Miejsce typowe
Miejsce typowe (w polskiej literaturze naukowej również pod łacińską nazwą locus classicus[1], locus typicus, l.mn. loci typici lub terra typica) – miejsce, z którego pochodzi typ nomenklatoryczny, szczególnie holotyp, danego taksonu.
Jest to miejsce, z którego pochodzą osobniki, na podstawie których opisano nowy dla nauki takson[2][3]. W miejscu tym osobniki typu nomenklatorycznego zostały schwytane, ewentualnie zostały w nim zaobserwowane. Locus typicus jest miejscem w znaczeniu geograficznym, ale – w przypadku taksonów kopalnych – także stratygraficznym[4]. Miejsce typowe może być określone dość szczegółowo. Zgodnie z zaleceniami zoologów, dla bezkręgowców miejsce typowe powinno być mezobiotopem, w którym osobniki danego taksonu przechodzą swój cykl rozwojowy (np. odcinkiem potoku)[3]. Szeroko ujęte miejsce typowe bywa określane jako „ojczyzna” (łac. patria). Gdy nie określono miejsca typowego bardziej szczegółowo, locus typicus i patria są synonimami. Taka sytuacja była typowa dla faunistyki w XIX w. Gdy miejsce typowe określono węziej, patria oznacza region geograficzny (np. Beskid Sądecki), w którym znajduje się locus typicus (np. buczyna na stoku Radziejowej)[3].
Miejsce typowe nie musi oznaczać rzeczywistej ojczyzny gatunku. W przypadku gatunków inwazyjnych miejsce, w którym zidentyfikowano nowy gatunek, czyli jego locus typicus, może być miejscem, na które dostał się w wyniku inwazji. Przykładowo, miejscem typowym wieloszczeta Marenzelleria neglecta opisanego w roku 2004 jest południowy Bałtyk, gdyż tam go po raz pierwszy stwierdzono, natomiast do tego akwenu dostał się z wód przybrzeżnych Ameryki Północnej[5].
W przypadku, gdy gatunek jest dzielony na podgatunki (jest politypowy), z reguły to populacje z locus typicus tworzą podgatunek nominatywny[2]. Określenie miejsca typowego ułatwia weryfikację opisu taksonu, zwłaszcza w przypadku zaginięcia lub zniszczenia holotypu[3]. W takim przypadku możliwe jest też odtworzenie kultury okazu typowego przez pobranie osobników z miejsca typowego[6].
W Europie Środkowej największym skupiskiem loci typici gatunków i podgatunków są Karpaty. W ich obrębie ponadto szczególnie często są to obszary chronione, gdyż są one najlepiej rozpoznane pod względem występowania gatunków[3].
Przypisy
edytuj- ↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014, s. 327-329. ISBN 978-83-61191-72-8.
- ↑ a b Słownik. W: Polska czerwona księga zwierząt – Bezkręgowce. Zbigniew Głowaciński, Janusz Nowacki (red.). Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2004. [dostęp 2014-07-18].
- ↑ a b c d e Jerzy Pawłowski. Monitoring stanowisk cennych gatunków bezkręgowców lądowych na przykładzie Karpat. „Roczniki Bieszczadzkie”. 18, s. 324–332, 2010. (pol.).
- ↑ Glossary. W: International Code of Zoological Nomenclature. W.D.L. Ride, H.G. Cogger, C. Dupuis, O. Kraus, A. Minelli, F. C. Thompson, P.K. Tubbs (red.). Wyd. 4. Londyn: The International Trust for Zoological Nomenclature, 1999. ISBN 0-85301-006-4. [dostęp 2014-07-18].
- ↑ Podsumowanie i komentarz. W: Gatunki obce w faunie Polski. Zbigniew Głowaciński, Henryk Okarma, Jerzy Pawłowski, Wojciech Solarz (red.). Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2012. [dostęp 2014-07-20].
- ↑ Alina Skirgiełło, Ochrona grzybów w systemie ochrony przyrody w Polsce, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sozologica”, 3, 1986, s. 85–92 [dostęp 2023-02-17].