Popiersie Stanisława Moniuszki w Toruniu
Popiersie Stanisława Moniuszki w Toruniu – popiersie kompozytora, muzyka i pedagoga w Toruniu, odsłonięty w 1986 roku, na miejscu dawnego pomnika Stanisława Moniuszki z 1923 roku. Jest to pierwszy w Polsce pomnik upamiętniający kompozytora[2]. Znajduje się na rogu ulic Bydgoskiej i Chopina[1].
 Widok ogólny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Miejsce |
róg ulic Bydgoskiej i Chopina[1] |
| Typ obiektu | |
| Data odsłonięcia |
1986 |
Położenie na mapie Torunia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
 53°00′32″N 18°35′35″E/53,008889 18,593056
| |
Pierwszy pomnik Stanisława Moniuszki w Toruniu, odsłonięto 21 maja 1923 roku w Parku Miejskim, z okazji pierwszego Zjazdu Pomorskiego Związku Kół Śpiewaczych[3]. Sztukaterie wykonał Maksymilian Szarłowski[4]. Pomnik powstał z inicjatywy prezesa Towarzystwa Śpiewaczego Lutnia Ludwika Makowskiego. Został sfinansowany m.in. ze zbiórek i składek społecznych. Część pieniędzy pochodziło ze specjalnego koncertu, którego dochód w całości został przekazany na sfinansowanie pomnika[2]. W pierwotnej wersji pomnik składał się z popiersia Stanisława Moniuszki. Pod głową kompozytora znajdowała się lutnia z gałązką wawrzynu. Na lewej stronie znajdowała się Halka z chustą, po prawej płaskorzeźba Giewontu jako Śpiącego Rycerza. Modelką do figury Halki była 19-letnia Emilia Niemczyńska[4].
W 1928 roku z inicjatywy Kazimierza Ulatowskiego pomnik rozebrano. Jednym z oficjalnych powodów podjęcia decyzji była budowa Miejskiej Hali Wystawowej na Zieleńcu, gdzie pomnik miał przeszkadzać w budowie. W rzeczywistości pomnik rozebrano, gdyż jego forma nie podobała się władzom Torunia[5]. Na miejscu pomnika ustawiono fontannę, popiersie przeniesiono do składnicy budowlanej, mieszczącej się na ul. Grudziądzkiej, a postument rozebrano[4].
W 1986 roku na rogu ulic Bydgoskiej i Chopina odsłonięto pomnik w nowej wersji. Na niewielkim cokole znajduje się plakieta z wyobrażeniem przedwojennej wersji[1]. Autorem nowego pomnika jest Rajmund Gruszczyński[6].
W 2017 roku, w ramach rewitalizacji parku Ogród Muzyków, popiersie odrestaurowano[7].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c Kluczwajd 2017 ↓, s. 80.
- ↑ a b Kluczwajd 2019 ↓, s. 157.
- ↑ Kluczwajd 2015 ↓, s. 40.
- ↑ a b c Kluczwajd 2019 ↓, s. 158.
- ↑ Orłowski 2020 ↓, s. 148.
- ↑ Pomnik Stanisława Moniuszki. turystyka.torun.pl. [dostęp 2023-12-15].
- ↑ Magdalena Winiarska: Nowe oblicze Ogrodu Muzyków. torun.pl, 2018-01-15. [dostęp 2023-12-15].
Bibliografia
edytuj- Katarzyna Kluczwajd (tekst), Dariusz Lipiński (redakcja): Bydgoskie Przedmieście: przewodnik: 51 obiektów, plan Przedmieścia + Ogród Zoobotaniczny. Toruń: 2015. ISBN 978-83-940157-4-9.
- Katarzyna Kluczwajd: Toruń, którego nie ma. Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2017. ISBN 978-83-7729-333-1.
- Katarzyna Kluczwajd: Bydgoskie Przedmieście. Toruńskie przedmieścia sprzed lat. Łódź: Dom Wydawniczy Księży Młyn, 2019. ISBN 978-83-7729-501-4.
- Marcin Orłowski: Od prowizorki po pompatyczność, czyli toruńskie (i podgórskie) pomniki patriotyczne w latach 1920–1939: próba analizy i syntezy. W: Katarzyna Kluczwajd, Michał Pszczółkowski (red.): Torunia przestrzeń wspólna: wielokulturowe miasto z cezurą i bez cezury 1920 roku. Zabytki toruńskie młodszego pokolenia. Toruń: Stowarzyszenie Historyków Sztuki, 2020. ISBN 978-83-953155-9-6.