Zmróżka[1] (Cryptocephalus) – rodzaj chrząszczy z rodziny stonkowatych i podrodziny Cryptocephalinae.

Zmróżka
Cryptocephalus
Geoffroy, 1762
Ilustracja
zmróżka złotawa
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze wielożerne

Rodzina

stonkowate

(bez rangi) Camptosomata
Podrodzina

Cryptocephalinae

Plemię

Cryptocephalini

Podplemię

Cryptocephalina

Rodzaj

Cryptocephalus

Cryptocephalus nitidus
Cryptocephalus aureolus
Cryptocephalus biguttatus
Cryptocephalus cognatus
Cryptocephalus aureolus
Cryptocephalus cordiger
Cryptocephalus tetraspilus
Cryptocephalus vittatus
Cryptocephalus sexpustulatus
Cryptocephalus octoguttatus
Cryptocephalus hypochaeridis
Cryptocephalus pusillus
Cryptocephalus cynarae
Parka Cryptocephalus etruscus
Cryptocephalus marginatus
Cryptocephalus rugicollis
Cryptocephalus bipunctatus
Cryptocephalus virens
Cryptocephalus fulvus
Cryptocephalus trimaculatus
Cryptocephalus elegantulus
Zmróżka sosnowa
Cryptocephalus sexpunctatus

Ciało krępe, walcowate, długości od 2 do 8 mm, z wierzchu najczęściej jaskrawo ubarwione a pod spodem owłosione i wyraźnie punktowane. Oczy duże, nerkowate. Przedplecze mocno wypukłe, stromo ku przodowi i bokom opadające, o tylnej krawędzi dość głęboko, łukowato wciętej po obu stronach. Brzegi przednie i boczne przedplecza obwiedzione listewką krawędziową, a brzeg tylny z ząbkowany rąbkiem schowanym pod przodem pokryw. Tarczka dobrze zaznaczona, zazwyczaj o tylnym wierzchołku wyniesionym skośnie do góry. Pokrywy zwykle nieowłosione[1].

Biologia i ekologia

edytuj

Larwy i owady dorosłefoliofagami odżywiającymi się liśćmi roślin zielnych, krzewów i drzew. W warunkach polskich najczęstszymi roślinami żywicielskimi są wierzby, dęby, brzozy i topole[1]. Zmróżki należą do grupy Camptosomata co oznacza, że ich larwy noszą ze sobą "domki" utworzone z własnego kału, w których potem się przepoczwarzają[2][3].

Rozprzestrzenienie

edytuj

Rodzaj kosmopolityczny, najliczniejszy w tropikach[1]. W Europie żyje około 200 gatunków[4], z czego w Polsce występuje 56[5].

Systematyka

edytuj

Podrodzaje

edytuj

Wyróżnia się kilka podrodzajów z tego rodzaju:

Gatunki

edytuj

Najliczniejszy w gatunki rodzaj z rodziny stonkowatych i jeden z największych rodzajów zwierząt w ogóle[1]. Opisano dotychczas ponad 1750 gatunków zmróżek[8][9]:

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e Andrzej Warchałowski: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera: z. 94 Stonkowate - Chrysomelidae. Część ogólna i podrodziny Donaciinae, Orsodacninae, Criocerinae, Clytrinae, Cryptocephalinae, Lamprosomatidae, Eumolpinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1971.
  2. C. G. Brown, D. J. Funk. Aspects of the natural history of Neochlamisus (Coleoptera: Chrysomelidae): fecal-case-associated life history and behavior, with a method for studying insect constructions. „Annals of the Entomological Society of America”. 98 (3). s. 711-725. DOI: [0711:AOTNHO2.0.CO;2 10.1603/0013-8746(2005)098[0711:AOTNHO]2.0.CO;2]. 
  3. D. Erber: Biology of Camptosomata Clytrinae - Cryptocephalinae - Chlamisinae - Lamprosomatinae. W: P. Joviet, E. Petitpierre, T. H. Hsiao, T.H. (red.): Biology of Chrysomelidae. Boston: Kluwer Academic Publishers, 1988, s. 513-552. ISBN 978-94-009-3105-3.
  4. a b c d e f g h Cryptocephalus. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2014-10-14].
  5. Cryptocephalus. [w:] Coleoptera Poloniae [on-line]. [dostęp 2014-10-14].
  6. a b Matthias Schöller. New records and a new species of the genus Cryptocephalus GEOFFROY 1762 from Yemen (Coleoptera, Chrysomelidae). „Linzer. biol. Beitr.”. 37 (2), 2005. 
  7. Andrzej Warchałowski. Cryptocephalus siedei sp. nov., a new Asiatic representative of subgenus Homalopus Chevrolat, 1837 (Coleoptera: Chrysomelidae: Cryptocephalinae). „Annales Zoologici”. 51 (1), 2001. PAN, MiIZ. 
  8. Joel Hallan: Synopsis of the Described Chrysomelidae of the World: Cryptocephalinae. [w:] Joel Hallan's Biology Catalog [on-line]. Texas A&M University, 2008-12-13. [dostęp 2014-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-20)]. (ang.).
  9. Matthias Schöller. Taxonomy of Cryptocephalus Geoffroy: what do we know? (Coleoptera: Chrysomelidae: Cryptocephalinae). „Mitteilungen internationaler entomologischer Verein”, s. 59-76, 2002. 
  10. A new Cryptocephalus of the C. curvilinea - group (Coleoptera, Chrysomelidae) from the Atlantic coastal marshes of Southern Spain and Portugal. „Boletín de la Asociación Española de Entomología 2012”. 36 (1/2), s. 31-41, 2012. J. M. Vela, G. Bastazo. ISSN 0210-8984. 
  11. Davide Sassi. A new species of the Cryptocephalus marginellus complex from Italian Western Alps (Coleoptera: Chrysomelidae: Cryptocephalinae). „Genus”. 22 (1). s. 123-132.