Szablon:Dobry artykuł/archiwum/2015/03

Aktualnie na stronie głównej

Gajusz Licyniusz Macer Starszy (ur. ok. 107 p.n.e. – zm. 66 p.n.e.) – rzymski polityk, mówca oraz historyk, zaliczany do annalistów młodszych. Jego dzieło historyczne nie zachowało się do naszych czasów, poza niewielką liczbą fragmentów. Przedstawiało dzieje Rzymu od jego początku do nieznanego nam momentu. Na tle innych annalistów młodszych Licyniusz Macer wyróżniał się, jak się wydaje, dociekliwością i rzetelnością, mimo manipulacji dla podkreślenia racji popularów i zasług własnego rodu. Cyceron, osobiście mu niechętny, krytycznie oceniał jego pracę, ale z racji stylu, nie zaś wiarygodności. Wykorzystywali ją Dionizjusz z Halikarnasu oraz Tytus Liwiusz, dla którego była ona jednym z podstawowych źródeł dotyczących początków Rzymu. Był czynnym stronnikiem popularów, zajmował się także obroną sądową. Po sprawowaniu namiestnictwa w jednej z prowincji, oskarżono go o zdzierstwa. Został uznany za winnego i skazany na wygnanie. Zaskoczony tym wyrokiem, zmarł w niejasnych okolicznościach. Czytaj więcej…

Inne Dobre Artykuły • Jak pisać w stylu encyklopedycznym?

Archiwum ekspozycji dobrych artykułów

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Dobry Artykuł.

1 marca

Linia M1 metra w Warszawie – pierwsza linia warszawskiego metra. Ma długość 23,1 km, 21 stacji i prowadzi z osiedla Kabaty w dzielnicy Ursynów do osiedla Młociny w dzielnicy Bielany. Decyzja o jej budowie zapadła w 1982 roku, a rok później rozpoczęto pierwsze prace na Ursynowie. W 1995 roku uruchomiono pierwszy fragment trasy łączący Ursynów i Mokotów ze Śródmieściem, a następne odcinki oddawano do eksploatacji w kolejnych latach. W 2008 roku zakończono budowę odcinka bielańskiego i uruchomiono przejazdy na całej linii. W 2014 roku podjęto decyzję o ostatecznym zaniechaniu budowy dwóch stacji śródmiejskich pominiętych w 1989 roku z powodów finansowych. Roczna liczba pasażerów przewożona I linią warszawskiego metra od jej uruchomienia do 2011 z roku na rok rosła. W 2012 roku nastąpił niewielki spadek przewozów względem 2011 roku, a w 2013 roku ponownie wzrost wynoszący 5,8% względem roku poprzedniego.

2 marca

Gruczolakorak jelita cienkiego – nowotwór złośliwy rozwijający się w obrębie jelita cienkiego. Jest to stosunkowo rzadki nowotwór, mimo znacznej długości i powierzchni tego narządu. Histopatologicznie gruczolakorak jest jednak najczęstszym nowotworem złośliwym jelita cienkiego – stanowi od 30 do 40% nowotworów złośliwych tego narządu. Pierwszymi objawami choroby nierzadko są ostre powikłania takie jak niedrożność jelita czy krwawienie z przewodu pokarmowego. Do innych częstych objawów nowotworu należą ból brzucha oraz przewlekłe krwawienie prowadzące do anemii. Rozpoznanie guza jest trudne, ze względu na małą dostępność narządu do badania. Podstawową metodą leczenia jest resekcja jelita w zakresie zdrowych tkanek, która jest jednak zwykle trudna do przeprowadzenia, ze względu na warunki, jakie stwarza rozpoznanie w momencie wystąpienia ostrych, bezpośrednio zagrażających życiu powikłań. Chemioterapia wykazuje ograniczoną skuteczność.

3 marca

Galadriela – postać ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia, kobieta z rasy elfów, z królewskiego rodu plemienia Ñoldorów. Córka Finarfina i Eärweny, siostra Finroda Felagunda, Aegnora i Angroda. Uważana jest za jedną z największych Eldarów. Jej rola i znaczenie wzrastały wraz z tworzeniem mitologii Śródziemia, trudne jest więc pogodzenie wszystkich wątków i szczegółów z jej życia. Tolkien stworzył jej postać w czasie pisania Władcy Pierścieni i dodał ją później do Silmarillionu. Opracował wiele wersji historii Galadrieli, różniących się pod wieloma względami: różnie opisano powody odpłynięcia z Amanu do Śródziemia oraz pierwotnego odrzucenia zezwolenia na powrót, różnie określone są czas i miejsce spotkania z Celebornem, wreszcie pojawia się wątek wędrówek po Śródziemiu przed ostatecznym zamieszkaniem w Lothlórien. Postać Galadrieli pojawia się w licznych dziełach pochodnych, m.in. w filmowych trylogiach Władcy Pierścieni i Hobbita.

4 marca

Kakadu cienkodzioba – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny kakaduowatych, podrodziny kakadu. Jest to hałaśliwy, stadny ptak związany z zaroślami eukaliptusowymi porastającymi doliny rzek w południowo-wschodniej Australii. Pierwotnie żywił się głównie podziemnymi organami roślinnymi (bulwami, cebulami i kłączami); wraz ze zwiększaniem areału upraw rolnych na terenie Australii w diecie kakadu cienkodziobych zwiększał się także udział ziaren zbóż, np. pszenicy. W lęgu 2-4 białe jaja, które oba ptaki z pary wysiadują przez 24-27 dni. Młode pozostają w gnieździe do 56 dni od wyklucia. Są zdolne do rozrodu po 3-4 latach. Ptak może żyć ponad 50 lat. Introdukowane lub zbiegłe z niewoli ptaki szybko się rozprzestrzeniają, w niektórych rejonach, np. zachodniej Wiktorii, stając się uciążliwymi szkodnikami upraw. Gatunek nie jest zagrożony wyginięciem.

5 marca

Led Zeppelin – brytyjska grupa założona w Londynie, będąca jednym z pionierów hard rocka. Uważana za jeden z najbardziej znaczących zespołów muzycznych w historii. Jej muzyka stanowi połączenie rocka, folku i bluesa z mniejszymi, lecz zauważalnymi, wpływami innych gatunków. Zespół sprzedał ponad 300 milionów płyt na całym świecie i ponad 111 milionów w samej Ameryce. Najbardziej znany utwór, Stairway to Heaven, stał się najczęściej emitowanym w historii rozgłośni radiowych zorientowanych na albumy. Grupa stroniła od prasy muzycznej, rzadko udzielała wywiadów, w telewizji pojawiła się tylko raz. Zespół zmienił formułę koncertów rockowych – pod koniec lat sześćdziesiątych XX wieku, gdy inni występowali przeciętnie przez trzydzieści minut, Led Zeppelin potrafił grać na żywo przez kilka godzin. Przez cały okres funkcjonowania skład formacji nie ulegał zmianom, po śmierci perkusisty Johna Bonhama w 1980 roku grupa zakończyła działalność.

6 marca

Jelcz PR110E – trolejbus produkowany przez polskie przedsiębiorstwa Jelcz z Jelcza-Laskowic oraz KPNA w latach 1980-1992. Konstrukcyjnie oparty został na bazie autobusu Jelcz PR110. Podczas przebudowy autobusu na trolejbus przerobiono napęd na elektryczny. W tym celu nastąpiła zmiana silnika - leżącego SW 680 na silnik elektryczny, umieszczono go za tylną osią. W komorze silnika zamontowano styczniki uruchamiające silnik. W środkowej części dachu zamontowano tyczkowe odbieraki prądu, typowe dla trolejbusów. Zbudowano łącznie 153 sztuk trolejbusów tego typu. Następcą tej serii był Jelcz 120MT, który opierał się na konstrukcji autobusu miejskiego Jelcz 120M. Jelcze PR100E trafiły do wszystkich polskich miast, które posiadały wówczas sieć trolejbusową. Od lat 90. do połowy pierwszej dekady XXI wieku stanowiły trzon taboru komunikacji trolejbusowej.

7 marca

Reinhard Heydrich – niemiecki oficer wywiadu, nazista, esesman w stopniu Obergruppenführera, oficer policji w stopniu generała; szef Służby Bezpieczeństwa, Gestapo, Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy, prezydent Interpolu oraz protektor Czech i Moraw w latach 1941–1942. Był jednym z organizatorów Nocy Długich Noży i współtworzył listę ludzi, którzy mieli zostać skrytobójczo zamordowani. Organizator Konferencji w Wannsee i zbrodniarz hitlerowski będący jednym z głównych współodpowiedzialnych za Zagładę Żydów. 27 maja 1942 roku agenci czeskiego rządu emigracyjnego dokonali zamachu na Heydricha. Choć sama akcja zakończyła się niepowodzeniem, Heydrich zmarł osiem dni później wskutek powikłań pooperacyjnych. Pogrzeb Heydricha był największą tego rodzaju uroczystością w dziejach III Rzeszy.

8 marca

Synagoga Chewra Nosim w Lublinie – synagoga znajdująca się w Lublinie przy ulicy Lubartowskiej 10. W latach 1945-2006 była główną synagogą lubelskich Żydów. Nie jest znana dokładna data budowy synagogi. Istniała już na pewno w 1889 roku. Zasadniczo miejsce to należało do Bractwa Pogrzebowego "Chewra Nosim", które w świetle prawa rosyjskiego do 1906 roku było organizacją nielegalną. Murowany budynek synagogi w stylu klasycystycznym, wzniesiono na planie prostokąta. W przedniej części znajdują się dwie, zaś w tylnej trzy kondygnacje. Jej charakterystycznym elementem są cztery wielkie półokrągło zakończone okna, rozdzielone pilastrami, skierowane w stronę głównej ulicy. W bożnicy przez wiele lat po wojnie przechowywano oryginalny, bogato haftowany parochet prawdopodobnie pochodzący z synagogi w Jeszywas Chachmej Lublin. Po otwarciu małej synagogi w jesziwie, parochet został do niej przeniesiony.

9 marca

Podhajce – jedyne miasto obwodu tarnopolskiego w rejonie podhajeckim na Ukrainie. Miasto położone jest na południowy wschód od Lwowa, 26 km na południe od Brzeżan, na prawym brzegu rzeki Koropiec - lewobrzeżnego dopływu Dniestru. Prawa miejskie Podhajce posiadały już w 1469 roku a w roku 1539 zostały one potwierdzone przez powtórne nadanie królewskie. W swojej historii Podhajce kilkakrotnie zmieniały przynależność państwową. W czasach radzieckich Podhajce podupadły. Dopiero od lat 90. XX wieku, po uzyskaniu niepodległości przez Ukrainę, datuje się powolny rozwój gospodarczy miasta. Podhajce są jedynym miastem w rejonie, siedzibą władz i jego centrum administracyjnym i gospodarczym. W rejonie podhajeckim dominuje produkcja rolnicza. Według stanu na koniec grudnia 2011 roku miasto liczyło 2937 mieszkańców.

10 marca

Emanuel Ringelblum – polski historyk, pedagog i działacz społeczny pochodzenia żydowskiego. Twórca podziemnego archiwum getta warszawskiego. W listopadzie 1940 roku wraz z rodziną i kilkuset tysiącami Żydów został zamknięty w getcie warszawskim. Mimo iż wielokrotnie proponowano mu ucieczkę z miasta – konsekwentnie odmawiał. Dzięki kontaktom i doświadczeniom uzyskanym podczas wieloletniej współpracy z „Jointem” Ringelblum zajął wysoką pozycję w strukturach pomocy społecznej w getcie. Aktywnie uczestniczył w pracach Centralnego Komitetu Pomocy. Ringelblum zaangażował się także w działalność podziemną. Uczestniczył w tworzeniu Żydowskiej Organizacji Bojowej. Od października 1939 roku Ringelblum gromadził materiały i dokumenty na temat sytuacji Żydów w okupowanej Polsce. W ten sposób narodziło się podziemne archiwum getta warszawskiego. Ze względów konspiracyjnych organizacja przyjęła nazwę Oneg Szabat.

11 marca

Half-Life: Blue Shift – oficjalny dodatek do gry komputerowej pod tytułem Half-Life. Gra powstała w wyniku współpracy studia Gearbox Software oraz Valve Corporation i została opublikowana przez Sierra On-Line. Blue Shift jest drugim z kolei dodatkiem do Half-Life, który pierwotnie miał stanowić część składową oryginalnej gry w jej wersji przeznaczonej na platformę Dreamcast. Podobnie jak w przypadku wcześniejszego dodatku autorstwa Gearbox Software, tj. Opposing Force, Blue Shift swoją fabułą nawiązuje do miejsc i wydarzeń znanych z oryginalnej gry, lecz przedstawia je z punktu widzenia innej osoby. Głównym bohaterem dodatku jest Barney Calhoun, który po tym jak nieudany eksperyment naukowy umożliwia pozaziemskim istotom przedostanie się na teren kompleksu Black Mesa Research Facility, zmuszony zostaje do odnalezienia bezpiecznej drogi ucieczki z opanowanego przez obcych ośrodka. Choć gra otrzymała przeważnie pozytywne oceny ze strony recenzentów, spotkała się również z krytyką dotyczącą jej niewielkiej długości oraz braku nowych elementów.

12 marca

Literatura bizantyńska epoki Komnenów i Angelosów 1081-1204 – okres literatury bizantyńskiej od wstąpienia na tron cesarza Aleksego I Komnena w 1081 roku do zdobycia Konstantynopola przez krzyżowców w 1204 roku. Odbudowa państwa bizantyńskiego przez władców z dynastii Komnenów po klęsce lat 70. XI wieku przyniosła rozkwit literatury bizantyńskiej. W historiografii odznaczyli się Nicefor Bryennios i jego żona Anna Komnena, a w następnym pokoleniu Jan Kinnam. Epoka Komnenów była też ostatnim okresem żywotności kroniki bizantyńskiej. Cieszące się wielką poczytnością dzieła stworzyli wówczas Jan Zonaras, Konstantyn Manasses i Michał Glykas, kronikarz, ale także teolog, epistolograf i poeta. Najwybitniejszy poeta tego okresu, Teodor Prodrom, sięgnął po klasyczne gatunki literackie: parodię, dialog, satyrę, epigramat, romans sofistyczny, poemat dydaktyczny. Pod wpływem Prodroma rozwinął się romans sofistyczny wierszem i prozą oraz satyra. W tym okresie powstał też jedyny dramat w literaturze bizantyńskiej.

13 marca

Novum Instrumentum omne – pierwszy opublikowany grecki Nowy Testament, przygotowany przez Erazma z Rotterdamu, a wydrukowany przez Jana Frobena z Bazylei. Erazm wykorzystał kilka rękopisów, jakie znalazł w Bazylei, ale niektóre partie przetłumaczył z Wulgaty. Ukazało się pięć wydań, najważniejszym z nich jest trzecie, wykorzystane przez Stefanusa. Stało się ono podstawą dla późniejszych wydań i jest często utożsamiane z textus receptus. W roku 1535, rok przed śmiercią Erazma, ukazało się piąte i ostatnie wydanie erazmiańskiego Novum Testamentum. Usunął zeń tekst Wulgaty. Zapotrzebowanie na grecki tekst Nowego Testamentu sprawiło, że ukazało się wiele autoryzowanych i nieautoryzowanych wydań w XVI wieku. Niemal każde z nich bazowało na tekście erazmiańskim, włączając jego warianty tekstowe, jakkolwiek cechą charakterystyczną wspólną dla wszystkich owych wydań było wprowadzanie niewielkich zmian do ich tekstu.

14 marca

Grand Prix Bahrajnu 2010 – wyścig będący pierwszą rundą Mistrzostw Świata Formuły 1 w sezonie 2010. Odbył się w dniach 12-14 marca 2010 roku na torze Bahrain International Circuit w stolicy Bahrajnu – Manamie. Było to siódme Grand Prix Bahrajnu w historii (wszystkie odbyły się na tym torze). Pierwszy raz od sezonu 2006, wyścig ten był rundą otwierającą sezon i po raz pierwszy odbył się on na wydłużonym układzie toru, który służył wcześniej do rozgrywania wyścigów długodystansowych. Wyścig zakończył się dubletem zespołu Scuderia Ferrari – Fernando Alonso jako pierwszy minął linię mety, Felipe Massa zajął drugą pozycję. Podium uzupełnił Lewis Hamilton z McLarena, a zdobywca pole position – Sebastian Vettel z Red Bulla ukończył wyścig na 4. pozycji.

15 marca

Zamieszki w Szui – zamieszki, do których doszło 15 marca 1922 roku w mieście Szuja w Rosji Radzieckiej w związku z prowadzoną z polecenia Rady Komisarzy Ludowych konfiskatą cennych przedmiotów należących do wyposażenia cerkwi prawosławnych, oficjalnie w celu ich sprzedania i przeznaczenia zarobionych pieniędzy na walkę z głodem na Powołżu. Szuja była pierwszym miastem, gdzie opór prawosławnych przed konfiskatą wyposażenia miejscowej cerkwi spotkał się z użyciem przemocy przez bolszewicką milicję. W wyniku strzałów oddanych do tłumu zgromadzonego pod soborem Zmartwychwstania Pańskiego zginęło, według różnych źródeł, 4 lub 5 osób, zaś kilkanaście odniosło rany. Włodzimierz Lenin osobiście zażądał jak najszybszego przeprowadzenia procesu „buntowników z Szui” i wydania w nim jak największej liczby wyroków śmierci.

16 marca

Podhajce – jedyne miasto obwodu tarnopolskiego w rejonie podhajeckim na Ukrainie. Miasto położone jest na południowy wschód od Lwowa, 26 km na południe od Brzeżan, na prawym brzegu rzeki Koropiec - lewobrzeżnego dopływu Dniestru. Prawa miejskie Podhajce posiadały już w 1469 roku a w roku 1539 zostały one potwierdzone przez powtórne nadanie królewskie. W swojej historii Podhajce kilkakrotnie zmieniały przynależność państwową. W czasach radzieckich Podhajce podupadły. Dopiero od lat 90. XX wieku, po uzyskaniu niepodległości przez Ukrainę, datuje się powolny rozwój gospodarczy miasta. Podhajce są jedynym miastem w rejonie, siedzibą władz i jego centrum administracyjnym i gospodarczym. W rejonie podhajeckim dominuje produkcja rolnicza. Według stanu na koniec grudnia 2011 roku miasto liczyło 2937 mieszkańców.

17 marca

Emanuel Ringelblum – polski historyk, pedagog i działacz społeczny pochodzenia żydowskiego. Twórca podziemnego archiwum getta warszawskiego. W listopadzie 1940 roku wraz z rodziną i kilkuset tysiącami Żydów został zamknięty w getcie warszawskim. Mimo iż wielokrotnie proponowano mu ucieczkę z miasta – konsekwentnie odmawiał. Dzięki kontaktom i doświadczeniom uzyskanym podczas wieloletniej współpracy z „Jointem” Ringelblum zajął wysoką pozycję w strukturach pomocy społecznej w getcie. Aktywnie uczestniczył w pracach Centralnego Komitetu Pomocy. Ringelblum zaangażował się także w działalność podziemną. Uczestniczył w tworzeniu Żydowskiej Organizacji Bojowej. Od października 1939 roku Ringelblum gromadził materiały i dokumenty na temat sytuacji Żydów w okupowanej Polsce. W ten sposób narodziło się podziemne archiwum getta warszawskiego. Ze względów konspiracyjnych organizacja przyjęła nazwę Oneg Szabat.

18 marca

Jagodowiec – rodzaj wieloletnich, ziemnopączkowych roślin zielnych z rodziny zimowitowatych. Obejmuje pięć gatunków występujących w południowo-wschodniej Kanadzie oraz środkowych i wschodnich Stanach Zjednoczonych. W naturze rosną w lasach i zaroślach. Osiągają kilkadziesiąt cm wysokości i mają kwiat w różnych odcieniach koloru żółtego. Jagodowiec wielkokwiatowy jest popularną rośliną ozdobną w Ameryce i Wielkiej Brytanii. Zalecany jest także do stosowania w Polsce. W uprawie spotyka się również jagodowiec przerosłolistny, którego młode pędy spożywane są jako substytut szparagów. Trzy gatunki znajdują zastosowanie jako rośliny lecznicze.

19 marca

Walerij Polakow – rosyjski kosmonauta, lekarz. Dzierży rekord długotrwałego przebywania w kosmosie – w misji na stacji Mir pozostawał na orbicie nieprzerwanie przez ponad 14 miesięcy (437 dni i 18 godzin). Wybrany do służby w korpusie w 1972 roku, Polakow poleciał w kosmos po raz pierwszy na pokładzie statku Sojuz TM-6 w 1988 roku. Wrócił na pokładzie Sojuza TM-7 po 240 dniach. Drugi lot, trwający 437 dni, odbył w latach 1994–1995, startując na podkładzie statku Sojuz TM-18, a wracając pojazdem Sojuz TM-20. W trakcie tego lotu ustanowił niepobity dotąd rekord długości ciągłego przebywania w kosmosie. W sumie spędził w kosmosie ponad 22 miesiące. Za swoje osiągnięcia akademickie i na polu kosmonautyki otrzymał szereg odznaczeń, w tym Bohater Związku Radzieckiego oraz Bohater Federacji Rosyjskiej.

20 marca

Dromeozauroid – rodzaj dinozaura gadziomiednicznego, teropoda z rodziny dromeozaurów. Zamieszkiwał tereny dzisiejszej Danii w epoce wczesnej kredy. Odkryto go w skałach formacji Jydegaard w Robbedale na wyspie Bornholm na Morzu Bałtyckim. Znany jest z dwóch zębów. Pierwszy z nich znaleziono w 2000 roku, a kolejny w 2008 roku. Bazując na tym pierwszym (a więc na holotypie), w 2003 roku nadano nazwę rodzajową i gatunkową Dromaeosauroides bornholmensis. Holotypowy ząb mierzy 21,7 mm. Drugi okaz mierzy 15 mm. Oba są zakrzywione, drobno ząbkowane. Za życia zwierzę mogło mierzyć od 3 do 4 m długości oraz ważyć około 40 kg. Jako dromeozauryd powinien być opierzony i posiadać duży, zakrzywiony jak sierp szpon na stopie, który występował u krewnych dromeozauroida, jak dromeozaur czy deinonych. Zamieszkiwał środowisko przybrzeżnych lagun wraz z zauropodami, na co wskazuje ząb należący prawdopodobnie do tytanozaura.

21 marca

Pancerniki typu Tosa – japońskie drednoty, które planowano zbudować w ramach planu 8-8 na początku XX wieku; we wstępnej fazie projektowania znane były pod nazwą Projektu A-127. Okręty miały być powiększoną wersją wcześniejszych pancerników typu Nagato, wyposażoną w dodatkową, dwudziałową wieżę artylerii głównej kalibru 406 mm. Okręty miały być także dłuższe i szersze oraz miały się zanurzać głębiej o 25,4 cm (10 cali) przy pełnej wyporności. Typ miał się składać z dwóch jednostek o nazwach „Tosa” oraz „Kaga”. Budowę obu okrętów przerwano zgodnie z traktatem waszyngtońskim z 1922 roku, zanim którakolwiek z nich został ukończony. Tosę„” zatopiono jako okręt-cel dla artylerii okrętowej w kanale Bungo, podczas gdy „Kagę” przebudowano na lotniskowiec. Po ukończeniu „Kaga” wziął udział między innymi w ataku na Pearl Harbor oraz bitwie o Midway, gdzie zatopiła go US Navy.

22 marca

Reprezentacja Polski w Pucharze Świata w skokach narciarskich 2012/2013 – podczas sezonu 2012/2013 reprezentacja Polski zdobyła łącznie 3447 pkt, więcej niż kiedykolwiek wcześniej. Polska zajęła piąte miejsce w Pucharze Narodów. Punktowało dziesięciu zawodników, co również jest rekordem. Na początku sezonu zawodnicy osiągali słabe wyniki, a trener rozważał dymisję. Później jednak Polacy siedmiokrotnie stawali na podium w konkursach indywidualnych, wygrywając trzy razy - dokonali tego Kamil Stoch oraz Piotr Żyła. Ostatecznie najwyżej sklasyfikowanym polskim zawodnikiem w Pucharze Świata był Stoch, który zajął trzecie miejsce. Dodatkowo Polacy dwa razy stanęli na podium zawodów drużynowych.

23 marca

Jazep Mamońka – białoruski lewicowy działacz polityczny i wojskowy, współzałożyciel Centralnej Białoruskiej Rady Wojskowej, delegat na I Zjazd Wszechbiałoruski, od maja 1918 roku związany z Partią Socjalistów-Rewolucjonistów; polityk Białoruskiej Republiki Ludowej; współodpowiedzialny za rozłam w Radzie BRL, następnie członek Prezydium Ludowej Rady BRL związanej z rządem Wacłaua Łastouskiego, konkurencyjnym wobec Łuckiewicza; wielokrotnie aresztowany i skazywany przez władze carskie, polskie i sowieckie, prawie 10 lat spędził w gułagu; rozstrzelany przez NKWD w okresie wielkiego terroru.

24 marca

Cerkiew Ikony Matki Bożej „Wszystkich Strapionych Radość” w Koterce – prawosławna cerkiew w Koterce. Budowla została wzniesiona w latach 1909–1912 jako świątynia filialna parafii w Tokarach, na miejscu, gdzie w 1852 roku miało dojść do objawienia maryjnego. Nie zostało ono uznane przez Rosyjski Kościół Prawosławny, mimo to na jego miejsce udawali się pielgrzymi, miało także dochodzić do cudownych uzdrowień. W 1906 roku biskup grodzieński Michał wyraził zgodę na budowę cerkwi na tym miejscu. Wzniesienie obiektu sakralnego sfinansowano z ofiar wiernych. W 1948 roku, w związku z podziałem wsi Tokary, jaki nastąpił po wytyczeniu granicy polsko-radzieckiej, świątynia stała się cerkwią parafialną. Mimo wyludniania się okolicznych wsi pozostaje ważnym celem pielgrzymek.

25 marca

Koleje Wielkopolskie – polski przewoźnik kolejowy powołany 28 września 2009 roku przez samorząd województwa wielkopolskiego do wykonywania przewozów regionalnych na terenie Wielkopolski. Pierwsze oficjalne przewozy miały miejsce 1 czerwca 2011 roku. Koleje Wielkopolskie zadebiutowały na niezelektryfikowanych liniach w południowej części województwa, świadcząc usługi przewozowe na trasach Leszno – Zbąszynek, Leszno – Ostrów Wielkopolski oraz Leszno – Jarocin. Firma nie posiada własnego taboru. Przewoźnik wykorzystuje tabor będący własnością województwa wielkopolskiego. Do prowadzenia przewozów na liniach niezelektryfikowanych wykorzystywane są zakupione w latach 2002–2008 przez województwo 22 spalinowe autobusy szynowe. Ruch na liniach zelektryfikowanych prowadzony jest elektrycznymi zespołami trakcyjnymi serii EN57 - 6 sztuk oraz Pesa Elf - 22 sztuki.

26 marca

ORP S-2 – polski ścigacz artyleryjski z okresu II wojny światowej, jeden z dwu okrętów typu British Power Boat 63' przejętych przez Marynarkę Wojenną w 1940 roku. Polską banderę podniesiono na nim 19 lipca 1940 roku, a jego pierwszym dowódcą został podporucznik Eugeniusz Wciślicki. Okręt uczestniczył w licznych potyczkach z niemieckimi lekkimi siłami morskimi w rejonie kanału La Manche. Wycofany został z linii 5 lipca 1944 roku z powodu zużycia. W marcu 1947 roku był oglądany przez komisję Misji Marynarki Wojennej, ale w związku ze złym stanem zrezygnowano z jego przejęcia. Potem został najprawdopodobniej rozebrany.

27 marca

Codex Regius – grecki uncjalny rękopis Nowego Testamentu. Paleograficznie datowany jest na VIII wiek. Rękopis wyróżnia fakt posiadania dwóch zakończeń Ewangelii według Marka. Posiada noty marginalne. Tekst kodeksu reprezentuje tradycję aleksandryjską, jednak pewne jego partie zostały skażone przez tekst obcej tradycji. Ponadto zawiera wiele błędów popełnionych przez skrybę, pomimo tego podstawa tekstu sięga bardzo dobrej tradycji tekstologicznej. Aland zaliczył go do II kategorii. Od XVIII wieku cieszy się zainteresowaniem ze strony krytyków tekstu, jest jednym z najważniejszych rękopisów Nowego Testamentu i jest cytowany we wszystkich krytycznych wydaniach greckiego Nowego Testamentu. Rękopis przechowywany jest we Francuskiej Bibliotece Narodowej, w Paryżu.

28 marca

Zbrodnie niemieckie w rejonie placu Teatralnego w Warszawie – masowe egzekucje mieszkańców Śródmieścia Północnego przeprowadzane przez oddziały SS podczas powstania warszawskiego 1944 roku. Między 7 a 10 sierpnia 1944 roku Niemcy wypędzali polską ludność zamieszkującą okolice pl. Teatralnego. Wysiedleniom towarzyszyły zbiorowe egzekucje, podpalenia, grabież i gwałty. W ruinach Opery Narodowej oraz na pobliskich ulicach rozstrzelano wówczas kilkuset Polaków – w większości mężczyzn. Wielokrotnie miały także miejsce wypadki wykorzystywania polskich cywilów w charakterze „żywych tarcz”, osłaniających natarcia niemieckiej piechoty i czołgów.

29 marca

Boy van Baarle – holenderski skoczek narciarski i trener skoków narciarskich. Były reprezentant Holandii w skokach narciarskich i rekordzista tego kraju w długości skoku narciarskiego mężczyzn. Jego największym sukcesem na arenie międzynarodowej było zajęcie 5. miejsca w konkursie Pucharu Kontynentalnego w skokach narciarskich w Ishpeming w sezonie 2000/2001. Brązowy medalista mistrzostw Holandii z 2001 roku. Po zakończeniu kariery zawodniczej rozpoczął pracę jako trener skoków narciarskich, trenując dzieci i młodzież w austriackim klubie sportowym WSC Bad Mitterndorf. Oprócz skoków narciarskich van Baarle uprawia także inne dyscypliny sportowe. Od sierpnia 2004 roku występuje w rozgrywkach niższych lig austriackich w piłce nożnej, grając na pozycji pomocnika.

30 marca

Jazep Mamońka – białoruski lewicowy działacz polityczny i wojskowy, współzałożyciel Centralnej Białoruskiej Rady Wojskowej, delegat na I Zjazd Wszechbiałoruski, od maja 1918 roku związany z Partią Socjalistów-Rewolucjonistów; polityk Białoruskiej Republiki Ludowej; współodpowiedzialny za rozłam w Radzie BRL, następnie członek Prezydium Ludowej Rady BRL związanej z rządem Wacłaua Łastouskiego, konkurencyjnym wobec Łuckiewicza; wielokrotnie aresztowany i skazywany przez władze carskie, polskie i sowieckie, prawie 10 lat spędził w gułagu; rozstrzelany przez NKWD w okresie wielkiego terroru.

31 marca

Cerkiew Ikony Matki Bożej „Wszystkich Strapionych Radość” w Koterce – prawosławna cerkiew w Koterce. Budowla została wzniesiona w latach 1909–1912 jako świątynia filialna parafii w Tokarach, na miejscu, gdzie w 1852 roku miało dojść do objawienia maryjnego. Nie zostało ono uznane przez Rosyjski Kościół Prawosławny, mimo to na jego miejsce udawali się pielgrzymi, miało także dochodzić do cudownych uzdrowień. W 1906 roku biskup grodzieński Michał wyraził zgodę na budowę cerkwi na tym miejscu. Wzniesienie obiektu sakralnego sfinansowano z ofiar wiernych. W 1948 roku, w związku z podziałem wsi Tokary, jaki nastąpił po wytyczeniu granicy polsko-radzieckiej, świątynia stała się cerkwią parafialną. Mimo wyludniania się okolicznych wsi pozostaje ważnym celem pielgrzymek.