Jurand ze Spychowa
Jurand ze Spychowa – fikcyjna postać z powieści Krzyżacy Henryka Sienkiewicza (1887–1900); polski rycerz, który po śmierci swej żony stał się pogromcą odpowiedzialnych za jej zgon Krzyżaków; ojciec Danusi.
| Postać z Krzyżaków | |
| Twórca | |
|---|---|
| Wystąpienia | |
| Grany przez | |
| Dane biograficzne | |
| Data urodzenia | |
Życiorys
edytujJego żona zginęła z rąk krzyżackich rycerzy, podczas napadu Krzyżaków na Spychów. Od tamtej pory poświęcił się zemście i stał się postrachem rycerzy zakonu.
Był ojcem Danusi, ukochanej i pierwszej żony Zbyszka z Bogdańca. Krzyżacy (Zygfryd de Löwe) za zabicie kilku rycerzy zakonnych, w tym Rotgiera, wypalili mu jedyne oko (drugie stracił już wcześniej podczas jednej z bitew), obcięli język, prawą dłoń i przetrzymywali w lochach. Zygfryd, aby wyrządzić mu jeszcze większą krzywdę, wypuścił go[1]. Jurand idąc przez las, spotkał Maćka z Bogdańca i Jagienkę. Rozpoznał go Czech Hlawa, giermek Zbyszka z Bogdańca[2]. Opiekowała się nim przez dłuższy czas w Spychowie Jagienka, podczas gdy Maćko wraz ze Zbyszkiem szukali porwanej Danusi. Rycerze wzięli wówczas Zygfryda do niewoli i posłali Jurandowi, aby go osądził, bowiem to on upokorzył Juranda. Tymczasem Jurand postanowił darować mu życie[3].
Zmarł wkrótce po śmierci córki Danusi, a Spychowem zajął się Hlawa wraz ze swoją żoną Anulą Sieciechówną[4].
Charakterystyka
edytujJurand ze Spychowa „[...] był to człowiek mający nie tylko ciało, lecz i duszę z żelaza. Umiał łamać innych, umiał i siebie”[5]. W wyniku walk z Krzyżakami stracił jedno oko, w miejscu którego nosił przepaskę.
W adaptacji filmowej
edytujW ekranizacji Krzyżaków z 1960 roku (reż. Aleksander Ford) rolę Juranda zagrał Andrzej Szalawski[6].
Upamiętnienia
edytujJedna z ulic na warszawskiej Białołęce nosi imię i nazwisko bohatera[7]. Ulica Juranda ze Spychowa mieści się także w Łodzi[8], Częstochowie[9], Olsztynie[10] i Starogardzie Gdańskim[11] oraz w Krakowie[12]. W Szczytnie przestrzeń przed ratuszem nosi nazwę: Plac Juranda[13].
Przypisy
edytuj- ↑ Sienkiewicz 2004 ↓, Tom II. Rozdział 7.
- ↑ Sienkiewicz 2004 ↓, Tom II. Rozdział 19.
- ↑ Sienkiewicz 2004 ↓, Tom II. Rozdział 25.
- ↑ Sienkiewicz 2004 ↓, s. 391-393.
- ↑ Sienkiewicz 2004 ↓, Rozdział 32.
- ↑ Krzyzacy (1960). Internet Movie Database (imdb.com). [dostęp 2017-11-06]. (ang.).
- ↑ Juranda ze Spychowa (ul). mapa.targeo.pl. [dostęp 2017-11-13].
- ↑ Juranda ze Spychowa (ul). mapa.targeo.pl. [dostęp 2021-08-10].
- ↑ Juranda (ul). mapa.tarego.pl. [dostęp 2024-05-22].
- ↑ Juranda ze Spychowa (ul). mapa.targeo.pl. [dostęp 2017-11-13].
- ↑ Juranda ze Spychowa (ul). mapa.targeo.pl. [dostęp 2017-11-13].
- ↑ Alfabetyczny wykaz ulic Miasta Krakowa [online], s. 25.
- ↑ Juranda Szczytno, Plac, 12-100 [online], mapa.targeo.pl [dostęp 2023-07-11] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Henryk Sienkiewicz: Krzyżacy. Helion, 2004. (dostęp w formacie PDF)