Szablon:Dobry artykuł/archiwum/2016/01

Aktualnie na stronie głównej

Gajusz Licyniusz Macer Starszy (ur. ok. 107 p.n.e. – zm. 66 p.n.e.) – rzymski polityk, mówca oraz historyk, zaliczany do annalistów młodszych. Jego dzieło historyczne nie zachowało się do naszych czasów, poza niewielką liczbą fragmentów. Przedstawiało dzieje Rzymu od jego początku do nieznanego nam momentu. Na tle innych annalistów młodszych Licyniusz Macer wyróżniał się, jak się wydaje, dociekliwością i rzetelnością, mimo manipulacji dla podkreślenia racji popularów i zasług własnego rodu. Cyceron, osobiście mu niechętny, krytycznie oceniał jego pracę, ale z racji stylu, nie zaś wiarygodności. Wykorzystywali ją Dionizjusz z Halikarnasu oraz Tytus Liwiusz, dla którego była ona jednym z podstawowych źródeł dotyczących początków Rzymu. Był czynnym stronnikiem popularów, zajmował się także obroną sądową. Po sprawowaniu namiestnictwa w jednej z prowincji, oskarżono go o zdzierstwa. Został uznany za winnego i skazany na wygnanie. Zaskoczony tym wyrokiem, zmarł w niejasnych okolicznościach. Czytaj więcej…

Inne Dobre Artykuły • Jak pisać w stylu encyklopedycznym?

Archiwum ekspozycji dobrych artykułów

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Dobry Artykuł.

1 stycznia

Ernest Hemingway – amerykański pisarz i dziennikarz. Jest autorem takich powieści jak Słońce też wschodzi, Pożegnanie z bronią i opowiadań Śniegi Kilimandżaro oraz Stary człowiek i morze. Często jest przedstawiany jako klasyczny przedstawiciel literatury amerykańskiej. Styl pisania Hemingwaya stał się znany jako Iceberg Theory. Po skończeniu liceum pracował przez kilka miesięcy dla gazety The Kansas City Star. W 1918 roku w trakcie I wojny światowej został ciężko ranny i po odzyskaniu sił powrócił do domu. Jego doświadczenia wojenne stanowiły podstawę do napisania powieści Pożegnanie z bronią. W 1921 roku poślubił Hadley Richardson, po czym razem zamieszkali w Paryżu. Tam przebywał wśród innych pisarzy ze straconego pokolenia. Bazując na wcześniejszych przeżyciach ze święta Sanfermines w 1926 roku wydał swoją pierwszą powieść Słońce też wschodzi, która przyniosła mu światową sławę. W 1952 roku podczas pobytu na safari dwukrotnie przeżył wypadki lotnicze. Został laureatem Nagrody Pulitzera za opowiadanie Stary człowiek i morze w 1953 roku oraz Nagrody Nobla w dziedzinie literatury rok później.

2 stycznia

GAZ-M20 Pobieda – samochód osobowy średniej klasy skonstruowany w ZSRR i produkowany przez zakłady GAZ w latach 1946–1958. Pobieda była przede wszystkim przewidziana jako samochód służbowy, lecz dostępna była także w normalnej sprzedaży dla ludności. Cieszyła się jednak umiarkowanym popytem z powodu wysokiej ceny. Od 1950 roku samochód był także produkowany na licencji przez warszawską FSO, jako Warszawa. M20 był pierwszym radzieckim autem wyposażonym w samonośne nadwozie, niezależne zawieszenie przednich kół, kierunkowskazy, światło stop, elektryczne wycieraczki, hydrauliczne hamulce i termostat w systemie chłodzenia. Samochód ten stał się symbolem tużpowojennego ZSRR i uważany jest tam za jeden z najbardziej legendarnych samochodów radzieckich. Uznawany jest za pierwszy samochód skonstruowany w ZSRR bez bezpośredniego wzorca zagranicznego. Wyprodukowano 241 497 egzemplarzy Pobiedy.

3 stycznia

Cyceron – pisarz, mówca, polityk, dowódca wojskowy, filozof, prawnik i kapłan rzymski. Poniósł klęskę jako polityk i wódz stojący na czele stronnictwa broniącego republiki rzymskiej przeciw Cezarowi, Antoniuszowi i Oktawianowi. Jako mówca i pisarz, podziwiany nawet przez wrogów, już za życia odniósł wielki sukces. Współcześnie uważany za jedną z najważniejszych postaci w dziejach światowej literatury. Podkreślał, że większa jest trwałość dowcipu niż siły, więc chętnie oddałby dwa militarne triumfy za dobrze ułożoną mowę. Zajmując się literackimi i filozoficznymi studiami, miał poczucie, że tworzy dzieła daleko ważniejsze, niż gdy siedział w krześle kurulnym. Cyceron talentem literackim przerósł wszystkich sobie współczesnych. Prozę rzymską wzniósł na nieznane jej dotąd szczyty, a dziedzictwo filozofii hellenistycznej przekazał następnym wiekom w pięknej łacinie. Dzieła Cycerona były wielką pochwałą ustroju republikańskiego. To jedyna forma państwa, w której – jego zdaniem – warto żyć.

4 stycznia

Bezsenność – jest zakłóceniem stanu zdrowia, w którym niewystarczająca jest długość snu lub niezadowalająca jakość snu. Bezsenność może polegać na trudnościach w zasypianiu, wczesnym przebudzaniu się, wybudzaniu się w trakcie snu lub na złej jakości snu, czego następstwami są brak poczucia wypoczęcia, gorsze samopoczucie lub zaburzenia funkcjonowania w ciągu dnia. Bezsenność może być rozumiana bądź jako objaw, bądź jako odrębna jednostka chorobowa. W populacji ogólnej skargi na niewystarczającą ilość lub złą jakość snu w ciągu roku zgłasza od 20% do 50% osób. Wśród nich tylko niewielka część osób cierpi na bezsenność pierwotną – w populacji ogólnej kryteria rozpoznania bezsenności pierwotnej spełnia około 6% osób. U pozostałych osób, które stanowią większość wśród zgłaszających złą jakość snu lub niewystarczająca jego ilość, bezsenność jest przejawem innych problemów zdrowotnych – stany takie określane są mianem bezsenności wtórnej. Bezsenność jest częstsza u kobiet, niż u mężczyzn.

5 stycznia

Moderus Beta MF 02 AC – trójczłonowe, jednoprzestrzenne, częściowo niskopodłogowe tramwaje produkowane przez przedsiębiorstwo Modertrans Poznań. Moderus Beta MF jest jednoprzestrzennym i trójczłonowym tramwajem, którego środkowy człon jest niskopodłogowy. Pojazd jest wyposażony drzwi odskokowe otwierane na zewnątrz. Jego długość wynosi 28,25 m, szerokość 2,35 m, a wysokość 3,35. Tramwaj może poruszać się z maksymalną prędkością 70 km/h. Beta MF jest wyposażona w energooszczędną aparaturę z silnikami prądu przemiennego, która ułatwia odzysk i przekazywanie energii do sieci trakcyjnejSą one eksploatowane w konurbacji górnośląskiej, Poznaniu, Szczecinie oraz Wrocławiu.

6 stycznia

Tomb Raider – przygodowa gra akcji z 2013 roku, stworzona przez Crystal Dynamics, wydana przez Square Enix. Gra stanowi drugi, po Tomb Raider: Legendzie, reboot serii. Akcja Tomb Raider rozgrywa się na wyspie Yamatai, na którą po zatonięciu statku trafiają Lara Croft i członkowie załogi statku, którym podróżowali. Bohaterka musi przetrwać na wyspie, ścigana przez członków złowieszczego kultu. Rozgrywka w dużym stopniu skupia się na elementach survivalu, chociaż element eksploracji, na który kładziono największy nacisk w poprzednich odsłonach, również jest obecny w grze – podczas swobodnego przemieszczania się po wyspie i eksplorowania rozsianych po niej grobowców. Tomb Raider spotkał się z bardzo pozytywnym przyjęciem krytyków, chwalących m.in. oprawę graficzną, rozgrywkę oraz rozwój postaci głównej bohaterki. W ciągu 48 godzin od premiery sprzedano milion egzemplarzy gry.

7 stycznia

Lavanify – rodzaj ssaka żyjącego w kredzie późnej - prawdopodobnie w mastrychcie, około 71 do 66 milionów lat temu na Madagaskarze. Wyróżnia się w nim pojedynczy gatunek, L. miolaka, znany z dwóch izolowanych zębów, z których jeden jest uszkodzony. Zęby te zebrano w latach 1995–1996 i opisano w 1997 roku. Lavanify cechowało się zakrzywionymi zębami o wysokiej koronie. Jeden z dwóch znalezionych zębów mierzy sobie na wysokość 11,2 mm. Zwierzę zaliczono do grupy Gondwanatheria, enigmatycznej wymarłej grupy o niejasnych pokrewieństwach filogenetycznych. W obrębie Gondwanatheria umieszczono je w obrębie rodziny Sudamericidae. Lavanify jest najbliższym krewnym Bharattherium; nieco dalej spokrewnione z nim są południowoamerykańskie Sudamerica oraz Gondwanatherium. Gondwanatheria prawdopodobnie żywiły się twardym pokarmem roślinnym.

8 stycznia

Pancerniki obrony wybrzeża typu Monarch – typ trzech pancerników obrony wybrzeża, zbudowanych przez Austro-Węgry pod koniec XIX wieku. Należały do niego trzy okręty: SMS Monarch, SMS Wien oraz SMS Budapest. Ich uzbrojenie główne stanowiły cztery działa kaliber 240 mm L/40, a prędkość maksymalna wynosiła 15,5 węzła. Budapest posiadał nowszą i nieco mocniejszą siłownię, pozwalającą mu osiągać prędkość maksymalną 17,5 węzła. Okręty odegrały mało znaczącą rolę w I wojnie światowej, służąc w V Dywizjonie Marynarki Austro-Węgier. Budapest i Wien wzięły udział w ostrzale włoskich pozycji wzdłuż Adriatyku w 1915 i 1917 roku, ale przez resztę wojny okręty były głównie nieaktywne. W 1917 roku Wien został trafiony przez włoskie torpedy i zatopiony w swoim porcie macierzystym w Trieście. Pozostałe dwa okręty zostały przekazane Wielkiej Brytanii i złomowane pomiędzy 1920 a 1922 rokiem.

9 stycznia

Jan Bytnar – podharcmistrz, członek Szarych Szeregów, dowódca hufca „Południe” Grup Szturmowych, jeden z bohaterów książki Aleksandra Kamińskiego Kamienie na szaniec. W październiku 1939 roku Bytnar wraz z grupą przyjaciół przystąpił do lewicowej Polskiej Ludowej Akcji Niepodległościowej (PLAN), w której działał do końca grudnia tego samego roku. Był jednym z pomysłodawców i wykonawców karteczek Komendant Piłsudski powiedziałby: a my was w d... mamy, naklejanych w listopadzie 1939 na niemieckich obwieszczeniach o utworzeniu Generalnego Gubernatorstwa. Od marca 1941 roku był członkiem Szarych Szeregów. Dowodził hufcem „Ochota” w Okręgu „Południe” Szarych Szeregów, angażując się jednocześnie w akcje małego sabotażu „Wawra”. Łącznie wziął udział w ok. 70 akcjach „wawerskich”.

10 stycznia

Konkurs Piosenki Eurowizji 2004 – 49. edycja Konkursu Piosenki Eurowizji zorganizowana 12 i 15 maja 2004 roku w Abdi İpekçi Arena w Stambule przez tureckiego nadawcę Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT), dzięki zwycięstwu reprezentantki Turcji Sertab Erener podczas konkursu w 2003 roku. Oba koncerty prowadzili aktor, reżyser i producent Meltem Cumbul oraz aktorka Korhan Abay, a finał konkursu wygrała Rusłana, reprezentantka Ukrainy z utworem Wild Dances autorstwa Aleksandra Ksienofontowa, za który zdobyła łącznie 280 punktów. Podczas tej edycji po raz pierwszy zorganizowano rundę półfinałową, w której wzięli udział reprezentanci 22 państw. Dziesięć najwyżej ocenionych przez telewidzów uczestników awansowało do sobotniego finału, w którym wystąpiło 24 reprezentantów

11 stycznia

Bezsenność – jest zakłóceniem stanu zdrowia, w którym niewystarczająca jest długość snu lub niezadowalająca jakość snu. Bezsenność może polegać na trudnościach w zasypianiu, wczesnym przebudzaniu się, wybudzaniu się w trakcie snu lub na złej jakości snu, czego następstwami są brak poczucia wypoczęcia, gorsze samopoczucie lub zaburzenia funkcjonowania w ciągu dnia. Bezsenność może być rozumiana bądź jako objaw, bądź jako odrębna jednostka chorobowa. W populacji ogólnej skargi na niewystarczającą ilość lub złą jakość snu w ciągu roku zgłasza od 20% do 50% osób. Wśród nich tylko niewielka część osób cierpi na bezsenność pierwotną – w populacji ogólnej kryteria rozpoznania bezsenności pierwotnej spełnia około 6% osób. U pozostałych osób, które stanowią większość wśród zgłaszających złą jakość snu lub niewystarczająca jego ilość, bezsenność jest przejawem innych problemów zdrowotnych – stany takie określane są mianem bezsenności wtórnej. Bezsenność jest częstsza u kobiet, niż u mężczyzn.

12 stycznia

Uładzimir Hanczaryk – białoruski polityk, deputowany do białoruskiego i radzieckiego parlamentu, wspólny kandydat opozycji na urząd prezydenta Białorusi w wyborach 2001 roku; kandydat nauk ekonomicznych. Pierwsze lata życia Hanczaryk spędził w ziemiance. Po wojnie dostał się do łohojskiej szkoły, oddalonej od miejsca zamieszkania o 5 km. Za celujące wyniki w nauce został odznaczony srebrnym medalem. W 1961 roku ukończył Białoruski Państwowy Instytut Gospodarki Narodowej. W 1976 roku zrobił aspiranturę w Akademii Nauk Społecznych przy KC KPZR. Hanczaryk rozpoczął karierę polityczną, wstępując w 1964 roku do Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. W wyniku porozumienia głównych ugrupowań białoruskiej opozycji demokratycznej, Uładzimir Hanczaryk został wybrany na jej wspólnego kandydata na prezydenta w wyborach 2001 roku. Zdobył 15,65% głosów, przegrywając tym samym z urzędującym prezydentem Alaksandrem Łukaszenką.

13 stycznia

Juha Kankkunen – fiński kierowca rajdowy. Czterokrotny rajdowy mistrz świata. Swoją karierę rajdową Kankkunen rozpoczął 1978 roku, a jego pierwszym samochodem był Ford Escort RS2000. W sierpniu 1979 roku zadebiutował w Rajdowych Mistrzostwach Świata jadąc samochodem Ford Escort RS2000. W debiutanckim Rajdzie Finlandii zajął czternaste miejsce. W kwietniu 1985 roku podczas Rajdu Safari 1985 po raz pierwszy w karierze stanął na podium w rajdzie mistrzostw świata i jednocześnie odniósł swoje pierwsze zwycięstwo. W 1986 roku wywalczył swój pierwszy tytuł mistrza świata w karierze. Po tytuł mistrzowski sięgał także w latach 1987, 1991 i 1993 roku. W 1992 roku był wicemistrzem świata. W 1988 roku wygrał Rajd Dakar.

14 stycznia

Zhenyuanlong – rodzaj wymarłego dinozaura z rodziny dromeozaurów, którego szczątki znaleziono w formacji Yixian w chińskiej prowincji Liaoning. Żył w apcie (kreda wczesna), około 125 milionów lat temu. Znany jest z pojedynczego okazu zaliczanego do gatunku Zhenyuanlong suni. Holotyp obejmuje prawie całkowicie zachowany szkielet, zawiera też ślady piór, w tym długich piór ogona i dużych skrzydeł. Komplikując w dalszym ciągu zróżnicowanie dromeozaurydów z Liaoning, okaz ten dostarcza pierwszego jak dotąd dowodu na istnienie dobrze rozwiniętych piór konturowych u dużych, niezdolnych do lotu dinozaurów, co prowadzi do pytania o funkcję tych skrzydeł.

15 stycznia

Newag 220M/221M – rodzina dwu- i trójczłonowych spalinowych zespołów trakcyjnych produkowanych przez przedsiębiorstwo Newag z Nowego Sącza. We wrześniu 2009 roku samorząd województwa pomorskiego ogłosił przetarg na dwu- i trójczłonowe spalinowe zespoły trakcyjne. Newag, chcąc wejść na nowy rynek, we współpracy z krakowską firmą EC Engineering zaprojektował takie pojazdy i rozpoczął ich produkcję w lutym 2010 roku, jeszcze przed podpisaniem umowy z samorządem województwa pomorskiego, która nastąpiła 21 maja. Pierwszy z wyprodukowanych 221M wyjechał na tory we wrześniu 2010 roku na targi InnoTrans do Berlina. Łącznie w latach 2010–2014 wyprodukowano 9 sztuk dwuczłonowych i 5 egzemplarzy trójczłonowych, które eksploatowane są przez Przewozy Regionalne oraz Koleje Śląskie.

16 stycznia

Ploniarka zbożówka – gatunek owada z rodziny niezmiarkowatych. Żeruje na roślinach wiechlinowatych i może powodować różnej wielkości straty, w zależności od zaatakowanego gatunku rośliny oraz pokolenia. Występuje w Europie, Ameryce Północnej i w części Azji. W Polsce jest dość liczna. Owad dorosły jest czarny, o długości około 2 mm, z czerwonymi oczami i przeźroczystymi skrzydłami z wyraźnym użyłkowaniem. Strona brzuszna jego ciała jest żółta, a nogi brązowożółte Ograniczeniu jej liczebności sprzyja między innymi prawidłowa agrotechnika. Duży wpływ na ograniczenie liczebności tego agrofaga ma uprawa roli, szczególnie orka oraz podorywka. Ponadto mniej porażane są zboża jare wcześniej zasiane oraz ozime zasiane później.

17 stycznia

Tomás Cano – hiszpański i andorski skoczek narciarski, przez niemal całą karierę skaczący jednak w barwach hiszpańskich. Rekordzista Andory oraz były rekordzista Hiszpanii w długości skoku narciarskiego mężczyzn. Zajął drugie miejsce w Pucharze Króla w 1981 roku, był też mistrzem Hiszpanii. W latach 1979–1983 Cano startował w zawodach Pucharu Świata, jednak ani razu nie zdobył punktów do klasyfikacji generalnej tegoż cyklu (najwyżej był na 48. miejscu). Trzykrotnie startował w Turnieju Czterech Skoczni. Uczestniczył w MŚ 1982. Bez powodzenia startował też na mistrzostwach świata juniorów czy uniwersjadzie. Kilkakrotnie punktował w zawodach Pucharu Europy. Jedyny reprezentant Andory w oficjalnych zawodach o charakterze międzynarodowym. Dla tego kraju zdobył jeden punkt w Pucharze Europy.

18 stycznia

Bezsenność – jest zakłóceniem stanu zdrowia, w którym niewystarczająca jest długość snu lub niezadowalająca jakość snu. Bezsenność może polegać na trudnościach w zasypianiu, wczesnym przebudzaniu się, wybudzaniu się w trakcie snu lub na złej jakości snu, czego następstwami są brak poczucia wypoczęcia, gorsze samopoczucie lub zaburzenia funkcjonowania w ciągu dnia. Bezsenność może być rozumiana bądź jako objaw, bądź jako odrębna jednostka chorobowa. W populacji ogólnej skargi na niewystarczającą ilość lub złą jakość snu w ciągu roku zgłasza od 20% do 50% osób. Wśród nich tylko niewielka część osób cierpi na bezsenność pierwotną – w populacji ogólnej kryteria rozpoznania bezsenności pierwotnej spełnia około 6% osób. U pozostałych osób, które stanowią większość wśród zgłaszających złą jakość snu lub niewystarczająca jego ilość, bezsenność jest przejawem innych problemów zdrowotnych – stany takie określane są mianem bezsenności wtórnej. Bezsenność jest częstsza u kobiet, niż u mężczyzn.

19 stycznia

Karabin maszynowy „Browning” wz. 28 – polski ręczny karabin maszynowy z okresu międzywojennego. Konstrukcyjnie oparty na karabinie Browning M1918. Karabin ten w okresie kampanii wrześniowej stanowił podstawową broń wsparcia na szczeblu plutonu Wojska Polskiego. Ręczny karabin maszynowy „Browning” wz. 28 był bronią samoczynną z nieruchomą lufą, chłodzoną powietrzem. Działa na zasadzie wykorzystania części gazów prochowych, uchodzących przez boczny otwór lufy. Gazy te naciskały na tłok, co wprowadzało mechanizmy broni w odpowiedni ruch. Ryglowanie karabinu odbywało się za pomocą wahliwego rygla połączonego przegubowo z trzonem zamkowym i poprzez dźwignię z kurkiem suwadła. Rączka do napinania zamka umieszczona była z lewej strony komory zamkowej. Strzelanie odbywało się z zamka otwartego. Broń umożliwia strzelanie ogniem ciągłym oraz pojedynczym. Rolę przełącznika rodzaju ognia pełnił bezpiecznik.

20 stycznia

Nowy Świat-Uniwersytet – stacja linii M2 metra w Warszawie. Jest zlokalizowana w dzielnicy Śródmieście, wzdłuż ul. Świętokrzyskiej, pomiędzy ul. Czackiego oraz ul. Nowy Świat. Pozwolenie na budowę obiektu zostało wydane w marcu 2011 roku, a właściwe prace budowlane związane z realizacją ścian szczelinowych rozpoczęto w październiku 2011 roku. W sierpniu i wrześniu 2012 roku do stacji dotarły tarcze TBM drążące tunele, a na początku roku 2014 rozpoczęto zasypywanie stropu stacji. Do końca września 2014 roku zakończono wszelkie prace budowlane, wykończeniowe i instalacyjne, a wykonawca zgłosił obiekt jako gotowy do odbiorów technicznych. Zakończyły się one w połowie stycznia 2015 roku, natomiast 20 lutego 2015 roku zostało wydane pozwolenie na użytkowanie stacji. 8 marca 2015 roku stacja została oddana do użytku.

21 stycznia

Konkurs Piosenki Eurowizji dla Dzieci 2014 – 12. Konkurs Piosenki Eurowizji dla Dzieci odbył się 15 listopada 2014 roku na terenie byłej stoczni Malta Shipbuilding w Marsie, niedaleko Valletty na Malcie. Był to pierwszy konkurs Europejskiej Unii Nadawców (EBU), który odbył się w tym kraju oraz trzeci w historii Konkurs Piosenki Eurowizji dla Dzieci organizowany w państwie triumfującym rok wcześniej. Gospodarzem wydarzenia był maltański nadawca telewizyjny, Public Broadcasting Services (PBS). Konkurs poprowadziła aktorka i prezenterka telewizyjna Moira Delia. EBU poinformowało, że podczas konkursu zostanie po raz pierwszy przeprowadzone dodatkowe głosowanie za pomocą sieci Internet. Według organizatorów dzięki takiemu rozwiązaniu, widzowie z krajów nie uczestniczących w konkursie również będą mogli wskazać swojego faworyta. Festiwal wygrał reprezentant Włoch, Vincenzo Cantiello z utworem Tu primo grande amore, który zdobył 159 punktów.

22 stycznia

Krążowniki liniowe typu G3 – typ krążowników liniowych projektowanych dla Royal Navy po zakończeniu I wojny światowej w odpowiedzi na programy rozbudowy sił morskich Stanów Zjednoczonych i Japonii. Cztery okręty tego typu miały być większe, szybsze i silniej uzbrojone od każdej istniejącej wówczas jednostki tej klasy (choć w planach innych flot znajdowały się większe okręty). Zostały sklasyfikowane jako "krążowniki liniowe" w porównaniu do projektowanych równolegle pancerników typu N3, od których miały być szybsze, przy mniejszej sile ognia i słabszym pancerzu. Okręty typu G3 miały zostać uzbrojone w dziewięć dział kal. 406 mm (16 cali) i osiągać prędkość maksymalną 32 węzłów, podczas gdy okręty typu N3 planowano wyposażyć w działa kal. 457 mm (18 cali) przy tej samej wyporności, kosztem prędkości maksymalnej. Oficjalnie klasyfikowane jako "krążowniki liniowe" okręty typu G3 uznawane są także za "szybkie pancerniki".

23 stycznia

Ploniarka zbożówka – gatunek owada z rodziny niezmiarkowatych. Żeruje na roślinach wiechlinowatych i może powodować różnej wielkości straty, w zależności od zaatakowanego gatunku rośliny oraz pokolenia. Występuje w Europie, Ameryce Północnej i w części Azji. W Polsce jest dość liczna. Owad dorosły jest czarny, o długości około 2 mm, z czerwonymi oczami i przeźroczystymi skrzydłami z wyraźnym użyłkowaniem. Strona brzuszna jego ciała jest żółta, a nogi brązowożółte Ograniczeniu jej liczebności sprzyja między innymi prawidłowa agrotechnika. Duży wpływ na ograniczenie liczebności tego agrofaga ma uprawa roli, szczególnie orka oraz podorywka. Ponadto mniej porażane są zboża jare wcześniej zasiane oraz ozime zasiane później.

24 stycznia

Tomás Cano – hiszpański i andorski skoczek narciarski, przez niemal całą karierę skaczący jednak w barwach hiszpańskich. Rekordzista Andory oraz były rekordzista Hiszpanii w długości skoku narciarskiego mężczyzn. Zajął drugie miejsce w Pucharze Króla w 1981 roku, był też mistrzem Hiszpanii. W latach 1979–1983 Cano startował w zawodach Pucharu Świata, jednak ani razu nie zdobył punktów do klasyfikacji generalnej tegoż cyklu (najwyżej był na 48. miejscu). Trzykrotnie startował w Turnieju Czterech Skoczni. Uczestniczył w MŚ 1982. Bez powodzenia startował też na mistrzostwach świata juniorów czy uniwersjadzie. Kilkakrotnie punktował w zawodach Pucharu Europy. Jedyny reprezentant Andory w oficjalnych zawodach o charakterze międzynarodowym. Dla tego kraju zdobył jeden punkt w Pucharze Europy.

25 stycznia

Bezsenność – jest zakłóceniem stanu zdrowia, w którym niewystarczająca jest długość snu lub niezadowalająca jakość snu. Bezsenność może polegać na trudnościach w zasypianiu, wczesnym przebudzaniu się, wybudzaniu się w trakcie snu lub na złej jakości snu, czego następstwami są brak poczucia wypoczęcia, gorsze samopoczucie lub zaburzenia funkcjonowania w ciągu dnia. Bezsenność może być rozumiana bądź jako objaw, bądź jako odrębna jednostka chorobowa. W populacji ogólnej skargi na niewystarczającą ilość lub złą jakość snu w ciągu roku zgłasza od 20% do 50% osób. Wśród nich tylko niewielka część osób cierpi na bezsenność pierwotną – w populacji ogólnej kryteria rozpoznania bezsenności pierwotnej spełnia około 6% osób. U pozostałych osób, które stanowią większość wśród zgłaszających złą jakość snu lub niewystarczająca jego ilość, bezsenność jest przejawem innych problemów zdrowotnych – stany takie określane są mianem bezsenności wtórnej. Bezsenność jest częstsza u kobiet, niż u mężczyzn.

26 stycznia

Dąb Mieszko – pomnikowy dąb szypułkowy, rosnący w Kończycach Wielkich, w gminie Hażlach, w powiecie cieszyńskim. To najgrubszy dąb w województwie śląskim. Wiek szacuje się na ponad 500 lat, choć według legend ma on wynosić nawet 750 lat. Pień drzewa jest dudławy (pusty), jak mawiają mieszkańcy miejscowości, co ma świadczyć o wiekowości tego okazu. Jest to jeden z pary okazałych dębów – obok niego rośnie mniejszy Dąb Przemko. Drzewa rosną przy ulicy Dolnej w odległości 25 m od parku pałacowego w Kończycach Wielkich. Dęby położone są na wzgórzu zwanym Karłowskim Kopcem, opadającym do pobliskiej, niewielkiej rzeki – Pietrówki. Drzewo osiągające ponad 8,5 m obwodu ma długą tradycję ochrony, przy czym prawnie objęte zostało ochroną po raz pierwszy w 1935 roku, a obowiązującą podstawę prawną ochrony stanowi rozporządzenie wojewody śląskiego z 2005 roku.

27 stycznia

Zespół lęku uogólnionego – termin stosowany w klasyfikacjach ICD-10, DSM-IV-TR i DSM-5 określający zaburzenie psychiczne należące do grupy zaburzeń lękowych. Kluczową cechą zespołu lęku uogólnionego jest obecność uporczywego i uogólnionego lęku nie wiążącego się z żadnym określonym czynnikiem. Podkreśla się, że lęk ten cechuje się nieadekwatnie wygórowanym nasileniem – nie odpowiada rzeczywistym zagrożeniom. Początek zaburzeń często przypada na późniejszą część okresu dojrzewania lub okres wczesnej dorosłości, lecz może także nastąpić w późniejszych etapach życia. Stresujące wydarzenia mogą powodować nasilenie objawów. Ten typ lęku, charakterystyczny dla uogólnionych zaburzeń lękowych, określa się mianem lęku wolnopłynącego.

28 stycznia

Commandos – seria gier komputerowych wyprodukowanych przez hiszpańską firmę Pyro Studios i wydanych przez Eidos Interactive, w których gracz wciela się w dowódcę brytyjskich komandosów. Rozgrywka odbywa się na terenach okupowanych przez państwa Osi podczas II wojny światowej i jej celem jest zwykle zniszczenie nieprzyjacielskich instalacji, co wymaga ostrożnej eliminacji jednostek wroga obdarzonych sztuczną inteligencją. Inicjująca serię, wydana w 1998 roku na komputery osobiste, strategiczna gra czasu rzeczywistego pod tytułem Commandos: Za linią wroga zawierała grupę do sześciu bohaterów o różnych umiejętnościach, a ich wzajemna współpraca była potrzebna do zwycięstwa w misjach. Sukces gry spowodował powstanie w roku 1999 samodzielnego dodatku do niej pod tytułem Commandos: Zadania specjalne, który zawierał kilka nowych misji i nowe umiejętności dla kierowanych bohaterów. W sequelu Commandosów, wydanej w roku 2002 grze Commandos 2: Ludzie odwagi, kierowane postacie uzyskały ekwipunek i możliwość przejmowania uzbrojenia od pokonanych wrogów. Gra posiadała, w przeciwieństwie do poprzednich odsłon serii, trójwymiarowy silnik, aczkolwiek o ograniczonych możliwościach.

29 stycznia

Pierwogonki – podgromada stawonogów z nadgromady sześcionogów i gromady skrytoszczękich, przez niektórych podnoszona do rangi gromady. Dawniej traktowana jako rząd owadów pierwotnie bezskrzydłych. Zwierzęta te mają smukłe, drobne, do 2 mm długie ciała. Są pozbawione oczu i czułków, przy czym funkcję tych ostatnich przejęły przednie odnóża. Jako jedyne sześcionogi przechodzą rozwój z anamorfozą. Bytują w glebie, ściółce i podobnych wilgotnych siedliskach. Występują na całym świecie z wyjątkiem Arktyki i Antarktydy. Odkryto je dopiero na początku XX wieku. Są nadal bardzo słabo poznane. Opisano dotąd ponad 700 gatunków, przy czym może być to zaledwie 10-20% ich światowej fauny.

30 stycznia

Krążowniki liniowe typu Indefatigable – typ trzech brytyjskich krążowników liniowych z okresu I wojny światowej. Podobnie jak pozostałe brytyjskie krążowniki liniowe, urzeczywistniające idee admirała Johna Fishera, charakteryzowały się dużą jak na owe czasy prędkością maksymalną, osiągniętą kosztem redukcji ochrony pancernej do minimum jak na okręty tej wielkości. Początkowo Royal Navy miała otrzymać tylko jeden okręt, Indefatigable, zbudowany według zmodyfikowanych planów typu Invincible, później dołączyły jeszcze dwa kolejne, sfinansowane przez dominia: Australia oraz New Zealand. Pierwszy z nich został okrętem flagowym niedawno utworzonej Royal Australian Navy, drugi wszedł bezpośrednio w skład floty brytyjskiej.

31 stycznia

Kodeks 0221 – grecki kodeks uncjalny Nowego Testamentu na pergaminie, paleograficznie datowany na IV wiek. Do naszych czasów zachował się jedynie fragment jednej karty, z tekstem Listu do Rzymian. Fragment reprezentuje mieszaną tradycję tekstualną. Tekst był pisany dwoma kolumnami na stronę, po 20 linijek w kolumnie, około 10 liter w linijce. Litery są niewielkie, o regularnych kształtach i są charakterystyczne dla biblijnej uncjały. Litery epsilon, omikron oraz sigma mają okrągłe kształty; omega oraz phi są nadzwyczaj wielkie. Kurt Aland zaklasyfikował go do kategorii III, co oznacza, że jest ważny dla poznania historii tekstu Nowego Testamentu. Przypuszcza się, że fragment powstał w Egipcie. Na listę rękopisów Nowego Testamentu wciągnął go Kurt Aland w 1953 roku, oznaczając go przy pomocy siglum 0221. Rękopis przechowywany jest w Austriackiej Bibliotece Narodowej w Wiedniu.