Jerzy Detloff Flemming
Jerzy Detloff Flemming (także Jan Jerzy Flemming[a], niem. Georg Detlev von Flemming) (ur. 3 marca 1699 roku w Iven, zm. 12 grudnia 1771 roku w Warszawie) – hrabia, podskarbi wielki litewski w latach 1746-1764, od 1766 wojewoda pomorski, generał artylerii litewskiej w latach 1738-1746, generał lejtnant wojsk koronnych w 1737 roku, generał major wojsk koronnych od 1724 roku[1].
| |
 Flemming | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec |
Feliks Fryderyk von Flemming |
| Żona |
Katarzyna de Seggris de Bielken |
| Dzieci |
Izabela Flemming |
| Odznaczenia | |
 
| |
Ród Flemmingów wywodził się z Pomorza Zachodniego. Ojcem Jerzego Detloffa był Feliks Fryderyk von Flemming, pruski tajny radca stanu.
Jerzy Detloff przeszedł na służbę króla polskiego Augusta Mocnego i od 1724 dowodził pułkiem królowej[2], w 1738 został mianowany generałem artylerii litewskiej. Stronnik Czartoryskich, członek Familii, dwukrotnie żonaty z córkami kanclerza Michała Fryderyka Czartoryskiego.
Co najmniej od 1737 dzierżawca ekonomii grodzieńskiej[3].
W 1762 popierał Czartoryskich w kampanii przeciw Henrykowi Brühlowi, w 1764 wsparł finansowo konfederatów.
Wiosną 1764 wraz z Massalskimi i Ogińskimi założył w Wilnie konfederację antyradziwiłłowską. Był elektorem Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1764 roku z województwa brzeskolitewskiego[4].
Niechętnie odnosił się do konfederacji radomskiej i barskiej. Założył miasteczko Izabelin. Przyczynił się też do rozwoju Włodawy[3] i Terespola[5][6], miasteczek przejętych od Antoniego Pocieja.
Odznaczony Orderem Orła Białego. W 1765 został kawalerem Orderu Świętego Stanisława[7]. Pochowany został w kościele dolnym w bazylice Świętego Krzyża w Warszawie.
Miał dwie córki Mariannę Eleonorę Józefę (trzech imion)[8][9] i Izabelę. Jego córka Izabela Flemming została żoną księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego i odziedziczyła po ojcu znaczny majątek, m.in. Różankę[3], Włodawę i Terespol. Jego rodzonym bratem był Karl Georg Friedrich von Flemming, a bratem stryjecznym Jakub Henryk Flemming.
Uwagi
edytuj- ↑ W polskiej literaturze jako pierwsze imię wojewody pomorskiego jest podawane niekiedy błędnie imię Jan: tak Gabriela Pauszer-Klonowska w Pani na Puławach (biografia Izabeli Czartoryskiej z Flemmingów), Marian K. Dziewanowski w Księciu wielkich nadziei (biografia Adama Jerzego Czartoryskiego). Z kolei inni autorzy podają imię Jerzy, tak np. Mieczysław Kseniak w Rezydencji książąt Czartoryskich w Puławach czy Zofia Gołębiowska w W kręgu Czartoryskich. Jako Jerzy Flemming jest odnotowany również w Dziejach Polski nowożytnej (wyd. 1986) Władysława Konopczyńskiego, przy czym imię Jerzy zostało tutaj dodane w indeksie przez redakcję. Tenże Władysław Konopczyński jest autorem hasła Jan Jerzy Detlov Flemming w „Polskim Słowniku Biograficznym” (tom VII, str. 35-36), gdzie jako ojca wojewody pomorskiego wskazał saskiego feldmarszałka Henryka Heino von Flemminga[3]. Jednakże w świetle źródeł niemieckich (np. „Deutsche Biographie”[10] i „Neue Deutsche Biographie”[11]) oraz książki Genealogia Fleminngiana z 1703 r. (str. 114-94, pod nr. CXLVII) należy stwierdzić, że autor hasła w PSB pomylił osobę ojca wojewody pomorskiego z ojcem saskiego generała Johanna Georga von Flemminga.
Przypisy
edytuj- ↑ Ciesielski 2011 ↓, s. 467.
- ↑ Ciesielski 2011 ↓, s. 463.
- ↑ a b c d Konopczyński ↓.
- ↑ Akt elekcyi Roku Tysiąć Siedemset Sześćdziesiątego Czwartego, Miesiąca Sierpnia, Dnia dwudziestego siódmego, s. 105.
- ↑ Wróblewski 2017 ↓, s. 214.
- ↑ Tarasiuk 2013 ↓, s. 4.
- ↑ Dunin-Wilczyński 2006 ↓, s. 178.
- ↑ Akt urodzenia Marianna Eleonora Józefa Flemming [online], metryki.genealodzy.pl [dostęp 2024-03-20].
- ↑ Jerzy Flemming [online], wielcy.pl [dostęp 2024-03-20].
- ↑ Lippe ↓.
- ↑ Blaschke ↓.
Bibliografia
edytuj- Karlheinz Blaschke: Flemming, v. (luth.). [w:] Neue Deutsche Biographie [on-line]. digitale-sammlungen.de. [dostęp 2022-09-11]. (niem.).
- Tomasz Ciesielski: Generałowie wojska koronnego w latach 1717-1763. W: Organizacja armii w nowożytnej Europie. Struktura – urzędy – prawo – finanse. Karol Łopatecki (red.). Zabrze: Inforteditions, 2011. ISBN 978-83-89943-68-2.
- Zbigniew Dunin-Wilczyński: Order Świętego Stanisława. Warszawa: 2006.
- Władysław Konopczyński. Jan Jerzy Detlov Flemming. „Polski Słownik Biograficzny”. VII. s. 35-36. [dostęp 2022-09-11].
- E. Graf zur Lippe, Winkler: Flemming, Heinrich Heino von. [w:] Deutsche Biographie [on-line]. deutsche-biographie.de. [dostęp 2022-09-11]. (niem.).
- Adam Rymaszewski: Historia Terespola - założyciele i właściciele miasta. [w:] „Goniec Terespolski” [on-line]. deutsche-biographie.de. [dostęp 2022-09-11]. (niem.).
- Janusz Tarasiuk. 500 lat Błotkowa – Terespola. „Goniec Terespolski”. 82 (1), s. 4-5, 2013. Terespol: Miejski Ośrodek Kultury, Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Miejskiej Terespol. ISSN 1732-1298. [dostęp 2020-09-11].
- Przemysław Andrzej Wróblewski. Cerkiew unicka w Łobaczewie i Terespolu w XVII-XIX wieku (w świetle dokumentów konsystorskich). „Історія релігій в Україні”. 27 (1), s. 211-219, 2017. Львів: Логос. ISSN 2523-4234. [dostęp 2020-09-11].