Białogórzyno

wieś w województwie zachodniopomorskim

Białogórzyno (niem. Bulgrin) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie białogardzkim, w gminie Białogard.

Białogórzyno
wieś
Ilustracja
Widok na wieś od południa
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Powiat

białogardzki

Gmina

Białogard

Wysokość

35 m n.p.m.

Liczba ludności (2007)

314

Strefa numeracyjna

94

Kod pocztowy

78-200[2]

Tablice rejestracyjne

ZBI

SIMC

0302706

Położenie na mapie gminy wiejskiej Białogard
Mapa konturowa gminy wiejskiej Białogard, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Białogórzyno”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Białogórzyno”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Białogórzyno”
Położenie na mapie powiatu białogardzkiego
Mapa konturowa powiatu białogardzkiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Białogórzyno”
Ziemia54°04′25″N 16°05′25″E/54,073611 16,090278[1]

W latach 1954–1957 wieś należała i była siedzibą władz gromady Białogórzyno, po jej zniesieniu w gromadzie Pomianowo. W latach 1975–1998 wieś należała do województwa koszalińskiego. W roku 2007 wieś liczyła 314 mieszkańców.

Osady wchodzące w skład sołectwa: Białogórzynko, Stajkowo, Wronie Gniazdo.

Geografia

edytuj

Wieś leży ok. 11 km na północny wschód od Białogardu pomiędzy Kościernicą a miejscowością Nosówko, 1 km na zachód od rzeki Radew. Jest miejscowością wielodrożnicową z trójkątnym nawisem w centrum i z dawnym założeniem podworskim w części południowej, Zabudowa szachulcowa i murowana, pochodząca z połowy XIX wieku, końca XIX wieku i początków XX wieku.

Pochodzenie nazwy jest niejednoznaczne. Jej pierwotna forma jest rekonstruowana jako *Bělogorino[3]. Może ona mieć podstawę antroponimiczną, wywodząć się od nazwy własnej *Bolegor (por. pierwszy człon poświadczonych imion Bolesław, Bolebor, drugi człon poświadczonych imion Dalegor, Cieszygor), lub topograficzną, wywodząc się od psł. *běla gora „biała góra”[3]. Niezależnie od podstawy, nazwa powstała przez dodanie formantu -ino[3], w dominującej na Pomorzu formie w rodzaju nijakim[4].

Historia

edytuj
 
Białogórzyno i okolice w 1891 r.

Wzmiankowana po raz pierwszy w 1276 roku w zapisie Balgurino[3]. W 1456 roku Białogórzyno występuje jako lenno starej szlachty: Klankespar (Kranksparn). 12 lutego 1606 roku, po śmierci ostatniego członka tej rodziny - Henniga Kranksparna, dobra zostały przekazane przez ks. Bogusława XIII jako nowe lenno - rodzinie Ramel. W 1746 roku, po śmierci Ernesta Aleksandra v. Ramel, zgodnie z braterską umową Białogórzyno stanowił po połowie własność braci: Henniga Christiana i Caspara Friedricha von Ramel. W 1764 roku ten ostatni otrzymał cały majątek. Sprzedał go generałowi dywizji, komendantowi z Berlina von Forcade. 1 grudnia 1773 roku dobra we wsi kupił Joachim von Kleist z Niemicy. W 1811 roku kapitan Otto Georg v. Kleist sprzedał majątek podporucznikowi Carlowi Wilhelmowi Georgowi Bonin. Rodzina Boninów sprzedała je w 1847 roku radcy sądowemu Staegemannowi. Od niego Białogórzyno nabył w 1856 r. Karl Kruger, właściciel wsi Buczki, a następnie przekazał je w drodze darowizny swojemu synowi Casparowi, Emiliowi Eugenowi Kruger, aplikantowi wyższego sądu krajowego. Ten po trzech latach zbył dobra 12 października 1863 r. Ehrenfriedowi Rossow[5].

Zabytki

edytuj
 
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Białogórzynie

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest:

inne zabytki

Gospodarka

edytuj

We wsi znajduje się jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.

Rolnicy specjalizują się w hodowli bydła i trzody chlewnej.

Leśnictwo Białogórzyno posiada gospodarczą szkółkę leśną z hodowlą sosny, świerka, buka, modrzewia, dębu, głównie na potrzeby Nadleśnictwa Białogard.

Przyroda

edytuj

W okolicy siedlisko czapli siwej i łabędzia niemego.

Kultura i sport

edytuj

W miejscowości znajduje się świetlica wiejska.

Ludowy Zespół Sportowy we wsi to "Radew" Białogórzyno, należący do Gminnego Zrzeszenia LZS.

Corocznie odbywa się tutaj "Turniej Piłki Nożnej Samorządowców i Służb Mundurowych".

Komunikacja

edytuj

Białogórzyno leży 3 km na wschód od stacji kolejowej w Nosówku usytuowanej przy linii kolejowej nr 202 (Gdańsk - Szczecin).

Jest tutaj również przystanek komunikacji autobusowej.

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 4832
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 26 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. a b c d Andrzej Chludziński, Toponimia powiatu białogardzkiego, Pruszcz Gdański: Jasne, 2021, s. 18, ISBN 978-83-61076-02-5.
  4. Magdalena Czachorowska, Warianty sufiksów -in/-ino, -ow/-owo, -sk/-sko w nazwach miejscowych na tle apelatywnym, [w:] Łucja M. Szewczyk (red.), Polszczyzna stara i nowa, Bydgoszcz: Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, 2000, s. 142, ISBN 978-83-70963-24-8.
  5. „Starostwo Powiatowe”. Białogard. 
  6. NID: Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A). nid.pl, 2022-12-21. [dostęp 2023-05-05]. (pol.).
  7. „Zachodniopomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków”. Szczecin. 
  8. Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 180, ISBN 978-83-7495-133-3.

Bibliografia

edytuj
  • Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Białogard na lata 2005-2013, Białogard, UG, 2005