Bank Handlowy w Warszawie

polski bank
(Przekierowano z Bank Handlowy)

Bank Handlowy w Warszawie SA (BHW) – bank komercyjny z siedzibą w Warszawie, działający od 2007 pod marką Citi Handlowy (poprzednio: CitiBank Handlowy, Bank Handlowy w Warszawie, Handlobank). Jest 9. największym bankiem w Polsce pod względem wartości aktywów[1], a 18. pod względem liczby placówek[2].

Bank Handlowy w Warszawie
Ilustracja
Ilustracja
Historyczna siedziba Banku Handlowego z 1874 r. w Warszawie przy ulicy Traugutta
Forma prawna

spółka akcyjna

Data założenia

1870

Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Siedziba

Warszawa

Adres

ul. Senatorska 16, Warszawa

Nr KRS

0000001538

Prezes

Elżbieta Światopełk-Czetwertyńska

Rodzaj banku

bank komercyjny

Kapitał własny

522 638 400 zł

Giełda

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie

ISIN

PLBH00000012

Symbol akcji

BHW

Strona internetowa

Historia

edytuj

Został założony w 1870 przez grupę osób wywodzących się z burżuazji finansowej, ziemiaństwa i inteligencji. Inicjatorem był finansista Leopold Kronenberg (1812–1878). Jest jednym z najstarszych banków w Polsce i w Europie. Pierwszym prezesem banku był Józef Zamoyski[3]. Już w 1872 bank posiadał filie i oddziały w Petersburgu, Moskwie, Berlinie, Gdańsku (Commerzbank in Warschau), Szczecinie i Łodzi oraz przedstawicielstwa we Włocławku, Płocku, Grójcu, Guzowie, Lublinie i Rawie Mazowieckiej. W następnych latach oddziały otwierano w kolejnych miastach, w tym Łodzi i Sosnowcu (1895), Częstochowie (1897), Lublinie (1898) i Kaliszu (1898). W pierwszych latach XX wieku był największym prywatnym bankiem na ziemiach polskich i jednym z niewielu prowadzących obsługę finansową handlu z Rosją i Europą Zachodnią. W okresie tym obroty banku wahały się na poziomie 2 mld rubli, co było sumą większą od ówczesnego budżetu Imperium Rosyjskiego. Bank wniósł znaczący wkład w budowę sieci kolejowej i ważnych zakładów przemysłowych na terenie Królestwa Polskiego.

Bank nie przerwał swojej działalności w okresie obu wojen światowych jedynie ograniczając działalność. W czasie II wojny światowej oddziały banku na terenach włączonych do Rzeszy zostały zlikwidowane, zaś te na terenie Generalnego Gubernatorstwa działały pod ścisłą kontrolą władz okupacyjnych[4].

Reaktywowany w 1945[4], początkowo obsługiwał prywatne przedsiębiorstwa przemysłowe i handlowe oraz niektóre spółdzielnie. Jako jeden z trzech banków uniknął po wojnie formalnej nacjonalizacji. Poddany został jednak kontroli rządowego komisarza, a państwo przejęło znaczącą liczbę akcji. W okresie istnienia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej był jednym z dwóch banków (obok Pekao S.A.), działających w formie spółki akcyjnej. Po 1945 został głównym polskim korespondentem banków zagranicznych, a w 1964 uzyskał oficjalnie monopol na obsługę transakcji polskiego handlu zagranicznego. Spowodowało to w konsekwencji zbudowanie największej spośród ówczesnych polskich instytucji finansowych sieci banków korespondentów, otwarcie oddziału w Londynie, przedstawicielstw zagranicznych w Nowym Jorku (do 2000[5]), Moskwie (do 2000[5]), Belgradzie, Rzymie, Kijowie (1998–2000[5][6]) i Berlinie (do 1999) oraz spółki zależnej w Wiedniu (Centro Internationale Handelsbank AG[6]), Luksemburgu (Bank Handlowy International SA[6]) i Frankfurcie (MHB Mitteleuropäische Handelsbank AG, 1973–2002[6]).

W 1970 bank przejął zadania zlikwidowanego Banku Inwestycyjnego w zakresie aktywów związanych z procesami finansowania inwestycji przedsiębiorstw handlu zagranicznego[7][8].

 
Intraco II (dziś Chałubińskiego 8), siedziba centrali banku w Warszawie w latach 1978–2001 (2020)

W 1978 centrala banku została przeniesiona do nowo wybudowanego wieżowca Intraco II, którego bank był jednym z inwestorów[9].

Po 1989 bank stracił uprzywilejowaną pozycję w handlu zagranicznym i zaczął przekształcać się stopniowo w bank handlowy[4].

 
Placówka banku w Poznaniu (1991)

W okresie przemian ustrojowych bank odegrał istotną rolę w skandalu Funduszu Obsługi Zadłużenia Zagranicznego. Znaczna część operacji walutowych FOZZ prowadzona była właśnie za pośrednictwem Banku Handlowego. Podczas kontroli przeprowadzonej w banku przez NIK w latach 1991–1992 stwierdzono liczne nieprawidłowości ujawnione w protokole pokontrolnym Działalność dewizowa Banku Handlowego, którego autorem była inspektor Halina Ładomirska. W raporcie wykazano, że w okresie kontroli bank prowadził działalność dewizową na szkodę polskiej gospodarki i oszacowano straty w ciągu tych dwóch lat na 5–10 mld dolarów[10].

 
Centrala Citi Handlowy Bank Handlowy w Warszawie S.A. w Pałacu Jabłonowskich w Warszawie[11]
 
Siedziba banku w Katowicach projektu Andrzeja Kapuścika (2006)

W 1997 rozpoczęto proces prywatyzacji banku. Wówczas rząd nie wybrał dla banku strategicznego akcjonariusza. Bank Handlowy planował połączenie z BRE Bankiem, jednak do tej fuzji nie doszło, została ona zablokowana przez PZU[12], więc rozpoczęto prywatyzację według koncepcji akcjonariatu rozproszonego. Trwała ona do 2000 roku, kiedy nastąpił zakup banku przez globalną grupę kapitałową Citigroup. Odbył się on w dwóch wezwaniach znaczącej większości akcji Banku oraz zgoda Komisji Nadzoru Bankowego na przekroczenie przez podmioty wchodzące w skład Citigroup 75% kapitału akcyjnego Banku[13].

W 2001 miała miejsce fuzja Banku Handlowego w Warszawie S.A. oraz Citibank (Poland) SA. Oznaczała też ona likwidację detalicznej marki Handlobank[14], a dwa lata później wprowadzono markę handlową Citibank Handlowy. W 2007 roku nastąpiła kolejna zmiana marki handlowej, na Citi Handlowy.

Po połączeniu z Citibank (Poland) bank przeniósł siedzibę centrali do Pałacu Jabłonowskich w Warszawie, odbudowanej przez amerykański bank wspólnie z Bankiem Rozwoju Eksportu (dziś mBank)[15][16].

Akcjonariat

edytuj

Od czerwca 1997 Bank Handlowy jest spółką notowaną na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych, od kwietnia 2011 do marca 2014 wchodził w skład WIG20[17]. Aktualnie największym akcjonariuszem jest Citibank Overseas Investment Corporation (COIC) (od 14 sierpnia 2007 75% akcji oraz 75% głosów na WZA[18]), pozostałe 25% akcji znajduje się w rękach akcjonariuszy posiadających mniej niż 5% akcji[19].

15 listopada 2023 roku 75% akcji COIC zostało przejęte przez Citibank Europe PLC. Zostało to wykonane, aby wykonać ustawowy obowiązek posiadania przez banki krajowe, należące do grupy z państwa trzeciego, tj. spoza Unii Europejskiej pośredniej unijnej jednostki dominującej z siedzibą na terenie Unii Europejskiej[20]. Obecnie to Citibank Europe PLC posiada 75% akcji oraz głosów na WZA[21].

Władze banku

edytuj
 
Jeden z budynków centrali banku przy ul. Goleszowskiej 6 w Warszawie (2021)

Prezesi Zarządu

edytuj

Przewodniczący Rady Nadzorczej

edytuj

Siedziby centrali banku

edytuj

Pierwszą siedzibą banku był Pałac Mostowskich w Warszawie, gdzie wynajmowano mu pomieszczenia, w 1871 bank przeniósł się na ulicę Długą hip. 542, a następnie na ul. Mazowiecką. W 1874 oddano do użytku własny budynek banku projektu Leandro Marconiego na rogu współczesnych ulic Traugutta i Czackiego (wówczas Berga i Włodzimierzowskiej), w którym do dziś znajduje się jeden z jego oddziałów.

W latach 1945–1949 rolę tymczasowej siedziby pełnił gmach łódzkiego oddziału przy ul. Piotrkowskiej 74. W 1950 centrala powróciła do odbudowanego gmachu przy ul. Traugutta 7/9 w Warszawie. W 1979 przeniesiono ją do wieżowca Intraco II (dziś Chałubińskiego 8) przy ul. Chałubińskiego 8, gdzie mieściła się do 2005.

Główna siedziba banku znajduje się obecnie w Pałacu Jabłonowskich przy ul. Senatorskiej 16, ale jednostki organizacyjne centrali banku zlokalizowane są także w kilku lokalizacjach w Warszawie i Olsztynie[24].

Przypisy

edytuj
  1. Największe Banki w Polsce.
  2. Rzeczpospolita, 2011-06-16, s. 6.
  3. Andrzej Żor (2011) Koronenberg. Dzieje fortuny, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa, s. 257.
  4. a b c Bank Handlowy w Warszawie SA, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-07-24].
  5. a b c Bank Handlowy w Warszawie S.A., Raport roczny Banku Handlowego w Warszawie S.A. 2000 [online], s. 43.
  6. a b c d Bank Handlowy w Warszawie S.A., Raport roczny 1998 [online], s. 25.
  7. Zasady i tryb likwidacji Banku Inwestycyjnego. - Prawo.pl [online], www.prawo.pl [dostęp 2022-11-18].
  8. Historia polskiej bankowości cz. 2 [online], Parkiet [dostęp 2022-11-18] (pol.).
  9. Tadeusz Przemysław Szafer: Nowa architektura polska. Diariusz lat 1976–1980. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1981, s. 194. ISBN 83-213-3065-7.
  10. 2 kadencja, 100 posiedzenie, 1 dzień. 5 lutego 1997.
  11. Ważne adresy | Bank Handlowy w Warszawie S.A [online], www.citibank.pl [dostęp 2019-12-31].
  12. Krótka historia prywatyzacji banków [online], biznes.interia.pl [dostęp 2022-05-19] (pol.).
  13. Historia | Bank Handlowy w Warszawie S.A. [online], www.citibank.pl [dostęp 2022-05-19].
  14. Wkrótce zniknie Handlobank [online], Parkiet [dostęp 2022-05-19] (pol.).
  15. BANK HANDLOWY SA powołanie prokurenta [online], Bankier.pl, 22 stycznia 2002 [dostęp 2023-01-26] (pol.).
  16. KRS Budowa Centrum Plac Teatralny Numer KRS: 0000134616
  17. Alior Bank i LPP wejdą do WIG20 w miejsce GTC i Banku Handlowego [online], forsal.pl, 11 lutego 2014 [dostęp 2022-05-19] (pol.).
  18. Bank Handlowy w Warszawie S.A. – Notowania – Bankier.pl.
  19. Akcjonariat | Bank Handlowy w Warszawie S.A. [online], www.citibank.pl [dostęp 2022-05-19].
  20. Bartłomiej Supernak, Citibank Europe przejął 75% akcji Banku Handlowego od COIC [online], Inwestycje.pl, 16 listopada 2023 [dostęp 2024-06-30] (pol.).
  21. Shareholding | Bank Handlowy w Warszawie S.A. [online], www.citibank.pl [dostęp 2024-06-30].
  22. Zarząd Banku. citibank.pl. [dostęp 2021-10-12].
  23. Rada Nadzorcza | Bank Handlowy w Warszawie S.A. [online], www.citibank.pl [dostęp 2022-03-12].
  24. 15 lat RCR Olsztyn | Bank Handlowy w Warszawie S.A. [online], www.citibank.pl [dostęp 2022-05-19].

Bibliografia

edytuj