Metamorfoza (motyw literacki)

Ten artykuł od 2012-11 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Metamorfoza – w literaturze (oraz kulturze) gruntowna przemiana kogoś, jego sposobu myślenia, postępowania i niekiedy również wyglądu.

Przemiana bohatera jest jednym z najpierwotniejszych tematów występujących w literaturze. Już w starożytności obserwujemy fascynacje nad zmiennością. Motyw metamorfozy często spotykany jest w mitologiach wielu narodów. Występuje również w ludowej baśni, legendzie. Kolejne przemiany bohatera stanowią główny chwyt konstrukcyjny w utworze Metamorfozy Owidiusza oraz wzorującego się na nim Apulejusza (Metamorfozy, albo złoty osioł).

Motyw metamorfoz pojawia się także we współczesnej literaturze. Są to przemiany bohatera złego w dobrego i odwrotnie, przemiany całkowite obejmujące również wygląd, bądź też takie metamorfozy, które polegają na ewoluowaniu bohatera, gdzie jego postawa i poglądy stają się bardziej dojrzałe. Przemiana bohatera jest ilustracją dynamicznej natury człowieka.

Metamorfoza w kulturze masowej

Kultura popularna bardzo często eksploatuje motyw przemiany. Wielokrotnie pojawiały się w filmach, komiksach i powieściach cykliczne przemiany wilkołaków i wampirów.

Przykłady metamorfoz

Ta sekcja wymaga określenia jasnych kryteriów wyboru.

Kryteria powinny być poparte źródłami, nie mogą naruszać zasady neutralnego punktu widzenia, należy też unikać pustosłowia. Zapoznaj się również z zasadami tworzenia list.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

W starożytności
- mitologiczna przemiana nimfy Dafne w drzewo laurowe.
- nawrócenie Świętego Pawła i zmiana imienia Szaweł na Paweł
Bohaterowie literaccy, którzy przeszli przemianę:
- Andrzej Kmicic - bohater Potopu Henryka Sienkiewicza
- Chilon - bohater Quo vadis Henryka Sienkiewicza
- Jacek Soplica - bohater Pana Tadeusza Adama Mickiewicza
- Kordian - tytułowy bohater dramatu Juliusza Słowackiego
- Ebenezer Scrooge - bohater Opowieści wigilijnej Charlesa Dickensa
- Rodion Raskolnikow - bohater Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego
- Gregor Samsa - bohater opowiadania Przemiana Franza Kafki
- Jurand ze Spychowa - bohater Krzyżaków Henryka Sienkiewicza
- Marcin Borowicz - główny bohater Syzyfowych prac Żeromskiego
- Dr Jekyll i Mr Hyde (postać)
W kulturze masowej
- Superman
- Transformery
- Power Rangers
- przeobrażenie He-mana
- Batman