Hygrocybe

Wilgotnica
	; Wilgotnica czerniejąca (Hygrocybe conica)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	wodnichowate
Rodzaj	wilgotnica
	Nazwa systematyczna
	Hygrocybe (Fr.) P. Kumm.; Führ. Pilzk.: 26, 111 (Zwickau, 1871)
	Typ nomenklatoryczny
	Hygrocybe conica (Schaeff.) P. Kumm. 1871
	Multimedia w Wikimedia Commons

Hygrocybe (Fr.) P. Kumm. (wilgotnica) – rodzaj grzybów należący do rodziny wodnichowatych (Hygrophoraceae)^[1].

Charakterystyka

Grzyby saprotroficzne lub mykoryzowe żyjące w symbiozie z roślinami wiechlinowatymi (Poaceae). Wytwarzają owocniki z jaskrawo zabarwionymi kapeluszami o suchej lub mazistej, szklistej powierzchni i blaszkowym hymenoforze. Blaszki o dość szerokim przekroju poprzecznym, przyrośnięte do trzonu (od niewielkiej powierzchni przy samym miąższu, do zbiegających na niego), o regularnej tramie. Trzony mają powierzchnię i ubarwienie podobne do kapeluszy. Zarodniki wilgotnic są eliptyczne, gładkie, pozbawione pory rostkowej, a ich wysyp jest biały, nieamyloidalny^[2].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hygrophoraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Rodzaj Hygrocybe został poprawnie opisany po raz pierwszy przez Eliasa Friesa (jako podplemię Hygrocybi w ówczesnym plemieniu Clitocybe z rodzaju Agaricus) w „Systema mycologicum” z 1821 r.^[3] Gatunku typowego nie określono. W randze rodzaju takson ten został umieszczony przez Paula Kummera w „Der Führer in die Pilzkunde” z 1871 r.^[4]

Synonimy naukowe: Agaricus [unranked], Hygrocybe Fr. ex Rabenh., Agaricus subtrib. Hygrocybi Fr., Bertrandia R. Heim, Cuphophyllus (Donk) Bon, Godfrinia Maire, Hydrophorus Battarra ex Earle, Hygrocybe subgen. Cuphophyllus Donk, Hygrocybe subgen. Pseudohygrocybe Bon, Hygrophorus subgen. Hygrocybe Fr., Neohygrocybe Herink, Porpolomopsis Bresinsky, Pseudohygrocybe (Bon) Kovalenko^[5].

Polską nazwę podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1968 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym należące do tego rodzaju gatunki opisywane były też jako bedłka, mięsicha, wodniak i wodolubek^[6].

Gatunki występujące w Polsce:

Hygrocybe acutoconica (Clem.) Singer 1951 – wilgotnica ostrostożkowata, wilgotnica pomarańczowożółta^[7]
Hygrocybe aurantiosplendens R. Haller Aar. 1954 – wilgotnica ozdobna
Hygrocybe calciphila Arnolds 1985
Hygrocybe ceracea (Wulfen) P. Kumm. 1871 – wilgotnica woskowa
Hygrocybe chlorophana (Fr.) Wünsche 1877 – wilgotnica żółknąca
Hygrocybe citrina (Rea) J.E. Lange 1940 – wilgotnica cytrynowa
Hygrocybe citrinovirens (J.E. Lange) Jul. Schäff. 1947 – wilgotnica cytrynowozielonawa
Hygrocybe coccinea (Schaeff.) P. Kumm. 1871 – wilgotnica szkarłatna
Hygrocybe coccineocrenata (P.D. Orton) M.M. Moser 1967 – wilgotnica czerwona
Hygrocybe conica (Schaeff.) P. Kumm. 1871 – wilgotnica czerniejąca
Hygrocybe glutinipes (J.E. Lange) R. Haller Aar. 1956
Hygrocybe helobia (Arnolds) Bon 1976 – wilgotnica torfowiskowa
Hygrocybe insipida (J.E. Lange ex S. Lundell) M.M. Moser 1967 – wilgotnica drobna
Hygrocybe intermedia (Pass.) Fayod 1889 – wilgotnica nielepka
Hygrocybe lepida Arnolds 1986 – wilgotnica lejkowata
Hygrocybe leporina (Fr.) P.D. Orton & Watling 1969 – wilgotnica miła, wodnicha miła^[8]
Hygrocybe miniata (Fr.) P. Kumm. 1871 – wilgotnica purpurowa
Hygrocybe mucronella (Fr.) P. Karst. 1879 – wilgotnica szerokoblaszkowa^[9]
Hygrocybe murinacea (Bull.) M.M. Moser 1967^[10]^[11]
Hygrocybe parvula (Peck) Murrill 1916 – wilgotnica mała
Hygrocybe phaeococcinea (Arnolds) Bon 1985
Hygrocybe punicea (Fr.) P. Kumm. 1871 – wilgotnica karminowa
Hygrocybe quieta (Kühner) Singer 1951 – wilgotnica wypukła
Hygrocybe reidii Kühner 1976 – wilgotnica włoska
Hygrocybe spadicea (Scop.) P. Karst. 1879 – wilgotnica czarnobrunatna
Hygrocybe splendidissima (P.D. Orton) M.M. Moser 1967 – wilgotnica okazała
Hygrocybe subminutula Murrill 1940^[12]
Hygrocybe substrangulata (Peck) P.D. Orton & Watling 1969 – wilgotnica piaskowa
Hygrocybe tatrensis Nespiak 1961 – wilgotnica tatrzańska
Hygrocybe turunda (Fr.) P. Karst. 1879 – wilgotnica kosmkowata

Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum^[13]. Wykaz gatunków według W. Wojewody^[6] i innych^[14]^[11]. Nazwy polskie według W.Wojewody^[6].

Przypisy

↑ ^a ^b Index Fungorum [online] [dostęp 2013-10-20] (ang.).
↑ E.E. Gerhardt E.E., Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2 .
↑ EliasE. Fries EliasE., Systema mycologicum, t. 1, 1821, s. 101 .
↑ PaulP. Kummer PaulP., Der Führer in die Pilzkunde: Anleitung zum methodischen, leichten und sicheren bestimmen der in Deutschland vorkommenden Pilze, t. 26, 1871, s. 111 .
↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-10-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 306–315, ISBN 83-89648-09-1 .
↑ W. Wojewoda podaje nazwę polską dla synonimu Hygrocybe persistens (Britzelm.) Singer. i Hygrocybe konradii R. Haller.
↑ Przez W. Wojewodę opisany jako wodnicha miła Hygrophorus leporinus.
↑ W. Wojewoda podał nazwę polską dla synonimu Hygrocybe reae (Maire) J.E. Lange.
↑ Stanowiska tego gatunku podała w 1992 r. Barbara Gumińska w Pieninach. Władysław Wojewoda potraktował go jako synonim Hygrocybe inspida (wilgotnica drobna), według Index Fungorum są to jednak odrębne gatunki.
↑ ^a ^b BarbaraB. Gumińska BarbaraB., Grzyby wybranych ła˛k w Pienińskim Parku Narodowym – stan aktualny i warunki jego zachowania [online], Pieniński Park Narodowy. Pieniny – Przyroda i Człowiek 2, 1992, s. 65–70 [dostęp 2024-10-30] .
↑ Stanowiska tego gatunku podała w 1992 r. Barbara Gumińska w Pieninach. Władysław Wojewoda potraktował go jako synonim Hygrocybe nitrata (wilgotnica kwaskowata), według Index Fungorum są to jednak odrębne gatunki.
↑ Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-10-20] (ang.).
↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-03-04] .

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2013-10-20] (ang.).

[ger-2] E.E. Gerhardt E.E., Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2 .

[el-3] EliasE. Fries EliasE., Systema mycologicum, t. 1, 1821, s. 101 .

[kum-4] PaulP. Kummer PaulP., Der Führer in die Pilzkunde: Anleitung zum methodischen, leichten und sicheren bestimmen der in Deutschland vorkommenden Pilze, t. 26, 1871, s. 111 .

[sf-5] Species Fungorum [online] [dostęp 2013-10-20] (ang.).

[check-6] WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 306–315, ISBN 83-89648-09-1 .

[7] W. Wojewoda podaje nazwę polską dla synonimu Hygrocybe persistens (Britzelm.) Singer. i Hygrocybe konradii R. Haller.

[8] Przez W. Wojewodę opisany jako wodnicha miła Hygrophorus leporinus.

[9] W. Wojewoda podał nazwę polską dla synonimu Hygrocybe reae (Maire) J.E. Lange.

[uw2-10] Stanowiska tego gatunku podała w 1992 r. Barbara Gumińska w Pieninach. Władysław Wojewoda potraktował go jako synonim Hygrocybe inspida (wilgotnica drobna), według Index Fungorum są to jednak odrębne gatunki.

[gppn-11] BarbaraB. Gumińska BarbaraB., Grzyby wybranych ła˛k w Pienińskim Parku Narodowym – stan aktualny i warunki jego zachowania [online], Pieniński Park Narodowy. Pieniny – Przyroda i Człowiek 2, 1992, s. 65–70 [dostęp 2024-10-30] .

[uw-12] Stanowiska tego gatunku podała w 1992 r. Barbara Gumińska w Pieninach. Władysław Wojewoda potraktował go jako synonim Hygrocybe nitrata (wilgotnica kwaskowata), według Index Fungorum są to jednak odrębne gatunki.

[if2-13] Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-10-20] (ang.).

[lit-14] Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-03-04] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]