu pospiesznego serii S5¹ kolei pruskich, który był produkowany w latach 1900–1903 w dwóch nielicznych odmianach. Parowóz posiadał czterocylindrowy sprzężony silnik parowy na parę nasyconą i układ osi 2'B (2-2-0). Lokomotywy seryjnego modelu budowane dla kolei pruskich, oznaczone od 1906 roku jako seria S5, a od 1911 jako podseria S5¹, należały do dwóch różnych odmian, określanych jako modele produkcyjne Grafenstaden i Hannover. Po I wojnie światowej na polskich kolejach był użytkowany jeden egzemplarz serii S5¹. Otrzymał on oznaczenie serii Pd3 z numerem 1, lecz został wycofany jeszcze przed 1926 rokiem. Była to jedyna lokomotywa pruskiej serii S5¹ używana poza granicami Niemiec. Podobna do niego była seria lokomotyw S5 niemieckich kolei Alzacji-Lotaryngii.

18 kwietnia

Day of Defeat: Source – gra komputerowa z gatunku first-person shooter osadzona w realiach II wojny światowej, wyprodukowana przez amerykańskie przedsiębiorstwo Valve Corporation. Jest odnowioną wersją Day of Defeat, lecz zamiast silnika GoldSrc, wykorzystanego przez oryginał, używa Source. Prace nad grą oficjalnie ogłoszono w lutym 2005 roku. W trakcie procesu tworzenia dokonano konwersji Day of Defeat poprzez przeróbki projektu gry oraz wprowadzenie kilku nowych właściwości. Na dodatek Day of Defeat: Source została użyta przez Valve Corporation w celu zaprezentowania nowych właściwości silnika Source, takich jak high dynamic range rendering i efekty filmowe. Gra została wydana na platformę Microsoft Windows 26 września 2005 roku i otrzymała głównie pozytywne oceny. Chwalono ją za klimatyczną i nastawioną na strategię rozgrywkę, oprawę audiowizualną i ogólny wygląd. W chwili wydania była krytykowana za braki w zawartości, w związku z tym do późniejszych jej aktualizacji dodawano nowe tryby gry i poziomy.

19 kwietnia

Pomniki granic getta w Warszawie – zespół 22 pamiątkowych tablic i betonowych płyt pokazujących przebieg murów warszawskiego getta na Woli i w Śródmieściu. Pomniki upamiętniają w miejskiej przestrzeni współczesnej Warszawy najdalej wysunięte punkty na granicach zamkniętej dzielnicy żydowskiej. Inicjatorami byli m.in. pracownicy Żydowskiego Instytutu Historycznego oraz Stołeczny Konserwator Zabytków. Projekt opracowali Eleonora Bergman i Tomasz Lec, przy współpracy Ewy Pustoły-Kozłowskiej oraz Jana Jagielskiego. Każdy pomnik składa się z trzech elementów: tablicy odlanej z brązu, na której przedstawiono kontury getta, tablicy z pleksiglasu z krótką informacją oraz 1–2 archiwalnymi zdjęciami, i betonowych płyt z napisem MUR GETTA 1940 umieszczonych na chodniku lub trawniku, wskazujących dokładną lokalizację najbliższych fragmentów muru getta. Projekt sfinansowało miasto stołeczne Warszawa oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

20 kwietnia

Bajan – rosyjski krążownik pancerny z początku XX wieku, który wziął swoją nazwę od legendarnego poety i wieszcza – Bojana. Okręt został zamówiony we Francji w stoczni Forges et Chantiers de la Méditerranée (FCM) w La Seyne-sur-Mer koło Tulonu. Uroczyście zwodowano go 30 maja 1900 roku w obecności przybyłej z Paryża wielkiej księżnej Anastazji Michajłowny. Wkrótce po wejściu do służby przepłynął z Bałtyku na Daleki Wschód, tuż przed rozpoczęciem wojny rosyjsko-japońskiej. Aktywnie uczestniczył w walkach pod Port Artur, wychodząc w morze w 14 akcjach bojowych i nawiązując niejednokrotnie walkę z silniejszymi siłami przeciwnika. Był uważany za najlepszy rosyjski krążownik pancerny okresu tej wojny. Zatonął 9 grudnia 1904 roku w bazie Port Artur, na skutek ostrzału przez ciężką artylerię lądową, dzieląc los większości okrętów eskadry rosyjskiej. Po zajęciu Port Artur Japończycy podnieśli go i po remoncie wcielili do swojej floty pod nazwą Aso. Służył jako okręt szkolny, a w 1920 roku został przebudowany na stawiacz min. W 1930 wycofano go ze służby i przekształcono w okręt-cel. W tym charakterze został zatopiony 8 sierpnia 1932 roku ogniem z krążownika ciężkiego Myōkō. Nazwę Bajan nosił po nim w Rosji drugi krążownik tego typu.

21 kwietnia

Ewangelie z Rossano – kodeks majuskułowy Nowego Testamentu przekazujący tekst dwóch pierwszych Ewangelii. Rękopis przechowywany jest obecnie w katedrze w Rossano. Powstał w VI wieku. Miejsce powstania nie jest znane. Nazywany jest Codex purpureus Rossanensis i jest jednym z purpurowych kodeksów uncjalnych Nowego Testamentu. Karty kodeksu mają rozmiary 31 na 26 centymetrów i zostały ułożone w foliałach. Pergamin jest wysokiej jakości i został nasączony purpurą. Oryginał miał prawdopodobnie około 400 kart z pełnym tekstem czterech Ewangelii. Do naszych czasów zachowało się 188 kart z pełnym tekstem Ewangelii Mateusza i niemal pełnym tekstem Ewangelii Marka. Pozostała część została zniszczona w pożarze w XVII lub XVIII wieku, po którym ślady pozostały na dziesięciu ostatnich kartach. Zawiera kolorowe ilustracje: 15 stron z 17 miniaturami ilustrującymi życie Jezusa. Tekst rękopisu jest nisko oceniany przez krytyków i jest rzadko cytowany, lecz rękopis stanowi cenny zabytek z punktu widzenia historii sztuki.

22 kwietnia

Obrona cmentarzy wolskich – trwająca w czasie powstania warszawskiego od 6 do 11 sierpnia 1944 roku obrona zespołu cmentarzy wyznaniowych na Powązkach oraz rejonu ul. Okopowej na warszawskiej Woli. Zaciekła walka w częściowym okrążeniu żołnierzy ze Zgrupowania „Radosław” z Kedywu związała w tym rejonie znaczne siły nieprzyjaciela i pozwoliła dowództwu AK na zorganizowanie obrony Starego Miasta. Nie uzyskawszy zgody przełożonych na ewakuację do pobliskiej Puszczy Kampinoskiej podpułkownik Jan Mazurkiewicz „Radosław” był ostatecznie zmuszony wycofać swoje oddziały przez ruiny getta na warszawską Starówkę. Walki w obronie cmentarzy wolskich kosztowały Zgrupowanie „Radosław” utratę ponad połowy pierwotnego stanu osobowego.

23 kwietnia

Apokalipsa św. Jana – prorocza księga Nowego Testamentu opisująca zagładę świata, powstanie „Nowego Świata” i Sąd Ostateczny. Pełni ważną rolę kulturotwórczą i stanowi źródło wielu symboli. Była wykorzystawana w kinematografii dla oddania ludzkich obaw oraz lęków przed końcem świata, przed śmiercią, przed nieznanymi zagrożeniami jakie niesie przyszłość. Jednym z bardziej znanych filmów, nawiązujących w tytule do ostatniej księgi biblijnej jest Czas Apokalipsy. Do Apokalipsy odnosiła się także ostatnia kompozycja Mozarta Dies irae. Wizję „czterech jeźdźców Apokalipsy” przedstawił na drzeworycie Albrecht Dürer. Bestsellerowa powieść Ibáñeza pt. Czterech jeźdźców Apokalipsy została dwukrotnie zekranizowana w 1921 i 1962. Z wizją siedmiu pieczęci ma związek film Bergmana. W malarstwie i rzeźbiarstwie była wykorzystywana postać Archanioła Michała zwyciężającego smoka, zaś liczba 666 była łączona z dyktatorami zagrażającymi porządkowi świata. W Kaplicy Sykstyńskiej Michał Anioł przedstawił na fresku Sąd Ostateczny.

24 kwietnia

Ulica Saska w Warszawie – ulica na Saskiej Kępie. Jej nazwa nawiązuje do dynastii Sasów, której przedstawiciele dzierżawili tereny tej części Warszawy. Na całej swej długości jest dwukierunkowa i jednojezdniowa. Między jezdnią a chodnikiem znajduje się szeroki pas zieleni. Zabudowę tworzą głównie domy mieszkalne, m.in. z okresu dwudziestolecia międzywojennego, a także punkty usługowe i szkoły. Zabudowa powojenna powstała częściowo w okresie PRL-u, np. budynki w ramach osiedli Saska Kępa I i Saska Kępa II, a częściowo już po 1989 roku, np. budynek przy ul. Saskiej 105. Dom przy ul. Saskiej 101, wybudowany w 1935 roku, o widocznych elementach stylu dworkowego, będący prawdopodobną lokalizacją powstańczego szpitala polowego funkcjonującego między sierpniem a październikiem 1944 roku, został wpisany do rejestru zabytków.

25 kwietnia

Matteo Maria Boiardo – włoski poeta związany z dworem Estów w Ferrarze. Uznawany za najwybitniejszego poetę włoskiego z XV wieku. Tworzył w języku łacińskim oraz włoskim. W młodości przetłumaczył z łaciny na zlecenie Herkulesa d'Este kilka dzieł starorzymskich i greckich. W 1469 roku zakochał się w Antonii Caprara, która odtąd stała się muzą jego poezji lirycznej. W 1476 roku ukazał się zbiór jego pieśni zatytułowany Canzoniere, w których opiewał piękną Antonię. Głównym jego dziełem jest niedokończony poemat rycerski, pisany oktawą w 69 pieśniach, pt. Orlando innamorato (Roland zakochany, Orland zakochany). Był to pierwszy w literaturze włoskiej utwór łączący elementy średniowiecznego eposu bohaterskiego i opowieści dworskiej. Pierwsze wydanie poematu ukazało się w 1483 roku w Reggio Emilia.

26 kwietnia

Saint Lucia na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 2008 – reprezentacja Saint Lucia podczas Letnich Igrzysk Olimpijskich 2008 w Pekinie liczyła czworo zawodników (3 kobiety i 1 mężczyzna). Saint Lucia miała swoich przedstawicieli w 2 spośród 28 rozgrywanych dyscyplin. Zawodnicy z tego kraju nie zdobyli żadnego medalu. Chorążym reprezentacji była lekkoatletka Levern Spencer, specjalizująca się w skoku wzwyż, dla której był to debiut na igrzyskach. Najmłodszą reprezentantką była 18-letnia pływaczka Danielle Beaubrun, a najstarszym przedstawicielem tego kraju był lekkoatleta specjalizujący się w skoku o tyczce – niespełna 33-letni Dominic Johnson. Najlepszym wynikiem, jaki osiągnęli reprezentanci Saint Lucia na Letnich Igrzyskach Olimpijskich 2008 była 27. pozycja, którą Levern Spencer zajęła w rywalizacji skoczkiń wzwyż.

27 kwietnia

ORP Jastrząb – jednokadłubowy okręt podwodny typu S-1 z czasów drugiej wojny światowej. Został wydzierżawiony polskiej Marynarce Wojennej przez Wielką Brytanię. Podniesienie polskiej bandery miało miejsce 12 listopada 1941 roku w Groton. Dotychczasowy S-25 otrzymał imię Jastrząb oraz nowy znak taktyczny P-551. Dowództwo objął kpt. Bolesław Romanowski. Okręt podwodny służył pod polską banderą niespełna sześć miesięcy, przebywając w tym czasie 3000 mil morskich. W wyniku omyłki dowódców sojuszniczych jednostek nawodnych w trakcie operacji dalekiej osłony konwoju PQ-15 został zatopiony na Morzu Norweskim 2 maja 1942 roku. We wrześniu 1942 roku ocalała załoga Jastrzębia została udekorowana Krzyżami Walecznych, za działanie w obronie atakowanego okrętu oraz pełną poświęcenia postawę. ORP Jastrząb jest jak dotąd jedynym w historii PMW okrętem podwodnym, jaki pokonał w stanie wynurzonym Ocean Atlantycki z zachodu na wschód. '

28 kwietnia

Gastonia – rodzaj roślinożernego dinozaura z grupy ankylozaurów (Ankylosauria), którego dokładna pozycja systematyczna jest różnie opisywana przez różnych badaczy. Rodzaj uznawano m.in. za bazalnego ankylozauryda, należącego do Polacanthidae, a także za nodozauryda. Dinozaury z tego rodzaju żyły we wczesnej kredzie na terenie dzisiejszej Ameryki Północnej, a ich skamieniałości znaleziono w formacji Cedar Mountains. Cechowały się rogatą głową, krótkimi kończynami i długim ogonem bez buławy. Grzbiet pokrywał pancerz z płyt kostnych i kolców. Uzbrojenie gastonii, zaliczanego do rodziny nodozaurów animantarksa i sylwizaura jest nie do odróżnienia, choć najbardziej przypomina to spotykane u Polacanthus foxi.

29 kwietnia

Hilary z Chichester – angielski duchowny, biskup Chichester. Studiował prawo kanoniczne i pracował w Rzymie jako notariusz papieski. Poznał tam wielu dostojników kościelnych, łącznie z przyszłym papieżem Hadrianem IV i pisarzem Janem z Salisbury. W Anglii był notariuszem z otoczenia Henryka z Blois, biskupa Winchester i brata króla Stefana z Blois. Po nieudanej nominacji na arcybiskupa Yorku, papież Eugeniusz III wynagrodził go biskupstwem Chichester w 1147 roku. Hilary spędził wiele lat zmagając się z opactwem Battle, usiłując wyegzekwować swe prawo jako biskupa do nadzoru nad tym klasztorem. Zmagał się również z Tomaszem Becketem, ówczesnym kanclerzem króla Henryka II Plantageneta, późniejszym arcybiskupem Canterbury. Hilary popierał króla Henryka II Plantageneta w jego konflikcie z Becketem. Henryk mianował Hilarego szeryfem i zatrudnił jako sędziego na dworze królewskim. Na polecenie papiestwa Hilary służył jako sędzia-delegat, by rozpatrywać sprawy, które przekazano do Anglii.

30 kwietnia

Eva Ganster – austriacka skoczkini narciarska, reprezentantka klubu SC Kitzbüheler. W lutym 1994 roku ustanowiła rekord świata w długości skoku narciarskiego kobiet na skoczni w norweskim Lillehammer, podczas zimowych igrzysk olimpijskich, uzyskując 113,5 metra. Trzy lata później jako pierwsza kobieta oddała skok na obiekcie mamucim. Uzyskała wtedy 167 metrów na skoczni Kulm w austriackim Tauplitz, co było o 53,5 metra lepszym rezultatem niż jej poprzedni rekord. Wynik ten został wpisany do księgi rekordów Guinnessa. Jest trzykrotną indywidualną mistrzynią swojego kraju i dwukrotną zdobywczynią drugiego i trzeciego miejsca w klasyfikacji generalnej FIS Ladies Winter Tournee, zwyciężczynią FIS Sommer Ladies Tournee w 2004 roku oraz dwukrotną zdobywczynią drugiego miejsca. Czterokrotnie stawała na podium Alpen Cup – raz jako zwyciężczyni (w sezonie 2001/2002), dwa razy była druga i raz trzecia. Dwukrotnie uczestniczyła w zimowej uniwersjadzie. W marcu 2005 roku zakończyła karierę sportową.