Cryptocephalus bipunctatus

	Cryptocephalus bipunctatus
	(Linnaeus, 1758)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Rodzina	stonkowate
Podrodzina	Cryptocephalinae
Plemię	Cryptocephalini
Podplemię	Cryptocephalina
Rodzaj	Cryptocephalus
Podrodzaj	Cryptocephalus s. str.
Gatunek	Cryptocephalus (Cryptocephalus) bipunctatus
Synonimy
	Chrysomela 2-punctata Linnaeus, 1758; Chrysomela bipunctata Linnaeus, 1758; Buprestis sanguinolenta Scopoli, 1763; Cryptocephalus 4 notatus Herrich-Schäffer, 1838; Cryptocephalus 4-notatus Herrich-Schäffer, 1838; Cryptocephalus agnani Pic, 1908; Cryptocephalus bipunctatus a. bimaculatus Trella, 1930; Cryptocephalus bipunctatus a. suturalis Trella, 1930; Cryptocephalus bipunctatus var. oblitteratipennis Pic, 1900; Cryptocephalus bipunctatus var. thomsoni Weise, 1881; Cryptocephalus clericus Seidlitz, 1891; Cryptocephalus dispar Paykull, 1799; Cryptocephalus immaculatipennis Pic, 1900; Cryptocephalus intemeratus des Gozis, 1907; Cryptocephalus lineola Fabricius, 1792; Cryptocephalus nebulosonotatus M. Pic, 1911; Cryptocephalus paradoxus Suffrian, 1848; Cryptocephalus quadrinotatus Herrich-Schäffer, 1835; Cryptocephalus sanguinolentus Scopoli, 1763; Cryptocephalus sanguinolentus var. clericus Seidlitz, 1891; Cryptocephalus subimmaculatus Pic, 1900; Cryptocephalus thomsoni Weise, 1881;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cryptocephalus bipunctatus – gatunek chrząszcza z rodziny stonkowatych i podrodziny Cryptocephalinae.

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy został naukowo opisany w 1758 roku przez Karola Linneusza pod nazwą Chrysomela 2-punctata^[1].

Morfologia

Forma o plamach zlanych w smugi

Chrząszcz o krępym, walcowatym ciele długości od 4 do 6 mm. Ubarwienie głowy, przedplecza, tarczki, spodu ciała i odnóży ma całkowicie czarne. Czułki mają cztery nasadowe człony pomarańczowe do czerwonych^[2]^[3], zwykle z czarniawym przodem, człon piąty brunatny, a człony pozostałe czarne^[2]. Pokrywy mają tło żółtopomarańczowe do czerwonego. Typowo mają one po dwie plamki – małą na przedzie i dużą w tyle. Zmienność desenia jest jednak bardzo duża. Plamek może nie być wcale, może występować tylko przednia lub tylko tylna, tylna może być rozciągnięta, a nawet zlewać się z przednią w jedną smugę. Wreszcie barwa czarna może na pokrywach dominować. U form najbardziej melanistycznych pokrywy są czarne z parą plam na wierzchołku^[2]^[3], które mają przednie brzegi wygięte ku tyłowi, a nie ku przodowi jak u C. biguttatus. Przedplecze jest silnie błyszczące, dopiero przy 40-krotnym powiększeniu dostrzec można na nim bardzo drobne i skąpo rozmieszczone punkty. Wyraźne, acz stosunkowo drobne punkty na pokrywach układają się w regularne rzędy. Punkty na jasnym tle często są czarno podbawione^[2].

Ekologia i występowanie

Owad ten zasiedla stanowiska ciepłe i otwarte, w tym pobrzeża lasów, nasłonecznione polany, zarośla i murawy kserotermiczne, wąwozy i poręby^[4]^[3]^[2]. Larwy żerują na roślinach z rodziny bobowatych, najchętniej na koniczynach^[4]^[3]. Owady dorosłe spotyka się od kwietnia do lipca^[3] na drzewach i krzewach liściastych oraz roślinach z rodziny bobowatych^[4].

Gatunek palearktyczny o rozmieszczeniu eurosyberyjskim^[2], znany z Portugalii, Hiszpanii, Andory, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Luksemburga. Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Rumunii, Mołdawii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji, Turcji, europejskiej^[5] i syberyjskiej części Rosji^[4]^[2] oraz Azji Zachodniej i Afryki Północnej^[5]. Na północy Europy sięga daleko poza koło podbiegunowe^[4].

Przypisy

↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 374. (łac.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Andrzej Warchałowski: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera: z. 94 Stonkowate - Chrysomelidae. Część ogólna i podrodziny Donaciinae, Orsodacninae, Criocerinae, Clytrinae, Cryptocephalinae, Lamprosomatidae, Eumolpinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1971.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Cryptocephalus bipunctatus. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2021-07-24].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Stonkowate – Chrysomelidae, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (16), 1990.
↑ ^a ^b Cryptocephalus (Cryptocephalus) bipunctatus (Linnaeus, 1758). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-07-24].

[Linnaeus-1] C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 374. (łac.).

[Warchalowski-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Andrzej Warchałowski: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera: z. 94 Stonkowate - Chrysomelidae. Część ogólna i podrodziny Donaciinae, Orsodacninae, Criocerinae, Clytrinae, Cryptocephalinae, Lamprosomatidae, Eumolpinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1971.

[insektarium-3] Cryptocephalus bipunctatus. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2021-07-24].

[Burakowskietal-4] B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Stonkowate – Chrysomelidae, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (16), 1990.

[fe-5] Cryptocephalus (Cryptocephalus) bipunctatus (Linnaeus, 1758). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-07-24].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]