Bandera

Bandera (z hiszp. Bandera) – podstawowa flaga podnoszona na jednostce pływającej, określająca przynależność państwową statku, w szerszym znaczeniu sama przynależność państwowa (np. statek bandery estońskiej). Bandera ma najczęściej kształt prostokąta, jej kolorystyka, wzór oraz proporcje wymiarów określone są w ustawodawstwie danego państwa^[1]^[2].

Bandera jako flaga

Bandera jest rodzajem flagi określającym przynależność państwową jednostki pływającej. Często określa jednocześnie charakter statku (handlowy, wojenny itp.). Może zasadniczo różnić się od flagi państwowej, a jej kształt i wygląd muszą być określone w specjalnym rejestrze statków. Uroczyste podniesienie bandery jest związane z przejęciem statku przez armatora i oddaniem do eksploatacji.

Weksylolodzy rozróżniają trzy rodzaje bander:

cywilna (symbol ) jednostek handlowych i wycieczkowych
państwowa lub rządowa (symbol ) jednostek porządkowych, np. straży przybrzeżnej
wojskowa (symbol ( ) jednostek marynarki wojennej

Przykłady bander

Bandera Marynarki Wojennej Rzeczypospolitej Polskiej
Bandera Marynarki Wojennej Wielkiej Brytanii
Bandera cywilna Wielkiej Brytanii
Bandera Marynarki Wojennej Królestwa Danii
Bandery używane w różnych okresach przez Marynarki Wojenne Niemiec
Bandera Marynarki Wojennej Nowej Zelandii
Bandera cywilna Republiki Estońskiej
Bandera cywilna Republiki Czeskiej

Polska bandera

Tablica bander w książeczce marynarza z 1944 roku

Współczesna polska bandera podnoszona na morskich statkach handlowych składa się z dwóch pasów materiału – białego u góry i czerwonego na dole oraz godła Polski znajdującego się na środku białego pasa (jak we "fladze państwowej z godłem Rzeczypospolitej Polskiej"). Polska bandera wojenna jest niemal identyczna jak handlowa z tą różnicą, że na krawędzi części swobodnej ma przedłużoną dolną i górną krawędź tworzące trójkątne wcięcie (jaskółczy ogon). Zmieniają się przy tym proporcje z 5:8 na 5:10,5 (czyli 10:21).

W Rzeczypospolitej przedrozbiorowej polska bandera wojenna przedstawiała Orła Białego na czerwonym tle, statki handlowe nosiły natomiast czerwoną banderę z wizerunkiem ramienia trzymającego pałasz^[a]^[3].

Polskie bandery
5:8 Polska flaga państwowa pełniąca rolę bandery na wodach śródlądowych^[4]
5:8 Polska flaga państwowa z godłem pełniąca rolę bandery cywilnej i handlowej na wodach morskich^[5], a także jednostek policji na wodach śródlądowych^[6]
10:21 Bandera wojenna Polski^[7]
3:5 Bandera pomocniczych jednostek pływających Polskiej Marynarki Wojennej^[8]
Bandera polska w XVII wieku

Zobacz też

Uwagi

↑ W języku staropolskim mianem pałasza określano potocznie szereg zróżnicowanych typów bocznej broni białej. W rzeczywistości na banderze przedstawiono broń zbliżoną do tasaka.

Przypisy

↑ Encyklopedia Żeglarstwa. Jacek Czajewski (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, s. 15. ISBN 83-01-11914-4.
↑ Andrzej Krupa (red.): Encyklopedia wojskowa: dowódcy i ich armie, historia wojen i bitew, technika wojskowa. T. I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 68. ISBN 978-83-01-15175-1.
↑ Encyklopedia Orgelbranda, 1899, t. V, s. 425: „(...) Dawna bandera na statkach królewskich i Rzeczypospolitej Polskiej miała orła białego w polu czerwonem; bandery zaś kupieckie polskie miały w takimże polu rękę po ramię, trzymającą dobyty pałasz.”.
↑ Art. 7 ust. 2 ustawy z 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych (Dz.U. z 2005 r. nr 235, poz. 2000, z późn. zm.).
↑ Art. 9 ust. 1 ustawy z 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych (Dz.U. z 2005 r. nr 235, poz. 2000, z późn. zm.).
↑ Art. 22a ustawy z 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz.U. z 2023 r. poz. 171).
↑ Art. 19 ustawy z 19 lutego 1993 r. o znakach Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2019 r. poz. 1351).
↑ § 11 ust. 1 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z 4 maja 2009 r. w sprawie określenia innych znaków używanych w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2024 r. poz. 1073).

Linki zewnętrzne

List of Polish naval and maritime flags(inne języki) (ang.)
Deklaracja w sprawie uznania prawa do bandery Państw, pozbawionych wybrzeża morskiego uchwalona w Barcelonie 20 kwietnia 1921 (Dz.U. 1925 nr 47 poz. 328), League of Nations Treaty Series vol. 7 p. 73 – 75, lista stron (ang.)

[3] W języku staropolskim mianem pałasza określano potocznie szereg zróżnicowanych typów bocznej broni białej. W rzeczywistości na banderze przedstawiono broń zbliżoną do tasaka.

[1] Encyklopedia Żeglarstwa. Jacek Czajewski (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, s. 15. ISBN 83-01-11914-4.

[2] Andrzej Krupa (red.): Encyklopedia wojskowa: dowódcy i ich armie, historia wojen i bitew, technika wojskowa. T. I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 68. ISBN 978-83-01-15175-1.

[4] Encyklopedia Orgelbranda, 1899, t. V, s. 425: „(...) Dawna bandera na statkach królewskich i Rzeczypospolitej Polskiej miała orła białego w polu czerwonem; bandery zaś kupieckie polskie miały w takimże polu rękę po ramię, trzymającą dobyty pałasz.”.

[5] Art. 7 ust. 2 ustawy z 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych (Dz.U. z 2005 r. nr 235, poz. 2000, z późn. zm.).

[6] Art. 9 ust. 1 ustawy z 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych (Dz.U. z 2005 r. nr 235, poz. 2000, z późn. zm.).

[7] Art. 22a ustawy z 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz.U. z 2023 r. poz. 171).

[8] Art. 19 ustawy z 19 lutego 1993 r. o znakach Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2019 r. poz. 1351).

[9] § 11 ust. 1 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z 4 maja 2009 r. w sprawie określenia innych znaków używanych w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2024 r. poz. 1073).

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]