Klasztor benedyktynek z kaplicą św. Piotra w Mdinie
Klasztor benedyktynek z kaplicą św. Piotra w Mdinie (malt. Monasteru tas-Sorijiet Benedittini bil-kappella ta’ San Pietru[1], ang. St Peter's Church and the Monastery)[2] – rzymskokatolicki żeński klasztor benedyktynek[3][4] znajdujący się przy Triq Villegaignon w Mdinie na Malcie. Klasztor podlega archidiecezji maltańskiej[3] zaś kaplica wchodzi w skład parafii katedralnej w Mdinie[5][6].
 nr rej. 2196 NICPMI (2014-03-28)
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Kościół | |
| Właściciel | |
| Typ zakonu |
żeński |
| Styl | |
| Materiał budowlany |
wapień maltański |
| Data budowy |
1418/1430 |
Położenie na mapie Malty  | |
Położenie na mapie Morza Śródziemnego  | |
 35°53′08″N 14°24′12″E/35,885472 14,403444
| |
Historia klasztoru
edytujW starożytności na terenie Mdiny istniał szpital pod wezwaniem św. Piotra, przeznaczony wyłącznie dla kobiet, który na początku XV wieku został przekształcony w żeński zakon kontemplacyjny reguły św. Benedykta, zachowując jednak swoje pierwotne wezwanie św. Piotra[7][8]. Chociaż data założenia klasztoru św. Piotra jest niepewna, przypuszcza się, że ta najstarsza placówka zakonna na Malcie powstała około 1418/1430[8][9] (niektóre źródła podają 1455, z fundacji papieża Kaliksta III[10]).
W 1625 klasztor oraz kaplica św. Piotra zostały odnowione dzięki hojności biskupa Baldassare Cagliaresa[7].
W latach 80. XVII wieku, a następnie w 20. XVIII wieku zakonnice zakupiły przyległe ogrody i budynki, a następnie przebudowały klasztor, dostosowując go do swoich potrzeb na dużym terenie, który zajmuje obecnie[10][11].
W klasztorze znajduje się krypta, w której pochowane są mniszki zmarłe w klasztorze na przestrzeni wieków[10].
Muzeum
edytuj
W czerwcu 2023 jedno skrzydło budynków klasztornych od strony Pjazza San Publju zostało przekształcone w muzeum klasztorne. Prezentowane są w nim przedmioty gospodarstwa domowego, w tym narzędzia do robienia butów, które kiedyś były używane przez zakonnice w życiu codziennym, a także przedmioty o znaczeniu kościelnym, kulturalnym, duchowym i artystycznym.
Zgodnie z regułami św. Benedykta klasztor katolicki musiał być samowystarczalny, a wszystko, co było produkowane przez siostry klauzurowe na potrzeby codziennego życia, należało do nich. Obejmowało to wszystko, od butów po dywany i gobeliny, wodę z kwiatu pomarańczy, syrop z chleba świętojańskiego, marmoladę, a także typowy benedyktyński napój z esencji migdałowej i benedyktyńskich słodyczy.
Zwiedzający mają także dostęp do pomieszczeń bł. Marii Adeodaty Pisani, która mieszkała w tym miejscu przez 27 lat, a zmarła w 1855 w wieku 48 lat[10].
Ekspozycja jest dostępna od poniedziałku do piątku w godzinach 9–17[10].
Kaplica św. Piotra
edytujKaplicę ufundował biskup Giacomo Valguarneri, który był biskupem Malty w latach 1495–1501. W 1555 biskup Domenico Cubelles zostawił opis kaplicy, w którym stwierdził, iż była ona dobrze utrzymana i niczego w niej nie brakowało, a także znajdowało się tam wiele złotych i srebrnych przedmiotów, haftowane szaty sakralne z jedwabiu i aksamitu, oraz mszały pokryte skórą. Zawierała także wiele obrazów, w tym dzieła Salvo d’Antonio, obecnie w Muzeum Katedralnym[1]. W 1575 kaplicę odwiedził prałat Pietro Dusina, wizytator apostolski[1]. W 1625 kaplica została przebudowana dzięki hojności biskupa Baldassare Cagliaresa[1][8].
Wygląd zewnętrzny
edytujKaplica w obecnym kształcie została zbudowana w 1625, głównie przy pomocy biskupa Baldassere Cagliaresa. Przypuszcza się, że jej architektem był Tommaso Dingli[1].
Fasada kaplicy stanowi część muru klasztoru. Dwa wysokie pilastry porządku toskańskiego podtrzymują belkowanie, z którego wznosi się wysoki mur zakrywający część klasztoru. Pośrodku tych pilastrów znajdują się dwie nisze z posągami św. Piotra i św. Benedykta[1].
Drzwi w stylu renesansowym, zaokrąglone, z wąskimi pilastrami w stylu toskańskim po bokach, podnoszącymi belkowanie, na którym znajduje się podzielony trójkątny fronton. Wyżej znajduje się rodzaj małej wnęki z herbem biskupim, na której wsparty jest mały segmentowy fronton[1].
W fasadzie znajdują się trzy okna, jedno okrągłe wysoko nad drzwiami i dwa prostokątne z boku, umieszczone na wysokości frontonu nad drzwiami. Służą one jedynie do doświetlenia kościoła[1].
Wnętrze kaplicy
edytujKaplica na rzucie prostokąta, nakryta kasetonowym sklepieniem kolebkowym. W kaplicy jest jeden marmurowy ołtarz, zaprojektowany w 1753 przez Francesco Zahrę[11], po bokach którego znajdują się dwa zakratowane okna, przez które siostry zakonne mogą śledzić ceremonie w kaplicy. Nad każdym z okien wznosi się para pilastrów porządku korynckiego, pomiędzy którymi znajdują się owalne obrazy, jeden przedstawia Chrystusa Zbawiciela Świata, a drugi Świętego Pawła. Tytułowy obraz, wykonany w 1682 przez Mattię Pretiego, znajdujący się w XVII-wiecznym dużym kamiennym reredos, przedstawia Madonnę z Dzieciątkiem wraz ze św. Piotrem, św. Benedyktem i jego siostrą św. Scholastyką[11]. Był to prezent od biskupa Moliny (1678–82), jego herb jest widoczny na obrazie. W kaplicy znajdują się dwa inne obrazy, wybitne dzieła Francesco Zahry, które przedstawiają Chrystusa ukazującego się swojej Matce po Zmartwychwstaniu (1746)[12], oraz Madonnę z Pilar (1746)[1][6][7][11].
W kasetonach na sklepieniu, w dolnym rzędzie znajduje się jeszcze dziesięć obrazów świętych, pięć z jednej strony przedstawia św. Martę, św. Rosę z Limy, św. Katarzynę ze Sieny, św. Dominika i św. Michała, a pozostałe św. Teresę z Avila, św. Brygidę, św. Klarę, św. Franciszka z Asyżu i Anioła Stróża[1].
W ścianach bocznych znajdują się dwie nisze. W jednym umieszczone są szczątki męczennicy św. Felicissimy, a w drugim urna ze szczątkami bł. Adeodaty Pisani. Nad drzwiami kaplicy znajduje się zamknięta galeria, z której siostry zakonne mogą uczestniczyć w uroczystościach w kaplicy[1].
Kościół dziś
edytujKaplica jest w bardzo dobrym stanie i jest regularnie otwarta[1][2].
Ochrona dziedzictwa kulturowego
edytujOd 28 marca 2014 klasztor jest umieszczony w National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands pod numerem 2196[8].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l Anthony M. Brincat: San Pietru u San Benedettu ~ Imdina ~. Kappelli Maltin. [dostęp 2023-09-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-11)]. (malt.).
- ↑ a b Monsateru ta' San Pietru / St. Peter's Monastery. Quddies. [dostęp 2023-09-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-06)]. (ang.).
- ↑ a b Monsateru ta’San Pietru/Monastery of St. Peter/Mdina, Malta. GCatholic.org. [dostęp 2023-09-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-26)]. (ang.).
- ↑ Monasteru ta’ San Pietru. L-Arċidjoċesi ta’ Malta. [dostęp 2023-09-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-02-06)]. (malt.).
- ↑ Parroċċa tal-Imdina. L-Arċidjoċesi ta’ Malta. [dostęp 2023-09-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-02-02)]. (malt.).
- ↑ a b Mdina - Saint Peter's Monastery. W: Alfie Guillaumier: Malta’s Towns and Villages. USA: Terry Asphar (tłumacz), 2003, s. 260. ISBN 0-9743821-0-8. (ang.).
- ↑ a b c XI. Monastero e chiesa delle Suore di san Pietro, nella Città Notabile.. W: Achille Ferres: Descrizione storica delle chiese di Malta e Gozo. Malta: 1866, s. 101.
- ↑ a b c d Monastery of St Peter. NICPMI, 2014-03-28. [dostęp 2023-09-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-09-27)]. (ang.).
- ↑ Benedicitine Sisters – St. Peter’s Monastery. L-Arċidjoċesi ta’ Malta. [dostęp 2023-09-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-02-06)]. (ang.).
- ↑ a b c d e Fiona Galea Debono: Centuries-old monastery opens its doors to the public: ‘It is time we wake up’. [w:] Times of Malta [on-line]. 2023-06-18. [dostęp 2023-09-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-06-23)]. (ang.).
- ↑ a b c d Sciberras 2010 ↓, s. 158.
- ↑ Sciberras 2010 ↓, s. 71–72.
Bibliografia
edytuj- Keith Sciberras: Francesco Zahra 1710–1773. His life and art in mid-18th century Malta. Valletta: Midsea Books, 2010. ISBN 978-99932-7-319-6. (ang.).