Kupiatycze (obwód brzeski)
Kupiatycze (biał. Купяцічы, ros. Купятичи) – wieś w rejonie pińskim obwodu brzeskiego, położona na obszarze sielsowietu horodyskiego (Гарадзішчанскі сельсавет).
.jpg) Droga przez wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
375 165 |
| Kod pocztowy |
225737 |
| Tablice rejestracyjne |
1 |
Położenie na mapie obwodu brzeskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
 52°10′29″N 26°11′55″E/52,174722 26,198611
| |
.jpg)
Siedziba parafii prawosławnej pw. św. Mikołaja Cudotwórcy[2].
Historia
edytujLegendarne początki wsi sięgają roku 1182, kiedy to pasąca owce dziewczynka znalazła cudowną ikonę (enkolpion) Matki Bożej[3][4]. Wkrótce miejscowość stała się lokalnym sanktuarium, a cerkiew kupiatycka otrzymała liczne nadania od władających księstwem pińskim kniaziów Olelkowiczów-Słuckich, a szczególnie panującego po nich kniazia Fedora Iwanowicza Jarosławicza (1501-1522). Po bezpotomnej śmierci Fedora Iwanowicza Jarosławicza księstwo pińskie przeszło w ręce Zygmunta I Starego i jego żony Bony, która również otoczyła opieką miejscową cerkiew.
W połowie XVI w. wieś weszła w skład dóbr rodziny Woynów, których przedstawiciel, kasztelan brzeski Hrehory Woyna, dokonał remontu świątyni.
W 1629 r. Bazyli Kopeć, kasztelan nowogródzki, założył w Kupiatyczach męski monaster Wprowadzenia do Świątyni Matki Bożej i nadał mu 4 włóki ziemi (dwie w Kupiatyczach i dwie za rzeką Jasiołdą we wsi Wólka) wraz z poddanymi. Pierwsi mnisi pochodzili z monasteru Świętego Ducha w Wilnie, m.in. ihumen Józef Nielubowicz-Tukalski i Atanazy Filipowicz.
Rozwój monasteru, któremu metropolita Piotr Mohyła podporządkował cerkwie powiatu pińskiego, zahamowało znacznie ufundowanie klasztoru benedyktynów w pobliskim Horodyszczu przez wojewodę połockiego Jana Karola Kopcia. Przez długi czas zakonnicy prawosławni i katoliccy wiedli ze sobą spór o dobra kupiatyckie.
Wobec zagrożenia ze strony unitów cudowną ikonę kupiatycką w 1655 r. przeniesiono do soboru Sofijskiego w Kijowie. Monaster w Kupiatyczach podlegał już wówczas przełożonym klasztoru Św. Ducha w Wilnie[5].
W 1743 r. spór pomiędzy benedyktynami a mnichami kupiatyckimi zakończył się przyłączeniem (na prośbę ktitorki monasteru Teodory Moroz Szczerbickiej) monasteru do monasteru Objawienia Pańskiego (Bogojawleńskiego) w Pińsku. Wtedy też mnisi przyjęli unię brzeską[6].
Wieś duchowna położona była w końcu XVIII wieku w powiecie pińskim województwa brzeskolitewskiego[7].
W okresie rozbiorów Kupiatycze znalazły się w zaborze rosyjskim (od 1795 r. ujezd piński, gubernia mińska). W 1817 r. monaster kupiatycki został zamknięty[8], a cerkiew monasterska stała się świątynią parafialną. Po likwidacji przez władze rosyjskie unii na ziemiach zabranych świątynia ponownie stała się prawosławną. Przy cerkwi działała rządowa szkółka dla dzieci wiejskich.
W 1894 r. na miejscu starej świątyni wzniesiono nową pod wezwaniem św. Mikołaja Cudotwórcy, istniejącą do dziś. Wierni zwracali się także z prośbą o zwrot ikony Matki Bożej, jednak odmówiono im tego.
Po I wojnie światowej wieś znalazła się w granicach Rzeczypospolitej Polskiej, a po II wojnie światowej w obrębie BSRR.
Współczesność
edytujObecnie wieś jest ośrodkiem rolnictwa i agroturystyki. Leży na terenie gospodarstwa rolnego „Paczapawa” (ААТ „Пачапава”), które jest częścią agroholdingu „Maczuliszczy” („Мачулішчы”)[9]
Przypisy
edytuj- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu brzeskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
- ↑ Пинское благочиние → 17. Приход храма Святителя Николая Чудотворца д.Купятичи Пинского района. pinskeparh.by. [dostęp 2021-01-26]. (ros.).
- ↑ Piotr Chomik: Kupiatycka ikona Matki Bożej : historia i literatura. Wyd. I. Białystok: Białoruskie Towarzystwo Historyczne, 2009, s. 21. ISBN 978-83-60456-09-5.
- ↑ Скарб Купяціцкага мужчынскага манастыра не знайшлі па сённяшні дзень. [dostęp 2011-03-24]. (biał.).
- ↑ Pawluczuk U. A.: Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, s. 27. ISBN 978-83-7431-127-4.
- ↑ Алена Дзянісава: Купяціцкі Свята-Увядзенскі мужчынскі манастыр у XVII - пачатку XIX стст.. [dostęp 2011-03-24]. (biał.).
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 109.
- ↑ Pawluczuk U. A.: Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, s. 29. ISBN 978-83-7431-127-4.
- ↑ Аляксандр Курэц: Няўрымслівы купяціцкі народ. [dostęp 2011-03-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-21)]. (biał.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Kupiatycze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 885.
- Kupiatycze w Wikimapii
- Kupiatycze na mapie BelarusCity.net
- Galeria zdjęć drewnianej cerkwi św. Mikołaja Cudotwórcy w Kupiatyczach
- Kupiatycze na radzima.org
- Pogoda w Kupiatyczach