Commandos – seria gier komputerowych wyprodukowanych przez hiszpańską firmę Pyro Studios i wydanych przez Eidos Interactive, w których gracz wciela się w dowódcę brytyjskich komandosów. Rozgrywka odbywa się na terenach okupowanych przez państwa Osi podczas II wojny światowej i jej celem jest zwykle zniszczenie nieprzyjacielskich instalacji, co wymaga ostrożnej eliminacji jednostek wroga obdarzonych sztuczną inteligencją.

Commandos
Producenci

Pyro Studios

Wydawcy

Eidos Interactive

Dystrybutorzy

POL: Cenega Poland

Projektant

Gonzalo Suárez
Ignacio Pérez Dolset
Jorge Rosado de Álvaro

Pierwsza gra serii

Commandos: Za linią wroga (1998)

Ostatnia gra serii

Commandos: Strike Force (2006)

Platformy

Windows, Xbox, PlayStation 2

Inicjująca serię, wydana w 1998 roku na komputery osobiste, strategiczna gra czasu rzeczywistego pod tytułem Commandos: Za linią wroga zawierała grupę do sześciu bohaterów o różnych umiejętnościach, a ich wzajemna współpraca była potrzebna do zwycięstwa w misjach. Sukces gry[1][2] spowodował powstanie w roku 1999 samodzielnego dodatku do niej pod tytułem Commandos: Zadania specjalne, który zawierał kilka nowych misji i nowe umiejętności dla kierowanych bohaterów. W sequelu Commandosów, wydanej w roku 2002 grze Commandos 2: Ludzie odwagi, kierowane postacie uzyskały ekwipunek i możliwość przejmowania uzbrojenia od pokonanych wrogów. Gra posiadała, w przeciwieństwie do poprzednich odsłon serii, trójwymiarowy silnik, aczkolwiek o ograniczonych możliwościach[3]; była też próbą przeniesienia zasad rozgrywki na konsole Xbox i PlayStation 2. Trzecia część serii, Commandos 3: Kierunek Berlin z 2003 roku, charakteryzowała się poprawioną oprawą graficzną[4]. W 2006 roku twórcy podjęli nieudaną próbę zmiany gatunku serii – gra Commandos: Strike Force z gatunku strzelanek pierwszoosobowych została przyjęta umiarkowanie[5]. W 2010 nieoficjalnie informowano o pracach nad piątą częścią serii[6], lecz dotychczas się ona nie ukazała.

Tło historyczne

edytuj
Osobny artykuł: Commando.

Po ewakuacji spod Dunkierki większości żołnierzy Brytyjskiego Korpusu Ekspedycyjnego podpułkownik Dudley Clarke z Królewskiej Artylerii przedstawił koncepcję utworzenia niewielkich oddziałów, które byłyby zdolne do przedostania się za linię frontu oraz sabotażu wrogich obiektów wojskowych, przemysłowych i komunikacyjnych. Propozycja została poparta przez Winstona Churchilla[7].

W roku 1940 rozpoczęto tworzenie pierwszych oddziałów specjalnych spośród ochotników z brytyjskiej Armii Terytorialnej. Później na szkolenia zgłaszali się także żołnierze Korpusu Królewskiej Piechoty Morskiej oraz członkowie brytyjskich sił policyjnych[8]. Clarke zaproponował dla nowych jednostek nazwę „Commando” (z ang. komandos), zainspirowany stylem walki burskich oddziałów kommando z czasów II wojny burskiej[7].

Komandosi byli szkoleni w sprawności fizycznej, umiejętności przetrwania i orientacji w terenie, walce wręcz, cichym zabijaniu, sygnalizacji, operacjach desantowych, obsłudze pojazdów (także produkowanych przez wroga) i broni oraz używaniu ładunków wybuchowych. Ich główna baza szkoleniowa znajdowała się we wsi Achnacarry w Szkocji[9].

Komandosi najczęściej działali we Francji, w Norwegii, na Bliskim Wschodzie, we Włoszech i w Birmie. Początkowo toczone na małą skalę operacje zaczepne podnosiły morale wśród wojsk sojuszniczych i cywilów[10]. Później, w wyniku wzrostu natężenia operacji w Europie i ich coraz większej skuteczności, Adolf Hitler wydał tajny rozkaz o nazwie Kommandobefehl, w którym nakazał bezwzględną eliminację pojmanych komandosów[11].

Oddziały brytyjskich komandosów zostały rozwiązane po zakończeniu wojny[12].

Gry z serii

edytuj
Oś czasu serii gier Commandos
 
1998– Commandos: Za linią wroga
1999– Commandos: Zadania specjalne
2000–
2001– Commandos 2: Ludzie odwagi
2002–
2003– Commandos 3: Kierunek Berlin
2004–
2005–
2006– Commandos: Strike Force

Commandos: Za linią wroga

edytuj
Osobny artykuł: Commandos: Za linią wroga.

Pierwsza gra z serii, Commandos: Za linią wroga (ang. Commandos: Behind Enemy Lines), ukazała się 20 maja 1998 roku[13]. Została zaprojektowana przez Gonzalo Suáreza[14]. Zawierała dwuwymiarową grafikę[15]. Gracz kierował oddziałem do sześciu ludzi o różnych umiejętnościach, których współpraca była potrzebna do wykonania wytycznych misji, takich jak zniszczenie wrogich obiektów przemysłowych[16][17]. Wrogowie posiadali zaawansowaną sztuczną inteligencję – w przypadku zauważenia postaci gracza nie tylko strzelali w jego stronę, ale też wzywali posiłki[18]. Niewielka liczba dostępnych komandosów i ograniczone uzbrojenie wymuszały stosowanie taktyki cichego eliminowania nieprzyjaciela bądź jego unikania[15]. Kampania dla jednego gracza zawierała 20 misji rozgrywanych na terenach okupowanych przez III Rzeszę[19], zaś w trybie wieloosobowym misje z kampanii były rozgrywane w trybie współpracy[19]. Na całym świecie do końca 2000 roku gra została sprzedana w liczbie miliona egzemplarzy[2].

Commandos: Zadania specjalne

edytuj

Samodzielny dodatek do Commandos: Za linią wroga, zatytułowany Commandos: Zadania specjalne (ang. Commandos: Beyond the Call of Duty), ukazał się 31 marca 1999 roku[20] i rozszerzył podstawową grę o 8 misji[21]. Bohaterowie zyskali umiejętność odwracania uwagi wroga poprzez rzut kamieniem lub pozostawienie paczki papierosów[22]. Umożliwione zostało także obezwładnianie wrogich żołnierzy i zmuszanie ich do wykonania określonej czynności[23]. Poprawie uległa oprawa graficzna[24].

Commandos 2: Ludzie odwagi

edytuj
Osobny artykuł: Commandos 2: Ludzie odwagi.

Kontynuacja Za linią wroga, Commandos 2: Ludzie odwagi (ang. Commandos 2: Men of Courage), miała premierę 20 września 2001 roku na komputery osobiste[25], a na przełomie sierpnia i września 2002 roku ukazały się jej wersje na konsole PlayStation 2 i Xbox[26][27]. Również jej autorem był Gonzalo Suárez[28]. Druga część serii została wyposażona w silnik trójwymiarowy[29], który miał jednak ograniczone możliwości – mapę w grze można było obracać jedynie skokowo, o 90°[30]. Liczba kierowanych postaci zwiększyła się do dziewięciu[31], a one same zyskały ekwipunek, w którym mogły się znaleźć m.in. broń i apteczki[32]. W związku z tym pojawiła się możliwość odebrania uzbrojenia i munduru przeciwnikowi. Bohaterowie zyskali umiejętność obsługiwania wrogiej broni[33], przebierania się w mundury obezwładnionych lub zabitych strażników[34], a także przenoszenia zwłok i używania pojazdów[35][36]. Stanowiło to nowość w stosunku do poprzedniej części, w której zakres działań bohaterów był ograniczony. Poprawione też zostało zachowanie sztucznej inteligencji komputerowych strażników[37]. Commandos 2 oferowała 12 misji mających miejsce nie tylko w Europie, ale również na Dalekim Wschodzie[38].

Commandos 3: Kierunek Berlin

edytuj

Trzecia część serii, Commandos 3: Kierunek Berlin (ang. Commandos 3: Destination Berlin, została wydana 13 października 2003 roku na komputery osobiste[39]. Jej autorami byli Gonzalo Suárez i Ignacio Pérez Dolset[40]. Podobnie jak Commandos 2, gra posiadała widok izometryczny z trójwymiarowymi wnętrzami[41]. Liczba kierowanych postaci została zredukowana do sześciu, a zestaw 12 misji podzielono na trzy kampanie w Normandii, Europie Środkowej i Stalingradzie[42]. Commandos 3, w przeciwieństwie do poprzednich części serii, nie obsługiwała skrótów klawiaturowych[4].

Commandos: Strike Force

edytuj
Osobny artykuł: Commandos: Strike Force.

Czwarta część serii, Commandos: Strike Force, ukazała się 17 marca 2006 roku na platformach Windows, PlayStation 2 i Xbox[43]. Jej twórcami byli Ignacio Pérez i Jorge Rosado de Álvaro[44]. W przeciwieństwie do pozostałych części serii, które były strategicznymi grami czasu rzeczywistego, Commandos Strike Force należy do gatunku strzelanek pierwszoosobowych[45]. Liczbę bohaterów ograniczono do trzech. Można się jednak swobodnie pomiędzy nimi przełączać[46]. Gra jest podzielona na trzy kampanie w ZSRR, Norwegii i Francji[47].

Commandos 4

edytuj

21 sierpnia 2009 roku holenderski serwis Gamer.nl opublikował informację, jakoby w Pyro Studios miały trwać prace nad piątą częścią serii Commandos[48]. Jeden z przedstawicieli studia zdementował jednak tę plotkę[49]. 12 kwietnia 2010 roku serwis Blue's News, na podstawie informacji w życiorysach zawodowych byłego pracownika Pyro Studios – Marcosa Domenecha oraz obecnego – Jose Ramona Diaza Martina, wysnuł hipotezę o tym, że trwają ukryte prace nad kolejną częścią serii na PlayStation 3 i Xboksa 360[6][50].

Realia

edytuj

Akcja serii gier Commandos ma miejsce podczas II wojny światowej. Misje są możliwe do wykonania w różnych terenach okupowanych przez państwa Osi; w Commandos: Za linią wroga bohaterowie działają w Norwegii, Afryce Północnej, Francji i Niemczech[19]. W dodatku do tej gry wśród nowych scenerii znalazły się Wyspy Normandzkie, Jugosławia, Holandia i wyspa Kreta[51]. Commandos 2: Ludzie odwagi przeniosła akcję głównie do Azji – misje wykonywano w takich krajach jak Birma, Indie, Tajlandia i Japonia, a wśród przeciwników znaleźli się żołnierze japońscy[52]. W Commandos 3: Kierunek Berlin dodano dwie nowe lokalizacje: Europę Środkową i Stalingrad[42].

W kwestii realizmu twórcy luźno podchodzili do prawdy historycznej i geograficznej, co znalazło swój wyraz w instrukcji do Commandos 2, w której udzielono sprostowania do nieścisłości w grze[53].

Odbiór serii

edytuj
Średnia ocen z recenzji
Stan z 2011-03-19.
Gra GameRankings Metacritic
Commandos: Za linią wroga 81%[1] b/d
Commandos: Zadania specjalne 79%[54] b/d
Commandos 2: Ludzie odwagi 85% (PC)[55]
75% (Xbox)[56]
71% (PS2)[57]
87/100 (PC)[58]
67/100 (Xbox)[59]
Commandos 3: Kierunek Berlin 75%[60] 72/100[61]
Commandos: Strike Force 64% (PC)[62]
63% (Xbox)[63]
63% (PS2)[64]
62/100 (PC)[65]
58/100 (PS2)[66]

Odbiór gier z serii Commandos był zróżnicowany. Pierwsza część, Za linią wroga uzyskała głównie wysokie noty wśród recenzentów i pochwały za nowatorski sposób rozgrywki, sztuczną inteligencję[18] i oprawę graficzną[15], krytykowano natomiast wysoki poziom trudności[18][15]. Z takimi samymi pochwałami i zarzutami spotkały się Zadania specjalne[21][22][23]. Druga część serii, najwyżej oceniana przez krytyków według agregatorów GameRankings i Metacritic, zyskała pozytywne oceny za wprowadzenie nowego silnika graficznego, natomiast krytykowano występujące w niej usterki techniczne i zbyt wysoki poziom trudności[30][35][31]. Porażką zakończyła się próba przeniesienia zasad rozgrywki na konsole PlayStation 2 i Xbox – występowały odmienne zdania co do wygody obsługi gamepada[67][68][69][70], a krytykowana była niewyraźna na telewizorach oprawa graficzna[67][71].

Od tego czasu nastąpił regres w jakości gier z serii. Trzecia część serii spotkała się z krytyką ze względu na bardzo wysoki poziom trudności, a wśród zauważonych wad znalazł się brak obsługi skrótów klawiaturowych[39][41]. Do serii przylgnęła wówczas etykieta gier niemożliwych do przejścia; do Commandosów była porównywana w negatywnym tonie gra Soldiers: Ludzie honoru[72]. Próba uczynienia rozgrywki przystępniejszą, podjęta w Commandos: Strike Force, nie powiodła się – mimo spadku poziomu trudności[73] krytykowano grę za niskiej jakości sztuczną inteligencję i niedokładne przeniesienie zasad rozgrywki z poprzednich części[45][46].

Do 2003 sprzedano około 3 milionów egzemplarzy gier z serii Commandos[74][75].

Przypisy

edytuj
  1. a b Commandos: Behind Enemy Lines Reviews and Articles for PC. GameRankings. [dostęp 2011-02-27]. (ang.).
  2. a b Incoming, Eidos Interactive, 27 października 2000 [zarchiwizowane] (ang.).
  3. Greg Kasavin: Commandos 2: Men of Courage Review for PC – Page 3. GameSpot, 2001-09-28. [dostęp 2011-02-27]. (ang.).
  4. a b Sam Parker: Commandos 3: Destination Berlin Review for PC. GameSpot, 2003-10-20. [dostęp 2011-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-29)]. (ang.).
  5. Commandos Strike Force for PC. GameRankings. [dostęp 2011-02-27]. (ang.).
  6. a b Commandos 4: (Jednak) trwają prace nad czwartą odsłoną popularnych "Komandosów". CD-Action, 2010-04-12. [dostęp 2011-02-27]. (pol.).
  7. a b Tim Moreman: British Commandos 1940-46 (Battle Orders). Oxford: Osprey Publishing, 2006, s. 9. ISBN 978-1-84176-986-8.
  8. Tim Moreman: British Commandos 1940-46 (Battle Orders). Oxford: Osprey Publishing, 2006, s. 92. ISBN 978-1-84176-986-8.
  9. Tim Moreman: British Commandos 1940-46 (Battle Orders). Oxford: Osprey Publishing, 2006, s. 37. ISBN 978-1-84176-986-8.
  10. Nick Van Der Bijl, Robert William Chapman: No.10 (Inter-Allied) Commando 1942-45: Britain's Secret Commando (Elite). Osprey Publishing. ISBN 978-1-84176-999-8.
  11. Richard Raiber: Anatomy of Perjury. Newark, Delaware: University of Delaware Press, 2008. ISBN 978-0-87413-994-5.
  12. Tim Moreman: British Commandos 1940-46 (Battle Orders). Oxford: Osprey Publishing, 2006, s. 91. ISBN 978-1-84176-986-8.
  13. Commandos: Behind Enemy Lines – PC. GameSpy. [dostęp 2011-02-28]. (ang.).
  14. Commandos 3: Destination Berlin Tech Info. GameSpot. [dostęp 2011-03-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-09)]. (ang.).
  15. a b c d Greg Kasavin: Commandos: Behind Enemy Lines Review for PC. GameSpot, 1998-09-10. [dostęp 2011-02-28]. (ang.).
  16. Commandos: Behind Enemy Lines – Prima FastTrack Guide. IGN, 1999-12-09. [dostęp 2011-02-28]. (ang.).
  17. Commandos: Behind Enemy Lines – Prima FastTrack Guide – Page 2. IGN, 1999-12-09. [dostęp 2011-02-28]. (ang.).
  18. a b c Trent C. Ward: Commandos: Behind Enemy Lines – PC Review. IGN, 1998-09-01. [dostęp 2011-02-28]. (ang.).
  19. a b c Manfred Duy. Spiele-Test – Commandos – Behind Enemy Lines. „PC Player”. 7/1998, s. 84-87, 1998. ISSN 0943-6693. 
  20. Commandos: Beyond the Call of Duty for PC. GameSpot. [dostęp 2010-06-26]. (ang.).
  21. a b Tal Blevins: Commandos: Beyond the Call of Duty – PC Review. IGN, 1999-04-22. [dostęp 2011-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-24)]. (ang.).
  22. a b Brett Berger, Commandos: Beyond the Call of Duty, Computer Games Magazine, [w:] Wayback Machine, 27 maja 1999 [zarchiwizowane] (ang.).
  23. a b Greg Kasavin: Commandos: Beyond the Call of Duty Review for PC. GameSpot, 1999-04-29. [dostęp 2011-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-09)]. (ang.).
  24. Commandos: Beyond the Call of Duty Review, Next Generation Online, 20 kwietnia 1999 [zarchiwizowane 1999-10-07] (ang.).
  25. Commandos 2: Men of Courage for PC – Technical Information, Game Information, Technical Support. GameSpot. [dostęp 2011-03-11]. (ang.).
  26. Commandos 2 Goes Gold. IGN, 2002-08-19. [dostęp 2011-03-11]. (ang.).
  27. Commandos 2: Men of Courage Xbox. IGN. [dostęp 2011-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-24)]. (ang.).
  28. Commandos 2 Q&A. GameSpot, 2001-06-08. [dostęp 2011-03-12]. (ang.).
  29. Greg Kasavin: Commandos 2: Men of Courage Review for PC – Page 3. GameSpot, 2001-09-28. [dostęp 2011-03-11]. (ang.).
  30. a b Dan Adams: Commandos 2: Men of Courage – PC Review. IGN, 2011-10-08. [dostęp 2011-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-30)]. (ang.).
  31. a b Brian Gee: Commandos 2: Men of Courage Review for the PC. Game Revolution, 2011-10-01. [dostęp 2011-03-11]. (ang.).
  32. Commandos 2 Manual, s. 11-15.
  33. Commandos 2 Manual, s. 43.
  34. Commandos 2 Manual, s. 34.
  35. a b Greg Kasavin: Commandos 2: Men of Courage Review for PC. GameSpot, 2001-09-28. [dostęp 2011-03-11]. (ang.).
  36. Greg Kasavin: Commandos 2: Men of Courage Review for PC – Page 2. GameSpot, 2001-09-28. [dostęp 2011-03-11]. (ang.).
  37. Commandos 2 Manual, s. 32-36.
  38. Carlos Noguero Galilea: Commandos 2 Análisis – Página 2. MeriStation, 2001-09-21. [dostęp 2011-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-10)]. (hiszp.).
  39. a b Tor Thorsen: Commandos 3 ships. GameSpot, 2003-10-13. [dostęp 2011-03-12]. (ang.).
  40. Commandos 3: Destination Berlin Tech Info. GameSpot. [dostęp 2011-03-12]. (ang.).
  41. a b Steve Butts: Commandos 3: Destination Berlin – PC Review (Page 2). IGN, 2003-10-15. [dostęp 2011-03-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-29)]. (ang.).
  42. a b Commandos 3: Destination Berlin – PC – Review. GameZone, 2003-11-01. [dostęp 2011-03-12]. (ang.).
  43. Commandos: Strike Force – PC. GameStar. [dostęp 2011-03-12]. (niem.).
  44. Commandos Strike Force Tech Info. GameSpot. [dostęp 2011-03-12]. (ang.).
  45. a b Greg Kasavin: Commandos Strike Force Review for PC. GameSpot, 2006-04-14. [dostęp 2011-03-12]. (ang.).
  46. a b Jim Rossignol: Commandos: Strike Force PC Review – Page 1. Eurogamer, 2006-03-27. [dostęp 2011-03-12]. (ang.).
  47. Justin Calvert: Eidos confirms Commandos Strike Force. GameSpot, 2004-06-02. [dostęp 2011-03-12]. (ang.).
  48. Youri Dechesne: Nieuwe Commandos-game komt eraan volgens Pyro Studios. Gamer.nl, 2009-08-21. [dostęp 2011-03-12]. (niderl.).
  49. Będzie Commandos 4! [UPDATE – A jednak nie. Przynajmniej nie w najbliższej przyszłości...]. CD-Action, 2009-08-25. [dostęp 2011-03-12]. (pol.).
  50. Commandos 4 Revealed. Blue's News, 2010-04-12. [dostęp 2011-03-12]. (ang.).
  51. PC Review: Commandos: Beyond The Call Of Duty Review. [w:] "PC Zone" [on-line]. Computer and Video Games, 2001-08-13. [dostęp 2011-03-19]. (ang.).
  52. Carlos Noguero Galilea: Commandos 2 – Análisis PC. MeriStation, 2001-09-21. [dostęp 2011-03-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-10)]. (hiszp.).
  53. Commandos 2 Manual, s. 6.
  54. Commandos: Beyond the Call of Duty for PC. GameRankings. [dostęp 2011-03-19]. (ang.).
  55. Commandos 2: Men of Courage for PC. GameRankings. [dostęp 2011-03-19]. (ang.).
  56. Commandos 2: Men of Courage for Xbox. GameRankings. [dostęp 2011-03-19]. (ang.).
  57. Commandos 2: Men of Courage for PlayStation 2. GameRankings. [dostęp 2011-03-19]. (ang.).
  58. Commandos 2: Men of Courage PC. Metacritic. [dostęp 2011-03-19]. (ang.).
  59. Commandos 2: Men of Courage PlayStation 2. Metacritic. [dostęp 2011-03-19]. (ang.).
  60. Commandos 3: Destination Berlin for PC. GameRankings. [dostęp 2011-03-19]. (ang.).
  61. Commandos 3: Destination Berlin PC. Metacritic. [dostęp 2011-03-19]. (ang.).
  62. Commandos Strike Force for PC. GameRankings. [dostęp 2011-03-19]. (ang.).
  63. Commandos Strike Force for Xbox. GameRankings. [dostęp 2011-03-19]. (ang.).
  64. Commandos Strike Force for PlayStation 2. GameRankings. [dostęp 2011-03-19]. (ang.).
  65. Commandos Strike Force PC. Metacritic. [dostęp 2011-03-19]. (ang.).
  66. Commandos Strike Force PlayStation 2. Metacritic. [dostęp 2011-03-19]. (ang.).
  67. a b Greg Kasavin: Commandos 2: Men of Courage Review for PlayStation 2. GameSpot, 2002-09-03. [dostęp 2011-03-19]. (ang.).
  68. Greg Kasavin: Commandos 2: Men of Courage Review for Xbox. GameSpot, 2002-09-19. [dostęp 2011-03-19]. (ang.).
  69. Peter Suciu: Commandos 2: Men of Courage (PS2) – Part 1. GameSpy, 2002-11-19. [dostęp 2011-03-19]. (ang.).
  70. John Murrin: Commandos 2: Men of Courage (Xbox) – Part 1. GameSpy, 2002-10-30. [dostęp 2011-03-19]. (ang.).
  71. Joe Dodson: Commandos 2: Men of Courage Review for the PS2. Game Revolution, 2002-09-01. [dostęp 2011-03-19]. (ang.).
  72. Maciej Jakubski. Recenzje – Soldiers: Ludzie Honoru. „CD-Action”. 8/2004, 2004. Wydawnictwo Bauer. ISSN 1426-2916. (pol.). 
  73. Tom McNamara: Commandos Strike Force – PC Review. IGN, 2006-04-06. [dostęp 2011-03-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-11)]. (ang.).
  74. Commandos 3 – Destination Berlin. Gameplanet (NZ), 2003-04-15. [dostęp 2011-03-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-21)]. (ang.).
  75. Marcus Yam: About Commandos 3: Destination Berlin. FiringSquad, 2003-03-28. [dostęp 2024-02-19]. (ang.).

Bibliografia

edytuj
  • Commandos 2: Men of Courage PC Manual. Eidos Interactive: 2001.