Mieczysław Karaś
Mieczysław Karaś (ur. 10 lutego 1924 w Przędzelu, zm. 10 sierpnia 1977 w Krakowie) – polski językoznawca, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, w latach 1972–1977 rektor UJ, działacz komunistyczny. Od 1959 kierownik Pracowni Atlasu i Słownika Gwar Polskich Polskiej Akademii Nauk oraz przewodniczący Komisji Językoznawstwa PAN.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| profesor nauk humanistycznych | |
| Specjalność: językoznawstwo | |
| Alma Mater | |
| Habilitacja | |
| Profesura | |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
| Rektor | |
| Uczelnia |
Uniwersytet Jagielloński |
| Okres spraw. |
1972–1977 |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys
edytujNajstarszy z czworga dzieci Józefa Karasia, kowala, oraz Anieli z domu Byra. W okresie II wojny światowej działał w konspiracji najpierw w Związku Walki Zbrojnej, później w Armii Krajowej. Od 1941 uczęszczał na tajne komplety, maturę zdał w Nisku w 1944. W latach 1945–1950 studiował polonistykę na UJ, w 1957 został powołany na stanowisko docenta w Katedrze Języka Polskiego UJ, w 1966 został profesorem nadzwyczajnym, w 1971 zaś — profesorem zwyczajnym. W latach 1966–1972 pełnił funkcję prorektora UJ równocześnie będąc od 1968 kierownikiem Katedry Języka Polskiego, a od 1971 dyrektorem Instytutu Filologii Polskiej UJ. Autor ponad 300 prac z zakresu językoznawstwa, onomastyki i języka polskiego. W 1972 przyznano mu nagrodę państwową I stopnia.
Od 1953 do śmierci należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej[1]. Od 1953 do 1956 pełnił funkcję I sekretarza OOP, a od 1958 do 1965 I sekretarza POP na Uniwersytecie Jagiellońskim[1]. Od 1962 do 1965 wchodził w skład egzekutywy, a od 1965 do 1967 w skład plenum Komitetu Miejskiego PZPR w Krakowie[1]. Od 1968 do 1972 zasiadał w Centralnej Komisji Rewizyjnej, a od 1968 do śmierci pełnił funkcję zastępcy członka Komitetu Centralnego PZPR[1]. Był delegatem na IV, V, VI, VII Zjazd PZPR[1].
30 maja 1977 dokonał odsłonięcia tablicy upamiętniającej Grzegorza z Sanoka w jego rodzinnym mieście na budynku tamtejszego Zajazdu[2]. Zmarł nagle, pochowany został 13 sierpnia 1977 w alei zasłużonych na cmentarzu Rakowickim w Krakowie[3].
Odznaczenia
edytuj- Order Sztandaru Pracy I klasy[4]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[5]
- Medal Komisji Edukacji Narodowej[5]
- Złota odznaka „Za pracę społeczną dla miasta Krakowa” (1964)[6]
- Medal Merentibus (nadany pośmiertnie przez Senat Uniwersytetu Jagiellońskiego)
- Order Cyryla i Metodego (Bułgaria)
- Order Palm Akademickich (Francja)
Ważniejsze publikacje
edytuj- Mały atlas gwar polskich (red. nacz. od 1967)
- Polskie dialekty Orawy (1965)
- Słownik wymowy polskiej (1977; współredaktor)
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Informacje w BIP IPN. [dostęp 2022-04-02].
- ↑ Piękna tablica – dzieło R. Tarkowskiego upamiętniła 500-lecie śmierci Grzegorza z Sanoka. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 2, Nr 12 (81) z 15-30 czerwca 1977. Sanocka Fabryka Autobusów.
- ↑ Karolina Grodziska: Opis trasy zwiedzania cmentarza Rakowickiego, [w:] Cmentarz Rakowicki w Krakowie wyd. przez Obywatelski Komitet Ratowania Krakowa, Agencja Omnipress Warszawa 1988, s. 133.
- ↑ Zmarł prof. Mieczysław Karaś, "Dziennik Bałtycki", nr 180, 11 sierpnia 1977, s. 2.
- ↑ a b "Dziennik Polski", nr 181, 12 sierpnia 1977, s. 2.
- ↑ Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m. Krakowa, nr 26, 5 grudnia 1964, s. 6.
Bibliografia
edytuj- Krzysztof Stopka, Andrzej Kazimierz Banach, Julian Dybiec: Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego wyd. 2000
- Encyklopedia Krakowa, Kraków 2000.
- Pogrzeb prof. Mieczysława Karaia, "Trybuna Robotnicza", nr 183, 15 sierpnia 1977, s. 2.
Linki zewnętrzne
edytuj- Teresa Stanek „Marzec 1968 na UJ” wspomnienie o profesorze. www2.almamater.uj.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].