Wikipedia

Michał Blaicher

Polski pilot, inżynier, konstruktor szybowcowy

Michał Joachim Blaicher (ur. 28 czerwca 1898 w Hruszatycach, zm. 11 czerwca 1992 w Milwaukee) – major pilot obserwator Wojska Polskiego, inżynier, konstruktor szybowcowy, pilot doświadczalny.

Michał Joachim Blaicher
Ilustracja
Ppor. obs. Michał Blaicher w 1920 r.
major pilot major pilot
Data i miejsce urodzenia

28 czerwca 1898
Hruszatyce

Data i miejsce śmierci

11 czerwca 1992
Milwaukee

Przebieg służby
Siły zbrojne

Cesarsko-królewska Obrona Krajowa
Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne
Kanadyjskie Siły Zbrojne

Formacja

Lotnictwo Wojska Polskiego
Armée de l’air
RAF
RCAF

Jednostki

18 pułk strzelców
37 łęczycki pułk piechoty
16 eskadra wywiadowcza
2 pułk lotniczy
6 pułk lotniczy
61 eskadra liniowa
62 eskadra liniowa

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa

Odznaczenia
Polowa Odznaka Obserwatora Odznaka Pilota
Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Medal Lotniczy (czterokrotnie) Srebrny Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys

edytuj

Był synem Romana i Marii z Rosenbergów. W 1908 roku ukończył szkołę powszechną im. Adama Mickiewicza w Przemyślu, maturę uzyskał w IV Państwowym Gimnazjum im. Jana Długosza we Lwowie w 1916 r[1].

Służba wojskowa w latach 1916–1939

edytuj

11 maja 1916 roku został wcielony do cesarsko-królewskiej Obrony Krajowej. Służył w 18. pułku strzelców. Ukończył szkołę oficerską i uzyskał stopień podporucznika[2]. W listopadzie 1918 r. wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego. Do lutego 1920 roku służył w 37. łęczyckim pułku piechoty, następnie został skierowany na szkolenie lotnicze w Oficerskiej Szkole Obserwatorów Lotniczych w Toruniu, które ukończył 8 czerwca 1920 r.[1]

21 kwietnia 1920 roku został zatwierdzony w stopniu porucznika przez Naczelnego Wodza, Józef Piłsudski dekretem L. 2113, wydanym na podstawie Ustawy Sejmowej z dnia 2 sierpnia 1919 roku o ustaleniu starszeństwa i nadaniu stopni oficerskich w WP[3].

Otrzymał przydział do 16. eskadry wywiadowczej, w której służył do lutego 1921 roku jako obserwator. Na początku sierpnia 1920 roku został wysłany do Gdańska w celu odbioru samolotów transportowanych drogą morską z Francji[4]. 14 sierpnia, w załodze z mjr. Jerzym Kossowskim, wyróżnił się podczas ataków szturmowych na oddziały Armii Czerwonej w rejonie Radzymina[5]. 19 sierpnia, w załodze z plut. pil. Kazimierzem Korczakiem, wykonał lot podczas którego rozrzucał ulotki adresowane do ludności polskiej, informujące o sukcesach wojsk polskich, i dla żołnierzy Armii Czerwonej, zachęcające ich do złożenia broni. Dla uwiarygodnienia treści zawartych w ulotkach polska załoga nie atakowała oddziałów nieprzyjaciela[6].

We wrześniu 1920 roku brał udział w walkach z Armią Czerwoną nad Niemnem oraz w rejonie Grodna. 19 września, w załodze z ppor. pil. Teofilem Dziamą, przeprowadził rozpoznanie Lidy, podczas którego wykonał zdjęcia linii kolejowych i dworca. Blaicher i Dziama zostali wyróżnieni za ten lot w rozkazie wewnętrznym dowództwa 2. Armii[7]. 22 i 25 września, ponownie z Teofilem Dziamą, wykonywał ataki szturmowe z niskiej wysokości na oddziały bolszewickie oraz dokonywał rozpoznania[8].

 
Zniszczone mosty na Niemnie koło Bielicy. Zdjęcie wykonane 30 września przez Michała Blaichera

W październiku 1920 roku wziął udział w „buncie Żeligowskiego” i zajęciu Wilna[9]. 1 października, w załodze Teofilem Dziamą, wykonywał bombardowanie pozycji nieprzyjaciela w Horeliszkach. Podczas tego lotu zostali zaatakowana przez trzy radzieckie myśliwce. Polskiej załodze udało się uszkodzić jeden samolot nieprzyjaciela i zmusić go do lądowania[10]. 4 i 5 października, ponownie z Teofilem Dziamą, przeprowadził rozpoznanie mostów i przepraw na linii kolejowej Lida-Mołodeczno. 5 października, na tej samej linii kolejowej, zbombardowali i ostrzelali z broni maszynowej nieprzyjacielski pociąg pancerny[11]. 5 listopada, w załodze z plut. pil. Ryszardem Bartlem, prowadził rozpoznanie północnych rejonów Wilna[12].

W czasie wojny polsko-bolszewickiej wykonał łącznie ok. 40 lotów bojowych[1], za co został dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych[13].

Po zakończeniu działań wojennych przeszedł do rezerwy, pozostawał na stanie 2. pułku lotniczego[14]. W 1924 roku został przemianowany na oficera zawodowego[15] i kontynuował służbę w 2 pl[16].

W lipcu 1924 r. został skierowany na kurs do Bydgoskiej Szkoły Pilotów, który ukończył 1 grudnia 1924 roku. 24 października 1925 roku został dowódcą plutonu foto w 6. pułku lotniczym[17]. Odbył szkolenie w Lotniczej Szkole Strzelania i Bombardowania, 1 lipca 1928 roku objął funkcję wykładowcy w Oficerskiej Szkole Lotnictwa[2]. Został odkomenderowany na studia na Politechnice Lwowskiej, które ukończył w 1931 roku otrzymując tytułu inżyniera mechanika[18]. Powrócił do służby w 6. pl, gdzie służył w 61. eskadrze liniowej, a następnie w 62. eskadrze liniowej[1]. Dnia 5 marca 1934 roku został mianowany kapitanem ze starszeństwem z 1 stycznia 1934 roku i 1. lokatą w korpusie oficerów aeronautyki[19] (w marcu 1939, w tym samym stopniu i starszeństwie, zajmował 1. lokatę w korpusie oficerów lotnictwa, grupa techniczna[20]). Od 1 listopada 1938 roku pełnił funkcję komendanta parku lotniczego w Szkole Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich[2]. W marcu 1939 pozostawał w dyspozycji komendanta Szkoły Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich, a z dniem 30 kwietnia tego roku został przeniesiony w stan spoczynku[21]. 1 maja 1939 roku objął stanowisko komendanta Parku w 6 pułku lotniczym we Lwowie[2].

Szybownictwo

edytuj
 
Michał Biaicher podczas pokazów lotniczych we Lwowie

Latał na szybowcach. W 1932 został mianowany komendantem Wojskowego Obozu Szybowcowego (WOS) w Ustjanowej[22]. W 1933 roku był kierownikiem technicznym obsługi II Mityngu Lotniczego we Lwowie[23], podczas którego wykonał na szybowcu ITS-II pierwsze w Polsce pokazowe loty akrobacje[24]. W dniu 22 lipca 1934 ustanowił rekord Polski w przewyższeniu uzyskując na szybowcu Komar wynik 3035 metrów[25][26], a 15 grudnia 1934 roku na lotnisku w Skniłowie oblatał szybowiec CW-7 konstrukcji Wacława Czerwińskiego[27].

W 1935 był współorganizatorem III Krajowych Zawodów Szybowcowych w Ustjanowej i szefem ekipy wojskowej[28]. Wystartował w tych zawodach na szybowcu CW-5 bis[29] i zdobył nagrodę Dyrekcji Państwowych Zakładów Lotniczych za bardzo dobrą sumę przelotów[30]. W grudniu 1935, jako siódmy pilot szybowcowy w Polsce i 185. na świecie, otrzymał Srebrną Odznakę Szybowcową[31]. Wziął udział w V Krajowych Zawodach Szybowcowych w Inowrocławiu w 1937 roku jako reprezentant Aeroklubu Poznańskiego[32]. W klasyfikacji ogólnej zajął 8 miejsce na 30 startujących zawodników[33]. W VI Krajowych Zawodach Szybowcowych w Masłowie, które odbyły się w okresie od 10 do 23 lipca 1938 roku, startował jako reprezentant szkoły w Bezmiechowej na szybowcu WOS[34]. 20 lipca wykonał najdłuższy przelot (ex aequo z Michałem Offierskim) na odległość 195 km[35], ale z powodu katastrofy innego szybowca WOS został zawieszony w lotach i nie ukończył zawodów[36].

Działalność edukacyjna i popularyzatorska

edytuj

Od września 1932 do lipca 1935 roku był zatrudniony jako asystent w Katedrze Pomiarów Samolotów Politechniki Lwowskiej, gdzie prowadził wykłady i ćwiczenia dla studentów[37]. W 1934 roku wygłosił na Uniwersytecie Lwowskim serię odczytów pt. „Rozwój lotnictwa”[38]. W roku akademickim 1935/36 uzyskał subwencję LOPP oraz docenturę z mechaniki lotu i budowy płatowców[39]. Publikował w prasie lotniczej artykuły związane z szybownictwem:

  • Szybowce jako przedszkole pilotażu silnikowego[40]
  • Fronty zimne obserwowane z szybowca[41]
  • Termika okolic Ustjanowej[42]
  • Ocena wyczynowych wartości szybowców[43].

Konstruktor szybowcowy

edytuj
 
Szybowiec B-1
 
Szybowiec B-38

Jego zainteresowania skupiały się również wokół tematów związanych z konstruowaniem szybowców. W 1934 roku skonstruował szybowiec szkolno-treningowy B-1[44], który był eksploatowany w Bezmiechowej. W 1935 roku zmodyfikował szybowiec CW-5 bis/35, który został wyprodukowany w kilku egzemplarzach jako CW-5 bis/35/WOS[45]. Kolejny CW-5 bis/35 został przez niego zmodyfikowany w 1936 roku i wyprodukowany w jednym egzemplarzu jako WOS-37. W 1938 roku, wspólnie z inżynierem Wacławem Czerwińskim, opracował dla Wojskowych Warsztatów Szybowcowych projekt szybowca transportowego WWS Tryton[46]. W 1939 roku zaprojektował szybowiec wysokowyczynowy B-38, który zbudowano tylko w jednym egzemplarzu[47].

II wojna światowa i emigracja

edytuj

W momencie wybuchu II wojny światowej pełnił funkcję Komendanta Parku 6. pułku lotniczego[48]. Po klęsce wrześniowej został ewakuowany do Francji, gdzie trafił do obozu lotniczego w Lyonie[49] i pełnił tam funkcję oficera łącznikowego komendanta garnizonu. Został skierowany do ośrodka szkoleniowego lotnictwa dla obserwatorów i strzelców pokładowych w Marrakeszu[50]. Po upadku Francji w lipcu 1940 roku przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie otrzymał numer służbowy RAF P-0292[51]. Do sierpnia 1940 roku był w ośrodku dla oficerów lotnictwa w Glasgow, gdzie również pełnił funkcję oficera łącznikowego[37]. Następnie otrzymał przydział do szkoły nawigatorów w Yatesbury jako instruktor, ale w grudniu 1940 roku został przeniesiony jako pilot do szkoły strzelców pokładowych w Evanton[37].

Dnia 16 kwietnia 1941 r. został oddelegowany do Airborne Forces Experimental Estblishment (Instytut Doświadczalny Wojsk Powietrznodesantowych) w MoD Boscombe Down w Amesbury[52], gdzie zajmował się oblatywaniem wojskowych szybowców transportowych[37]. Dokonywał analizy wyników lotów oraz opracowywaniem raportów na temat holowania szybowców i szkolenia pilotów szybowcowych. W tym okresie otrzymał awans na stopień majora[2]. Od końca 1942 roku do połowy 1943 r. sprawował funkcję Wyższego Oficera Polskiego w Sekcji Polskiej w 13 Jednostce Naprawczej RAF (13. Maintenance Unit)[53]. W lipcu 1943 roku służył w Polskim Dziale Organizacji, Techniki i Zaopatrzenia (Sekcja Napraw i Obsługi), gdzie zajmował się badaniem wypadków lotniczych[54]. W listopadzie 1943 r. odszedł z AFEE do Inspektoratu PSP i został odkomenderowany do Polskiego Działu Rozwoju Technicznego w brytyjskim Ministerstwie Lotnictwa (Sekcja Badań Wypadków)[22]. W grudniu 1944 roku został skierowany do USA w celu zapoznania się z amerykańskim sprzętem desantowym i metodami jego użytkowania[55]. Od 18 marca 1946 roku powrócił do służby w 13. MU. Służbę zakończył w polskim stopniu majora i angielskim squadron leadera[22].

Po zakończeniu działań wojennych nie powrócił do Polski, pozostał na emigracji. W styczniu 1949 roku otrzymał obywatelstwo brytyjskie i w marcu 1950 r. wstąpił do RAF. W związku z wyjazdem do Kanady odszedł z RAF w styczniu 1[22]951 roku. W marcu 1952 roku wstąpił do Royal Canadian Air Force[2]. Zmarł 11 czerwca 1992 roku w Milwaukee w USA[22].

Awanse

edytuj
  • 1916 – podporucznik
  • 1920 – porucznik
  • 1934 – kapitan
  • 1941/1942 – major

Ordery i odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e f g BLAICHER Michał. biblioteka.wsosp.pl. [dostęp 2019-04-20].
  2. ↑ a b c d e f g Jerzy Jędrzejewski: Polscy piloci doświadczalni. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe Instytutu Lotnictwa, 2014, s. 129–130. ISBN 978-83-63539-05-4. OCLC 883576680.
  3. ↑ Dziennik Personalny R.2, nr 2, s. 70. wbc.poznan.pl. [dostęp 2019-08-23].
  4. ↑ Tarkowski 1991 ↓, s. 95, 119.
  5. ↑ Tarkowski 1991 ↓, s. 96.
  6. ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 241.
  7. ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 258.
  8. ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 260, 263.
  9. ↑ Romeyko 1933 ↓, s. 195–196.
  10. ↑ Mordawski 2009 ↓, s. 347.
  11. ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 268.
  12. ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 279.
  13. ↑ a b Dziennik Personalny R.12, nr 5 z 3 sierpnia 1931 r., s. 287. wbc.poznan.pl. [dostęp 2019-08-23].
  14. ↑ Rocznik Oficerski, 1923, s. 931, 951. wbc.poznan.pl. [dostęp 2019-08-23].
  15. ↑ Dziennik Personalny R.5, nr 85 z 27 sierpnia 1924, s. 486. wbc.poznan.pl. [dostęp 2019-08-23].
  16. ↑ Rocznik Oficerski, 1924, s. 851, 865. wbc.poznan.pl. [dostęp 2019-08-23].
  17. ↑ Dziesięciolecie 6 Pułku Lotniczego. Lwów: Zakłady Graficzne Książnica-Atlas we Lwowie, 1935, s. 31, 76. OCLC 832670429.
  18. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931 roku, s. 241, 255.
  19. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 5 marca 1934 roku, s. 82.
  20. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 225.
  21. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 478, 956.
  22. ↑ a b c d e Krzystek 2012 ↓, s. 84.
  23. ↑ 2 Meeting Lotniczy we Lwowie organizuje Aeroklub Lwowski. Program: 30.IX-1.X.1933.. Lwów: Artur Goldman, 1933, s. 12. OCLC 833947458.
  24. ↑ Meeting lotniczy w Skniłowie. „Chwila: dziennik dla spraw politycznych, społecznych i kulturalnych”. R.15, nr 5219, s. 11, 3 października 1933. Lwów: Spółka Wydawnicza „Chwila”. 
  25. ↑ Nowe piękne wyczyny naszego szybownictwa. „Skrzydlata Polska”. 7/1934, s. 222, lipiec 1936. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. 
  26. ↑ Nowe rekordy szybownictwa polskiego. „Dziennik Bydgoski”. 171/1934, s. 4, 29 lipca 1936. Bydgoszcz: Drukarnia Bydgoska Sp. Akc. w Bydgoszczy. 
  27. ↑ Zbigniew Leliwa Krzywobłocki: Pierwszy szybowiec akrobacyjny we Lwowie. „Życie Technickie”. 5/1935, s. 4–5, styczeń 1935. Lwów: Organ Kół Naukowych Polskiej Młodzieży Akademickiej Wyższych Uczelni Akademickich w Polsce i Wolnem Mieście Gdańsku. 
  28. ↑ Ppłk. pil. Stachoń Bolesław: Zawody szybowcowe w Ustjanowej. „Przegląd Lotniczy: organ lotnictwa wojskowego”. 11/1935, s. 489, listopad 1935. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej Państwa. ISSN 1230-4204. 
  29. ↑ Krajowe Zawody Szybowcowe w Ustjanowej 22.IX-6.X.1935. Lwów: Artur Goldman, 1933, s. 25, 28, 37–40. OCLC 833947458.
  30. ↑ Zawody szybowcowe w Ustjanowej. „Skrzydlata Polska”. 11/1935, s. 308, listopad 1935. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783. 
  31. ↑ Polskie lotnictwo sportowe. Henryk Szydłowski (red.). Kraków: KAW, 1986, s. 142. ISBN 83-03-01157-X. OCLC 803064028.
  32. ↑ Z zawodów szybowcowych w Inowrocławiu. „Kurjer Poznański”. 358/1937, s. 8, 10 sierpnia 1937. Poznań: Nowa Drukarnia Polska. 
  33. ↑ 5-te Krajowe Zawody Szybowcowe w Inowrocławiu. „Skrzydlata Polska”. 10/1937, s. 243–245, październik 1937. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783. 
  34. ↑ Program oficjalny VI Krajowych Zawodów Szybowcowych. Lotnisko Masłów k/Kielc w dniach 10–23 lipca 1938 r.. Warszawa: B-cia Drapczyńscy, 1938. OCLC 833948697.
  35. ↑ VI Krajowe Zawody Szybowcowe. „Kurjer Warszawski”. 317/1938, s. 12, 18 listopada 1938. Warszawa. 
  36. ↑ VI. Krajowe Zawody Szybowcowe w Masłowie. „Skrzydlata Polska”. 8/1938, s. 232–239, sierpień 1938. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783. 
  37. ↑ a b c d Katalog zasobów ikonograficznych i archiwalnych Muzeum Lotnictwa Polskiego – Kpt. Blaicher Michał. muzeumlotnictwa.pl. [dostęp 2019-04-20].
  38. ↑ Meeting lotniczy w Skniłowie. „Chwila: dziennik dla spraw politycznych, społecznych i kulturalnych”. R.16, nr 5649, s. 10, 12 grudnia 1934. Lwów: Spółka Wydawnicza „Chwila”. 
  39. ↑ Agnieszka Cieślik: Wokół Instytutu Techniki Szybownictwa i Motoszybownictwa we Lwowie (1932–1939). W: Sławomir Dorocki, Paweł Brzegowy: Przedwojenny Lwów i jego uczeni. Sylwetki–działalność naukowa–osiągnięcia. Kraków: Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej: Śródmiejski Ośrodek Kultury: Grupa Badawcza „Towarzystwo Lelewelowskie”, 2016, s. 148. ISBN 978-83-62919-48-2. OCLC 995783085.
  40. ↑ kpt. pil. inż. Michał Blaicher i por. pil. Brzezina: Szybowce jako przedszkole pilotażu silnikowego. „Przegląd Lotniczy: organ lotnictwa wojskowego”. 11/1934, s. 515–516, listopad 1934. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej Państwa. ISSN 1230-4204. 
  41. ↑ kpt. pil. inż. Michał Blaicher: Fronty zimne obserwowane z szybowca. „Przegląd Lotniczy: organ lotnictwa wojskowego”. 5/1935, s. 213–216, maj 1935. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej Państwa. ISSN 1230-4204. 
  42. ↑ kpt. pil. inż. Michał Blaicher: Termika okolic Ustjanowej. „Przegląd Lotniczy: organ lotnictwa wojskowego”. 2/1936, s. 64–69, luty 1936. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej Państwa. ISSN 1230-4204. 
  43. ↑ Kpt. inż. Michał Blaicher: Ocena wyczynowych wartości szybowców. „Przegląd Lotniczy: organ lotnictwa wojskowego”. 5/1937, s. 657–667, luty 1936. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej Państwa. ISSN 1230-4204. 
  44. ↑ Szybowiec kpt. Blaichera B-1. „Skrzydlata Polska”. 4/1934, s. 118, kwiecień 1934. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. 
  45. ↑ Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1976, s. 386–390.
  46. ↑ WWS „Tryton”, 1938. samolotypolskie.pl. [dostęp 2019-04-20].
  47. ↑ Nowy polski szybowiec wyczynowy B-38. „Skrzydlata Polska”. 5/1939, s. 153, maj 1939. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. 
  48. ↑ 6 Pułk Lotniczy Sprawozdania ITP. muzeumlotnictwa.pl. [dostęp 2019-10-02].
  49. ↑ Oyrzanowski 2008 ↓, s. 84.
  50. ↑ Płoszajski i Cz. 1 ↓, s. 8.
  51. ↑ a b c Blaicher Michał Joachim. listakrzystka.pl. [dostęp 2019-04-20].
  52. ↑ Płoszajski i Cz. 1 ↓, s. 120.
  53. ↑ Płoszajski i Cz. 2 ↓, s. 121.
  54. ↑ Płoszajski i Cz. 1 ↓, s. 80.
  55. ↑ Płoszajski i Cz. 1 ↓, s. 121.
  56. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 437.

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Michał_Blaicher&oldid=73986834”