Stosunki polsko-rumuńskie
Stosunki polsko-rumuńskie – wzajemne relacje między Polską a Rumunią.
.jpg)
Rys historyczny
edytujPoczątek relacji polsko-rumuńskich datuje się na XIV wiek i powstanie Hospodarstwa Mołdawskiego. Stosunki między nimi wzmacniała wymiana handlowa między regionem Morza Bałtyckiego a Morza Czarnego. Przez pewien czas Mołdawia okresowo uznawała zwierzchność Korony Polskiej oraz Rzeczypospolitej Obojga Narodów[1].
Stosunki dyplomatyczne między oboma państwami zostały zawiązane 22 czerwca 1919[2], choć oba państwa współpracowały jeszcze przed nawiązaniem oficjalnych relacji dyplomatycznych. Wojsko Polskie prowadziło wspólnie z armią rumuńska działania przeciwko Zachodnioukraińskiej Republice Ludowej w czasie polsko-ukraińskich walk o Galicję Wschodnią[3]. W tym czasie oddziały rumuńskie w porozumieniu z dowódzwem polskim okupowały Pokucie[3]. Jednocześnie przez Mołdawię repatriowano do kraju 4 Dywizję Strzelców Polskich[3].
Relacje między Polską i Rumunią w 20-leciu międzywojennym, kiedy dzieliły 338 km wspólnej granicy[4], były bardzo dobre. Oba państwa podpisały serię traktatów (w 1921[5], 1926[6], 1931[7]) ustanawiających sojusz polsko-rumuński, w ramach którego zobowiązywały się do wzajemnej obrony przed wszelką napaścią z zewnątrz.
Po wybuchu II wojny światowej władze II Rzeczypospolitej na czele z prezydentem Ignacym Mościckim oraz polscy żołnierze przekroczyli granicę z Rumunią, gdzie zostali internowani. Rząd rumuński nie akredytował przedstawiciela przy emigracyjnych władzach RP z premierem Władysławem Sikorskim na czele. W 1940 nakazał zlikwidowanie polskich placówek dyplomatyczno-konsularnych na terytorium Rumunii[8].
13 sierpnia 1945 Polska Ludowa i Socjalistyczna Republika Rumunii nawiązały stosunki dyplomatyczne. W kwietniu 1946 rozpoczęły działalność przedstawicielstwa dyplomatyczne obu państw[2].
Współczesność
edytuj_01.jpg)
Po 1989 oba państwa wybrały drogę zmiany ustroju z socjalistycznego na demokratyczny. Oba państwa wstąpiły do szeregu organizacji międzynarodowych, na czele z Unią Europejską, NATO, Radą Europy, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Trójmorza oraz Bukaresztańską Dziewiątką[9].
W latach 90. Polska i Rumunia rozwijały głównie współpracę gospodarczą. Z czasem zaczęły dostrzegać także potencjał we wspólnym postrzeganiu kwestii bezpieczeństwa i obronności, w tym współpracy z USA i zagrożenia ze strony Rosji[8][10]. Od 2017 w Krajowej stacjonuje Polski Kontyngent Wojskowy w Rumunii. Według stanu na I połowę 2023 jego stan liczył do 300 żołnierzy i pracowników[11]. Z kolei w Polsce w ramach sił NATO stacjonuje ok. 120 żołnierzy rumuńskich[9].
Od 2018 odbywają się polsko-rumuńskie konsultacje międzyrządowe[12]. W 2023 parlamenty Polski i Rumunii podjęły uchwały o ustanowieniu 3 marca Dniem Solidarności Polsko-Rumuńskiej[13].
W czerwcu 2024 resorty kultury obu państw zainicjowały trwający do października 2025 Sezon Kulturalny Rumunia-Polska 2024/2025[14].
Polonia
edytujWedług spisu z 2021 Polonia w Rumunii liczyła 2137 osób[15]. Większość z nich zamieszkiwała Suczawę na północy Rumunii[16].
Zobacz też
edytuj
Przypisy
edytuj- ↑ Marcin Kosienkowski, Polska a Mołdawia i Naddniestrze (Poland’s Relations with Moldova and Transnistria), Rochester, NY, 2 kwietnia 2012 [dostęp 2023-03-11] (ang.).
- ↑ a b Rumunia – Relacje dwustronne [online], Polska w Rumunii – Portal Gov.pl [dostęp 2023-03-11] [zarchiwizowane z adresu 2022-12-19].
- ↑ a b c Michał Klimecki: Polsko-ukraińska wojna o Lwów i Galicję Wschodnią 1918-1919. Warszawa: 2000, s. 210–213. ISBN 978-83-11-13059-3.
- ↑ Marek Jachowicz, Mosty na granicy II RP z Rumunią – kolejowy w Zaleszczykach i pod Śniatyniem oraz kolejowo-drogowy w Kutach [online], letheko.pl [dostęp 2023-03-11] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-11].
- ↑ Konwencja o przymierzu odpornem między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Rumunji (Dz.U. z 1921 r. nr 81, poz. 557).
- ↑ Traktat Gwarancyjny między Polską a Rumunją, podpisany w Bukareszcie dnia 26 marca 1926 r. (ratyfikowany zgodnie z ustawą z dnia 25 listopada 1926 r.) (Dz.U. z 1927 r. nr 16, poz. 117).
- ↑ Traktat Gwarancyjny między Polską a Rumunją, podpisany w Genewie dnia 15 stycznia 1931 r. (ratyfikowany zgodnie z ustawą z dnia 17 marca 1931 r.) (Dz.U. z 1931 r. nr 32, poz. 230).
- ↑ a b Przemysław Pacuła, Polsko-rumuńska współpraca obronna. Stan obecny i perspektywy [online], bbn.gov.pl, 2015 [dostęp 2023-03-11] [zarchiwizowane z adresu 2022-07-28].
- ↑ a b Polska i Rumunia wzmacniają bezpieczeństwo na wschodniej flance NATO [online], Ministerstwo Obrony Narodowej – Portal Gov.pl, 10 stycznia 2023 [dostęp 2023-03-11] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-08].
- ↑ Kamil Całus, Boksując poniżej wagi. Dylematy polityki zagranicznej Rumunii [online], osw.waw.pl [dostęp 2023-11-25].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 grudnia 2022 r. o użyciu Polskiego Kontyngentu Wojskowego w składzie Wielonarodowej Brygady Południe – Wschód w Rumunii oraz Republice Bułgarii (M.P. z 2022 r. poz. 1258).
- ↑ Polsko–rumuńskie konsultacje międzyrządowe pod przewodnictwem premierów Polski i Rumunii [online], Kancelaria Prezesa Rady Ministrów – Portal Gov.pl [dostęp 2023-03-11] [zarchiwizowane z adresu 2022-03-02].
- ↑ 3 marca Dniem Solidarności Polsko-Rumuńskiej [online], Ministerstwo Spraw Zagranicznych - Portal Gov.pl, 14 kwietnia 2023 [dostęp 2023-04-14].
- ↑ Pierwszy Sezon Kulturalny Rumunia-Polska 2024 – 2025 odbędzie się pod hasłem "Mamy wspólny język" [online], polskieradio.pl, 3 marca 2024 [dostęp 2024-05-25].
- ↑ Population and housing census, 2021 – provisional results [online], National Institute of Statistics, 2022, s. 11 [dostęp 2023-01-27] [zarchiwizowane z adresu] (rum.).
- ↑ MAPA TYGODNIA: Polacy na rumuńskiej Bukowinie – Geograficzno-polityczny atlas Polski. Perspektywa 2022 [online] [dostęp 2023-03-11] [zarchiwizowane z adresu 2022-10-05].