Paprotkowce
Paprotkowce (Polypodiales Link) – rząd paproci szeroko rozprzestrzenionych na różnych kontynentach.
 Paprotka zwyczajna | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Klasa | |
| Podklasa | |
| Rząd |
paprotkowce |
| Nazwa systematyczna | |
| Polypodiales Link Hort. Berol. 2: 5. Jul–Dec 1833[3] | |
Morfologia
edytujDo cech charakterystycznych dla paproci z rzędu paprotkowców należą: zawijka zredukowana lub nieobecna u wielu linii rozwojowych poza tym rozwijająca się bocznie lub centralnie, trzonki zarodni często dość długie i zbudowane z 1–3 szeregów komórek, zarodnie opatrzone niepełnym, pionowym pierścieniem otaczającym je z wyjątkiem stomium i trzonka. Gametofity są zielone i zwykle kształtu sercowatego, rzadko u niektórych epifitów są taśmowate[3].
Systematyka
edytujW różnych systemach, m.in. Smitha i in. z 2006 roku[3] oraz PPG I z roku 2016[2] jest jednym z rzędów w obrębie podklasy paprotkowych Polypodiidae, siostrzanym dla olbrzymkowców Cyatheales. Taksony zaliczane do tego rzędu klasyfikowano w całości lub części w różnych ujęciach systematycznych do następujących rzędów stanowiących współcześnie jego synonimy: Aspidiales, Aspleniales, Athyriales, Blechnales, Davalliales, Dennstaedtiales, Dryopteridales, Lindsaeales, Lonchitidales, Monachosorales, Negripteridales, Parkeriales, Platyzomatales, Pteridales, Saccolomatales, Thelypteridales.
W systemie Nitta i in. z 2022 rząd sklasyfikowany został jako siostrzany względem pary rzędów: salwiniowców Salviniales i olbrzymkowców Cyatheales[4].
- Pozycja systematyczna rzędu w systemie Nitta i in. (2022)[4]
| paprotkowe |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| paprotkowe |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Podział rzędu i relacje filogenetyczne między rodzinami[4]
| paprotkowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Klasyfikacja rzędu z uwzględnieniem taksonów pomocniczych
Rząd paprotkowców obejmuje następujące rodziny[5][6][7][2] (układ odpowiedni do relacji filogenetycznych zgodnie z kladogramem poniżej).
podrząd Saccolomatineae Hovenkamp 2016[2]
- Saccolomataceae Doweld & Reveal 2008
podrząd Lindsaeineae Lehtonen & Tuomisto 2016[2]
- Lonchitidaceae C.Presl ex M.R.Schomb. 1848
- Cystodiaceae J.R.Croft 1986
- Lindsaeaceae C.Presl ex M.R.Schomb. 1848
podrząd Pteridineae J.Prado & Schuettp. 2016[2]
- Pteridaceae E.D.M.Kirchn. 1831 – orliczkowate
- podrodzina Cryptogrammoideae S.Linds. 2009 (=) Cryptogrammaceae Pic. Serm. 1963
- podrodzina Ceratopteridoideae (J.Sm.) R.M.Tryon 1986 (=) Ceratopteridaceae Underw. 1900
- podrodzina Pteridoideae C.Chr. ex Crabbe, Jermy & Mickel 1975
- podrodzina Cheilanthoideae W.C.Shieh 1973 (=) Cheilanthaceae B.K.Nayar 1970
- podrodzina Vittarioideae (C.Presl) Crabbe, Jermy & Mickel 1975(=) Adiantoideae (C.Presl) R.M.Tryon 1986
podrząd Dennstaedtiineae Schwartsb. & Hovenkamp 2016[2]
- Dennstaedtiaceae Lotsy 1909
podrząd Aspleniineae H.Schneid. & C.J.Rothf. 2016[2] (Eupolypods II wg Smitha i in. (2006))
- Cystopteridaceae Schmakov 2001 – paprotnicowate
- Rhachidosoraceae X.C.Zhang 2011
- Diplaziopsidaceae X.C.Zhang & Christenh. 2011
- Desmophlebiaceae Mynssen, A.Vasco, Sylvestre, R.C.Moran & Rouhan. 2016
- Aspleniaceae Newman 1840 – zanokcicowate
- Hemidictyaceae Christenh. 2011[5][7]
- Thelypteridaceae Pic.Serm. 1970 – zachylnikowate
- Woodsiaceae Herter 1949 – rozrzutkowate
- Onocleaceae Pic.Serm. 1970 – onokleowate
- Blechnaceae Newman 1844 – podrzeniowate
- Athyriaceae Alston 1956 – wietlicowate
podrząd Polypodiineae Dumort.[2] (Eupolypods I wg Smitha i in. (2006))
- Didymochlaenaceae Ching ex Li Bing Zhang & Liang Zhang, 2015[2]
- Hypodematiaceae Ching 1975
- Dryopteridaceae Herter 1949 – nerecznicowate
- podrodzina Polybotryoideae H.M.Liu & X.C.Zhang, 2016
- podrodzina Dryopteridoideae Link, 1841
- podrodzina Elaphoglossoideae (Pic.Serm.) Crabbe, Jermy & Mickel 1975
- Lomariopsidaceae Alston 1956
- Nephrolepidaceae Pic.Serm. 1975 – nefrolepisowate
- Tectariaceae Panigrahi 1986
- Oleandraceae Ching ex Pic.Serm. 1965 (=) Olandraceae
- Davalliaceae M.R.Schomb. 1848 – dawaliowate
- Polypodiaceae J.Presl & C.Presl 1822 – paprotkowate
- podrodzina Loxogrammoideae H.Schneid. 2011
- podrodzina Drynarioideae Crabbe, Jermy & Mickel 1975
- podrodzina Platycerioideae B.K.Nayar 1970
- podrodzina Microsoroideae B.K.Nayar 1970
- podrodzina Polypodioideae B.K.Nayar 1970
- podrodzina Grammitidoideae Parris & Sundue 2016[2]
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l The Pteridophyte Phylogeny Group, A community-derived classification for extant lycophytes and ferns, „Journal of Systematics and Evolution”, 54 (6), 2016, s. 563–603, DOI: 10.1111/jse.12229.
- ↑ a b c d Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf: A classification for extant ferns. Taxon 55(3): 705–731, 2006. [dostęp 2010-12-22]. (ang.).
- ↑ a b c Nitta J.H. i inni, An open and continuously updated fern tree of life, „Frontiers in Plant Science”, 13, 2022, DOI: 10.3389/fpls.2022.909768 [dostęp 2023-08-06].
- ↑ a b Samuli Lehtonen. Towards Resolving the Complete Fern Tree of Life. „PLoS ONE”. 6, 10, s. e24851, 2011. DOI: 10.1371/journal.pone.0024851.
- ↑ Maarten J.M. Christenhusz, Xian-Chun Zhang, Harald Schneider. A linear sequence of extant families and genera of lycophytes and ferns. „Phytotaxa”. 19, s. 7–54, 2011.
- ↑ a b Maarten J.M. Christenhusz, Harald Schneider. Corrections to Phytotaxa 19: Linear sequence of lycophytes and ferns. „Phytotaxa”. 28, s. 50–52, 2011.