Denstediowate
Denstediowate[3] (Dennstaedtiaceae) – rodzina paproci z rzędu paprotkowców (Polypodiales). Obejmuje 10 rodzajów z 265 gatunkami[2]. Są to paprocie naziemne, rzadko wspinające się, spotykane głównie w strefie tropikalnej, ale z niemal kosmopolitycznym gatunkiem orlicą pospolitą (Pteridium aquilinum), występującym także w Polsce (jako jedyny przedstawiciel tej rodziny)[4].
 Orlica pospolita | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Klasa | |
| Podklasa | |
| Rząd | |
| Rodzina |
denstediowate |
| Nazwa systematyczna | |
| Dennstaedtiaceae Lotsy Vort. Bot. Stammesgesch. 2: 655. 1909[2] | |
Morfologia
edytuj
Kłącze zwykle długie, pokryte połączonymi włoskami. Liście zwykle o okazałych blaszkach liściowych, dwu-, trzykrotnie lub więcej razy podzielonych pierzasto. Żyłki są otwarte, rozwidlają się, rzadko łączą się. Kupki zarodni położone na skraju blaszki liściowej, równowąskie lub drobne, osłonięte przez równowąskie lub kubeczkowate zawijki lub z brzegiem liścia podwiniętym nad zarodniami[4].
Systematyka
edytujW systemach paproci z XXI wieku jest to jedna z rodzin w rzędzie paprotkowców Polypodiales (m.in.: system Smitha i in. (2006)[4], system PPG I (2016)[2] i system Nitta i in. (2022)[5]). Odrębność rodziny i jej pozycja filogenetyczna jest powodem podnoszenia jej do rangi monotypowego podrzędu Dennstaedtiineae Schwartsb. & Hovenkamp, 2016[2][5]. Jest taksonem siostrzanym dużych podrzędów grupujących znakomitą większość paprotkowych – Polypodiineae (eupolypods I) i Apleniineae (eupolypods II)[5].
- Pozycja filogenetyczna rodziny w rzędzie paprotkowców[5]
| paprotkowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Wykaz rodzajów[2]
- Blotiella R.M.Tryon, Contr. Gray Herb. 191: 96. 1962
- Dennstaedtia Bernh., J. Bot. (Schrader) 1800(2): 124. 1801 – densztedia
- Hypolepis Bernh., Neues J. Bot. 1(2): 34. 1805
- Leptolepia Mett. ex Prantl, Arbeiten K€onigl. Bot. Gart. Breslau 1: 23. 1892
- Microlepia C.Presl, Tent. Pterid.: 124, pl. 4, f. 21–23. 1836 – mikrolepia[3]
- Monachosorum Kunze, Bot. Zeitung (Berlin) 6: 119. 1848
- Oenotrichia Copel., Univ. Calif. Publ. Bot. 16: 82. 1929
- Paesia A.St.-Hil., Voy. Distr. Diam. 1: 381. 1833
- Pteridium Gled. ex Scop., Fl. Carniol.: 169. 1760 – orlica
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
- ↑ a b c d e f The Pteridophyte Phylogeny Group, A community-derived classification for extant lycophytes and ferns, „Journal of Systematics and Evolution”, 54 (6), 2016, s. 563–603, DOI: 10.1111/jse.12229.
- ↑ a b Mieczysław Czekalski, Rośliny ozdobne do dekoracji wnętrz, Poznań: Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, 1996, s. 22, ISBN 83-7160-011-9.
- ↑ a b c Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf. A classification for extant ferns. „Taxon”. 55 (3), s. 705–731, 2006. (ang.).
- ↑ a b c d Nitta J.H. i inni, An open and continuously updated fern tree of life, „Frontiers in Plant Science”, 13, 2022, DOI: 10.3389/fpls.2022.909768 [dostęp 2023-08-06].