Wikipedia

Dywizjon 300

300 Dywizjon Bombowy „Ziemi Mazowieckiej” (ang. No.300 Polish Bomber Squadron) – pierwsza eskadra lotnictwa bombowego Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii.

300 Dywizjon Bombowy
Ziemi Mazowieckiej
No.300 Polish Bomber Squadron
Ilustracja
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1 lipca 1940,
RAF Bramcote[1]

Rozformowanie

2 stycznia 1947,
RAF Faldingworth

Tradycje
Święto

1 lipca

Działania zbrojne
ataki na niemiecką flotę inwazyjną we Francji,
niszczenie broni V,
ofensywa przez kanał La Manche,
ofensywa „Milliennium”,
Bitwa o Zagłębie Ruhry,
bombardowanie o Hamburga,
Bitwa o Berlin,
Lądowanie w Normandii,
udział w inwazji Niemiec
Organizacja
Numer

BH

Rodzaj sił zbrojnych

Polskie Siły Powietrzne

Formacja

Royal Air Force

Rodzaj wojsk

wojska lotnicze

Podległość

RAF Bomber Command

Skład

Fairey Battle, Vickers Wellington, Avro Lancaster

Multimedia w Wikimedia Commons
Avro Lancastery w barwach dywizjonu

Historia

edytuj

Formowanie dywizjonu

edytuj

Brytyjskie Air Ministry 28 czerwca 1940 wysłało telegram do 6. Grupy Bombowej z rozkazem sformowania pierwszego Polskiego Dywizjonu Bombowego nr 300. W dniu 1 lipca 1940 w bazie RAF Bramcote polskim lotnikom odczytano rozkaz utworzenia dywizjonu. Dzień ten stał się świętem dywizjonu[2].

Personel początkowo 10. trzyosobowych załóg oraz 180 osób obsługi naziemnej rozpoczął szkolenie na 16 jednosilnikowych bombowcach Fairey Battle oraz jednym szkoleniowym Battle Trainer. W dniu 7 sierpnia 1940 dywizjon odwiedził Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski z Generalnym Inspektorem Sił Powietrznych gen. Stanisławem Ujejskim oraz nieoczekiwanie Król Jerzy VI. Niebawem, 22 sierpnia 1940 dywizjon został przeniesiony do bazy RAF Swinderby, razem z dywizjonem 301[3].

W Grupie Bombardowania

edytuj

Z dniem 12 września 1940, w okresie bitwy o Anglię, dywizjon osiągnął gotowość operacyjną. Pierwszy lot bojowy w nocy 14 września 1940 odbyły trzy załogi, bombardując niemieckie barki desantowe w porcie Boulogne. Podczas kolejnych nocy bombardowano jednostki desantowe w Calais i Ostendzie. Od 18 października 1940 załogi dywizjonu rozpoczęły szkolenie na nowych bombowcach dalekiego zasięgu Vickers Wellington z sześcioosobowymi załogami. Od 22 grudnia 1940 roku dywizjon wszedł do akcji na samolotach Wellington – trzy załogi wzięły udział w nalocie na rafinerię ropy naftowej w Antwerpii, ponowionym 28 grudnia[4].

W dniu 3 stycznia 1941 pierwsza wyprawa bojowa nad Bremę zakończyła się śmiercią 11 lotników, powodem była fatalna pogoda utrudniająca powrót na lotnisko. W lutym i marcu pogoda uniemożliwiała korzystanie z rozmiękłego lotniska – samoloty tylko z pilotem startowały z drogi kołowania na inne lotniska, gdzie ładowano do nich bomby oraz pełną załogę. W następnych miesiącach dywizjon regularnie bombardował doki Brestu, gdzie stacjonowały dwa niemieckie pancerniki Scharnhorst i Gneisenau. W nocy z 23 na 24 marca załogi Dywizjonu 300 i 301 oraz dywizjonów angielskich po raz pierwszy bombardowały Berlin. W kwietniu bombardowano port w Breście, Rotterdam, Hawr, Kolonię oraz ponownie Berlin. W nocy z 2 na 3 maja 1941 oba polskie dywizjony wzięły udział w masowym nalocie na Hamburg, mając za zadanie oznaczyć bombami cel[5].

Do 18 lipca 1941 kontynuowano operacje bombardowania, ponosząc znaczące straty w załogach i samolotach. Oczekiwano na uzupełnienia z 18 Jednostki Treningu Operacyjnego (OTU). W dniu 16 lipca 1941 odbyła się uroczystość przekazania Sztandaru PSP z rąk Naczelnego Wodza Inspektorowi PSP gen. Stanisławowi Ujejskiemu, który przekazał go dowódcy dywizjonu 300. Odtąd co trzy miesiące Sztandar PSP był przekazywany kolejnemu dywizjonowi. Wtedy nastąpiło też przeniesienie dywizjonu do bazy RAF Hemswell, skąd kontynuowano operacje bombowe aż do maja 1942.

Z nowej bazy RAF Ingham 15 załóg dywizjonu wzięło udział w nocy z 3 na 4 maja 1942 w nalocie tysiąca bombowców na Kolonię, a następnie w czerwcu dwukrotnie na Essen i Bremę. Do końca roku kontynuowano operacje bombowe na miasta niemieckie. Rozpoczęto też operację minowania portów francuskich, skąd wypływały U-Booty na Atlantyk. Z początkiem 1943 kontynuowano minowanie portów. Oczekiwano też na uzupełnienia załóg. Kilka załóg przybyło w kwietniu 1943 z rozformowanego dywizjonu 301. Do lipca dywizjon uczestniczył w bombardowaniu Zagłębia Ruhry. W sierpniu 1943 po raz ostatni brał udział w operacji Gomora[a] – masowych nalotach bombowych na Hamburg[6].

Od września 1943 dywizjon kontynuował operacje, notując stratę 3 załóg. W grudniu zdecydowano, że Eskadra A będzie dalej użytkować bombowce Wellington – ostatnią operację bojową wykonano na nich z 3 na 4 marca 1944. Pozostałe Eskadry zostały wysłane na szkolenie na czteromotorowych bombowcach Avro Lancaster. Pierwsze cztery przeszkolone załogi zasiliły 1586 Eskadrę Specjalnego Przeznaczenia. W marcu 1944 na lotnisku RAF Faldingworth dywizjon otrzymał pierwsze 9 maszyn Lancaster. W nocy z 18 na 19 kwietnia 7 załóg na Lancasterach wykonało pierwszą operację bombową. Do końca maja dywizjon stracił 32 członków załóg w 5 zestrzelonych Lancasterach. W dniach 6,7,8 czerwca 1944, dywizjon wspierał operację D-Day bombardując cele we Francji za linią frontu. Od 12 czerwca 1944 Eskadra B została sformowana z pilotów brytyjskich. Od lipca do sierpnia dywizjon stracił 13 siedmioosobowych załóg, z czego 6 było brytyjskich[7].

We wrześniu 1944 Eskadrę B ponownie zasilili lotnicy polscy. Dywizjon zaczął działać według nowych celów brytyjskiego i amerykańskiego lotnictwa strategicznego – niszczenia obiektów przemysłowych, wojskowych oraz petrochemicznych, bombardując między innymi zakłady chemiczne w Essen, Ludwigshafen, Ulm, Koblencji, Bonn, Merseburg, ponosząc przy tym znaczne straty, 75% stanu załóg. W nocy z 13 na 14 stycznia dywizjon bombardował zakłady chemiczne koło Stettin[8].

W dniu 13 lutego 1945 personel dywizjonu dowiedział się o postanowieniach w Jałcie wobec Polski – część lotników odmówiła udziału w locie na Drezno, ale tylko jedna z załóg nie poleciała. Dywizjon brał udział w potężnych grupowych nalotach sprzymierzonych na cele w Niemczech, ale także to nie uchroniło dywizjon przed stratami. Ostatnią misją dywizjonu była obecność 14 maszyn w grupowym nalocie 420 Lancasterów na rezydencję Adolfa Hitlera w Berchtesgaden 25 kwietnia 1945. Akcję tę eskortowały także polskie dywizjony 303, 306, 309, 315 i 316[9].

Koniec służby dywizjonu

edytuj

W kwietniu i maju 1945 dywizjon dokonywał zrzutów żywności dla ludności na zalanych terenach Holandii i przywoził do Anglii jeńców wyzwolonych z niemieckich obozów.

Dywizjon 300, pełniąc służbę w Grupie RAF Bomber Command, wykonał 3891 samoloto-zadań, w tym 684 bojowych, zrzucając 10 712 ton bomb. W walkach zniszczono lub uszkodzono 15 niemieckich samolotów, przy stratach własnych 79 maszyn. Poległo 371 lotników, do niewoli dostało się 87. Dywizjon oddał samoloty 11 października 1946, a ostatecznie został rozformowany 2 stycznia 1947[10].

Odznaka

edytuj

Odznaka Dywizjonu została zatwierdzona Dz. Rozk. NW nr 3 z 2 lipca 1943 roku. Stanowi ją czteropolowa tarcza herbowa książąt mazowieckich w kształcie emaliowanej szachownicy lotniczej. W prawym górnym polu wizerunek orła książąt mazowieckich, w lewym dolnym sylwetka brytyjskiego lwa. Nad tarczą stylizowana korona z wpisaną rzymską liczbą CCC na emaliowanym perłowo tle. Jednoczęściowa – wykonana w tombaku srebrzonym, tło szachownicy z biało-czerwonego plastiku, orzeł srebrny, lew złoty. Wymiary: 40x27 mm. Wykonanie: ręcznie przez mechaników[11].

Żołnierze dywizjonu

edytuj
Dowódcy Dywizjonu 300
Stopień
RAF 		Stopień
PSP 		Imię i nazwisko Od dnia Informacje
Doradca brytyjski
W/Cdr K. P. Lewis[12] 1 lipca 1940
Dowódcy polscy[13]
W/Cdr ppłk inż. pil. Wacław Makowski 1 lipca 1940
W/Cdr mjr pil. Stanisław Cwynar 18 lipca 1941
W/Cdr mjr pil. Romuald Suliński 27 stycznia 1942
W/Cdr mjr nawig. Władysław Dukszto 1 sierpnia 1942 wcześniej od 9 lipca 1942 p.o. dowódcy, S/Ldr
S/Ldr mjr pil. Adam Kropiński 31 października 1942 później W/Cdr
W/Cdr mjr pil. Marian Kucharski 4 maja 1943
W/Cdr mjr pil. Kazimierz Kuzian 18 listopada 1943
W/Cdr mjr pil. Adam Kowalczyk 18 stycznia 1944
W/Cdr mjr pil. Teofil Pożyczka 1 kwietnia 1944
W/Cdr mjr pil. Bolesław Jarkowski 2 lutego 1945
W/Cdr mjr pil. Romuald Suliński 17 września 1945
W/Cdr mjr pil. Bolesław Jarkowski 22 lutego 1946 do rozformowania dywizjonu 2 stycznia 1947
Pozostali oficerowie i podoficerowie
Z tym tematem związane są kategorie: oficerowie Dywizjonu 300, żołnierze Dywizjonu 300.

Lotniska

edytuj
 
Bazy lotnicze Dywizjonu 300
Baza lotnicza Użytkowana od
RAF Bramcote 1 lipca 1940
RAF Swinderby 22 sierpnia 1940
RAF Hemswell 18 lipca 1941
RAF Ingham 18 maja 1942
RAF Hemswell 31 stycznia 1943
RAF Ingham 22 czerwca 1943
RAF Faldingworth 1 marca 1944

Samoloty na uzbrojeniu

edytuj
Samoloty na wyposażeniu Dywizjonu 300
Typ samolotu Użytkowany od
Fairey Battle I 1 lipca 1940
Vickers Wellington IC 16 listopada 1940
Vickers Wellington IV 7 września 1941
Vickers Wellington III 16 stycznia 1943
Vickers Wellington X 3 marca 1943
Avro Lancaster I, III 5 marca 1944

Podsumowanie wysiłku bojowego

edytuj

W okresie od 19 lipca 1940 do 8 maja 1945.

Operacje bojowe w Bomber Command
Rok 1940 1941 1942 1943 1944 1945 Razem
samolotozadań 55 441 872 942 961 620 3 891
godzin lotu 212 2 484 4 691,5 4 671,5 4 536 3 669 20 264

Straty personalne i samolotów

edytuj
Straty lotników i samolotów Dywizjonu 300
Rok 1940 1941 1942 1943 1944 1945 Razem
polegli w akcji 8 23 91 96 140[i] 74 432
w niewoli, zaginieni – 23 23 16 24[ii] 18 104
utracone maszyny 3 9 21 23 25 14 95
  1. ↑ W tym 24 lotników brytyjskich.
  2. ↑ W tym 14 lotników brytyjskich.

Inne informacje

edytuj

Samoloty dywizjonu 300 niewiele się różniły od siebie, wszystkie były prawie identyczne. Spód był ciemny, szaroczarny, natomiast część grzbietowa kadłuba i skrzydeł pokryta barwami ochronnymi – zielono-brunatnymi. Kabiny, a właściwie ich boczną część ozdabiały małe biało-czerwone szachownice, za którą widniały litery BH, czyli oznakowanie kodowe Dywizjonu Bombowego nr 300. Znajdowała się jeszcze trzecia litera, od której brały początek żeńskie imiona samolotów, np. „D” – Danuta. Co ciekawe, załogi również oznaczały liczbę lotów na swoich maszynach. Najpierw pierwszą turę lotów charakteryzowały malowane czarną farbą na kadłubie bombowca małe bombki. Drugą turę lotów operacyjnych oznaczano kielichami szampana. Rzadkością były oznaczenia trzeciej tury lotów operacyjnych, ponieważ niewielu załogom udało się dotrwać do tego momentu – malowano maleńkie trupie czaszki. W tej turze udział brali udział wyłącznie najwięksi szczęściarze, najlepsi z najlepszych[16].

Uwagi

edytuj
  1. ↑ W operacji Gomora RAF wykonał łącznie 3095 samoloto-zadań, w tym dywizjony 300 i 301 w sumie 86.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Król 1982 ↓, s. 85.
  2. ↑ Mroczkowski i Olejko 2011 ↓, s. 21.
  3. ↑ Mroczkowski i Olejko 2011 ↓, s. 23.
  4. ↑ Mroczkowski i Olejko 2011 ↓, s. 27–33.
  5. ↑ Mroczkowski i Olejko 2011 ↓, s. 34–57.
  6. ↑ Mroczkowski i Olejko 2011 ↓, s. 70–83.
  7. ↑ Mroczkowski i Olejko 2011 ↓, s. 84–88.
  8. ↑ Mroczkowski i Olejko 2011 ↓, s. 89–91.
  9. ↑ Mroczkowski i Olejko 2011 ↓, s. 100.
  10. ↑ Mroczkowski i Olejko 2011 ↓, s. 104.
  11. ↑ Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 527.
  12. ↑ Król 1982 ↓, s. 86.
  13. ↑ Król 1982 ↓, s. 98–99.
  14. ↑ Wojciech Zmyślony, 300 Dywizjon Bombowy „Ziemi Mazowieckiej” [online], www.polishairforce.pl [dostęp 2019-11-12].
  15. ↑ Bieniecki 2007 ↓.
  16. ↑ Tadeusz Dytko, Liberatorem do Polski. Prawdziwa historia małego Janka z RAF, Warszawa: Wydawnictwo AA, 2018, ISBN 978-83-7864-378-4.

Bibliografia

edytuj
  • Kajetan Bieniecki, Polskie załogi nad Europą 1941-1945. Polacy w operacjach specjalnych, Bellona, 2007, ISBN 978-83-11-10235-4.
  • Wacław Król: Polskie dywizjony lotnicze w Wielkiej Brytanii 1940-1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06745-7.
  • Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski, Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie, Warszawa: Pantera Books, 2007.
  • Krzysztof Mroczkowski, Andrzej Olejko, Nocnych Lotów Świadectwa, Acta Aeronautica, Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, 2011, ISBN 978-83-931259-1-3.

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Dywizjon_300&oldid=74756632”