Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego
Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (BUŚ) – biblioteka akademicka Uniwersytetu Śląskiego, założona w 1968 roku, tworząca z bibliotekami specjalistycznymi system biblioteczno-informacyjny UŚ. Wspólnie z Biblioteką Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach współtworzy Centrum Informacji Naukowej i Bibliotekę Akademicką (CINiBA).
 Siedziba biblioteki – gmach CINiB-y (2023) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Bankowa 11a |
| Data założenia |
1968 |
| Rodzaje zbiorów |
książki, czasopisma, e-zbiory |
| Biblioteki partnerskie | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie Katowic  | |
| 50°18′00″N 19°00′00″E/50,300000 19,000000 | |
| Strona internetowa | |
Nazwa
edytujPierwotna nazwa Biblioteka Główna Uniwersytetu Śląskiego oraz biblioteki zakładowe została zmieniona pod koniec lat 90. XX w. na Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego i biblioteki specjalistyczne[1].
Siedziba
edytujW latach 1968–1973 zajmowała pomieszczenia byłej biblioteki Wyższej Szkoły Pedagogicznej przy ul. Szkolnej 9 w Katowicach, 1973-2012 lokale w budynku Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii UŚ przy ul. Bankowej 14, od 2012 zbiory przeniesiono do gmachu Centrum Informacji Naukowej i Biblioteki Akademickiej przy ul. Bankowej 11a[2][3].
Historia
edytuj- 1 sierpnia 1968 – powstanie Biblioteki
- 1992 – początek komputeryzacji – pierwsze komputery z oprogramowaniem MICRO CDS/ISIS i APIN-UDOS
- 1995 – uruchomienie pierwszej strony internetowe posadowionej na serwerach Centrum Technik Obliczeniowej UŚ
- 1996 – rozpoczęcie udostępniania baz danych na CD-ROM w systemie Info Ware
- 1996 – rozpoczęcie komputerowej rejestrację czytelników i elektronicznego udostępniania zbiorów (program APIN-UDOS)
- 1998 – zakupienie zintegrowanego systemu biblioteczno-informacyjnego PROLIB (początek tworzenia wspólnej bazy bibliotek sieci UŚ opracowywanej metodą współkatalogowania)
- 1998 – uruchomienie samodzielnej strony internetowej http://www.bg.us.edu.pl, posadowionej na serwerze zlokalizowanym w Bibliotece
- 2001 – podjęcie współpracy z Centrum Formatów i Kartotek Wzorcowych (CKHW)
- 2002 – rozpoczęcie współpracy przy tworzeniu katalogu centralnego polskich bibliotek naukowych i akademickich NUKAT
- 2002 – udostępniono elektroniczne zamawianie książek za pomocą OPAC WWW z dowolnego miejsca przez całą dobę
- 2006 – zawarcie "Porozumienia o utworzeniu Śląskiej Biblioteki Cyfrowej"
- 2010 – uruchomienie Biblioteki Cyfrowej UŚ
- 2010 – wmurowanie kamienia węgielnego pod budowę nowego gmachu Biblioteki
- 2011 – utworzenie Centrum Informacji Naukowej i Biblioteki Akademickiej (CINiBA)
- 2012 – uruchomienie Centrum Informacji Naukowej i Biblioteki Akademickiej (CINiBA) dla czytelników[1][4][5]
- 2019 – reorganizacja systemu biblioteczno-informacyjnego w związku z wdrożeniem na Uniwersytecie Śląskim ustawy „Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce”[6]
Charakterystyka księgozbioru
edytujKsięgozbiór ma charakter uniwersalny, ze szczególnym uwzględnieniem zbiorów z zakresu dziedzin reprezentowanych na Uniwersytecie Śląskim.
Podstawę księgozbioru stanowiły zbiory biblioteki Filii Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Katowicach i biblioteki Wyższej Szkoły Pedagogicznej[1]. W chwili otwarcia biblioteki liczył 93 tys. woluminów książek i czasopism[7].
W 2018 r. stan księgozbioru wynosił 679455 tys. książek i 110886 tys. czasopism[8].
Księgozbiór uzupełniany jest przez bieżące zakupy księgarskie i antykwaryczne oraz drogą darów osób prywatnych i instytucji. Przejmowane są również księgozbiory likwidowanych bibliotek specjalistycznych UŚ.
W zbiorach znajdują się m.in. księgozbiory: Zenona Klemensiewicza, Mieczysława Karasia (językoznawstwo), Stefana Rozmaryna, Jerzego Sawickiego, Ludwika Ehrlicha, Jana Gwiazdomorskiego (prawo)[9], Adama Włodzimierza Münnicha (literatura piękna), Mariana Tyrowicza (historia Polski i powszechna)[10], Janusza Michułowicza i Kazimierza Obtułowicza (harcerstwo)[11], bibliofilska kolekcja Zygmunta Żuławskiego[12], humanistyczny księgozbiór Bogdana Suchodolskiego[13][14], księgozbiór warszawskiego bibliofila Kazimierza Neusteina oraz kolekcja Franciszki i Stefana Themersonów[15].
W zbiorach biblioteki znajduje się wiele wydawnictw dziewiętnastowiecznych oraz niewielka kolekcja rękopisów i starych druków. Najstarszym rękopisem jest Biblia łacińska z prologami (Francja 1 poł. XIII w.), inkunabułem Aphorismi secundum dodtrinam Geleni Majmonides. (Bolonia, 1489)[16].
Biblioteka udostępnia również polskie i zagraniczne czasopisma oraz bazy danych.
Struktura organizacyjna
edytuj- Dyrektor i Zastępca Dyrektora BUŚ
- Oddział Udostępniania Zbiorów
- Oddział Gromadzenia Zbiorów
- Oddział Opracowania Zbiorów
- Oddział Zbiorów Matematyczno-Chemicznych
- Oddział Informacji Naukowej
- Oddział Czasopism
- Oddział Zbiorów Specjalnych
- Oddział Kontroli i Ewidencji Zbiorów
- Oddział Obsługi Informatycznej Bibliotek
- Koordynator ds. Bibliotek Specjalistycznych (wcześniej Oddział Organizacji i Koordynacji Pracy; Oddział Bibliotek Zakładowych)
- Pracownia ds. Badań Naukometrycznych
- Pracownia Reprograficzna
- Samodzielna Sekcja Administracyjno-Gospodarcza[17]
Od 2007[18]
- Dyrektor i Zastępca Dyrektora BUŚ
- Oddział Udostępniania Zbiorów i Informacji Naukowej (z Pracownią Zbiorów Specjalnych i Sekcją Magazynową)
- Oddział Gromadzenia, Uzupełniania i Opracowania Zbiorów(ze stanowiskiem bibliotekarza systemowego)
- Samodzielna Sekcja Kontroli i Selekcji Zbiorów
- Oddział Obsługi Informatycznej Bibliotek
- Koordynator ds. Bibliotek Specjalistycznych
- Samodzielna Sekcja Administracyjno-Gospodarcza
Od 2012[19]
- Dyrektor BUŚ
- Departament Udostępniania Zbiorów i Informacji Naukowej
- Departament Gromadzenia, Uzupełniania i Opracowania Zbiorów
- Departament Informatyczny
- Samodzielna Sekcja Kontroli i Selekcji Zbiorów
- Biuro Centrum
- Sekcja Obsługi Nauki[20]
System biblioteczno-informacyjny
edytuj
Początkowo organizacja sieci BUŚ pokrywała się ze strukturą organizacyjną Uniwersytetu Śląskiego i składała się z Biblioteki Głównej i 5 bibliotek zakładowych (Wydziału Humanistycznego, Wydziału Prawa, Wydziału Wychowania Technicznego, Instytutu Chemii i Instytutu Fizyki. Rozrastający się system biblioteczny tworzyły biblioteki wydziałowe, instytutowe, katedralne, jednostek ogólnouczelnianych, pozawydziałowych oraz prowadzone we współpracy z instytucjami pozauniwersyteckimi[17][21]:
- Biblioteka Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska
- Biblioteka Wydziału Filologicznego UŚ w Katowicach
- Biblioteka Wydziału Filologicznego UŚ w Sosnowcu
- Biblioteka Wydziału Informatyki i Nauki o Materiałach
- Biblioteka Wydziału Nauk o Ziemi
- Biblioteka Wydziału Nauk Społecznych
- Biblioteka Wydziału Pedagogiki i Psychologii
- Biblioteka Wydziału Prawa i Administracji
- Biblioteka Wydziału Radia i Telewizji
- Biblioteka Instytutu Fizyki
- Biblioteka Instytutu Filologii Angielskiej
- Biblioteka Instytutu Filologii Germańskiej
- Biblioteka Instytutu Filologii Romańskiej
- Biblioteka Instytutu Filologii Słowiańskiej
- Biblioteka Instytutu Filologii Wschodniosłowiańskiej
- Biblioteka Katedry Filologii Klasycznej
- Biblioteka Polonistyczna
- Biblioteka Zakładu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej
- Biblioteka Teologiczna
- Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego. Oddział w Cieszynie
- Biblioteka Brytyjska
- Biblioteka Kolegium Języka Biznesu w Sosnowcu
- Centrum Kultury i Informacji Amerykańskiej American Corner
- Biblioteka Międzynarodowej Szkoły Nauk Politycznych
- Biblioteka Niemiecka
- Biblioteka Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych
- Biblioteka Studium Wojskowego
- Biblioteka Szkoły Zarządzania
- Biblioteka w Ośrodku Dydaktycznym w Rybniku
Od października 2019 r. wszystkie biblioteki specjalistyczne stały się oddziałami BUŚ (Biblioteka Nauk Społecznych, Biblioteka Neofilologiczna, Biblioteka Nauk o Ziemi, Biblioteka Prawnicza, Biblioteka Sztuki Filmowej, Biblioteka Teologiczna, Oddział BUŚ w Cieszynie) lub jej sekcjami (Biblioteka Niemiecka (Deutscher Lesesaal), Centrum Kultury i Informacji Amerykańskiej „American Corner”)[22].
Oddziały Specjalistyczne Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego (stan na 2024 rok)[23]:
- American Corner Katowice – Centrum Kultury i Informacji Amerykańskiej
- Biblioteka Prawnicza
- Biblioteka Nauk Społecznych
- Biblioteka Teologiczna
- Biblioteka Sztuki Filmowej
- Biblioteka Nauk o Ziemi
- Biblioteka Neofilologiczna
- Biblioteka w Cieszynie – Oddział Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie
Dyrektorzy
edytuj- Piotr Stasiak (1968-1971)
- Jerzy Ratajewski (1971-1976)
- Henryk Kot (1976-1977)
- Włodzimierz Goriszowski (1977-1978)
- Antoni Molenda (1978-1980)
- Wanda Dziadkiewicz (1982-2003)
- Dariusz Pawelec (od 2004)[24]
Bazy
edytuj- Bibliografia Dorobku Pracowników UŚ – baza bibliograficzna dokumentująca dorobek piśmienniczy i artystyczny pracowników UŚ, przekazuje dane do bazy „Polska Bibliografia Naukowa”(PBN), będącej częścią Zintegrowanego Systemu Informacji o Nauce i Szkolnictwie Wyższym „POL-on”
- Biblioteka Cyfrowa i Repozytorium Prac Doktorskich UŚ – baza udostępniająca wyłącznie na komputerach sieci bibliotek UŚ wybrane publikacje ze zbiorów bibliotek Uniwersytetu Śląskiego. Stanowi również repozytorium prac doktorskich Uniwersytetu Śląskiego.
- Repozytorium Uniwersytetu Śląskiego (RE-BUŚ) – otwarta pełnotekstowa baza danych zawierającą publikacje pracowników, doktorantów i studentów UŚ.
Linki zewnętrzne
edytujBibliografia
edytuj- Biblioteka otwarta: wczoraj i jutro Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego. Red. Maria Kycler, Dariusz Pawelec. Katowice, 2008
- Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego w pięćdziesięciolecie istnienia. Red. Maria Kycler, Dariusz Pawelec, Bogumiła Warząchowska. Katowice, 2018
- Biblioteki specjalistyczne Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Red. Maria Kycler, Dariusz Pawelec, Bogumiła Warząchowska. Katowice, 2018
- Informator dla czytelników. Katowice, 1976
- Kolekcje w zbiorach bibliotek Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Red. Maria Kycler, Dariusz Pawelec, Bogumiła Warząchowska. Katowice, 2018
- Lidia Czech: Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego - zbiory specjalne. Katowice, 2004
Przypisy
edytuj- ↑ a b c J. Witek, K. Wyszyńska, Historia Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego (1968-2017), [w:] Kycler i inni, Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego w pięćdziesięciolecie istnienia, wyd. I, Katowice: Oficyna Wydawnicza Wacław Walasek, 2018, s. 11-43, ISBN 978-83-65694-58-4, OCLC 1077366141 [dostęp 2019-09-04].
- ↑ A.B. Sambura, B. Kuś, Udostępnianie zbiorów w Bibliotece Uniwersytetu Śląskiego, [w:] Kycler i inni, Biblioteka otwarta : wczoraj i jutro Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego, wyd. 1, Katowice: Oficyna Wydawnicza Wacław Walasek, 2008, s. 117-128, ISBN 978-83-60743-12-6, OCLC 465247330 [dostęp 2019-09-04].
- ↑ W. Dzadkiewicz, Dobrze służyła Uniwersytetowi, [w:] Kycler i inni, Biblioteka otwarta : wczoraj i jutro Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego, wyd. 1, Katowice: Oficyna Wydawnicza Wacław Walasek, 2008, s. 13-19, ISBN 978-83-60743-12-6, OCLC 465247330 [dostęp 2019-09-04].
- ↑ A. Majcherek, Rozwój systemu bibliotecznego PROLIB w bibliotekach Uniwersytetu Śląskiego., [w:] Kycler i inni, Biblioteka otwarta : wczoraj i jutro Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego, wyd. 1, Katowice: Oficyna Wydawnicza Wacław Walasek, 2008, s. 49-56, ISBN 978-83-60743-12-6, OCLC 465247330 [dostęp 2019-09-04].
- ↑ A. Drabek, Jak Biblioteka stała się częścią globalnej sieci, czyli o stronie www, [w:] Kycler i inni, Biblioteka otwarta : wczoraj i jutro Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego, wyd. 1, Katowice: Oficyna Wydawnicza Wacław Walasek, 2008, s. 81-90, ISBN 978-83-60743-12-6, OCLC 465247330 [dostęp 2019-09-04].
- ↑ Regulamin organizacyjny systemu biblioteczno-informacyjnego Uniwersytetu Śląskiego http://bip.us.edu.pl/sites/bip.us.edu.pl/files/prawo/obw2013082900.pdf
- ↑ J. Ratajewski, A. Puzio: Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (1968-1970). W: Biuletyn Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego za rok 1972. Katowice, 1973, s. 56
- ↑ Sprawozdanie z działalności BUŚ za 2018 r.
- ↑ A. Maruszczyk, Profesor Jan Gwiazdomorski i jego księgozbiór jako warsztat pracy naukowej, [w:] Maria Kycler, Dariusz Pawelec, Bogumiła Warząchowska (red.), Kolekcje w zbiorach bibliotek Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, wyd. I, Katowice: Oficyna Wydawnicza Wacław Walasek, 2018, s. 193-224, ISBN 978-83-65694-60-7, OCLC 1077341789 [dostęp 2019-09-04].
- ↑ R. Mateusiak, Ślady kolekcji rozproszonych w wydzielonych zbiorach XIX-XX wieku (do 1950 roku) : na przykładzie księgozbioru Adama Münnicha i Mariana Tyrowicza, [w:] Maria Kycler, Dariusz Pawelec, Bogumiła Warząchowska (red.), Kolekcje w zbiorach bibliotek Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, wyd. I, Katowice: Oficyna Wydawnicza Wacław Walasek, 2018, s. 225-246, ISBN 978-83-65694-60-7, OCLC 1077341789 [dostęp 2019-09-04].
- ↑ K. Ossolińska, Księgozbiór harcerski w Bibliotece Uniwersytetu Śląskiego, [w:] Kycler i inni red., Biblioteka otwarta : wczoraj i jutro Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego, wyd. 1, Katowice: Oficyna Wydawnicza Wacław Walasek, 2008, s. 242-255, ISBN 978-83-60743-12-6, OCLC 465247330 [dostęp 2019-09-04].
- ↑ M. Smyłła, Księgozbiór Zygmunta Żuławskiego - rekonesans badawczy, [w:] Kycler i inni red., Biblioteka otwarta : wczoraj i jutro Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego, wyd. 1, Katowice: Oficyna Wydawnicza Wacław Walasek, 2008, s. 225-241, ISBN 978-83-60743-12-6, OCLC 465247330 [dostęp 2019-09-04].
- ↑ M. Gacińska, Księgozbiór Profesora Bogdana Suchodolskiego w zbiorach Biblioteki Głównej Uniwersytetu Śląskiego, [w:] Bogdan Suchodolski, pedagog-humanista-uczony, wyd. 1, Katowice: Wydawn. Uniwersytetu Śląskiego, 1998, s. 56-72, ISBN 83-226-0820-9, OCLC 43441331 [dostęp 2019-09-04].
- ↑ K. Ossolińska, "Sztuka oprócz życia chwilą pozwala także doznawać wartości wiecznych…" : kolekcja książek z zakresu sztuki w księgozbiorze profesora Bogdana Suchodolskiego, [w:] Maria Kycler, Dariusz Pawelec, Bogumiła Warząchowska (red.), Kolekcje w zbiorach bibliotek Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, wyd. I, Katowice: Oficyna Wydawnicza Wacław Walasek, 2018, s. 267-283, ISBN 978-83-65694-60-7, OCLC 1077341789 [dostęp 2019-09-04].
- ↑ M. Smyłła, K. Wyszyńska, Kolekcja Franciszki i Stefana Temmersonów 2013 (Wydawnictwo Gaberbocchus w świetle Kolekcji Themersonów, [w:] Maria Kycler, Dariusz Pawelec, Bogumiła Warząchowska (red.), Kolekcje w zbiorach bibliotek Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, wyd. I, Katowice: Oficyna Wydawnicza Wacław Walasek, 2018, s. 332-347, ISBN 978-83-65694-60-7, OCLC 1077341789 [dostęp 2019-09-04].
- ↑ M. Smyłła, Zbiory specjalne Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego, [w:] Maria Kycler, Dariusz Pawelec, Bogumiła Warząchowska (red.), Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego w pięćdziesięciolecie istnienia, wyd. I, Katowice: Oficyna Wydawnicza Wacław Walasek, 2018, s. 93-106, ISBN 978-83-65694-58-4, OCLC 1077366141 [dostęp 2019-09-04].
- ↑ a b G. Tetela, Przemiany struktury organizacyjnej systemu biblioteczno-informacyjnego Uniwersytetu Śląskiego., [w:] W kręgu książki, biblioteki i informacji naukowej : księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Zbigniewowi Żmigrodzkiemu, wyd. 1, Katowice: Wydawn. Uniwersytetu Śląskiego, 2004, s. 87-94, ISBN 83-226-1305-9, OCLC 67357971 [dostęp 2019-09-04].
- ↑ Sprawozdanie Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego za rok 2007 [1]
- ↑ Regulamin wewnętrzny Centrum Informacji naukowej i Biblioteki Akademickiej określający strukturę organizacyjną, 28 marca 2012 §2 pkt. 1
- ↑ Regulamin organizacyjny systemu biblioteczno-informacyjnego Uniwersytetu Śląskiego http://bip.us.edu.pl/sites/bip.us.edu.pl/files/prawo/zal20191262701.pdf
- ↑ K. Wyszyńska, Struktura organizacyjna systemu biblioteczno-informacyjnego Uniwersytetu Śląskiego po roku 2004, [w:] Maria Kycler, Dariusz Pawelec, Bogumiła Warząchowska (red.), Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego w pięćdziesięciolecie istnienia, wyd. I, Katowice: Oficyna Wydawnicza Wacław Walasek, 2018, s. 44-57, ISBN 978-83-65694-58-4, OCLC 1077366141 [dostęp 2019-09-04].
- ↑ Regulamin organizacyjny systemu biblioteczno-informacyjnego Uniwersytetu Śląskiego http://bip.us.edu.pl/sites/bip.us.edu.pl/files/prawo/zal20191262701.pdf http://bip.us.edu.pl/sites/bip.us.edu.pl/files/prawo/zal20191262702.pdf
- ↑ Struktura uczelni [online], Uniwersytet Śląski w Katowicach, 20 września 2019 [dostęp 2024-07-02] (pol.).
- ↑ Sylwetki Dyrektorów Biblioteki UŚ, [w:] Maria Kycler, Dariusz Pawelec, Bogumiła Warząchowska (red.), Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego w pięćdziesięciolecie istnienia, wyd. I, Katowice: Oficyna Wydawnicza Wacław Walasek, 2018, s. 371-407, ISBN 978-83-65694-58-4, OCLC 1077366141 [dostęp 2019-09-04].