Białogard (gmina wiejska)

Białogard
	gmina wiejska
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	białogardzki
TERC	3201022
Siedziba	Białogard
Wójt	Jacek Smoliński
Powierzchnia	328,25 km²
Populacja (31.12.2016); • liczba ludności	; 7767
• gęstość	23,7 os./km²
Nr kierunkowy	94
Tablice rejestracyjne	ZBI
	Adres urzędu:ul. Wileńska 8; 78-200 Białogard
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	33
Liczba miejscowości	53
	Położenie na mapie powiatu;
	54°00′11″N 15°59′32″E/54,003056 15,992222
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Białogard – gmina wiejska w Polsce położona w północnej części województwa zachodniopomorskiego, w powiecie białogardzkim. Siedzibą gminy jest miasto Białogard, które nie wchodzi w skład gminy, jest osobną gminą miejską. Jest to jedyna gmina wiejska w powiecie.

Według danych z 31 grudnia 2016 r. gmina miała 7767 mieszkańców^[2]. Natomiast według danych z 31 grudnia 2017 roku^[3] gminę zamieszkiwały 7682 osoby.

Miejsce w województwie (na 114 gmin):
powierzchnia 16., ludność 50.

Gmina stanowi 38,8% powierzchni powiatu.

Położenie

Gmina znajduje się w północnej części województwa zachodniopomorskiego, w środkowej części powiatu białogardzkiego. Gmina leży na Równinie Białogardzkiej. Przez gminę przepływają rzeki: Parsęta, wpadająca do niej Radew (wyznaczająca część północnej granicy gminy) oraz mniejszy dopływ Parsęty, Liśnica przez które prowadzi szlak kajakowy. Tereny leśne zajmują 33% powierzchni gminy, a użytki rolne 56%.

Sąsiednie gminy:

Białogard (miejska), Karlino i Tychowo (powiat białogardzki)
Biesiekierz i Świeszyno (powiat koszaliński)
Połczyn-Zdrój, Rąbino i Sławoborze (powiat świdwiński)

Do 31 grudnia 1998 r. wchodziła w skład województwa koszalińskiego.

Najwyższy punkt gminy to wzniesienie Iwki niedaleko Rychówka o wysokości 114,87 m n.p.m., natomiast najniższy punkt o wysokości 11,3 m n.p.m. leży u ujścia rzeki Radwi do Parsęty.

Demografia

Według danych z 31 grudnia 2016 r. gmina miała 7767 mieszkańców. Gminę zamieszkuje 16,1% ludności powiatu^[2]. Gęstość zaludnienia wynosi 23,7 osoby na km².

Dane z 31 grudnia 2016 r.^[2]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	7767	100	3771	48,55	3996	51,45

Piramida wieku mieszkańców gminy Białogard w 2014 roku^[4].

Komunikacja

Transport drogowy

Przez gminę Białogard prowadzą następujące drogi wojewódzkie:

163 łącząca Białogard z Karlinem (8 km) przez Byszyno (9 km) do Połczyna-Zdroju (31 km)
169 z Byszyna w kierunku Tychowa (14 km)
166 z Białogardu do drogi krajowej nr 6 w kierunku Koszalina (7 km).

Transport kolejowy

Miasto Białogard jest węzłem kolejowym, uzyskało połączenie już w 1859 r. po doprowadzeniu linii ze Szczecina do Koszalina, 11 lat później linia została przedłużona do Gdańska. Także w 1859 r. wybudowano drugą ważną linię z Kołobrzegu, w 1878 r. przedłużoną do Szczecinka, a rok później do Poznania. W 1895 r. otwarto wąskotorową linię kolejową do Świelina, a w 1909 r. do Rarwina. Obie linie miały rozstaw torów 750 mm, a krótko po II wojnie światowej zmieniono rozstaw w obu liniach na 1000 mm oraz zbudowano odcinek z Rarwina do Lepina. Pod koniec lat 80. XX wieku obie linie normalnotorowe zostały zelektryfikowane. W 1991 r. zamknięto linię Białogard Wąsk.- Lepino Trójkąt, a 5 lat później tę do Świelina. Obecnie w gminie czynne są 3 stacje: Czarnowęsy Pomorskie, Kościernica i Nosówko (na trasie Szczecin – Gdańsk).

Poczta

Gminę obsługują urzędy pocztowe w Białogardzie.

Zabytki

Na terenie gminy znajduje się 16 zabytków nieruchomych, które chronione są prawem (stan na dzień 31 grudnia 2008):^[5]

zespół pałacowy w Podwilczu
kościoły w Białogórzynie, Pomianowie, Żytelkowie, Łęcznie, Stanominie, Rarwinie, Podwilczu
parki dworski i pałacowe w Kamosowie, Laskach, Nasutowie, Nawinie, Rarwinie, Stanominie
cmentarz w Dargikowie

Administracja i samorząd

W 2016 r. wykonane wydatki budżetu gminy wynosiły 29,9 mln zł, a dochody budżetu 30,2 mln zł. Zobowiązania samorządu (dług publiczny) według stanu na koniec 2016 r. wynosiły 19,4 mln zł, co stanowiło 64,5% poziomu dochodów^[6].

Mieszkańcy gminy Białogard razem z mieszkańcami gminy Tychowo wybierają 5 radnych do Rady Powiatu w Białogardzie, a radnych do Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego w okręgu nr 3. Posłów na Sejm wybierają z okręgu wyborczego nr 40, senatora z okręgu nr 99, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu nr 13.

Gmina wiejska Białogard jest obszarem właściwości Sądu Rejonowego w Białogardzie i Sądu Okręgowego w Koszalinie^[7]. Gmina (właśc. powiat białogardzki) jest obszarem właściwości miejscowej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Koszalinie^[8].

Podział administracyjny

Gmina wiejska Białogard utworzyła 33 jednostek pomocniczych, będących sołectwami.

Sołectwa: Białogórzyno, Buczek, Byszyno, Czarnowęsy, Dargikowo, Dębczyno, Góry, Gruszewo, Klępino Białogardzkie, Kościernica, Laski, Lulewice, Lulewiczki, Łęczno, Moczyłki, Nasutowo, Nawino, Nosówko, Pękanino, Podwilcze, Pomianowo, Pustkowo, Rarwino, Redlino, Rogowo, Rościno, Rychowo, Rychówko, Rzyszczewo, Zagórze, Żeleźno, Żelimucha i Żytelkowo

Miejscowości

Wsie: Białogórzyno, Buczek, Byszyno, Czarnowęsy, Dargikowo, Dębczyno, Góry, Gruszewo, Kamosowo, Klępino Białogardzkie, Kościernica, Laski, Lulewice, Lulewiczki, Łęczno, Moczyłki, Nasutowo, Nawino, Nosówko, Pękanino, Podwilcze, Pomianowo, Pustkowo, Rarwino, Redlino, Rogowo, Rościno, Rychowo, Rychówko, Rzyszczewo, Stanomino, Zagórze, Zaspy Małe, Żeleźno, Żelimucha, Żytelkowo

Osady: Białogórzynko, Leśniki, Liskowo, Łęczenko, Łęczynko, Pękaninko, Przegonia, Pustkówko, Sińce, Stajkowo, Strzelec, Tarpnowo, Trzebiele, Wronie Gniazdo, Wygoda, Ząbki i Żabiniec

Dawne miejscowości: Nowiec.

Współpraca międzynarodowa

Amt Dömitz-Malliß, (Niemcy) od 2001^[9]

Przypisy

↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.
↑ ^a ^b ^c ^d Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2016 r. (Stan w dniu 31 XII 2016 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2017-05-30. ISSN 2451-2087.
↑ Gmina Białogard w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-05-04] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Gmina Białogard w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-18] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ „Zachodniopomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków”. Szczecin.
↑ Działalność informacyjno-szkoleniowa » Analizy budżetów jednostek samorządu terytorialnego » Archiwum » 2016 r. » Analizy budżetów JST » Wykonanie budżetów jst IV kwartał 2016 r. /Tabele: 5, 6, 7. Regionalna Izba Obrachunkowa w Szczecinie. [dostęp 2017-08-19].
↑ Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 października 2012 r. ws. ustalenia siedzib i obszarów właściwości sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów rejonowych (Dz.U. z 2012 r. poz. 1223)
↑ Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 listopada 2003 r. ws. obszarów właściwości miejscowej samorządowych kolegiów odwoławczych (Dz.U. z 2003 r. nr 198, poz. 1925)
↑ Partnerzy zagraniczni. UG w Białogardzie. [dostęp 2009-02-18]. (pol.).

Bibliografia

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Białogard na lata 2005-2013, UG Białogard, 2005

[1] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.

[GUS_populacja_2016-12-2] Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2016 r. (Stan w dniu 31 XII 2016 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2017-05-30. ISSN 2451-2087.

[3] Gmina Białogard w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-05-04] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[populacja2016-4] Gmina Białogard w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-18] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[5] „Zachodniopomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków”. Szczecin.

[6] Działalność informacyjno-szkoleniowa » Analizy budżetów jednostek samorządu terytorialnego » Archiwum » 2016 r. » Analizy budżetów JST » Wykonanie budżetów jst IV kwartał 2016 r. /Tabele: 5, 6, 7. Regionalna Izba Obrachunkowa w Szczecinie. [dostęp 2017-08-19].

[7] Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 października 2012 r. ws. ustalenia siedzib i obszarów właściwości sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów rejonowych (Dz.U. z 2012 r. poz. 1223)

[8] Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 listopada 2003 r. ws. obszarów właściwości miejscowej samorządowych kolegiów odwoławczych (Dz.U. z 2003 r. nr 198, poz. 1925)

[9] Partnerzy zagraniczni. UG w Białogardzie. [dostęp 2009-02-18]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]