Tommaso Dingli
Tommaso Dingli (malt. Tumas Dingli 1591–1666) – maltański architekt i rzeźbiarz. Jeden z ostatnich renesansowych architektów na wyspie, zaprojektował kilka kościołów parafialnych, najwspanialsze z nich to kościół w Attard oraz w Birkirkarze[1].
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Praca | |
| Styl | |
| Budynki |
kościoły parafialne, m.in. w Birkirkara i Attard |
Życiorys
edytujTommaso Dingli urodził się 22 grudnia 1591 roku w Attard, był synem rzeźbiarza Giacobo Dingliego i jego żony Kateriny Tabone[2]. Był czwartym z dziesięciorga dzieci tej pary, jeden z jego braci, Filippo Dingli, również został artystą. Tommaso rozpoczął swoją karierę jako scarpellino (rzeźbiarz kamieni) u swojego ojca Giacobo oraz wuja, inżyniera Andrei Dingliego[3].
We wczesnych latach swojej kariery architekta, w latach 1610–1614, Dingli asystował capomastro (mistrzowi murarskiemu) Giovanniemu Attardowi podczas budowy akweduktu Wignacourta. W latach późniejszych otrzymał kilka zamówień i zaprojektował pewną liczbę kościołów parafialnych[3]. Również Dingliemu przypisuje się zaprojektowanie w roku 1633 drugiej Porta Reale, głównej bramy miejskiej stolicy Valletty[4].
W roku 1639 Giovanni de’ Medici, będąc pod wrażeniem zdolności Dingliego, zaproponował, że zabierze go ze sobą do Włoch, lecz ten odmówił, ponieważ jego usługi były pożądane na Malcie[5].
Dingli zmarł 28 stycznia 1666 roku w wieku lat 74, pochowany został w kościele parafialnym w Attard, który osobiście zaprojektował[3].
Budynki przypisywane Dingliemu
edytujWiększość kościołów, które Dingli zaprojektował, zbudowana została w stylu renesansowym, mógł to być wpływ hiszpańskiego plateresco. Dingli był jednym z ostatnich renesansowych architektów na Malcie, a styl barokowy stał się popularny w latach po jego śmierci[3].
Tommaso Dingli jest najbardziej znany poprzez swoją architekturę sakralną. Kościoły, o których wiadomo, że zostały przez niego zaprojektowane, to m.in.[3][5]:
- Parafialny kościół Wniebowzięcia Matki Bożej w Birkirkarze – prawdopodobnie we współpracy z innymi architektami
- Parafialny kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Moście (na jego miejscu w XIX wieku zbudowana została Rotunda w Moście)
- Parafialny kościół Wniebowzięcia Matki Bożej w Attard
- Parafialny kościół Narodzenia Matki Bożej w Naxxar
- Parafialny kościół św. Bartłomieja w Għargħur
- Parafialny kościół Matki Bożej Łaskawej w Żabbar
- Parafialny kościół św. Filipa z Agiry w Żebbuġ – we współpracy z innymi architektami
- Kościół Matki Bożej tal-Għar w Rabacie
- Zakrystia katedry św. Pawła w Mdinie
Większość z nich została przerobiona lub zmodyfikowana, lub też zburzona w następnych stuleciach, jak np. kościół parafialny w Moście zburzono w XIX wieku, aby zrobić miejsce dla Rotundy. Jedynie kościoły w Birkirkarze oraz Attard wciąż zachowują oryginalny projekt Dingliego[3].
Inne budynki przypisywane Dingliemu, to pałac biskupi oraz druga Porta Reale, oba w Valletcie. Brama została zburzona w roku 1853[4].
Życie prywatne
edytujKiedy Dingli miał 60 lat, poślubił Argentę z Siġġiewi[5]. Z tego związku urodziło się sześcioro dzieci, jeden syn został księdzem[2].
Przypisy
edytuj- ↑ Simon Gaul: Malta, Gozo and Comino. New Holland Publishers, 2007, s. 325. ISBN 978-1-86011-365-9. (ang.).
- ↑ a b Carmel Mallia: Tumas Dingli. Attard Parish. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-11)]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Conrad Thake. Influences of the Spanish Plateresque on Maltese Ecclesiastical Architecture. „Proceedings of History Week”, s. 63–73, 2013. [zarchiwizowane z adresu 2016-07-28]. (ang.).
- ↑ a b The Many pasts of City Gate. [w:] The Malta Independent [on-line]. 2009-01-11. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-17)]. (ang.).
- ↑ a b c Michael J. Schiavone: Dictionary of Maltese Biographies Vol. 1 A–F. Pietà: Pubblikazzjonijiet Indipendenza, 2009, s. 731–732. ISBN 978-99932-91-32-9. (ang.).