Jan Tyszkiewicz (kompozytor)
Jan Jerzy Hubert Tyszkiewicz (ur. 19 kwietnia 1927 w Tarnawatce, zm. 7 listopada 2009 w Kitzbühel w Austrii) – polski hrabia, kompozytor i dziennikarz radiowy, współpracownik Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.
| Imię i nazwisko |
Jan Jerzy Hubert hr. Tyszkiewicz-Łohojski |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
19 kwietnia 1927 |
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki | |
| Ważne dzieła | |
| |
| Odznaczenia | |
| |
| Strona internetowa | |
Życiorys
edytujBył trzecim spośród pięciorga dzieci Władysława hr. Tyszkiewicza Łohojskiego z Waki h. Leliwa (1898–1940) i Róży hr. Tarnowska z Tarnowa h. Leliwa (1898–1961)[1].
Dzieciństwo spędził w rodzinnym majątku w Tarnawatce k. Tomaszowa Lubelskiego. Po stracie ojca (zginął w więzieniu KGB w Kijowie), opiekował się nim stryj, Michał Tyszkiewicz, mąż Hanki Ordonówny. W latach 1944–1945 był więźniem obozu koncentracyjnego w Dachau. Maturę zdał w gimnazjum wojskowym w Szkocji. W latach 1950–1955 odbył studia w Royal College of Music. Po studiach rozpoczął pracę spikera w oddziale RWE w Lizbonie. W 1961 zaczął kierować działem muzyczno-rozrywkowym Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w Monachium. Wśród prowadzonych przez niego audycji były: „Godzina bez kwadransa”, „Klub przebojów”, „Randez-vous o 6-tej 10” i „Świat muzyki, filmu i teatru”[2].
Przeprowadzał wywiady z wybitnymi muzykami jazzowymi: (Ellą Fitzgerald, Louisem Armstrongiem, Countem Basie i Dukiem Ellingtonem). Był także kompozytorem i autorem tekstów piosenek. Sławę zyskał utwór Song for a Better Tomorrow („Modlitwa dziecka o lepsze jutro”)[2]. Po wielu latach bycia bezpaństwowcem, w 1975 otrzymał obywatelstwo amerykańskie.
W 1989 po raz pierwszy od czasu II wojny światowej przyjechał do Polski. W 1992 przeszedł na emeryturę. W maju 2000 krakowski Teatr STU zorganizował benefis Tyszkiewicza, emitowany przez program II TVP, z udziałem m.in. Jana Nowaka-Jeziorańskiego[2].
Był żonaty (Maja z d. von Buxhoevden)[2], ojciec córki i trzech synów (Maria, Michał, Jerzy, Władysław). Przez ostatnie lata życia mieszkał w Oberndorfie, w Tyrolu (Austria). Był członkiem Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego w Warszawie[3].
Uroczystości pogrzebowe odbyły się 27 listopada 2009 w Londynie.
Odznaczenia
edytujW 2010 został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[4].
Książki
edytuj- Arystokrata bez krawata (wspomnienia; tekst wspomnień oprac. Joanna Głażewska-Szyszko; Świat Książki 2000, ISBN 83-72-2748-0-0)
- Kareta asów (powieść; Libros 2001, ISBN 83-73-1100-6-2)
- Artystokrata bez krawata. Gwiazdy i melodie (Wydawnictwo Kopia 2004, ISBN 83-86290-50-1; Wydawnictwo Nowy Świat 2006, ISBN 83-7386-168-8)
Upamiętnienie
edytujW maju 2020 ukazała się w języku angielskim książka syna, Michaela Tyszkiewicza pt. University of Life. The Story of Jan Tyszkiewicz (ISBN 979-86-406-6351-8)[5].
Przypisy
edytuj- ↑ Jan Jerzy Hubert hr. Tyszkiewicz - ku pamięci. Ogrody Wspomnień. Cmentarz Internetowy [online], www.ogrodywspomnien.pl [dostęp 2024-07-13].
- ↑ a b c d Joanna Sokołowska-Gwizdka, Gwiazdy i melodie [online], Dziennik Polonii w Kanadzie, 3 listopada 2006 [dostęp 2022-05-08].
- ↑ Stowarzyszenie Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego – O Stowarzyszeniu. wolnaeuropa.pl. [dostęp 2023-12-14].
- ↑ M.P. z 2010, nr 29, poz. 390.
- ↑ Stowarzyszenie Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego – Jan Tyszkiewicz (1927-2009)u. wolnaeuropa.pl. [dostęp 2023-12-14].
Bibliografia
edytuj- Zygmunt Jabłoński, Gabinet figur radiowych (Wydawnictwo Pogląd, Berlin 1985, ISBN 3-924686-02-5, s. 39–98);
- Tu Rozgłośnia Polska Radia Wolna Europa (wybór tekstów: Alina Perth-Grabowska, Bogdan Żurek; red. Andrzej Dusza, Krzysztof Dobrecki; "Przegląd Koniński" na zlecenie Stowarzyszenia Pracowników Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, Konin 1995, ISBN 83-904212-0-8, s. 22);
- Dzięki redakcji muzycznej zwerbowaliśmy wielu słuchaczy [w:] Wspomnienia pracowników Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa (rozmowa Aliny Perth-Grabowskiej z Janem Tyszkiewiczem; praca zbiorowa; oprac. Alina Perth-Grabowska; Oficyna Wydawnicza "Rytm", Warszawa 2002, ISBN 83-88794-64-7, s. 299–305);
- Lechosław Gawlikowski, Pracownicy Radia Wolna Europa. Biografie zwykłe i niezwykłe (Instytut Studiów Politycznych PAN – Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa 2015, ISBN 978-83-64091-49-0, s. 685-686).
- Jan Tyszkiewicz w serwisie internetowym Polskiego Radia S.A. "Radia Wolności" (Rozgłośnia Polska Radia Wolna Europa)
- Mariusz Kubik, Jan Tyszkiewicz (1927-2009) dziennikarz radiowy i kompozytor, pracownik Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, autor książek wspomnieniowych; wolnaeuropa.pl
- Jan Tyszkiewicz - twórca redakcji muzycznej Wolnej Europy; "Polskie Radio", 7 listopada 2014
- Wywiad z Janem Tyszkiewiczem (Dziennik Polonii w Kanadzie, 3 listopada 2006)