Procesy hydrotermalne
Procesy hydrotermalne są związane najczęściej z ostatnim stadium krystalizacji magmy (tzw. stadium pomagmowe). Polegają na migracji w skałach wysokozmineralizowanych roztworów wodnych powstałych w wyniku dyferencjacji magmy oraz krystalizacji jej głównych składników. Procesy hydrotermalne są przyczyną powstawania wielu minerałów (i ich formacji złożowych), szczególnie odznaczają się przy powstawaniu pegmatytów w ich ostatnim stadium krystalizacji. Zmiany wcześniejszych faz mineralnych zachodzące przy udziale migrujących wód nazywa się metasomatozą (jeśli zachodzi znacząca zmiana składu chemicznego i mineralnego skały). Pochodzenie hydrotermalne ma wiele złóż kruszcowych (np. złoża molibdenu w postaci molibdenitu).
Podział ze względu na temperaturę
- wysokotemperaturowe – około 400 °C
- średniotemperaturowe – 300-200 °C
- niskotemperaturowe – około 100-150 °C
| Żyły wysokotemperaturowe (i grejzeny) | Żyły średniotemperaturowe związane z głębokimi ogniskami magmowymi | Żyły średniotemperaturowe związane z bliskopowierzchniowymi ogniskami magmowymi powiązane z młodym wulkanizmem | Żyły niskotemperaturowe |
|---|---|---|---|
|
kwarc, muskowit, turmaliny, topaz, beryl, kasyteryt, fluoryt, wolframit, szelit, molibdenit |
kwarc, węglany (kalcyt, magnezyt, syderyt), piryt, pirotyn, arsenopiryt, sfaleryt, galena, chalkopiryt, złoto |
baryt, kobaltyn, smaltyn, chloantyt, nikielin, pirargiryt, proustyt, argentyt, uraninit, bizmut rodzimy, bizmutynit, tellurki Au |
kwarc, chalcedon, fluoryt, cynober, antymonit, realgar, aurypigment, markasyt |
Bibliografia
edytuj- Wojciech Jaroszewski, Leszek Marks, Andrzej Radomski, Słownik geologii dynamicznej, Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne, 1985, ISBN 83-220-0196-7, OCLC 830183626.
- Antoni Polański, Geochemia i surowce mineralne, Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne, 1988, ISBN 83-220-0332-3, OCLC 749510324.
- Żaba J., Ilustrowana encyklopedia skał i minerałów, Wyd. Videograf II, Chorzów 2006, ISBN 978-83-7183-385-7