I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Łodzi
I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Łodzi (wcześniej: Gimnazjum Polskie w Łodzi, Państwowe Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Łodzi, I Państwowe Liceum i Gimnazjum im. M. Kopernika w Łodzi, XV Liceum Ogólnokształcące Towarzystwa Przyjaciół Dzieci im. Mikołaja Kopernika w Łodzi) – najstarsza państwowa polska szkoła ponadpodstawowa w Łodzi.
liceum ogólnokształcące | |
nr rej. A/364 | |
Gmach I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Łodzi | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres |
ul. Więckowskiego 41 |
Data założenia | |
Patron | |
Dyrektor |
Marcin Chrabelski |
Położenie na mapie Łodzi | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego | |
51°46′19,21″N 19°26′46,04″E/51,772003 19,446122 | |
Strona internetowa |
Historia
edytujOkres do końca I wojny światowej
edytujPowstanie szkoły wiąże się ze strajkami uczniów w zaborze rosyjskim w 1905 r. Po tych wydarzeniach – 14 października 1905 r. – wydany został reskrypt carski Mikołaja II Romanowa, który zezwalał osobom prywatnym i stowarzyszeniom oświatowym na zakładanie średnich szkół z polskim językiem nauczania[1][2]. Również w Łodzi miejscowa grupa inteligencji postanowiła stworzyć polską szkołę średnią. Powstał Komitet Wspierania Utworzenia Polskiej Szkoły Średniej w Łodzi. Pierwsze zebranie komitetu się 5 lipca 1906 r. Podpisano wówczas akt założenia szkoły. Powstał również Komitet Organizacyjny Polskiej Męskiej Szkoły Średniej (który przekształcił się później w Towarzystwo „Uczelnia”, które stało się de facto właścicielem szkoły[a]). Przewodniczącym Komitetu został wybrany Ludwik Fankanowski. Członkiem był m.in. dyrektor tramwajów podmiejskich w Łodzi i poseł na Sejm II RP – inż. Wiesław Gerlicz.
Rozpoczęcie pierwszego roku szkolnego w Gimnazjum Polskim odbyło się 17 października 1906 r. Poprzedziła je msza w kaplicy Domu Starców i kalek przy ul. Dzielnej 52 (obecnie G. Narutowicza 60)[3].
Pierwsza siedziba szkoły znajdowała się przy ul. Wólczańskiej 55.
W 1910 r. szkołę przeniesiono do nowo wybudowanego gmachu, należącego do Edwarda Heimana, przy ul. Nowo-Cegielnianej (obecnie ulica Więckowskiego 41)[4]. Rok później wieloletnie starania zostały uwieńczone koncesją Towarzystwa „Uczelnia” na prowadzenie szkoły.
W 1911 r. w Gimnazjum Polskim odbyła się pierwsza matura, którą zdawało sześciu uczniów: Mieczysław Eliasz, Bolesław Fichna, Stanisław Hiller, Roman Pawelczyk, Adolf Tenenbaum i Henryk Wysznacki[5].
W 7. rocznicę otwarcia gimnazjum, 17 października 1913 r., odwiedził szkołę arcybiskup metropolita warszawski Aleksander Kakowski – prymas Królestwa Polskiego, który m.in. przypomniał myśl wyrażoną przez Komitet Organizacyjny polskiej szkoły średniej w Łodzi 30 września 1906: „Naród, który ma szkoły – ma przyszłość”[6].
W latach 1914–1916 wychowankowie Gimnazjum Polskiego, jako żołnierze Legionów, uczestniczyli w bitwach z Rosjanami pod Krzywopłotami, Łowczówkiem, Konarami i Kościuchnówką[7].
W 1915 r. powstała drużyna harcerska im. Romualda Traugutta (od 1916 r. – 3 ŁDH im. Romualda Traugutta), założona przez dh. Mieczysława Iwańskiego.
W 1916 r. szkoła otrzymała skromny sztandar z drzewcem zakończonym drewnianą główką. Wizerunek orła był namalowany a nie wyszywany. Sztandar służył szkole do czerwca 1938 r.[8]
W roku szkolnym 1918/1919 uczniowie klasy ósmej wstąpili do wojska i nie odbyły się egzaminy maturalne[9].
11 listopada 1918 r. – podczas rozbrajania okupantów niemieckich w Łodzi u zbiegu ulicy Spacerowej (ob. al. Tadeusza Kościuszki) z ul. Benedykta (obecnie ul. 6 Sierpnia) w pobliżu gmachu Banku Państwa (dziś siedziby Oddziału Okręgowego NBP) śmiertelnie ranny został uczeń VIII klasy Stefan Linke, plutonowy Polskiej Organizacji Wojskowej (pośmiertnie odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari)[10][11]. Pogrzeb Stefana Linkego był wielką manifestacją patriotyczną. Trumnę spowitą biało-czerwoną flagą przeniesiono w kondukcie z kościoła ewangelickiego Św. Trójcy na stary cmentarz przy ul. Ogrodowej[12].
Gimnazjum Polskie utrzymywane było z funduszy społecznych gromadzonych przez Towarzystwo „Uczelnia”. Trudny okres stanowiły lata I wojny światowej. Zniszczenia będące następstwem działań wojennych oraz rabunkowa polityka zaborców rosyjskich i zajmujących Królestwo Polskie okupantów niemieckich i austriackich spowodowały zmniejszenie możliwości gromadzenia środków finansowych. Mimo to Towarzystwo „Uczelnia” zdołało utrzymać szkołę do połowy 1919 r., dyrekcja zaś i grono nauczycielskie okazywały gotowość do różnych wyrzeczeń uznawszy, że funkcjonowanie szkoły jest niezbędne[13].
Okres międzywojenny (1918–1939)
edytujPo odzyskaniu niepodległości Towarzystwo „Uczelnia” zwróciło się do Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z prośbą o upaństwowienie gimnazjum. 16 maja 1919 r. w siedzibie ministerstwa w Warszawie przyjęto uzgodnienia w sprawie upaństwowienia szkoły. 9 września 1919 r. Minister WRiOP Jan Łukasiewicz wystawił Akt Organizacyjny Szkoły, czyniąc ją pierwszą średnią placówką oświatową w Łodzi[14]. 2 listopada 1919 r. małżonkowie Edward i Helena Heimanowie aktem notarialnym przekazali budynek szkoły skarbowi państwa[15]. Z inicjatywy ówczesnego dyrektora Jana Czeraszkiewicza patronem szkoły został Mikołaj Kopernik. Nazwę szkoły zmieniono z Gimnazjum Polskie na Państwowe Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika.
W 1923 roku w auli szkolnej zawieszono obraz Mikołaja Kopernika, namalowany przez Stanisława Millera dla uczczenia 450 rocznicy urodzin Patrona Gimnazjum, inspirowany dziełem Jana Matejki. W czerwcu 1924 r. auli szkolnej umieszczona została tablica pamiątkowa z nazwiskami dziewięciu uczniów i wychowanków Gimnazjum, którzy polegli w latach 1914–1921 w walce o niepodległość i granice Polski[16]. W roku szkolnym 1932/1933 ze składek grona nauczycielskiego, rodziców i uczniów ufundowano nową tablicę pamiątkową ku czci uczniów Szkoły poległych w walkach o odzyskanie niepodległości[17]. Tablica ta zawierała siedemnaście nazwisk[18]. 8 grudnia 1936 r. zorganizowano Zjazd Koleżeński w związku z obchodami trzydziestolecia szkoły. W 1937 r., w wyniku reformy oświaty z 1932 r., została przemianowana na I Państwowe Liceum i Gimnazjum im. M. Kopernika. W czerwcu 1938 roku ufundowano i poświęcono sztandar szkoły[8]. W marcu 1939 r. odbyła się pierwsza matura typu licealnego. We wrześniu 1939 r., tuż przed wkroczeniem hitlerowców do Łodzi, dyrektor III Gimnazjum i Liceum im. Stefana Żeromskiego Jan Marczyński ukrył sztandary obydwu placówek w rodzinnej wsi Prusinowice[19].
Lata II wojny światowej (1939–1945)
edytujW sierpniu i we wrześniu 1939 r. uczniowie klasy maturalnej (drugiej licealnej) pełnili służbę na terenie Łodzi w Batalionie Wart Przysposobienia Wojskowego. Harcerze 3 Łódzkiej Drużyny Harcerskiej im. Romualda Traugutta włączyli się w organizowane Pogotowie Harcerzy. Pomagali organizować wojskowy szpital polowy przy ulicy Leczniczej 6, pełnili także służbę obserwacyjno-wartowniczą w parku na Zdrowiu[20].
Otwarcie szkoły (11 listopada) w okupowanej przez Niemców Łodzi stało się możliwe dzięki działalności Sekcji Oświaty i Kultury, powołanej przez Komitet Obywatelski w Łodzi w pierwszych miesiącach okupacji. Od 16 grudnia 1939 r., podobnie jak inne placówki oświatowe w Łodzi, szkoła pozostawała zamknięta. Budynek zajął komitet powiatowy partii narodowosocjalistycznej (Kreisleitung der NSDAP – Litzmannstadt-Land) wraz z partyjnymi przybudówkami, jak niemiecki front pracy (DAF) i narodowosocjalistyczna organizacja opieki (NSV). Wyposażenie szkolne zostało zabrane przez okupanta lub zniszczone, a pomieszczenia zostały zdewastowane[21][22]. Zniszczeniu uległa m.in. tablica z 1936 r., upamiętniająca I Zjazd Wychowanków.
Podczas wojny znaczący udział w działalności konspiracyjnej mieli harcerze 3 Łódzkiej Drużyny Harcerskiej. Organizowali oni tajne nauczanie (dh. Janusz Włodarski) oraz uczestniczyli w tworzeniu struktur podziemnego harcerstwa. Dh Janusz Włodarski i dh Waldemar Doniec zorganizowali drużynę im. gen. Władysława Sikorskiego[20]. W tajne nauczanie zaangażowani byli nauczyciele szkoły: Lucjan Cieślik, Helena Giełdzińska, Wacław Siennicki, Władysław Terlikowski, Józef Ulatowski[22].
Wśród ofiar hitlerowskiego terroru było trzech księży prefektów gimnazjum. Księża Romuald Brzeziński, Bronisław Butkiewicz i Stanisław Rybus zostali zamordowani w 1942 r. w obozie koncentracyjnym w Dachau[23]. W czasie II wojny światowej zginęło dwóch uczniów maturalnej klasy liceum oraz prawie 50 wychowanków szkoły. Pięciu wychowanków oraz instruktor przysposobienia wojskowego ppor. Tadeusz Kmieć zginęli w zbrodni katyńskiej. Absolwent szkoły Tadeusz Łabędzki po brutalnym śledztwie w Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego – skatowany przez Adama Humera i innych komunistycznych oprawców – 9 kwietnia 1946 został zamordowany strzałem w tył głowy[24]. Jeden z wychowanków szkoły Wacław Lipiński został zamordowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa w więzieniu we Wronkach 4 kwietnia 1949 r[25].
Okres (1945–1989)
edytujPo wkroczeniu do Łodzi (19 stycznia 1945 r.) wojska radzieckie w gmachu szkoły założyły tymczasowy szpital polowy. Po krótkim czasie opuścili szkołę, dzięki czemu mogła rozpocząć na nowo działalność oświatową. Dyrektorem został nauczyciel matematyki Lucjan Cieślik[26]. W tym samym jeszcze roku Kazimiera Marczyńska, wdowa po Janie Marczyńskim przywiozła ukryty sztandar Liceum.
W 1946 r. przy szkole powstał Szczep ZHP im. Romualda Traugutta.
W roku szkolnym 1949/1950 Andrzej Ehrenfeucht uczeń Władysława Terlikowskiego został laureatem I Olimpiady Matematycznej[27] – pierwszej olimpiady przedmiotowej dla uczniów szkół średnich zorganizowanej z inicjatywy Polskiego Towarzystwa Matematycznego.
W 1954 r. – po licznych szykanach – ostatecznie zlikwidowano naukę religii w szkole. Okazją do takiego działania było przejęcie szkoły przez Towarzystwo Przyjaciół Dzieci. Nazwę szkoły zmieniono na XV Liceum Ogólnokształcące TPD. 10 listopada 1957 r. uchwałą Prezydium Rady Narodowej Miasta Łodzi w sprawie nadania nazw i numerów liceom ogólnokształcącym, szkole przywrócono nazwę I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Łodzi[28].
Na Drugim Zjeździe Wychowanków (19–20 października 1956 r.) podjęto decyzję o utworzeniu Stowarzyszenia Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. Mikołaja Kopernika w Łodzi[29]. Pierwszym prezesem stowarzyszenia został prof. Tadeusz Pawlikowski.
W 1963 r. liceum stało się szkołą koedukacyjną[30]. W roku szkolnym 1968/1969 wprowadzono obowiązek używania w szkole granatowych mundurków, których krój wybrała młodzież w tajnym głosowaniu 6 października 1968 r.[31]. W 1974 r. pracowni biologicznej nadano imię prof. Jerzego Konorskiego (absolwent 1921 r.). 11 listopada 1978 r. – dla uczczenia 60. rocznicy odzyskania niepodległości na budynku Narodowego Banku Polskiego (al. Tadeusza Kościuszki 14) ponownie umieszczono tablicę upamiętniającą Stefana Linkego[32]. W 1981 r. w 75. rocznicę powstania szkoły ustanowiono i wybito medal „Za zasługi dla I Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika w Łodzi”. W 1982 r. Stowarzyszenie Wychowanków i Komitet Rodzicielski ufundowały nowy sztandar liceum[8]. W 1987 r. uczniowie napisali list do Ojca Świętego Jana Pawła II, który został doręczony podczas trzeciej pielgrzymki papieża do Ojczyzny i pobytu w Łodzi – 13 czerwca. Odpowiedzią na list było pismo watykańskiego Sekretariatu Stanu nr 198.235 z lipca 1987 r. 17-18 października 1987 r. odbył się IV Zjazd Wychowanków. Kazimierz Chrabelski (matura 1931 r.) wykonał i ofiarował szkole kopię obrazu Jana Matejki „Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem”[33].
Po roku 1989
edytujWe wrześniu 1989 r. powstała pierwsza klasa autorska biologiczno-chemiczna z programem opracowanym przez nauczyciela chemii, prof. Karola Króla. Rok później powstała druga klasa autorska z programem opracowanym przez dr Ludwika Samosieja. W 1991 r. powołana została Rada Szkoły, złożona z przedstawicieli rodziców, nauczycieli, uczniów i Stowarzyszenia Wychowanków. 22 czerwca 1992 r. Rada Szkoły uchwaliła Statut I Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika w Łodzi. 29 grudnia 1995 r. budynek szkoły wpisano do rejestru zabytków województwa łódzkiego. W 1999 r. pracowni chemicznej nadano imię profesora Karola Króla[34].
XXI wiek
edytujW latach 2002–2005 pod kierunkiem wojewódzkiego konserwatora zabytków przeprowadzono remont kapitalny budynku szkoły. W 2004 r. na szczycie frontowej elewacji budynku szkoły umieszczono tarczę z Orłem Białym według projektu Sławomira Telegi na wzór tarczy umieszczonej z inicjatywy fundatora budynku po upaństwowieniu szkoły w 1919 r.[35] W 2012 r. wyremontowano boisko szkolne. 10 czerwca 2014 r. boisku szkolnemu nadano imię zmarłego absolwenta i prof. Zdzisława Sędzickiego (matura 1976 r.). W 2015 r. ufundowany został sztandar Stowarzyszenia Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika w Łodzi. Pracowni geograficznej nadano imię prof. Janusza Boissé Bladego.
W październiku 2022 r. w pracowni fizycznej zainstalowany został teleskop do obserwacji nieba: Omegon Adnvaned Dob 304/1500. Fundatorem i koordynatorem montażu był absolwent szkoły Marcin Górko (matura 1990 r.).
Architektura
edytujKubaturą i formą budynek zbliżony jest do wielkomiejskiej kamienicy. Fasadę oblicowano cegłą i wzbogacono kamiennym, tynkowanym detalem o uproszczonych formach. Obiekt może być uznany za wczesnomodernistyczny z uwagi na „oszczędny detal, duże okna i duże płaszczyzny ścienne”[36].
Autor projektu budynku nie jest znany. Projekt opiniował Adolf Zeligson[36]. Prace budowlane wykonywała firma "Martens i Daab"[37].
Nazwy szkoły
edytuj- Gimnazjum Polskie w Łodzi (1906–1919),
- Państwowe Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Łodzi (1919–1937),
- I Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Łodzi (1937–1939 i 1945–1954),
- XV Liceum Ogólnokształcące Towarzystwa Przyjaciół Dzieci im. Mikołaja Kopernika w Łodzi (1954–1957),
- I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Łodzi (od 1957)
Osiągnięcia
edytuj- I miejsce w rankingu UNESCO, MEN i Komitetów Głównych olimpiad przedmiotowych – 1996 r.,
- I miejsce w Polsce w rankingu miesięcznika „Perspektywy” – 2000 r. i 2002 r.,
- III miejsce w Polsce w jubileuszowym rankingu wyłaniający 15 najlepszych liceów na 15-lecie miesięcznika „Perspektywy” – 2013 r.,
- I miejsce w województwie łódzkim w rankingu miesięcznika „Perspektywy” 2014 r., 2022 r. i 2024 r.
Odznaczenia
edytuj- Honorowa Odznaka Miasta Łodzi (1972)
- Medal 50-lecia Akademii Medycznej w Łodzi (1999)
- Medal 50-lecia Olimpiady Matematycznej (2000)
- Odznaka „Za Zasługi dla Miasta Łodzi” (2002)
- Kazimierz Arkuszewski
- Maurycy Berlinerblau
- Ludwik Fankanowski
- Leon Gajewicz
- Wiesław Gerlicz
- Bronisław Handelsman
- Edward Heiman-Jarecki
- Paweł Hertz
- Tadeusz Karpowicz
- Józef Koliński
- Józef Konica
- Karol Kozłowski
- Leon Koźmiński
- Józef Lewin
- Jan Leśniewski
- Henryk Likiernik
- Aleksander Mogilnicki
- Konstanty Mogilnicki
- Kazimierz Rossman
- Stanisław Skalski
- Kazimierz Stożkowski
- Maksymilian Szyffer
- Ignacy Watten
- Zygmunt Weinreb
- Włodzimierz Wyganowski
- Izydor Zand
- Adolf Zeligson
Dyrektorzy
edytuj- 1906–1907 Erazm Spaczyński (vel Szpaczyński)
- 1907–1909 Tomasz Niklewski
- 1909–1912 Jan Graczyk
- 1912–1924 Jan Czeraszkiewicz
- 1924 Jan Lickindorf (p.o.)
- 1924–1929 Zdzisław Piekarski
- 1929 Władysław Olszewski (p.o.)
- 1929–1930 Stanisław Seweryn
- 1930–1931 Bronisław Brycki (p.o.)
- 1931–1939 Rajmund Bromirski
- 1945–1948 Lucjan Cieślik
- 1948–1949 Benedykt Halicz
- 1949–1950 Andrzej Palmęka (p.o.)
- 1950 Jerzy Brodecki (p.o.)
- 1950–1951 Antoni Kościelak (p.o.)
- 1951–1952 Władysław Krupa
- 1952–1954 Zygmunt Zakrzewski
- 1954–1966 Kazimierz Dobrowolski
- 1966–1991 Marian Wolniewicz
- 1991–2000 Wiesława Zewald
- 2000–2010 Jan Kamiński
- 2010–2021 Ewa Wojciechowska
- Od 2021 Marcin Chrabelski
Nauczyciele
edytujUczniowie
edytuj- Osman Achmatowicz – profesor chemii organicznej
- Jerzy Albrecht – ekonomista, polityk
- Witold Andrzejewski – duchowny rzymskokatolicki, prałat, konfrater zakonu paulinów, aktor
- Kazimierz Bald – urbanista
- Romuald Bartnik – chemik organik
- Piotr Bąk – językoznawca
- Jacek Bierezin – poeta, publicysta, działacz opozycyjny w PRL, taternik
- Zbigniew Bielski – aktor teatralny i filmowy
- Andrzej Borowczyk – dziennikarz sportowy, komentator motoryzacyjny, publicysta
- Sławomir Bralewski – historyk, bizantynolog
- Edward Brisch – inżynier mechanik
- Stanisław Chrabelski – architekt
- Anna Ciarkowska – literaturoznawczyni, powieściopisarka
- Joanna Czajkowska-Ślasko – poetka i lekarz psychiatra
- Stanisław Czajkowski – filozof
- Hubert Czerniuk – prawnik, dyplomata i urzędnik
- Artemiusz Czkwianianc – specjalista w zakresie budownictwa
- Artur Diefenbach[41] – inżynier budownictwa
- Kazimierz Dobrowolski – nauczyciel, dyrektor liceum w latach 1954–1966
- Jerzy Dobrzycki – historyk nauki, odkrywca planetoidy
- Wojciech Domżalski – geofizyk, górnik
- Waldemar Doniec – działacz turystyki górskiej i fotografii krajoznawczej w PTTK, Członek Honorowy PTTK
- Maciej Dunajski[42] – profesor fizyki matematycznej na Uniwersytecie Cambridge i Fellow Clare College w Cambridge
- Janusz Dunin-Horkawicz – literaturoznawca, bibliolog, działacz społeczny
- Stanisław Dyzbardis – polonista, dyrektor Teatru Wielkiego w Łodzi
- Wojciech Dziomdziora – prawnik i urzędnik państwowy, radca prawny, członek Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji
- Andrzej Ehrenfeucht – matematyk
- Michał Fajbusiewicz – dziennikarz telewizyjny, scenarzysta i realizator filmowy
- Wojciech Fendler – lekarz, specjalista w dziedzinie biostatystyki i medycyny translacyjnej
- Bolesław Fichna – prawnik, adwokat, działacz polityczny, poseł
- Jacek Fisiak – filolog angielski, historyk języka angielskiego
- Karol Stefan Frycz – prawnik, działacz narodowy
- Lechosław Fularski – mechanik, krajoznawca, turysta górski, historyk turystyki górskiej, działacz turystyczny
- Bogdan Gajewicz – adwokat
- Hanna Gill-Piątek – polityk, działaczka samorządowa i aktywistka miejska, publicystka, posłanka
- Zdzisław Głowacki – malarz, nauczyciel akademicki
- Zdzisław Głuszczyk – generał Wojska Polskiego
- Roman Gorzelski – poeta, satyryk, dramatopisarz, tłumacz
- Kazimierz Groszyński – nauczyciel, działacz społeczny i polityk
- Franciszek Gruszka – pilot, uczestnik bitwy o Anglię
- Stanisław Hiller – histolog i embriolog
- Tadeusz Hübner – historyk mediewista
- Joanna Jabłkowska – literaturoznawczyni, profesor nauk humanistycznych
- Tomasz Kacprzak – prawnik, samorządowiec i polityk
- Leon Kelcz – reżyser, aktor, wykładowca PWSFTviTa, działacz społeczny
- Janusz Kenic – oficer straży pożarnej, przedsiębiorca, polityk, działacz opozycji demokratycznej w PRL
- Filip Kenig – koszykarz
- Tomasz Konieczny – śpiewak operowy, aktor filmowy, reżyser
- Heliodor Konopka – piłkarz, działacz sportowy
- Jerzy Konorski – neurofizjolog, neuropsycholog
- Kazimierz Korcelli – dziennikarz, dramaturg i krytyk teatralny
- Andrzej Kotnowski – inżynier budownictwa, podróżnik i fotograf, samorządowiec
- Adam Kotula – romanista i historyk sztuki
- Stefan Krakowski – historyk, mediewista
- Stanisław Krauze – farmaceuta, twórca polskiej szkoły bromatologicznej
- Piotr Krukowski – aktor teatralny, filmowy i telewizyjny
- Joanna Kusiak – interdyscyplinarna badaczka na Uniwersytecie w Cambridge
- Ludwik Lawin – architekt krajobrazu, wykładowca akademicki
- Jerzy Lewandowicz – adwokat i działacz polityczny
- Andrzej Lipiński – reżyser dźwięku
- Tadeusz Łabędzki – polityk nurtu narodowego
- Magdalena Łuczak – narciarka alpejska
- Józef Macjon – filolog klasyczny, językoznawca, nauczyciel akademicki, tłumacz
- Andrzej Makowiecki – pisarz, reporter, podróżnik, scenarzysta
- Marian Małowist – historyk
- Józef Meissner – specjalista w dziedzinie włókiennictwa, profesor
- Tadeusz Mencel – historyk, archiwista
- Hugo Korneliusz Mijakowski – oficer Wojska Polskiego
- Raul Nałęcz-Małachowski – działacz polonijny i niepodległościowy, artysta, scenarzysta, kostiumograf
- Andrzej Nowakowski – koszykarz, trener
- Witold Oleszczak – działacz ruchu ludowego, poseł na Sejm Ustawodawczy
- Andrzej Ostoja-Owsiany – polityk i pisarz, działacz opozycji demokratycznej, parlamentarzysta
- Jan Pakuła – dziennikarz i działacz społeczny
- Rafał Pawliczak – lekarz, alergolog
- Tadeusz Pawlikowski – lekarz, endokrynolog, histolog
- Roman Pawelczyk – generał Wojska Polskiego
- Bogdan Pawłowski – kompozytor, aranżer, dyrygent i pedagog
- Walenty Pecyna – polityk, poseł na Sejm, filantrop, działacz społeczny i sportowy
- Edmund Piątkowski – lekkoatleta, dyskobol, mistrz Europy i rekordzista świata
- Janusz Piekarski – lekarz, chirurg onkolog, prorektor Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
- Olga Podfilipska-Krysińska – nauczyciel akademicki
- Zdzisław Pomykalski – elektryk, profesor nauk technicznych
- Andrzej Przybylski – biskup pomocniczy częstochowski
- Maciej Rakowski – prawnik i historyk prawa
- Sergiusz Ryczel – komentator sportowy, dziennikarz
- Anna Sarna – aktorka filmowa i teatralna
- Jacek Saryusz-Wolski – ekonomista, europeista, polityk i urzędnik państwowy, europoseł
- Piotr Sitarski – filmoznawca
- Józef Skwark – aktor i reżyser teatralny
- Dionizy Smoleński – specjalista z zakresu teorii spalania, materiałów wybuchowych oraz balistyki wewnętrznej, poseł
- Witold Sobociński – operator filmowy
- Andrzej Solarz – oficer Wojska Polskiego
- Sławomir Sosnowski – duchowny, rektor Wyższego Seminarium Duchownego w Łodzi
- Wiktor Spodenkiewicz – muzykolog, pedagog, krytyk i publicysta muzyczny
- Olga Stanisławska – dziennikarka, reportażystka
- Dominika Stelmach – lekkoatletka, biegaczka długodystansowa
- Łukasz Sułkowski – profesor nauk ekonomicznych i humanistycznych
- Janusz Szosland – profesor włókiennictwa, nauczyciel akademicki
- Ludomir Ślusarski – inżynier chemik
- Barbara Śreniowska-Szafran – socjolog, pedagog, działaczka opozycyjna w PRL-u, autorka bajek, wierszy i książek dla dzieci
- Stanisław Trepczyński – polityk, dyplomata, działacz komunistyczny
- Ludwik Turko – profesor nauk fizycznych, polityk, poseł
- Krzysztof Turowski – dziennikarz, telewizyjny, radiowy i prasowy, publicysta, felietonista
- Bartosz Walczak – konserwator zabytków, architekt
- Witold Warkałło – prawnik, specjalista w dziedzinie prawa ubezpieczeniowego
- Stefan Wegner – malarz, rysownik, grafik, dekorator wnętrz, teoretyk sztuki, nauczyciel akademicki
- Anita Werner – dziennikarka telewizyjna, aktorka
- Anna Maria Wesołowska – prawnik, sędzia w stanie spoczynku, osobowość telewizyjna, niezawodowa aktorka filmowa i telewizyjna
- Władysław Wilczyński – matematyk, specjalista w dziedzinie funkcji rzeczywistych
- Janusz Włodarski – harcerz, artysta
- Mieczysław Wroński – chemik
- Stanisław Marian Zajączkowski – historyk, specjalizujący się w historii Polski średniowiecznej
- Andrzej Ziemowit Zimowski – poeta, pisarz
- Andrzej Zwierzak – chemik, profesor Politechniki Łódzkiej
- Wojciech Żakowski – matematyk, profesor Politechniki Warszawskiej
- Jan Żdżarski – duchowny, kanclerz Kurii Biskupiej w Łodzi
Uwagi
edytuj- ↑ De iure był nim przewodniczący Komitetu Ludwik Fankanowski.
Przypisy
edytuj- ↑ Eugenia Podgórska (red.) Z dziejów Gimnazjum i Liceum im. Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906-1973 (Materiały), Łódź 1973, s. 9.
- ↑ Bogdan Nawroczyński (red.), Nasza walka o szkołę polską 1901-1927, t. tom II, 1934, s. 525 .
- ↑ Henryk Skorek: Gimnazjum „wszechstronnie kształcące”. W: Nasz Wiek. Gimnazjum i Liceum imienia Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906-2006. Zarys historyczny. Wspomnienia. Jan Kamiński (red.). Łódź: I Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika w Łodzi. Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika w Łodzi, 2006, s. 55. ISBN 83-908655-0-5.
- ↑ Henryk Skorek: Gimnazjum „wszechstronnie kształcące”. W: Nasz Wiek. Gimnazjum i Liceum imienia Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906-2006. Zarys historyczny. Wspomnienia. Jan Kamiński (red.). Łódź: I Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika w Łodzi. Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika w Łodzi, 2006, s. 67. ISBN 83-908655-0-5.
- ↑ Jan Kamiński (red.), Nasz Wiek. Gimnazjum i Liceum imienia Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906-2006. Zarys historyczny. Wspomnienia., 2006, s. 484, ISBN 83-908655-0-5.
- ↑ Henryk Skorek: Gimnazjum „wszechstronnie kształcące”. W: Nasz Wiek. Gimnazjum i Liceum imienia Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906-2006. Zarys historyczny. Wspomnienia. Jan Kamiński (red.). Łódź: I Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika w Łodzi. Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika w Łodzi, 2006, s. 79. ISBN 83-908655-0-5.
- ↑ Wacław Lipiński, Walka zbrojna o niepodległość Polski w latach 1905–1918, Warszawa 1990, s.89-92,113-125.
- ↑ a b c Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika w Łodzi 1906-1986. Wybór źródeł, Zebrał i opracował Henryk Władysław Skorek, Łódź 1987, nr. 60, s. 241.
- ↑ Jan Kamiński (red.), Nasz Wiek. Gimnazjum i Liceum imienia Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906-2006. Zarys historyczny. Wspomnienia., 2006, s. 485, ISBN 83-908655-0-5.
- ↑ Kazimierz Stefański, Stary cmentarz Ewangelicko-Augsburski w Łodzi, Łódź 1992, s. 58, 94. Zbigniew Piąstka:
- ↑ Zbigniew Piąstka: W cieniu alei cmentarnych. Łódź: Towarzystwo Przyjaciół Łodzi, 1990, s. 182-189.
- ↑ Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika w Łodzi 1906-1986. Wybór źródeł, zebrał i opracował Henryk Władysław Skorek, Łódź 1987, nr 39, s. 221.
- ↑ Henryk Skorek: Gimnazjum „wszechstronnie kształcące”. W: Nasz Wiek. Gimnazjum i Liceum imienia Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906-2006. Zarys historyczny. Wspomnienia. Jan Kamiński (red.). Łódź: I Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika w Łodzi. Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika w Łodzi, 2006, s. 100. ISBN 83-908655-0-5.
- ↑ Henryk Skorek: Gimnazjum „wszechstronnie kształcące”. W: Nasz Wiek. Gimnazjum i Liceum imienia Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906-2006. Zarys historyczny. Wspomnienia. Jan Kamiński (red.). Łódź: I Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika w Łodzi. Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika w Łodzi, 2006, s. 101. ISBN 83-908655-0-5.
- ↑ Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika w Łodzi 1906-1986. Wybór źródeł, zebrał i opracował Henryk Władysław Skorek, Łódź 1987, nr 39, s. 93-94.
- ↑ Henryk Władysław Skorek, Gimnazjum i Liceum im. Mikołaja Kopernika w Drugiej Rzeczpospolitej i podczas okupacji (1939–1945) [w:] Jan Kamiński (red.). Nasz Wiek. Gimnazjum i Liceum imienia Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906-2006. Zarys historyczny. Wspomnienia. 2006, s. 112.
- ↑ Gimnazjum Polskie Tow. "Uczelnia" - Państwowe Gimnazjum im. M. Kopernika w Łodzi 1906-1936. Zjazd koleżeński w Łodzi 8 grudnia 1936 r., wyd Państwowe Gimnazjum im. M. Kopernika w Łodzi, Łódź bd, s. 4
- ↑ Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika w Łodzi 1906-1986. Wybór źródeł, Zebrał i opracował Henryk Władysław Skorek, Łódź 1987, nr 75, s. 126.
- ↑ Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika w Łodzi 1906-1986. Wybór źródeł, Zebrał i opracował Henryk Władysław Skorek, Łódź 1987, nr nr 60, s. 137.
- ↑ a b Waldemar Doniec , 3 ŁDH w konspiracji lat 1939–1945 (maszynopis w Archiwum Liceum) .
- ↑ Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika w Łodzi 1906-1986. Wybór źródeł, Zebrał i opracował Henryk Władysław Skorek, Łódź 1987, nr 63, s. 242 oraz nr 57, s. 130
- ↑ a b Jan Kamiński (red.). Nasz Wiek. Gimnazjum i Liceum imienia Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906-2006. Zarys historyczny. Wspomnienia. 2006, s. 125.
- ↑ Marek Budziarek, Katedra przy Adolf Hitlerstrasse. Z dziejów Kościoła katolickiego w Łodzi 19039-1945. Warszawa, 1984, s. 127-130, ISBN 83-211-0460-6.
- ↑ Tadeusz Łabędzki (1917-1946). Działacz narodowy, zamordowany w czasach stalinowskich [online], historia.interia.pl [dostęp 2022-02-06] (pol.).
- ↑ Jan Kamiński (red.). Nasz Wiek. Gimnazjum i Liceum imienia Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906-2006. Zarys historyczny. Wspomnienia. 2006, s. 125-127
- ↑ Eugenia Podgórska (red.) Z dziejów Gimnazjum i Liceum im. Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906-1973 (Materiały), Łódź 1973, s. 40. Aleksandra Sachadyniuk. Kronika I Liceum im. M. Kopernika (b. Gimnazjum Tow. „Uczelnia”) w Łodzi 17 X 1906 -17 X 1956. s. 44n.
- ↑ Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika w Łodzi 1906-1986. Wybór źródeł, Zebrał i opracował Henryk Władysław Skorek, Łódź 1987, nr 75, s. 177.
- ↑ Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika w Łodzi 1906-1986. Wybór źródeł, Zebrał i opracował Henryk Władysław Skorek, Łódź 1987, nr 75, s. 167.
- ↑ koper.org.pl dostęp 9 listopada 2016 r.
- ↑ Eugenia Podgórska (red.) Z dziejów Gimnazjum i Liceum im. Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906-1973 (Materiały), Łódź 1973, s. 56.
- ↑ Jan Kamiński (red.), Nasz Wiek. Gimnazjum i Liceum imienia Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906-2006. Zarys historyczny. Wspomnienia., 2006, s. 11, ISBN 83-908655-0-5.
- ↑ Jan Kamiński (red.). Nasz Wiek. Gimnazjum i Liceum imienia Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906-2006. Zarys historyczny. Wspomnienia, s. 131, przypis 58.
- ↑ Jan Kamiński (red.). Nasz Wiek. Gimnazjum i Liceum imienia Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906-2006. Zarys historyczny. Wspomnienia. 2006, s. 12.
- ↑ Jan Kamiński (red.). Nasz Wiek. Gimnazjum i Liceum imienia Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906-2006. Zarys historyczny. Wspomnienia. 2006, s. 13.
- ↑ Henryk Skorek: Gimnazjum „wszechstronnie kształcące”. W: Nasz Wiek. Gimnazjum i Liceum imienia Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906-2006. Zarys historyczny. Wspomnienia. Jan Kamiński (red.). Łódź: I Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika w Łodzi. Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika w Łodzi, 2006, wklejka barwna bez numeru strony. ISBN 83-908655-0-5.
- ↑ a b Krzysztof Stefański , Błażej Ciarkowski , Modernizm w architekturze Łodzi XX wieku, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2018, s. 28, ISBN 978-83-7729-440-6 .
- ↑ Łódź - Budynek dawnego Gimnazjum Polskiego obecnie I LO im. Mikołaja Kopernika. Atrakcje turystyczne Łodzi. Ciekawe miejsca Łodzi [online], polskaniezwykla.pl [dostęp 2023-06-01] .
- ↑ Henryk Skorek: Kronika Początków. W: Nasz Wiek. Gimnazjum i Liceum imienia Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906-2006. Zarys historyczny. Wspomnienia. Jan Kamiński (red.). Łódź: I Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika w Łodzi. Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika w Łodzi, 2006, s. 50. ISBN 83-908655-0-5.
- ↑ Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika w Łodzi 1906-1986. Wybór źródeł, Zebrał i opracował Henryk Władysław Skorek, Łódź 1987, nr 10, s. 31.
- ↑ Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. Mikołaja Kopernika w Łodzi - Niebanalni [online], koper.org.pl [dostęp 2023-12-05] .
- ↑ WEBprojekt <biuro@webprojekt biz>- HnT <herunotenchi@gmail.com>, Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. Mikołaja Kopernika w Łodzi - Artur Diefenbach [online], koper.org.pl [dostęp 2024-07-16] (pol.).
- ↑ WEBprojekt <biuro@webprojekt biz>- HnT <herunotenchi@gmail.com>, Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. Mikołaja Kopernika w Łodzi - Maciej Dunajski [online], koper.org.pl [dostęp 2024-07-16] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Akta Towarzystwa Uczelnia w Łodzi przechowywane w Państwowym Archiwum Łodzi.
- Henryk Skorek: Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika w Łodzi 1906-1986: wybór źródeł. Łódź: Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika w Łodzi, 1987.
- Zbigniew Piąstka: W cieniu alei cmentarnych. Łódź: Towarzystwo Przyjaciół Łodzi, 1990.
- Aleksandra Sachadyniuk. Kronika I Liceum im. M. Kopernika (b. Gimnazjum Tow. „Uczelnia”) w Łodzi 17 X 1906 -17 X 1956, Łódź 1957.
- Księga Pamiątkowa Jubileuszu 95-lecia Szkoły i VII Zjazdu Absolwentów. Łódź 20-21 października 2001.
- Eugenia Podgórska (red.) Z dziejów Gimnazjum i Liceum im. Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906-1973 (Materiały), Łódź 1973.
- Henryk Skorek (red.). Nasz Wiek. Gimnazjum i Liceum imienia Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906-2006. Zarys historyczny. Wspomnienia. Łódź. I Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika w Łodzi. Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika w Łodzi. 2006. ISBN 83-908655-0-5.
- Koperiada. Jubileusz 110-lecia Gimnazjum i Liceum imienia Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906-2016. 100-lecie harcerstwa w szkole 60-lecia Stowarzyszenia Wychowanków. Łódź. I Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika w Łodzi. Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. M. Kopernika w Łodzi. 2016.
- Jan Czeraszkiewicz. „Roczniki Gimnazjum Polskiego Tow. „Uczelnia"” (1912-1921),
- Gimnazjum Polskie Tow. „Uczelnia” – Państwowe Gimnazjum im. M. Kopernika w Łodzi 1906 – 1936. Zjazd Koleżeński w Łodzi 8 grudnia 1936, Łódź bdw,
- Waldemar Doniec. 3 ŁDH w konspiracji lat 1939–1945 (maszynopis w Archiwum Liceum).
- Krzysztof Stefański, Stary cmentarz Ewangelicko-Augsburski w Łodzi, Łódź 1992.
- Szczygielski W., Czeraszkiewicz, Jan (1867-1924), [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. IV, Kraków 1938, s. 33.
- Ś. p. Jan Czeraszkiewicz, „Ziemia” 1924, R. IX, nr 10, s. 187-188.
- Czeraszkiewicz J., „Roczniki Gimnazjum Polskiego Tow. „Uczelnia"” (1912-1921).
- Henryk Władysław Skorek, Jan Czeraszkiewicz (1867-1924) (maszynopis w Archiwum Liceum).
- Bolesław Fichna, Z dni chmurnych i górnych, Wspomnienia. Łódź 1929.
- K. Stefański, B. Ciarkowski, Modernizm w architekturze Łodzi XX wieku, Księży Młyn Dom Wydawniczy, Łódź 2018, s. 28
- Wacław Lipiński, Walka zbrojna o niepodległość Polski w latach 1905–1918, Warszawa 1990.