Park Miejski w Toruniu

Park Miejski w Toruniu (Park Cegielnia) – najstarszy park w Toruniu oraz jeden z najstarszych publicznych parków miejskich w Polsce. Jego powierzchnia wynosi 25 ha. Obszar parku ograniczają ulice Bydgoska i Rybaki, Konopnickiej i Przybyszewskiego.

Park Miejski w Toruniu

nr rej. A/78 z 20 stycznia 1997
Jesień, 2018 rok
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Miejscowość	Toruń
Dzielnica	Bydgoskie Przedmieście
Powierzchnia	25 ha
Data założenia	1817
Położenie na mapie Torunia Park Miejski w Toruniu
Położenie na mapie Polski Park Miejski w Toruniu
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Park Miejski w Toruniu
53°00′31,4″N 18°34′40,5″E

Historia

Ławka Schillera

Park założony został w 1817 roku, początkowo na terenie, gdzie wcześniej znajdowało się przedsiębiorstwo zajmujące się wydobyciem gliny i produkcją cegieł, stąd zwany dawniej Parkiem Cegielni (niem. Ziegelei-Park). Po wyeksploatowaniu terenu dokonano zalesienia. Dawne wyrobiska zostały zalane wodą. W 1886 roku Ziegelei-Park połączono z pobliskim Laskiem Cegielnia (niem. Ziegelei Wäldchen) w jeden park typu angielskiego. Park ostatecznie ukształtowany został w latach dwudziestych XX wieku.

Przed wybuchem I wojny światowej Park był największym miejscem wypoczynkowym w Prusach Zachodnich. Przed i krótko po zakończeniu I wojny światowej w Parku mieściła się letnia restauracja na 4 tys. miejsc. Regularnie odbywały się w Parku koncerty orkiestr wojskowych i lokalnych chórów, pokazy publiczne oraz zabawy taneczne. Park był centrum życia towarzyskiego torunian również po powrocie miasta do Polski w 1920 roku.

Na przestrzeni lat w Parku Miejskim odsłonięto kilka pomników. Do czasów współczesnych zachowała się wyłącznie Ławka Schillera. Dawniej w Parku stały również pomniki: konny Fryderyka Wielkiego, Germanii, Stanisława Moniuszki, Marszałka Józefa Piłsudskiego (tymczasowy) i Żołnierzy Wojsk Balonowych (w 1937, zburzony dwa lata później przez wojska niemieckie). W 1928 roku w Parku planowano również odsłonić pomnik Fryderyka Chopina. W 2020 roku odsłonięto replikę pomnika Żołnierzy Wojsk Balonowych.

W 1997 roku Park Miejski wpisano do rejestru zabytków.

W latach 2012–2013 przeprowadzono rewitalizację Parku.

Co roku na terenie Parku Miejskiego lokalni mieszkańcy organizują Święto Bydgoskiego Przedmieścia.

Charakterystyka

Obszar parku nie jest specjalnie wyodrębniony z otoczenia, gdyż znaczna część tej dzielnicy charakteryzuje się rozwiniętą zielenią. Wzdłuż parku i ul. Bydgoskiej na długości około 1 km był założony charakterystyczny ciąg do konnej jazdy, zamieniony następnie na torowisko tramwajów w związku z poszerzeniem ul. Bydgoskiej i pełniący rolę torowiska tramwajowego do dziś.

Park położony jest na skarpie, w urozmaiconym, falistym terenie, odznacza się malowniczością. Charakteryzuje go powiązanie układów regularnych (klomby, kwietniki, sadzawka) z formami krajobrazowymi. Tworzą je swobodnie skupione grupy drzew, lasków i zagajników, rozmieszczone wśród otwartych zieleńców, a między nimi wiją się kręte, boczne ścieżki i błyszczą wody małych stawów, będących pozostałościami po dawnych wyrobiskach cegielni. Jedną z większych atrakcji jest dolina ze stawem z łabędziami i ze sztuczną kaskadą.

W obręb perspektyw i widoków parkowych wciągnięto graniczący od południa teren błoń nadwiślańskich dokąd prowadzi mostek przez starorzecze - Martwą Wisłę.

Roślinność

W parku rośnie ok. 60 gatunków drzew i 30 gatunków krzewów rodzimych i egzotycznych.

Drzewostan

• bożodrzew chiński
• buk pospolity
• brzoza brodawkowata odmiana zwisająca
• choina kanadyjska
• cis pospolity
• czeremcha amerykańska i pospolita
• cyprysik groszkowy
• daglezja zielona
• dąb bezszypułkowy, czerwony, szypułkowy i szypułkowy strzępolistny
• dławisz okrągłolistny
• głóg dwuszyjkowy - odmiana Paul's Scarlet
• grab pospolity
• grusza pospolita
• iglicznia trójcierniowa
• jabłoń niska i rajska
• jarząb pospolity i szwedzki
• jesion wyniosły
• jodła biała
• jedyny w Toruniu kasztan jadalny
• kłęk kanadyjski
• klon tatarski
• kruszyna pospolita
• leszczyna turecka
• lipa drobnolistna, srebrzysta i szerokolistna
• mąkinia
• miłorząb dwuklapowy
• modrzew europejski
• morwa biała
• olsza czarna i szara
• orzech włoski
• robinia akacjowa
• sosna czarna i pospolita
• sumak octowiec
• śliwa domowa
• świerk kłujący i pospolity
• topola biała, czarna, włoska i kanadyjska
• wiąz szypułkowy
• wierzba biała, zwisająca i krucha
• wiśnia pospolita
• żywotnik zachodni

Krzewy

Wśród krzewów występują:

• berberys zwyczajny
• bez czarny
• dereń świdwa
• forsycja pośrednia
• głóg jednoszyjkowy
• jałowiec chiński
• jaśminowiec wonny
• karagana syberyjska
• leszczyna pospolita
• lilak pospolity
• malina właściwa
• mahonia pospolita
• pęcherznica kalinolistna
• pigwowiec japoński
• porzeczka alpejska
• powojnik pnący
• tawlina jarzębolistna
• wiciokrzew pospolity
• śnieguliczka biała
• tawuła Menziesa
• tawuła van Houtte’a
• trzmielina pospolita
• róża dzika
• róża pomarszczona
• żylistek szorstki

Fontanna

W parku znajduje się fontanna. Jej niecka ma kształt prostokąta o wymiarach 34 x 16 m. Jej głębokość wynosi 0,56 m, a objętość 304,64 m³. Znajduje się w niej pięć dysz: jedna centralna oraz cztery po obwodzie.

Zobacz też

• Parki i tereny zielone Torunia i okolicy

Literatura przedmiotu

• Bartosz Drzewiecki, Katarzyna Pękacka-Falkowska, Historia Parku Miejskiego w Toruniu, Towarzystwo Miłośników Torunia, Toruń 2012, ISBN: 9788392709701
• Bartosz Drzewiecki, Niezwykłe dzieje parku z XIX w. Niezwykłe dzieje parku z XIX w. - rozmowa Gazeta Wyborcza. Dodatek lokalny: Toruń" 2013-06-08
• Katarzyna Kluczwajd (tekst), Dariusz Lipiński (redakcja): Bydgoskie Przedmieście: przewodnik: 51 obiektów, plan Przedmieścia + Ogród Zoobotaniczny. Toruń: 2015. ISBN 978-83-940157-4-9.