Bank Handlowy w Warszawie
Bank Handlowy w Warszawie SA (BHW) – bank komercyjny z siedzibą w Warszawie, działający od 2007 pod marką Citi Handlowy (poprzednio: CitiBank Handlowy, Bank Handlowy w Warszawie, Handlobank). Jest 9. największym bankiem w Polsce pod względem wartości aktywów[1], a 18. pod względem liczby placówek[2].
Historyczna siedziba Banku Handlowego z 1874 r. w Warszawie przy ulicy Traugutta | |
Forma prawna | |
---|---|
Data założenia |
1870 |
Państwo | |
Województwo | |
Siedziba | |
Adres |
ul. Senatorska 16, Warszawa |
Nr KRS | |
Prezes | |
Rodzaj banku | |
Kapitał własny |
522 638 400 zł |
Giełda | |
ISIN | |
Symbol akcji |
BHW |
Strona internetowa |
Historia
edytujZostał założony w 1870 przez grupę osób wywodzących się z burżuazji finansowej, ziemiaństwa i inteligencji. Inicjatorem był finansista Leopold Kronenberg (1812–1878). Jest jednym z najstarszych banków w Polsce i w Europie. Pierwszym prezesem banku był Józef Zamoyski[3]. Już w 1872 bank posiadał filie i oddziały w Petersburgu, Moskwie, Berlinie, Gdańsku (Commerzbank in Warschau), Szczecinie i Łodzi oraz przedstawicielstwa we Włocławku, Płocku, Grójcu, Guzowie, Lublinie i Rawie Mazowieckiej. W następnych latach oddziały otwierano w kolejnych miastach, w tym Łodzi i Sosnowcu (1895), Częstochowie (1897), Lublinie (1898) i Kaliszu (1898). W pierwszych latach XX wieku był największym prywatnym bankiem na ziemiach polskich i jednym z niewielu prowadzących obsługę finansową handlu z Rosją i Europą Zachodnią. W okresie tym obroty banku wahały się na poziomie 2 mld rubli, co było sumą większą od ówczesnego budżetu Imperium Rosyjskiego. Bank wniósł znaczący wkład w budowę sieci kolejowej i ważnych zakładów przemysłowych na terenie Królestwa Polskiego.
Bank nie przerwał swojej działalności w okresie obu wojen światowych jedynie ograniczając działalność. W czasie II wojny światowej oddziały banku na terenach włączonych do Rzeszy zostały zlikwidowane, zaś te na terenie Generalnego Gubernatorstwa działały pod ścisłą kontrolą władz okupacyjnych[4].
Reaktywowany w 1945[4], początkowo obsługiwał prywatne przedsiębiorstwa przemysłowe i handlowe oraz niektóre spółdzielnie. Jako jeden z trzech banków uniknął po wojnie formalnej nacjonalizacji. Poddany został jednak kontroli rządowego komisarza, a państwo przejęło znaczącą liczbę akcji. W okresie istnienia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej był jednym z dwóch banków (obok Pekao S.A.), działających w formie spółki akcyjnej. Po 1945 został głównym polskim korespondentem banków zagranicznych, a w 1964 uzyskał oficjalnie monopol na obsługę transakcji polskiego handlu zagranicznego. Spowodowało to w konsekwencji zbudowanie największej spośród ówczesnych polskich instytucji finansowych sieci banków korespondentów, otwarcie oddziału w Londynie, przedstawicielstw zagranicznych w Nowym Jorku (do 2000[5]), Moskwie (do 2000[5]), Belgradzie, Rzymie, Kijowie (1998–2000[5][6]) i Berlinie (do 1999) oraz spółki zależnej w Wiedniu (Centro Internationale Handelsbank AG[6]), Luksemburgu (Bank Handlowy International SA[6]) i Frankfurcie (MHB Mitteleuropäische Handelsbank AG, 1973–2002[6]).
W 1970 bank przejął zadania zlikwidowanego Banku Inwestycyjnego w zakresie aktywów związanych z procesami finansowania inwestycji przedsiębiorstw handlu zagranicznego[7][8].
W 1978 centrala banku została przeniesiona do nowo wybudowanego wieżowca Intraco II, którego bank był jednym z inwestorów[9].
Po 1989 bank stracił uprzywilejowaną pozycję w handlu zagranicznym i zaczął przekształcać się stopniowo w bank handlowy[4].
W okresie przemian ustrojowych bank odegrał istotną rolę w skandalu Funduszu Obsługi Zadłużenia Zagranicznego. Znaczna część operacji walutowych FOZZ prowadzona była właśnie za pośrednictwem Banku Handlowego. Podczas kontroli przeprowadzonej w banku przez NIK w latach 1991–1992 stwierdzono liczne nieprawidłowości ujawnione w protokole pokontrolnym Działalność dewizowa Banku Handlowego, którego autorem była inspektor Halina Ładomirska. W raporcie wykazano, że w okresie kontroli bank prowadził działalność dewizową na szkodę polskiej gospodarki i oszacowano straty w ciągu tych dwóch lat na 5–10 mld dolarów[10].
W 1997 rozpoczęto proces prywatyzacji banku. Wówczas rząd nie wybrał dla banku strategicznego akcjonariusza. Bank Handlowy planował połączenie z BRE Bankiem, jednak do tej fuzji nie doszło, została ona zablokowana przez PZU[12], więc rozpoczęto prywatyzację według koncepcji akcjonariatu rozproszonego. Trwała ona do 2000 roku, kiedy nastąpił zakup banku przez globalną grupę kapitałową Citigroup. Odbył się on w dwóch wezwaniach znaczącej większości akcji Banku oraz zgoda Komisji Nadzoru Bankowego na przekroczenie przez podmioty wchodzące w skład Citigroup 75% kapitału akcyjnego Banku[13].
W 2001 miała miejsce fuzja Banku Handlowego w Warszawie S.A. oraz Citibank (Poland) SA. Oznaczała też ona likwidację detalicznej marki Handlobank[14], a dwa lata później wprowadzono markę handlową Citibank Handlowy. W 2007 roku nastąpiła kolejna zmiana marki handlowej, na Citi Handlowy.
Po połączeniu z Citibank (Poland) bank przeniósł siedzibę centrali do Pałacu Jabłonowskich w Warszawie, odbudowanej przez amerykański bank wspólnie z Bankiem Rozwoju Eksportu (dziś mBank)[15][16].
Akcjonariat
edytujOd czerwca 1997 Bank Handlowy jest spółką notowaną na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych, od kwietnia 2011 do marca 2014 wchodził w skład WIG20[17]. Aktualnie największym akcjonariuszem jest Citibank Overseas Investment Corporation (COIC) (od 14 sierpnia 2007 75% akcji oraz 75% głosów na WZA[18]), pozostałe 25% akcji znajduje się w rękach akcjonariuszy posiadających mniej niż 5% akcji[19].
15 listopada 2023 roku 75% akcji COIC zostało przejęte przez Citibank Europe PLC. Zostało to wykonane, aby wykonać ustawowy obowiązek posiadania przez banki krajowe, należące do grupy z państwa trzeciego, tj. spoza Unii Europejskiej pośredniej unijnej jednostki dominującej z siedzibą na terenie Unii Europejskiej[20]. Obecnie to Citibank Europe PLC posiada 75% akcji oraz głosów na WZA[21].
Władze banku
edytujPrezesi Zarządu
edytuj- Henryk Kisiel (pierwszy powojenny prezes zarządu, wcześniej bezpośrednią działalnością operacyjną kierowali dyrektorzy)
- Roman Malesa
- Marian Minkiewicz
- Stanisław Kobak
- Kazimierz Głażewski
- Tadeusz Barłowski
- 1991–2003 Cezary Stypułkowski
- 2003–2021 Sławomir S. Sikora
- od 2021 Elżbieta Światopełk-Czetwertyńska[22]
Przewodniczący Rady Nadzorczej
edytuj- 1870–1871 – Józef Zamoyski
- 1872–1878 – Leopold Stanisław Kronenberg
- 1878–1880 – Juliusz Wertheim
- 1881–1887 – Stanisław Leopold Kronenberg
- 1888–1926 – Leopold Julian Kronenberg
- 1927–1931 – Stanisław Sebastian Lubomirski
- 1932–1939 – August Zaleski
- 1939–1944 – Józef Żychliński
- 1945–1946 – Stanisław Wachowiak
- 1947–1948 – Jerzy Jurkiewicz
- 1949–1951 – Zygmunt Karpiński
- 1951–1956 – Jakub Prawin
- 1956–1966 – Michał Rola-Żymierski
- 1967–1968 – Stanisław Majewski
- 1968–1973 – Henryk Kisiel
- 1974–1977 – Witold Bień
- 1978–1980 – Marian Krzak
- 1981–1986 – Witold Bień
- 1986–1988 – Andrzej Dorosz
- 1989–1990 – Janusz Sawicki
- 1991–1996 – Andrzej Olechowski
- 1996–1998 – Grzegorz Wójtowicz
- 1998–2000 – Andrzej Olechowski
- 2000–2012 – Stanisław Sołtysiński
- 2012–2021– Andrzej Olechowski
- od 2021 – Sławomir S. Sikora[23]
Siedziby centrali banku
edytujPierwszą siedzibą banku był Pałac Mostowskich w Warszawie, gdzie wynajmowano mu pomieszczenia, w 1871 bank przeniósł się na ulicę Długą hip. 542, a następnie na ul. Mazowiecką. W 1874 oddano do użytku własny budynek banku projektu Leandro Marconiego na rogu współczesnych ulic Traugutta i Czackiego (wówczas Berga i Włodzimierzowskiej), w którym do dziś znajduje się jeden z jego oddziałów.
W latach 1945–1949 rolę tymczasowej siedziby pełnił gmach łódzkiego oddziału przy ul. Piotrkowskiej 74. W 1950 centrala powróciła do odbudowanego gmachu przy ul. Traugutta 7/9 w Warszawie. W 1979 przeniesiono ją do wieżowca Intraco II (dziś Chałubińskiego 8) przy ul. Chałubińskiego 8, gdzie mieściła się do 2005.
Główna siedziba banku znajduje się obecnie w Pałacu Jabłonowskich przy ul. Senatorskiej 16, ale jednostki organizacyjne centrali banku zlokalizowane są także w kilku lokalizacjach w Warszawie i Olsztynie[24].
Przypisy
edytuj- ↑ Największe Banki w Polsce.
- ↑ Rzeczpospolita, 2011-06-16, s. 6.
- ↑ Andrzej Żor (2011) Koronenberg. Dzieje fortuny, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa, s. 257.
- ↑ a b c Bank Handlowy w Warszawie SA, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-07-24] .
- ↑ a b c Bank Handlowy w Warszawie S.A. , Raport roczny Banku Handlowego w Warszawie S.A. 2000 [online], s. 43 .
- ↑ a b c d Bank Handlowy w Warszawie S.A. , Raport roczny 1998 [online], s. 25 .
- ↑ Zasady i tryb likwidacji Banku Inwestycyjnego. - Prawo.pl [online], www.prawo.pl [dostęp 2022-11-18] .
- ↑ Historia polskiej bankowości cz. 2 [online], Parkiet [dostęp 2022-11-18] (pol.).
- ↑ Tadeusz Przemysław Szafer: Nowa architektura polska. Diariusz lat 1976–1980. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1981, s. 194. ISBN 83-213-3065-7.
- ↑ 2 kadencja, 100 posiedzenie, 1 dzień. 5 lutego 1997.
- ↑ Ważne adresy | Bank Handlowy w Warszawie S.A [online], www.citibank.pl [dostęp 2019-12-31] .
- ↑ Krótka historia prywatyzacji banków [online], biznes.interia.pl [dostęp 2022-05-19] (pol.).
- ↑ Historia | Bank Handlowy w Warszawie S.A. [online], www.citibank.pl [dostęp 2022-05-19] .
- ↑ Wkrótce zniknie Handlobank [online], Parkiet [dostęp 2022-05-19] (pol.).
- ↑ BANK HANDLOWY SA powołanie prokurenta [online], Bankier.pl, 22 stycznia 2002 [dostęp 2023-01-26] (pol.).
- ↑ KRS Budowa Centrum Plac Teatralny Numer KRS: 0000134616
- ↑ Alior Bank i LPP wejdą do WIG20 w miejsce GTC i Banku Handlowego [online], forsal.pl, 11 lutego 2014 [dostęp 2022-05-19] (pol.).
- ↑ Bank Handlowy w Warszawie S.A. – Notowania – Bankier.pl.
- ↑ Akcjonariat | Bank Handlowy w Warszawie S.A. [online], www.citibank.pl [dostęp 2022-05-19] .
- ↑ Bartłomiej Supernak , Citibank Europe przejął 75% akcji Banku Handlowego od COIC [online], Inwestycje.pl, 16 listopada 2023 [dostęp 2024-06-30] (pol.).
- ↑ Shareholding | Bank Handlowy w Warszawie S.A. [online], www.citibank.pl [dostęp 2024-06-30] .
- ↑ Zarząd Banku. citibank.pl. [dostęp 2021-10-12].
- ↑ Rada Nadzorcza | Bank Handlowy w Warszawie S.A. [online], www.citibank.pl [dostęp 2022-03-12] .
- ↑ 15 lat RCR Olsztyn | Bank Handlowy w Warszawie S.A. [online], www.citibank.pl [dostęp 2022-05-19] .
Bibliografia
edytuj- Zbigniew Landau, Jerzy Tomaszewski: Bank Handlowy w Warszawie S.A. Zarys dziejów 1870–1995, MUZA S.A. Warszawa 1995