1946 w Wojsku Polskim
Kalendarium Wojska Polskiego 1946 – wydarzenia w Wojsku Polskim w roku 1946.
Styczeń
edytuj- wytyczne naczelnego dowódcy WP w sprawie rozwoju Wojska Polskiego w latach 1947/1949[1]
- dokonano reorganizacji dowództw okręgów wojskowych i podziału na kategorie A, B, C[1]
- rozformowano 13 i 17 DP, szkołę podoficerską łączności, 4 i 5 samodzielny batalion łączności oraz zreorganizowano 1 samodzielny pułk łączności[2]
- sformowano Wojskowy Sąd oraz Prokuraturę Marynarki Wojennej[2]
- powołano Oficerską Szkołę Marynarki Wojennej
- dowództwo Pomorskiego Okręgu Wojskowego przeniesiono z Koszalina do Bydgoszczy[3]
- w drugiej połowie roku Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii przemianowano na Polski Lotniczy Korpus Przysposobienia i Rozmieszczenia (Polish Air Force Resettlement Corps), a Dowództwo PSP na Inspektorat Generalny PLKPiR[4]
- rozwiązano w Wielkiej Brytanii następujące jednostki Polskich Sił Powietrznych:
- 300 Dywizjon Bombowy „Ziemi Mazowieckiej”,
- 301 Dywizjon Bombowy Ziemi Pomorskiej „Obrońców Warszawy”,
- 304 Dywizjon Bombowy „Ziemi Śląskiej”,
- 305 Dywizjon Bombowy „Ziemi Wielkopolskiej”,
- 315 Dywizjon Myśliwski „Dębliński”,
- 316 Dywizjon Myśliwski „Warszawski”,
- 318 Dywizjon Myśliwsko-Rozpoznawczy „Gdański”[4]
- stan Wojska Polskiego na 1 stycznia wynosił - 265/217 tysięcy[1]
- holownik „Lech”, motorówka „Wanda”, kuter motorowy „Oksywie”, szybkobieżna motorówka „Jurata”, dwutonowy dźwig pływający, krypa mps oraz 3 krypy ładunkowe weszły do służby w Oddziale Okrętów Pomocniczych i Przystani
- na stanowisko dowódcy ORP „Bałtyk” wyznaczono kmdr. Tadeusza Podjazd-Morgensterna, jednocześnie został on wyznaczony do czasowego pełnienia obowiązków Komendanta Szkoły Podoficerów Marynarki Wojennej
- do kraju przybył pierwszy transport żołnierzy polskich z Anglii[2]
- rozkazem organizacyjnym nr 012 powołano do życia Oficerską Szkołę Marynarki Wojennej[2] i nadano jej imię Bohaterów Westerplatte
- zgodnie z rozkazem naczelnego dowódcy WP nr 016/org. rozformowano:
- 1 samodzielny dywizjon artylerii przeciwlotniczej,
- 1 dywizjon artylerii rakietowej (1 KPanc),
- Oficerską Szkołę Artylerii nr 1
- przeformowano:
- 80 Pomorski Pułk Artylerii Ciężkiej na 26 Pomorski Samodzielny Dywizjon Artylerii Ciężkiej,
- 82 Warszawski Pułk Artylerii Ciężkiej na 27 Warszawski Samodzielny Dywizjon Artylerii Ciężkiej,
- 85 Warszawski Pułk Artylerii Ciężkiej na 28 Warszawski Samodzielny Dywizjon Artylerii Ciężkiej,
- 87 Pułk Artylerii Haubic na 29 samodzielny dywizjon artylerii haubic,
- 90 Pułk Artylerii Haubic na 30 samodzielny dywizjon artylerii haubic
- Oficerską Szkołę Artylerii nr 2 na Oficerską Szkołę Artylerii[2]
- otwarto Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie mającego ekspozycję lotniczą m.in. samoloty; Po-2, Ił-2, Jak-1, Ut-2, silniki lotnicze, uzbrojenie i wyposażenie maszyn bojowych, które brały udział w walkach na froncie[4]
- Naczelny Dowódcy WP wydał rozkaz o reorganizacji Lotnictwa WP i powstaniu następujących jednostek lotniczych: 1 Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego i 2 Dywizji Lotnictwa Szturmowego, ponadto w skład lotnictwa WP weszły: Wojskowa Szkota Pilotów w Dęblinie, Techniczna Szkoła Lotnicza na Boernerowie w Warszawie, 1 samodzielny pułk mieszany szkolno-treningowy, 2 samodzielny pułk lotnictwa transportowego oraz jednostki remontowe, obsługi i zabezpieczenia[4]
- 2 Pułk Lotnictwa Szturmowego został przemianowany na 4 Szturmowy Pułk Lotniczy; 3 Pułk Lotnictwa Szturmowego na 5 Szturmowy Pułk Lotniczy; 10 Myśliwski Pułk Lotniczy na 2 Myśliwski Pułk Lotniczy; 11 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego na 3 Myśliwski Pułk Lotniczy[5]
- rozkazem naczelnego dowódcy WP nr 022/org. przeformowano brygady inżynieryjno-saperskie na pułki saperów[2]
- rozkazem nr 39 ministra obrony narodowej ustanowiono odznakę „Wzorowy Kierowca”[2]
- do Niemiec została wysłana 81-osobowa grupa oficerów i podoficerów pod dowództwem kmdr. ppor. Kazimierza Miładowskiego w celu przejęcia i sprowadzenia do kraju czterech polskich trałowców wcielonych w czasie wojny do Kriegsmarine[2]
- w Travemünde ponownie podniesiono polską banderę na trałowcach ORP „Czajka”, „Rybitwa” i „Żuraw”
- rząd brytyjski ogłosił decyzję o rozwiązaniu PSZ z dniem 20 marca 1946 roku[6]
- do Gdyni przybył z brytyjskiej strefy okupacyjnej pierwszy transport żołnierzy polskich z 1 Dywizji Pancernej i 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej[2]
- do Gdyni przybył z brytyjskiej strefy okupacyjnej Niemiec transport morski z grupą żołnierzy Polskiej Brygady Spadochronowej[4]
Luty
edytuj- gen. dyw. Marian Spychalski został I wiceministrem obrony narodowej, gen. broni Karol Świerczewski II wiceministrem, a gen. bryg. Piotr Jaroszewicz III wiceministrem[2]
- gen. dyw. Wsiewołod Strażewski mianowany dowódcą Poznańskiego Okręgu Wojskowego[2]
- rozformowaniu uległy: dowództwo 1 dywizji lotnictwa bombowego, 4 i 5 pułk lotnictwa bombowego, dowództwo 2 dywizji lotnictwa szturmowego, 7 i 8 pułk lotnictwa szturmowego, 5 i 8 bataliony obsługi lotnisk oraz 2 samodzielny ćwiczebno-szkolny pułk lotniczy[2]
- szkolny pułk Marynarki Wojennej zreorganizowano i przekształcono w kadrę Marynarki Wojennej i Szkołę Specjalistów Morskich[2]
- w Wojskowej Szkole Lotniczej w Dęblinie odbyła się pierwsza po wojnie promocja grupy 54 nawigatorów, którzy otrzymali stopnie podporucznika i chorążego-nawigatora. Aktu mianowania dokonał gen. dyw. Wsiewołod Strażewski[4][7]
- do kraju przybył transport żołnierzy polskich z Wielkiej Brytanii, wśród nich lotników z Polskich Sił Powietrznych[4]
- 1 i 18 DP Warszawskiego Okręgu Wojskowego, 14 DP z Poznańskiego Okręgu Wojskowego oraz dziewięć batalionów operacyjnych i pułk zmotoryzowany Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego brały udział w operacji przeciwko zbrojnemu podziemiu na obszarach województw: warszawskiego, białostockiego i lubelskiego[2]
- rozkaz nr 033 o rozformowaniu 1 brygady zmotoryzowanej i 51 pułku artylerii pancernej (1 KPanc) oraz przeformowaniu 1 Warszawskiej BPanc na 1 pułk czołgów, 2 BPanc (1 KPanc) na 2 pułk czołgów, 3 BPanc (1 KPanc) na 6 pułk czołgów i 16 Dnowsko-Łużycką BPanc na 9 pułk czołgów, a Oficerską Szkołę Broni Pancernej, 3 szkolny pułk czołgów i 1 zmotoryzowany brozp przeniesiono na nowe etaty[2]
- na etaty pokojowe przeszły związki taktyczne wojsk lotniczych[1]
- rozkaz naczelnego dowódcy WP nr 046/org. o przejściu na nowe etaty 2, 4, 6, 7, 11, 14 i 15 DP o zmniejszonym stanie osobowym 3998 wojskowych i 35 pracowników cywilnych; 3, 5, 8, 9, 10, 12, 16 i 18 DP na etat o stanie 5197 wojskowych i 35 pracowników cywilnych; pozostawienie w nie zmienionym stanie 1 Warszawskiej Dywizji Piechoty[2]
Marzec
edytuj- 14 Dywizja Piechoty została skierowana na teren województwa lubelskiego celem zwiększenia skuteczności walk z siłami zbrojnego podziemia[2]
- rząd polski powołał w końcu marca Państwowy Komitet Bezpieczeństwa, którego przewodniczącym został Marszałek Polski Michał Rola-Żymierski[2]
- na podstawie rozkazu naczelnego dowódcy WP nr 042 z 6 lutego przeprowadzono trzecią fazę demobilizacji stanu osobowego Wojska Polskiego[2]
- podpisano polsko-radziecką umowę w dziedzinie rozwoju lotnictwa wojskowego i cywilnego[7]
- z Lubeki do kraju przybyły cztery polskie trałowce „Czajka”, „Mewa”, „Rybitwa” i „Żuraw”[2]
- rozwiązano 1 Dywizję Rolno-Gospodarczą
- 7 pułk bombowców nurkujących otrzymał sztandar ufundowany przez społeczeństwo Łęczycy[4]
- do Gdyni wpłynęły 23 okręty wojenne ze Związku Radzieckiego[1]
Kwiecień
edytuj- ukazał się pierwszy numer pisma „Marynarz Polski”[2]
- celem zorganizowania drugiej bazy Marynarki Wojennej w Szczecinie z Gdańska wypłynęły 4 okręty pod dowództwem kmdr. Steyera[2]
- rozkazem naczelnego dowódcy WP nr 105, dzień 16 kwietnia został ustanowiony jako „Święto Wojsk Saperskich” oraz wymienionym rozkazem odznaczono 1 Warszawski Pułk Saperów orderem Krzyża Grunwaldu III klasy, 1 batalion saperów 1 DP, 3 batalion saperów 2 DP i 13 batalion saperów 6 DP orderem Virtuti Militari V klasy[2]
- w Gdyni Radziecka Marynarka Wojenna przekazała Polskiej Marynarce Wojennej 23 okręty (9 trałowców, 12 ścigaczy okrętów podwodnych i 2 kutry torpedowe)[2]
- do służby w Marynarce Wojennej weszły trałowce ORP „Albatros”, „Czapla”, „Jaskółka”, „Jastrząb”, „Kania”, „Kondor”, „Kormoran”, „Krogulec” i „Orlik”
- Grupa Operacyjna „Rzeszów” rozpoczęła działalność (zakończyła 31 października)[2]
Maj
edytuj- ukonstytuował się i rozpoczął działalność Zarząd Głównego Związku Osadników Wojskowych[2]
- wprowadzono dla Wojsk Ochrony Pogranicza rogatywkę z jasnozielonym otokiem[8]
- w Belgradzie na zaproszenie Armii Federacyjnej Ludowej Republiki Jugosławii przebywała polska delegacja wojskowa pod przewodnictwem wiceministra obrony narodowej gen. bryg. Piotra Jaroszewicza[2]
- podczas pierwszej rocznicy zakończenia wojny „Dnia Zwycięstwa” w Warszawie odbyło się odsłonięcie i przekazanie miastu Grobu Nieznanego Żołnierza[2]
- Wojskowa Szkoła Pilotów w Dęblinie została przemianowana rozkazem Dowódcy Lotnictwa WP nr 61 na Oficerską Szkołę Lotniczą Wojska Polskiego[4][7]
- do Moskwy wyjechała delegacja rządowa pod przewodnictwem Bolesława Bieruta celem uzyskania pomocy w modernizacji Wojska Polskiego[2]
- dowódca lotnictwa WP wydał rozkaz nr 64 w sprawie udziału żołnierzy lotnictwa w kampanii referendum ludowego[7]
Czerwiec
edytuj- Dowództwo Lotnictwa WP w Technicznej Szkole Lotniczej w Boernerowie zorganizowało „Techniczną Wystawę Lotnictwa Wojska Polskiego” na której pokazano wynalazki i prace racjonalizatorskie wykonane we własnym zakresie przez TSL, OSL i jednostki lotnicze[4]
- rozkaz naczelnego dowódcy Wojska Polskiego w sprawie osadnictwa wojskowego[1]
- rozpoczęły działalność w terenie brygady agitacyjno-propagandowe (skład: 2 oficerów plus 5 podoficerów i szeregowców)[2]
- Dowódca Lotnictwa WP wydał rozkaz nr 151 wprowadzający tytuły i odznaki lotnicze: pilota, obserwatora-nawigatora, strzelca pokładowego, strzelca radiotelegrafisty i mechanika lotniczego[7]
- w porcie gdyńskim uroczyście pożegnano instruktorów radzieckich, którzy po zapoznaniu polskich załóg z okrętami przekazanymi Polsce opuścili port[3]
- samobójstwo popełnił podporucznik rezerwy Marian Bernaciak
- zginął ppor. Zdzisław Badocha
- żołnierze po raz pierwszy w dziejach brali udział w referendum ludowym[3]
Lipiec
edytuj- ukazał się pierwszy numer kwartalnika „Przegląd Łączności”[3]
- rozkaz naczelnego dowódcy WP nr 028/VII określający nowe zadania szkoleniowe dla wojsk[3]
- wytyczne Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego w sprawie organizacji i wykorzystania Marynarki Wojennej[1]
- w Oficerskiej Szkole Lotniczej w Dęblinie odbyła się promocja pilotów wojskowych: 28 pilotów myśliwskich, 31 szturmowych, 62 transportowo-łącznikowych. Aktu promocji dokonał naczelny dowódca WP marszałek Polski Michał Rola-Żymierski[7]
- opracowano koncepcję rozwoju artylerii przeciwlotniczej Wojska Polskiego
- opuszczono polską banderę na okręcie podwodnym ORP „Dzik” i zwrócono ten okręt Royal Navy
- szef sztabu dowództwa lotniczego gen. bryg. Aleksander Romeyko i zastępca dowódcy lotnictwa ds. polityczno-wychowawczych płk. inż. Sergiusz Minorski reprezentowali Dowództwo Lotnictwa WP na zebraniu konstytucyjnym lotniczej organizacji społecznej pn. „Liga Lotnicza”[9]
- w Warszawie odbyły się obrady I Ogólnopolskiego Zjazdu Towarzystwa Przyjaciół Żołnierza[3]
Sierpień
edytuj- Polska Marynarka Wojenna przejęła z Niemiec trzy tankowce motorowe „Żółw”, „Ślimak” i „Korab”[3]
- stan liczebny WP na dzień 1 sierpnia wynosił 193 tys.[1]
- opracowano plan rozbudowy Wojska Polskiego na lata 1946/1948[1]
- opuszczono polską banderę na okręcie podwodnym ORP „Sokół” i zwrócono ten okręt Royal Navy
Wrzesień
edytuj- w Bydgoszczy odbyły się uroczystości związane ze Świętem Lotnictwa[3] podczas którego 4 pułk lotnictwa szturmowego otrzymał sztandar ufundowany przez miejscowe społeczeństwo[9]
- Dowództwo Marynarki Wojennej rozkazem nr 31 powołało Wydział Lotnictwa Marynarki Wojennej[3][9]
- gen. Stanisław Kopański wydał odezwę wzywającą żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych do wstępowania do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia[10]
- w Szczecinie odbyła się konferencja przedstawicieli rządu PRL i Ministerstwa Sił Zbrojnych ZSRR[3]
- na podstawie rozkazu naczelnego dowódcy WP nr 0209 z 19 sierpnia przystąpiono do czwartej fazy demobilizacji stanu osobowego WP[3]
- naczelny dowódca WP wydał dyrektywę nr 3 o dalszych zmianach w organizacji okręgów wojskowych[3]
- rozkaz o formowaniu Oddziałów Wojsk Ochrony Pogranicza (łużycki, poznański, szczeciński itp.)[11]
- na stadionie WKS Legia w Warszawie odbyły się I Mistrzostwa Wojska Polskiego oraz II Igrzyska Podchorążych[3]
- opuszczono polską banderę na ORP „Garland” i zwrócono okręt Royal Navy
- opuszczono polską banderę na krążowniku ORP „Conrad” i niszczycielach ORP „Krakowiak”, ORP „Piorun” i ORP „Ślązak” i zwrócono te okręty Royal Navy
- sformowany przy 76 manewrowym pułku artylerii w Toruniu 31 dywizjon artylerii nadbrzeżnej został wcielony w skład Marynarki Wojennej[3]
Październik
edytuj- okręgach wojskowych zostały rozformowane Wydziały Wojsk Ochrony Pogranicza[3]
- rozwiązano we Włoszech polski 663 Dywizjon Samolotów Artylerii[4]
- powołano Sztab Obrony Przeciwlotniczej Państwa[1]
- stracono podporucznika Alojzego Bruskiego
Listopad
edytuj- rozpoczęto 2 rok szkolenia w Wojsku Polskim[1]
- wiceminister obrony narodowej, gen. broni Karol Świerczewski w związku z kongresem slawistów przebywał w Kanadzie, a następnie w Meksyku[3]
- powołano wojskowe grupy ochronno–propagandowe na czas kampanii przedwyborczej[12]
- wszedł w życie dekret Rady Ministrów z dnia 8 października 1946 o ustanowieniu „Śląskiego Krzyża Powstańczego”[13]
- w skład grupy szybkobieżnych kutrów trałowych wcielono: ciężki kuter uzbrojony „Nieuchwytny” i kuter uzbrojony „Puma”[3]
- „Towarzystwo Przyjaciół Żołnierza” rozporządzeniem Rady Ministrów uznane zostało za stowarzyszenie wyższej użyteczności i rozwiązane zostało stowarzyszenia „Polski Biały Krzyż” (w 1950 r. po połączeniu się z Ligą Lotniczą i Ligą Morską towarzystwo przyjęło nazwę „Liga Przyjaciół Żołnierza”, a w 1962 r. Liga Obrony Kraju)[3]
- wszedł w życie dekret Rady Ministrów z dnia 12 listopada 1946 o poborze rekruta na rok 1947 z mocą obowiązującą od dnia 1 listopada 1946; na podstawie dekretu w 1947 został przeprowadzony pobór rekruta rocznika 1926[14]
- pełniący obowiązki dowódcy Marynarki Wojennej szef sztabu głównego kontradmirał Aleksander Mohuczy przedstawił naczelnemu dowódcy WP, marszałkowi Polski Michałowi Roli-Żymierskiemu wstępny projekt lotniczej obrony wybrzeża[9]
Grudzień
edytuj- rozformowane zostały 1, 2, 3, 4, 6 i 7 bataliony obsługi lotnisk, 1, 2 i 3 pułki lotnictwa myśliwskiego, 4, 5 i 6 pułki lotnictwa szturmowego oraz 7 samodzielny pułk bombowców nurkujących przeniesiono na nowe etaty[3]
- rozwiązano w Wielkiej Brytanii 303 Dywizjon Myśliwski „im. Tadeusza Kościuszki”[4]
- 29 samodzielny dywizjon haubic otrzymał nazwę „Kołobrzeski”, 39 samodzielny dywizjon haubic „Berliński”[3]
- w Toruniu położono kamień węgielny pod pomnik poległych artylerzystów[3]
- powołany został do życia Wojskowy Instytut Techniczny (WIT)[3]
- I etap działalności wojskowych grup ochronno-propagandowych w terenie[3]
- w skład Marynarki Wojennej został włączony klucz lotniczy, który został podporządkowany szefowi Wydziału Lotnictwa Dowództwa Marynarki Wojennej (Puck wyznaczono bazą lotniczą postoju klucza)[3][4]
- rozpoczęto II etap działalności wojskowych grup propagandowo-ochronnych[1]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l Babula 1998 ↓, s. 331.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad Plikus (red.) 1975 ↓, s. 233-245.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x Plikus (red.) 1975 ↓, s. 246-254.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Konieczny 1984 ↓, s. 12-18.
- ↑ Rozkaz naczelnego dowódcy Wojska Polskiego nr 019/Org. z 22 stycznia 1946 roku
- ↑ Puchała 2013 ↓, s. 62.
- ↑ a b c d e f Krzemiński 1989 ↓, s. 188.
- ↑ Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie 1965 ↓, s. 224.
- ↑ a b c d Krzemiński 1989 ↓, s. 189.
- ↑ Rykowski i Władyka 1987 ↓, s. 20.
- ↑ Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza : (1945-1991) : krótki informator historyczny. s. 50, 58....
- ↑ Rykowski i Władyka 1987 ↓, s. 21.
- ↑ Dz.U. z 1946 r. nr 55, poz. 311
- ↑ Dz.U. z 1946 r. nr 64, poz. 356
Bibliografia
edytuj- Julian Babula: Wojsko Polskie 1945–1989. Próba analizy operacyjnej. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 1998, s. 331. ISBN 83-11-08755-5.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza : (1945-1991) : krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, Żołnierz polski. Ubiór, uzbrojenie i oporządzenie od wieku XI do roku 1965. T.5 od 1939 do 1965 roku, Warszawa 1965.
- Mikołaj Plikus (red.): Mała kronika ludowego Wojska Polskiego 1943–1973. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Jerzy Konieczny: Kronika lotnictwa polskiego 1945-1981. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1984. ISBN 83-206-0427-3.
- Czesław Krzemiński: Polskie lotnictwo wojskowe 1945-1980: zarys dziejów. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0782-5.
- Franciszek Puchała: Budowa potencjału bojowego Wojska polskiego 1945–1990. Obszary szpiegowskich działań. Warszawa: Fundacja „Historia i Kultura”, 2013. ISBN 978-83-11-12800-2.
- Zdzisław Rykowski, Wiesław Władyka, Kalendarium polskie 1944 - 1984, Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1987, ISBN 83-203-2362-2.