Nawino

Nawino (niem. Naffin) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie białogardzkim, w gminie Białogard. W latach 1975–1998 wieś należała do województwa koszalińskiego. W roku 2007 wieś liczyła 142 mieszkańców.

Nawino

wieś
Dwór w Nawinie
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	białogardzki
Gmina	Białogard
Wysokość	49 m n.p.m.
Liczba ludności (2007)	142
Strefa numeracyjna	94
Kod pocztowy	78-200
Tablice rejestracyjne	ZBI
SIMC	0302988
Położenie na mapie gminy wiejskiej Białogard Nawino
Położenie na mapie Polski Nawino
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Nawino
Położenie na mapie powiatu białogardzkiego Nawino
53°55′17″N 15°58′50″E

Geografia

Wieś leży ok. 8 km na południowy zachód od Białogardu, ok. 2 km od stacji kolejowej w Czarnowęsach. W skład założenia folwarcznego wchodzą dwór, park, podwórze gospodarcze oraz kolonia mieszkalna.

Historia

Nawino było lennem rodu Hechthausen. W XVIII wieku majątek zmieniał właścicieli. Najpierw byli to von Münchowie, a później von Uckrem. Od 1817 roku kolejnymi gospodarzami były rodziny von Lühe i od 1884 r. von Sydow. W XX wieku aż do 1945 roku majątek był we władaniu rodziny Wilde. W roku 1910 jako właściciel występował podporucznik Konrad Wilde, a posiadłość posiadała status dobra rycerskiego. Ostatnią spadkobierczynią Nawina była druga żona Oscara von Wilde, Amelia Wilde z domu Pogonowska z Pogonowa w siedleckim. W 1914 roku powstała we wsi szkoła. W roku 1939 miejscowość liczyła 224 osoby.

Po wojnie przez długi czas we wsi stacjonowali Rosjanie. Na przełomie lat 1958/1959 powstał PGR jako samodzielna jednostka, dwa lata później Nawino zostało połączone z PGR Czarnowęsy, od 1 lipca 1971 roku funkcjonowało w ramach Kombinatu Państwowego Gospodarstwa Rolnego Stanomino. Dawny folwark stanowi dziś własność prywatną.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest:

• park dworski, z początku XX wiekuNasutow, nr rej. 1067 z 8 stycznia 1979 roku. Park krajobrazowo-leśny o pow. 4,00 ha położony na terenach należących do Nadleśnictwa Białogard i na gruntach stanowiących własność prywatną. Został założony przy neobarokowym dworku, wzorowany na stylu naturalistycznym. W parku występowała i występuje roślinność pochodzenia krajowego. Niektóre starsze drzewa, zwłaszcza dęby mogą wskazywać na to, że w tym obszarze mógł znajdować się inny nieistniejący już park. Park w Naiwnie ma kształt nieregularnego prostokąta przylegającego dłuższymi bokami, od strony zachodniej do drogi Nawino – Dębczyno, od strony wschodniej do cieku wodnego. Krótszymi bokami od strony północnej do pastwiska, od strony południowej do zabudowań dworu i podwórza. Przez park w kierunku z południa na północ ciągnęła się aleja grabowa. Na wschód przyległa do niej polanka trawiasta. W części południowo-wschodniej istnieje zabagniony stawek. W parku dominują drzewa liściaste. Na uwagę zasługują buk pospolity, dąb błotny, dąb bezszypułkowy, lipy drobnolistne, kasztanowiec, rdestowiec sachaliński, wiązy. Park jest jedyną częścią zieleni w najbliższej okolicy pozbawionej lasów. Posiada dość duże znaczenie wiatrochronne dla całej wsi. W parku znajdował się również cmentarz rodowy

inne zabytki

• Dwór w Nawinie w Nawinie wzniesiono w 1848 roku, prawdopodobnie dla rodziny von Lühe, a przebudowane nadając mu dzisiejszy wygląd w 1908 roku. Obie daty wykryte są na kamieniach podmurówki w południowo-wschodnim narożniku dworu. W trakcie rozbudowy wzniesiono ryzalit, nieistniejącą werandą ogrodową, przebudowano poddasze, przełożono dach. Budynek dworu zbudowany jest na rzucie prostokąta z gankiem na osi elewacji frontowej i płytkim ryzalitem w elewacji wschodniej. Całkowicie podpiwniczony. Korpus jednokondygnacyjny z mieszkalną dolną kondygnacją poddasza w środkowej części budynku. Ryzalit dwukondygnacyjny. Ganek poprzedzony schodami i półkolistą rampą. Układ wnętrz dwutraktowy, z holem biegnącym przez oba trakty na osi poprzecznej budynku i salonem wypełniającym narożnik północno-zachodni. We wschodniej części budynku pomieszczenia rozdzielone korytarzem między traktowym. Główna klatka schodowa w trakcie ogrodowym holu. W ryzalicie dodatkowa klatka schodowa. Po II wojnie światowej obiekt został wyremontowany i przywrócony do stanu dawnej świetności przez właścicielkę Agnieszkę Młynarską Pogonowską. Kubatura ok. 2500 m³, pow. użytkowa 900 m².
• we wsi występują dwa cmentarze:
  • nieczynny ewangelicki o pow. 0,16 ha, założony w XIX wieku, 300 m na południowy wschód od wsi przy polnej drodze do Gruszewa, rośnie tu robinia akacjowa, w runie – bluszcz, konwalia majowa, barwinek
  • ewangelicki o pow. 0,11 ha, założony w 1918 r., z pomnikiem przyrody jakim jest 14 dębów szypułkowych o obw. 271−325 cm, w runie rośnie bluszcz.

Przyroda

Z Nawina do stacji kolejowej Czarnowęsy prowadzi aleja o długości 1750 m, którą tworzą dąb czerwony, lipa drobnolistna i klon zwyczajny o obw. 215 – 348 cm.

Turystyka

Przez miejscowość prowadzi nieoznaczony, lokalny turystyczny szlak motorowy Szlakiem parków, dworów i pałaców.

Gospodarka

Na rzece Mogilnicy działa hodowla pstrąga potokowego.

Kultura i sport

Corocznie odbywa się tutaj Turniej Piłki Siatkowej.

Komunikacja

Najbliższy przystanek komunikacji autobusowej oraz stacja kolejowa znajdują się w miejscowości Czarnowęsy.

Bibliografia

• Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Białogard na lata 2005–2013, Białogard, UG, 2005
• Andrzej Świrko, Pałace, dwory i zamki w dorzeczu Parsęty, POT, 2005, ISBN 83-7263-900-0.