Wikipedia

Newag 220M/221M

To jest wersja przejrzana, która została oznaczona 28 wrz 2024. Na przejrzenie oczekują zmiany w szablonach lub plikach, które są zawarte na tej stronie.

Newag 220M/221M – rodzina dwu- i trójczłonowych spalinowych zespołów trakcyjnych produkowanych przez przedsiębiorstwo Newag z Nowego Sącza. Łącznie w latach 2010–2014 wyprodukowano 9 sztuk dwuczłonowych i 5 egzemplarzy trójczłonowych, które eksploatowane są przez Polregio, a w przeszłości również przez Koleje Śląskie i SKM Trójmiasto.

SA137/SA138[1][2]
Ilustracja
SA137-009 na stacji Lublin
Kraj produkcji

 Polska

Producent

Newag Nowy Sącz

Lata budowy

2010–2014

Układ osi

220M: B'2'B'
221M: B'2'2'B'

Układ wagonów

220M: s+s
221M: s+d+s

Wymiary
Masa służbowa

220M: 82 t
221M: 105 t

Długość

220M: 41 800 mm
221M: 58 360 mm

Szerokość

2850 mm

Wysokość

3900 mm

Średnica kół

840 mm

Napęd
Typ silników

MTU 6H1800R84

Liczba silników

2×390 kW

Parametry eksploatacyjne
Przyspieszenie rozruchu

0,45 m/s2

Maksymalna prędkość eksploatacyjna

120 km/h

Parametry użytkowe
Wysokość wejścia

600 mm
(od główki szyny)

Liczba miejsc siedzących

220M: 127+13
221M: 190

Liczba miejsc ogółem

220M: 284
221M: 390

Multimedia w Wikimedia Commons

Historia

edytuj

Geneza

edytuj

Po roku 1989 nastąpił intensywny spadek liczby pasażerów kolei[3], w wyniku czego coraz częściej dochodziło do sytuacji kiedy lokomotywa spalinowa ciągnęła jeden wagon. Takie rozwiązanie, w połączeniu z przestarzałością eksploatowanych w Polsce lokomotyw spalinowych[4], generowało duże koszty obsługi linii. Z wymienionych powodów powstała nisza dla popularyzacji samobieżnych pasażerskich pojazdów spalinowych (autobusów szynowych, wagonów spalinowych i spalinowych zespołów trakcyjnych)[5].

Pierwsze lekkie pojazdy spalinowe zaczął produkować Kolzam i ZNTK Poznań na przełomie lat 80. i 90.[6]. Żaden z modeli nie został jednak wyprodukowany w liczbie większej niż 5 sztuk i w 1996 roku zawieszono produkcję tego typu pojazdów[6]. Uchwalenie w 2000 roku ustawy o restrukturyzacji PKP zmieniło sposób finansowania przewozów regionalnych, tworząc PKP Przewozy Regionalne oraz obligując samorządy do przeznaczenia części środków na zakup taboru[7].

Zamówienia dla samorządów realizowały Pesa (od 2001 roku), ZNTK Poznań (od 2002 roku) i Kolzam (od 2003 roku)[6]. Po roku 2006 jedynym producentem tego typu taboru w Polsce była Pesa[6], produkująca początkowo pojazdy jednoczłonowe – Pesa 214M, a później dwuczłonowe – Pesa 218M oraz trójczłonowe – Pesa 219M.

Produkcja

edytuj

We wrześniu 2009 samorząd województwa pomorskiego ogłosił przetarg na dwu- i trójczłonowe spalinowe zespoły trakcyjne[1]. Newag, chcąc wejść na nowy rynek, we współpracy z krakowską spółką EC Engineering zaprojektował takie pojazdy i rozpoczął ich produkcję w lutym 2010, jeszcze przed podpisaniem umowy z samorządem województwa pomorskiego, która nastąpiła 21 maja[1].

Pierwszy z wyprodukowanych 221M wyjechał na tory we wrześniu 2010 na targi InnoTrans do Berlina[8].

Łącznie na SZT z rodziny 220M/221M złożono 5 zamówień:

Następca

edytuj

W przetargu dla Kolei Mazowieckich Newag zaproponował nową konstrukcję – 222M, do podpisania umowy doszło 18 czerwca 2013[12].

Konstrukcja

edytuj
 
Wnętrze
 
Przestrzeń wielofunkcyjna

220M i 221M to odpowiednio dwu- i trójczłonowe, jednoprzestrzenne składy przeznaczony do obsługi regionalnych przewozów pasażerskich na liniach niezelektryfikowanych.

Wnętrze

edytuj

Każdy z członów posiada po jednej parze odskokowo-przesuwnych drzwi o prześwicie 1300 mm, które znajdują się w strefie niskiej podłogi o wysokości 600 mm nad PGS[1]. Dodatkowo pod każdymi drzwiami znajduje się jeden wysuwany schodek ułatwiający wsiadanie z niższych peronów[1]. Nad wózkami napędowymi znajdującymi się na obu końcach składu znajduje się strefa wysokiej podłogi o wysokości 1200 mm nad PGS[1].

W jednym z członów w pobliżu drzwi znajduje się strefa dla osób niepełnosprawnych, wyposażona w rampy wjazdowe dla wózków inwalidzkich obok której znajduje się również toaleta przystosowana dla niepełnosprawnych, wyposażona w przewijak dla niemowląt[1]. Siedzenia w pojeździe ułożone są w układzie grupowym w strefie wysokiej podłogi oraz szeregowym w strefie niskiej[1]. W pojeździe znajduje się 6 wieszaków na rowery, gniazdka elektryczne, system informacji pasażerskiej, klimatyzacja i monitoring[1].

Podwozie i napęd

edytuj

Obydwa skrajne wózki to dwuosiowe wózki napędowe typu 74RSNa o rozstawie osi 2500 mm, a wózki pomiędzy członami to dwuosiowe wózki toczne w systemie Jakobsa typu 72RSTa o rozstawie osi 2900 mm[1]. Oparcie nadwozia na wózkach odbywa się poprzez sprężyny gazowe (II stopień usprężynowania) oraz sprężyny śrubowe (I stopień usprężynowania)[1].

Do napędu pojazdów wykorzystano dwa zespoły napędowe w systemie power-pack, składający się z silnika wysokoprężnego o mocy 390 kW, przekładni mocy, sprężarki, generatora oraz układu chłodzenia silnika[1]. Zasięg pojazdu to 1000 km[1].

Istnieje możliwość łączenie maksymalnie 3 pojazdów lub 2 pojazdów i wagonu w trakcję ukrotnioną[2].

Eksploatacja

edytuj
Właściciel Przewoźnik Typ Seria Numery Liczba
pomorskie Polregio 220M SA137 001 ÷ 002 2
221M SA138 001 ÷ 004 4
opolskie 220M SA137 003 ÷ 004 2
lubuskie 220M SA137 005 1
Polregio 221M SA138 005 1
220M SA137 006 ÷ 009 4

Pomorskie

edytuj
 
SA138 na stacji Żukowo Wsch.

21 maja 2010 podpisano umowę z województwem pomorskim na dostarczenie 2 sztuk dwuczłonowych SZT (typ 220M) oraz 4 sztuk trójczłonowych SZT (typ 221M)[1]. Oba dwuczłonowe egzemplarze dostarczono 11 listopada, a dwa pierwsze trójczłonowe egzemplarze 30 listopada[1]. Kolejne pojazdy 221M dostarczono 23 grudnia 2010 i 26 stycznia 2011[1].

Pojazdy zostały przekazane Przewozom Regionalnym oraz skierowane do obsługi tras pomiędzy Chojnicami, Kościerzyną, Gdynią i Helem[1]. Dostarczone pojazdy dołączyły do zamówionych we wcześniejszych latach mniejszych pojazdów spalinowych: jednego Kolzam 212M[13], dwóch Pesa 214M[14] oraz czterech Pesa 218M[14][15].

1 września 2015 roku 3 spośród 6 pomorskich zespołów[16] (2 typu 220M i 1 typu 221M[17]) zostały skierowane na linię Pomorskiej Kolei Metropolitalnej obsługiwaną przez SKM Trójmiasto[16]. 9 grudnia 2018 obsługę części połączeń na linii PKM przejęły Przewozy Regionalne i to nim przekazano 3 pojazdy wcześniej użytkowane przez PKP SKM[18][19]. 11 marca 2024 jednostka SA138-005 obsłużyła pierwszy kurs z pasażerami na trasie Kartuzy – Gdańsk po tzw. bajpasie kartuskim[a] przez Starą Piłę[20].

Opolskie

edytuj
 
SA137 na stacji Kędzierzyn-Koźle

28 września 2010 podpisano umowę z województwem opolskim na dostarczenie 2 sztuk dwuczłonowych SZT (typ 220M)[1]. 27 grudnia 2010 dostarczony pierwszy z pojazdów (SA137-003)[1], a 10 maja 2011 drugi (SA137-004)[21].

Dostarczone pojazdy dołączyły do zamówionych we wcześniejszych latach mniejszych pojazdów spalinowych: jednego Kolzam 212M[22], trzech Pesa 214M[23] oraz pięciu Pesa 218M[24].

Lubuskie

edytuj
 
SA137 na stacji Gorzów Wlkp

17 kwietnia 2011 podpisano umowę z województwem lubuskim na dostarczenie 1 sztuki dwuczłonowego SZT (typ 220M)[9]. Pojazd rozpoczął służbę 9 grudnia 2012 wraz z wprowadzeniem nowego rozkładu jazdy[25].

Dostarczony pojazd dołączył do zamówionych we wcześniejszych latach mniejszych pojazdów spalinowych: czterech ZNTK Poznań 213M[26], jednego ZNTK Poznań 215M[26] oraz sześciu Pesa 218M[26].

Koleje Śląskie

edytuj
 
SA138 na stacji Gliwice

30 listopada 2012 podpisano umowę z województwem śląskim na dostarczenie 1 sztuki trójczłonowego SZT (typ 221M)[10]. Pojazd dostarczono 14 grudnia i przekazano w użytkowanie Kolejom Śląskim[27]. W lutym 2013 pojazd został wniesiony w formie aportu do spółki[28].

Dostarczony pojazd dołączył do zamówionych we wcześniejszych latach mniejszych pojazdów spalinowych – dwóch SA109, będących własnością województwa[29] oraz trzech SN82 i pięciu SN83 leasingowanych od grudnia 2012 przez Koleje Śląskie od spółki Sigma Tabor[30].

W drugiej połowie października 2018 Koleje Śląskie dokonały tymczasowej wymiany taboru z Przewozami Regionalnymi. Wymieniono spalinowy zespół trakcyjny SA138-005 na EN57-1823[31]. 21 października SA138-005 rozpoczął kursowanie na Pomorzu[32]. W lutym 2020 w zamian za SA138-005 Koleje Śląskie eksploatowały 2 składy EN57[33]. 27 kwietnia 2022 pojazd został sprzedany PolRegio (wcześniejszym Przewozom Regionalnym) w przetargu na dostawę trójczłonowego spalinowego zespołu trakcyjnego[34][35].

Przewozy Regionalne/Polregio

edytuj

17 maja 2013 podpisano umowę ze spółką Przewozy Regionalne na dostawę w formie leasingu 4 sztuk dwuczłonowych spalinowych zespołów trakcyjnych typu 220M[11][36]. Pierwsze dwa pojazdy zostały dostarczone 17 stycznia 2014[37], a kolejne dwa 17 lutego[38].

2 pojazdy o numerach 006 i 007 zostały zakupione do obsługi tras w województwie pomorskim: Chojnice – Tczew – Malbork – Grudziądz, oraz Chojnice – Szczecinek – Słupsk[39], a 2 kolejne pojazdy o numerach 008 i 009 przeznaczono do obsługi tras w województwie lubelskim: Lublin – Parczew, Lublin – Stalowa Wola Rozwadów i Lublin – Zamość[40]. Pojazdy przeznaczone dla Lubelskiego Oddziału Przewozów Regionalnych rozpoczęły służbę 19 lutego 2014[41][38].

W drugiej połowie października 2018 roku przewoźnik wydzierżawił od Kolei Śląskich SA138-005 w zamian za EN57-1823, który trafił do pomorskiego oddziału[31]. 27 kwietnia 2022 pojazd SA138-005 został odkupiony do Kolei Śląskich w przetargu na dostawę trójczłonowego spalinowego zespołu trakcyjnego[34][35], a w lutym 2023 podczas przeglądu poziomu P4 pojazd otrzymał barwy nowego właściciela[42].

W 2022 roku spalinowe zespoły trakcyjne SA137-008 i 009 były umiejscowione w lubuskim zakładzie w Zielonej Górze. Na początku roku oba pojazdy były wyłączone z eksploatacji w związku z wymianą kół monoblokowych i tarcz hamulcowych[43].

W połowie 2022 jednostka SA137-007, zwykle kursująca w rejonie Chojnic, została skierowana do obsługi linii Pomorskiej Kolei Metropolitalnej[44].

Zobacz też

edytuj

Uwagi

edytuj
  1. ↑ bajpas kartuski — kolejowa trasa objazdowa z Gdańska do Kartuz przez Gdańsk Kokoszki i Starą Piłę, w śladzie linii kolejowych nr 229 i 234. Powstała ona w związku z przygotowywaną przez PKP PLK elektryfikacją i budową drugiego toru na linii nr 201 Gdynia – Kościerzyna – Bydgoszcz. Prace przy bajpasie kartuskim trwały w latach 2022–2023 i składały się z dwóch części: modernizacji ok. 15 km istniejącej linii Gdańsk Kokoszki – Stara Piła – Żukowo – Glincz (należącej do PKP PLK i przez nią zrealizowanej) oraz odbudowy niespełna 1,5 km toru na odcinku Gdańsk Kiełpinek – Gdańsk Kokoszki (zrealizowanej przez spółkę PKM S.A. przy ścisłej współpracy z miastem Gdańsk).

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Michał Augustyn. Pierwsze zespoły trakcyjne z Newagu typu 220M i 221M. „Świat Kolei”. 5/2011, s. 30-35. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  2. ↑ a b 220/1M. newag.pl. [dostęp 2014-02-24]. (pol.).
  3. ↑ Kolej. siskom.waw.pl. [dostęp 2012-09-10]. (pol.).
  4. ↑ Lokomotywy spalinowe. W: Paweł Terczyński: Atlas Lokomotyw 2007. Wyd. III. Poznań: Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, 2007, s. 104-151. ISBN 978-83-920757-7-6. (pol.).
  5. ↑ Paweł Terczyński. Autobusy szynowe PKP. „Świat Kolei”. 6/1998, s. 10-18. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  6. ↑ a b c d Spalinowe wagony silnikowe. W: Paweł Terczyński: Atlas Lokomotyw 2007. Wyd. III. Poznań: Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, 2007, s. 152-177. ISBN 978-83-920757-7-6. (pol.).
  7. ↑ Marek Malczewski. Autobusy szynowe RegioVAN. „Świat Kolei”. 4/2003, s. 12-13. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  8. ↑ Arkadiusz Lubka. InnoTrans 2010. „Świat Kolei”. 10/2010, s. 3. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  9. ↑ a b Koniec epopei- Lubuskie kupiło pociąg spalinowy. rynek-kolejowy.pl, 2012-04-17. [dostęp 2012-09-10]. (pol.).
  10. ↑ a b Dostawa 1 sztuki nowego spalinowego zespołu trakcyjnego. bip.slaskie.pl, 2010-10-12. [dostęp 2012-11-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-13)]. (pol.).
  11. ↑ a b Polska-Warszawa: Tabor kolejowy 2013/S 131-227386 Ogłoszenie o udzieleniu zamówienia – zamówienia sektorowe. ted.europa.eu, 2013-07-08. [dostęp 2013-09-19]. (pol.).
  12. ↑ Koleje Mazowieckie będą miały nowy szynobus. ekonomia.rp.pl, 2013-06-18. [dostęp 2013-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-21)]. (pol.).
  13. ↑ Autobus Szynowy na trasie Lębork Łeba. „Świat Kolei”. 8/2004, s. 4-5. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  14. ↑ a b T. Sonntag. Pomorskie Szynobusy. „Świat Kolei”. 12/2005, s. 5. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  15. ↑ Dwuczłonowy spalinowy zespół trakcyjny SA132 dla województwa pomorskiego. „Prospekty”. pesa.pl. (pol.). 
  16. ↑ a b mr. Otwarcie Pomorskiej Kolei Metropolitalnej w Gdańsku. „Technika Transportu Szynowego”. 10/2015, s. 10. Radom: Instytut Naukowo-Wydawniczy „TTS”. ISSN 1232-3829. (pol.). 
  17. ↑ Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego: Zestawienie dotyczące taboru kolejowego. bip.pomorskie.eu, 2015-04-20. [dostęp 2016-07-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-11)]. (pol.).
  18. ↑ Dwóch przewoźników na linii PKM. Co z taryfą?. inforail.pl, 2018-12-10. [dostęp 2018-10-10]. (pol.).
  19. ↑ Dwóch przewoźników Pomorskiej Kolei Metropolitalnej. nowepomorze.pl, 2018-12-19. [dostęp 2019-01-03].
  20. ↑ Pierwsze kursy pociągów z Kartuz do Gdańska przez Bajpas Kartuski [zdjęcia] [film] [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2024-03-12] (pol.).
  21. ↑ SA137-004 dla województwa Opolskiego. inforail.pl, 2012-05-17. [dostęp 2012-09-10]. (pol.).
  22. ↑ Piotr Synowiec. Opolski SA109-008 wreszcie w ruchu planowym. „Świat Kolei”. 2/2005, s. 4. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  23. ↑ Opole: Kolejny szynobus na torach. inforail.pl, 2009-09-07. [dostęp 2012-09-22]. (pol.).
  24. ↑ Opole: Pesa zakończyła dostawy nowych SZT. inforail.pl. [dostęp 2012-09-22]. (pol.).
  25. ↑ Nowy rozkład jazdy lubuskich pociągów. lubuskie.pl, 2012-12-10. [dostęp 2012-12-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-12)]. (pol.).
  26. ↑ a b c Informacje dotyczące taboru kolejowego województwa lubuskiego stan na dzień 31.03.2012r.. „Biuletyn informacji publicznej”. DG.V.8063.14.2012. lubuskie.pl. (pol.). 
  27. ↑ SA138 już w Katowicach. rynek-kolejowy.pl, 2012-12-14. [dostęp 2012-12-14]. (pol.).
  28. ↑ Koleje Śląskie dostaną 221M. W formie aportu. inforail.pl, 2013-02-18. [dostęp 2013-02-23].
  29. ↑ „Kolzam” na testach. Będzie w nowym rozkładzie. rynek-kolejowy.pl, 2012-09-20. [dostęp 2013-02-23]. (pol.).
  30. ↑ Plan naprawczy Kolei Śląskich. rynek-kolejowy.pl, 2012-12-12. [dostęp 2013-02-06]. (pol.).
  31. ↑ a b Koleje Śląskie wymieniły się taborem z Przewozami Regionalnymi. inforail.pl, 2018-10-19. [dostęp 2018-10-20]. (pol.).
  32. ↑ SA138-005 Kolei Śląskich kursuje po Pomorzu. rynek-kolejowy.pl, 2018-11-05. [dostęp 2018-11-05]. (pol.).
  33. ↑ Dwa EN57 za dwa brakujące Elfy2 w Kolejach Śląskich. Umowa z Przewozami Regionalnymi - TransInfo [online], transinfo.pl [dostęp 2021-05-06] (pol.).
  34. ↑ a b Karol Wach, SA138-005 już oficjalnie własnością POLREGIO [online], TransInfo, 20 maja 2022 [dostęp 2023-11-23] (pol.).
  35. ↑ a b Karol Wach, POLREGIO kupuje SA138-005 [online], TransInfo, 7 kwietnia 2022 [dostęp 2023-11-23] (pol.).
  36. ↑ Newag dostarczy cztery pociągi dla Przewozów Regionalnych. inforail.pl, 2013-05-28. [dostęp 2013-05-28]. (pol.).
  37. ↑ Pierwsze szynobusy przekazane Przewozom Regionalnym. newag.pl, 2013-01-17. [dostęp 2013-01-25]. (pol.).
  38. ↑ a b Dwa SA137 dla Lubelskiego Zakładu Przewozów Regionalnych. rynek-kolejowy.pl, 2014-02-17. [dostęp 2014-02-17]. (pol.).
  39. ↑ Pomorskie Przewozy Regionane z nowymi pociągami 220M. rynek-kolejowy.pl, 2014-01-16. [dostęp 2013-01-25]. (pol.).
  40. ↑ Przewozy Regionalne odnawiają tabor. kurier-kolejowy.pl, 2014-02-19. [dostęp 2014-02-19]. (pol.).
  41. ↑ SA137 już obsługują ruch regionalny na Lubelszczyźnie. rynek-kolejowy.pl, 2014-02-20. [dostęp 2014-02-20]. (pol.).
  42. ↑ SA138-005 w barwach Polregio [film] [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2023-11-23] (pol.).
  43. ↑ Lubuskie Polregio pracuje nad dostępnością składów. Tabor już przyjechał [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2023-11-23] (pol.).
  44. ↑ Karol Wach, Nietypowy skład na linii PKM; gościnnie [online], TransInfo, 12 maja 2022 [dostęp 2023-11-23] (pol.).
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Newag_220M/221M&oldid=74847536”