Wydłużak mokrotek
Wydłużak mokrotek[1] (Xantholinus longiventris) – gatunek chrząszcza z rodziny kusakowatych i podrodziny kusaków. Zamieszkuje Palearktykę i Nearktykę.
| Xantholinus longiventris | |||
| Heer, 1839 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj |
Xantholinus (Xantholinus) | ||
| Gatunek |
wydłużak mokrotek | ||
| Synonimy | |||
| |||
Taksonomia
edytujGatunek ten wspomniany został w literaturze po raz pierwszy w 1834 roku przez Oswalda Heera pod nazwą Xantholinus elongatus, która ze względu na brak diagnozy stanowi jednak nomen nudum. Formalnego opisu dokonał Heer w 1839 roku pod nazwą Xantholinus longiventris. Jako lokalizację typową wskazuje się Szwajcarię[2].
Morfologia
edytuj
Chrząszcz o wąskim, silnie wydłużonym ciele długości od 6 do 9 mm. Głowa jest dłuższa niż szeroka, smolista z brązowym połyskiem i żółtobrunatnymi do czerwonobrunatnych głaszczkami, pozbawiona mikrorzeźby na ciemieniu. Przedplecze jest błyszczące, smoliste z brązowym połyskiem[3], w zarysie nieco ku tyłowi zwężone[4], po bokach mikrorzeźbione, pośrodku zaś mikrorzeźby pozbawione. Pokrywy są krótkie[3], brązowe[4]. Odnóża są krępe, barwy żółtobrunatnej lub czerwonobrunatnej, o kolczastych goleniach. Smolistobrunatny odwłok ma nierozjaśnione tylne krawędzie tergitów. Cztery pierwsze tergity nie mają poprzecznych wgnieceń u nasady. Genitalia samca mają owalny edeagus z szeroko-taśmowatym, niezwiniętym spiralnie endofallusem, pokrytym smukłymi kolcami. Po obu stronach części nasadowej endofallusa wyrastają cztery duże, wyraźnie większe od pozostałych kolce. Jego część środkowa cechuje się brakiem krótkich wybrzuszeń z dużymi kolcami pojedynczymi. W części szczytowej endofallusa kolce rozmieszczone są w czterech szeregach podłużnych[3].
Ekologia i występowanie
edytujOwad ten zasiedla głównie tereny leśne o wilgotnym podłożu[4][5][3]. Dużą liczebność osiąga zwłaszcza w borach bażynowych[4]. Bytuje wśród gnijących szczątków roślinnych, w odchodach, padlinie i w dziuplach[4][5][3].
Gatunek pierwotnie palearktyczny, ale współcześnie jako zawleczony obecny też w Nearktyce. W Europie znany jest z Irlandii, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Francji, Belgii, Luksemburgu, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Macedonii Północnej, Grecji i europejskiej części Rosji[6]. Poza tym stwierdzono jego występowanie na Azorach, Maderze, w Libii, na Syberii i w Stanach Zjednoczonych[6][2].
Przypisy
edytuj- ↑ Andrzej Szujecki: Kusakowate (Staphylinidae) lasów Polski. Aspekt różnorodności i monitoringu zooindykacyjnego. Warszawa: Lasy Państwowe, 2017. ISBN 978-83-65659-00-2.
- ↑ a b Lee H. Herman. Catalog of the Stapylinidae (Insecta: Coleoptera). 1758 to the End of Second Millenium. VI Staphylinine Group (Part 3). Staphylininae: Staphylinini (Quediina, Staphylinina, Tanygnathinina, Xanthopygina), Xantholinini. Staphylinidae incertae sedis. Fossils, Protactinae†. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 265, s. 3021–3840, 2001.
- ↑ a b c d e Andrzej Szujecki: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera z. 24 d Kusakowate - Staphylinidae: Wydłużaki - Xantholininae. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1976.
- ↑ a b c d e Xantholinus longiventris – Wydłużak mokrotek. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2023-05-12].
- ↑ a b B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Staphylinidae część 2. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (7), 1980.
- ↑ a b Xantholinus (Xantholinus) longiventris Heer, 1839. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-05-12].