Stanisław Spyra
Stanisław Spyra (ur. 27 września 1927 w Hroszówce, zm. 26 października 2004) – polski szermierz specjalizujący się w szpadzie, trener tej dyscypliny, uczestnik II wojny światowej.
 podporucznik
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1943–1945 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
kierowca mechanik |
| Główne wojny i bitwy |
II wojna światowa (front wschodni: bitwa pod Budziszynem, bitwa o Berlin) |
| Odznaczenia | |
          
| |
Życiorys
edytujUrodził się 27 września 1927 w Hroszówce. Był synem Jana (1889-1973) i Zofii (1889-1980). Do szkoły podstawowej uczęszczał w rodzinnej Hroszówce (I-III klasa od 1934-1937), w Lisznej (IV) i w Sanoku. Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę, gdy jego rodzinna wieś trafiła na obszar okupacji sowieckiej ziem polskich (prawy brzeg Sanu), 10 lutego 1940 został deportowany wraz z ojcem na Sybir do Krasnouralska. Tam pracował w kuźni jako pomocnik kowala. Po układzie Sikorski-Majski ochotniczo wstąpił do formujących się Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR i został przydzielony do 2 Armii Wojska Polskiego. Został przeszkolony w Sumach i przeszedł kurs w Podoficerskiej Szkole Broni Pancernej w Uljanowsku. Mianowany plutonowym służył jako mechanik kierowca czołgu T-34 w szeregach I batalionu w składzie 3 Brygady Pancernej. Został ciężko ranny w płonącym czołgu podczas bitwy pod Budziszynem w kwietniu 1945.
Po wojnie zatrzymał się tymczasowo w sanockich Olchowcach (nie mogąc powrócić do spacyfikowanej w ramach akcji „Wisła” rodzinnej wsi). Pod koniec 1945 został uznany za niezdolnego do służby wojskowej z uwagi na obrażenia zdrowia. Wyjechał do Warszawy, gdzie pracował jako kierowca przedsiębiorstwa w ramach odgruzowywania stolicy. Wówczas ukończył VI i VII klasę szkoły podstawowej. Latem 1947 postanowił kontynuować edukację w Sanoku. W ramach uruchomionych tam po wojnie szkół mechanicznych w 1949 ukończył Gimnazjum Przemysłowe Państwowej Fabryki Wagonów z tytułem ślusarza, a w 1951 ukończył Państwowe Liceum Mechaniczne z tytułem technika mechanika – technologa (w jego klasach był m.in. Mieczysław Majewski)[1]. Następnie, po otrzymaniu nakazu pracy, pracował w Fabryce Sprzętu Lotniczego w Mielcu.
Podjął studia na Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie, które ukończył w 1955. Podczas studiów rozpoczął uprawianie szermierki, reprezentował barwy AZS-AWF Warszawa i został powołany do kadry Polski w tej dyscyplinie. Został zwycięzcą zawodów o mistrzostwo Warszawy w szpadzie[2]. Po studiach został asystentem w Katedrze Szermierki AWF w Warszawie. W tym czasie był wykładowcą, uczestniczył w zawodach i zgrupowaniach. Karierę zawodniczą zakończył w 1964. Wówczas został trenerem klubowym[2]. W 1970 opublikował książkę pt. Metodyka nauczania. Floret – szabla – szpada[3]. W 1970 otrzymał tytuł trenera klasy mistrzowskiej. Następnie wyjechał za granicę. Był szkoleniowcem reprezentacji Danii w szermierce. Później pracował w Boliwii i Portugalii. Przez ponad trzy dekady działalności jego wychowankami zostało ponad 500 trenerów szermierki II klasy.
W 2000 otrzymał nominację na stopień oficerski podporucznika z nominacji prezydenta RP[4]. Zamieszkał w sanockiej dzielnicy Olchowce. Zmarł 26 października 2004. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Olchowieckim w Sanoku.
Odznaczenia i wyróżnienia
edytuj- Cywilne
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Złoty Krzyż Zasługi
- Medal Komisji Edukacji Narodowej
- Odznaka „Przodownik Pracy” (1952)[5]
- Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej”
- Wojskowe
- Krzyż Walecznych
- Medal „Zasłużonym na Polu Chwały”
- Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
- Medal „Za udział w walkach o Berlin”
- Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR)
- Medal Gen. Władysława Sikorskiego
- Medalice Rekonnaissance
- Dyplom Naczelnego Wodza „za walkę z najeźdźcą”
Przypisy
edytuj- ↑ Absolwenci. W: Stanisław Dydek: Zespół Szkół Mechanicznych w Sanoku 1946–1996. Brzozów: Oficyna Wydawniczo-Reklamowa „Edytor” w Brzozowie, 1997, s. 58, 62. ISBN 83-87450-00-6.
- ↑ a b Maciej Łuczak: Szermierka w Polsce w latach 1945–1989. wbc.poznan.pl. [dostęp 2015-01-04].
- ↑ Szermierka: metodyka nauczania : floret, szabla, szpada. books.google.pl. [dostęp 2015-01-04].
- ↑ Bartosz Błażewicz. Kombatanckie obchody. Awanse, wspomnienia, życzenia. „Tygodnik Sanocki”. Nr 36 (461), s. 2, 8 września 2000.
- ↑ M.P. z 1952 r. nr 63, poz. 973.
Bibliografia
edytuj- Spośród wielu... Stanisław Spyra. W: Stanisław Dydek: Zespół Szkół Mechanicznych w Sanoku 1946–1996. Brzozów: Oficyna Wydawniczo-Reklamowa „Edytor” w Brzozowie, 1997, s. 157-159. ISBN 83-87450-00-6.
- Andrzej Brygidyn: Żołnierskimi rzuceni losami. Sanok: 1994, s. 215-216. ISBN 83-87282-47-2.