Sojusz polsko-rumuński

Sojusz polsko-rumuński – seria traktatów podpisanych przez Polskę i Rumunię w dwudziestoleciu międzywojennym, m.in. 3 marca 1921 roku – układ o wzajemnej pomocy w razie sowieckiej agresji (zobowiązują się wspomagać się wzajemnie na wypadek gdyby jedna z nich została zaatakowana, bez dania powodu ze swej strony, na swych obecnych granicach wschodnich)^[1] i dwa traktaty przymierza z 26 marca 1926 roku^[2] i 15 stycznia 1931 roku^[3], w których strony zobowiązane zostały do wzajemnej obrony przed wszelką napaścią z zewnątrz. Każdy układ zawarty był na okres 5 lat, trzeci podlegał samoistnemu przedłużeniu na dalsze okresy pięcioletnie, jeśli żadna ze stron nie ogłosiła odstąpienia na rok przed upływem tego czasu. Porozumienie powiązano z odpowiednimi artykułami Paktu Ligi Narodów (prawo do samoobrony w razie braku jednomyślności w Radzie Ligi). Wszystkie układy zarejestrowano w Sekretariacie Ligi zgodnie z warunkiem, którego dla ważności wymagał Traktat Wersalski w art. 18. Spisane zostały w języku francuskim, który tym samym był miarodajny. Za twórcę pierwszej konwencji polsko-rumuńskiej z 1921 roku uważa się gen. Tadeusza Rozwadowskiego, który negocjował jej kształt podczas spotkań z delegacją rumuńską w Bukareszcie i Warszawie w 1920 roku. Rumunia w latach 1918–1939 była jedynym (oprócz Łotwy i krótkotrwale graniczących z Polską Węgier) sąsiadem Polski pozostającym z nią w przyjaznych stosunkach^[4].

Po napaści ZSRR na Polskę prezydent Ignacy Mościcki, Naczelny Wódz Edward Rydz-Śmigły wraz ze sztabem oraz rząd z premierem Felicjanem Sławojem Składkowskim przekroczyli granicę polsko-rumuńską w Kutach i ewakuowali się właśnie do Rumunii. Rząd polski zdecydował się nie prosić Rumunii o pomoc militarną pomimo casus foederis wobec agresji ZSRR na Polskę^[5].

Zobacz też

Przypisy

↑ Konwencja o przymierzu odpornem między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Rumunji (Dz.U. 1921 nr 81 poz. 557), League of Nations Treaty Series v. 7, pp. 77 - 83.
↑ Traktat Gwarancyjny między Polską a Rumunją, podpisany w Bukareszcie dnia 26 marca 1926 r. (ratyfikowany zgodnie z ustawą z dnia 25 listopada 1926 r.) (Dz.U. 1927 nr 16 poz. 117), LNTS v. 60, pp. 161 - 167.
↑ Traktat Gwarancyjny między Polską a Rumunją, podpisany w Genewie dnia 15 stycznia 1931 r. (ratyfikowany zgodnie z ustawą z dnia 17 marca 1931 r.) (Dz.U. 1931 nr 32 poz. 230), LNTS v. 115, pp. 171 - 175.
↑ Niemcy (zarówno w okresie Republiki Weimarskiej, jak i III Rzeszy) wysuwały wobec Polski rewizjonistyczne roszczenia terytorialne (z wyjątkiem okresu "odprężenia" 1934–1938 po podpisaniu deklaracji o niestosowaniu przemocy). ZSRR próbował rewidować postanowienia traktatu ryskiego poprzez współdziałanie z Niemcami weimarskimi i działalność KPP na terenie Polski i działalność Kominternu, Czechosłowacja po aneksji Śląska Zaolziańskiego w 1919 uważała współpracę z Polską za niecelową wobec zagrożenia Polski przez Niemcy i ZSRR, Litwa do roku 1938 nie utrzymywała z Polską stosunków dyplomatycznych (p. polskie ultimatum wobec Litwy) żądając cesji zamieszkanej w większości przez ludność polską Wileńszczyzny z Wilnem.
↑ JerzyJ. Łojek JerzyJ., Agresja 17 września 1939. Studium aspektów politycznych, Warszawa: „Pax”, 1990, s. 98, ISBN 83-211-1394-X, ISBN 83-211-1410-5, OCLC 69607550 .

Linki zewnętrzne

Wiesław Balcerak, U źródeł sojuszu polsko-rumuńskiego
Henryk Bułhak, Początki sojuszu polsko-rumuńskiego i przebieg rokowań o konwencję wojskową w latach 1919-1921
Henryk Bułhak, Dokumenty dotyczące wojskowego sojuszu polsko-rumuńskiego (1921-1931)
Przemysław Pacuła, Polsko-rumuńska współpraca obronna
Henryk Walczak, Przedłużenie przymierza Polski i Rumunii a kwestia rokowań o pakt o nieagresji z ZSRR (1930-1931), Polska a sprawa rumuńsko–sowieckiego paktu o nieagresji w latach 1931–1932, cz. 1, cz. 2, Sojusze polityczno – wojskowe Polski w latach 1919 - 1926
Sojusz polsko-rumuński 1921−1940. irekw.internetdsl.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-28)].

[1] Konwencja o przymierzu odpornem między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Rumunji (Dz.U. 1921 nr 81 poz. 557), League of Nations Treaty Series v. 7, pp. 77 - 83.

[2] Traktat Gwarancyjny między Polską a Rumunją, podpisany w Bukareszcie dnia 26 marca 1926 r. (ratyfikowany zgodnie z ustawą z dnia 25 listopada 1926 r.) (Dz.U. 1927 nr 16 poz. 117), LNTS v. 60, pp. 161 - 167.

[3] Traktat Gwarancyjny między Polską a Rumunją, podpisany w Genewie dnia 15 stycznia 1931 r. (ratyfikowany zgodnie z ustawą z dnia 17 marca 1931 r.) (Dz.U. 1931 nr 32 poz. 230), LNTS v. 115, pp. 171 - 175.

[4] Niemcy (zarówno w okresie Republiki Weimarskiej, jak i III Rzeszy) wysuwały wobec Polski rewizjonistyczne roszczenia terytorialne (z wyjątkiem okresu "odprężenia" 1934–1938 po podpisaniu deklaracji o niestosowaniu przemocy). ZSRR próbował rewidować postanowienia traktatu ryskiego poprzez współdziałanie z Niemcami weimarskimi i działalność KPP na terenie Polski i działalność Kominternu, Czechosłowacja po aneksji Śląska Zaolziańskiego w 1919 uważała współpracę z Polską za niecelową wobec zagrożenia Polski przez Niemcy i ZSRR, Litwa do roku 1938 nie utrzymywała z Polską stosunków dyplomatycznych (p. polskie ultimatum wobec Litwy) żądając cesji zamieszkanej w większości przez ludność polską Wileńszczyzny z Wilnem.

[5] JerzyJ. Łojek JerzyJ., Agresja 17 września 1939. Studium aspektów politycznych, Warszawa: „Pax”, 1990, s. 98, ISBN 83-211-1394-X, ISBN 83-211-1410-5, OCLC 69607550 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]