Wikipedia

Oswald Heer

Oswald Heer (ur. 31 sierpnia 1809 w Niederuzwil, zm. 27 września 1883 w Lozannie) – szwajcarski botanik, paleontolog i entomolog.

Oswald Heer
Ilustracja
Oswald Heer, ok. 1860
Data i miejsce urodzenia

31 sierpnia 1809
Niederuzwil

Data i miejsce śmierci

27 września 1883
Lozanna

Zawód, zajęcie

botanik, paleontolog, entomolog

Multimedia w Wikimedia Commons
Stoją od strony lewej do prawej: Arnold Escher von der Linth, Peter Merian i Oswald Heer, dagerotyp przed 1872

Badał granice występowania i rozmieszczenie roślin i zwierząt w regionach górskich oraz florę i faunę kopalną Szwajcarii i Arktyki. Krytyk teorii ewolucji Charlesa Darwina (1809–1882), której przeciwstawiał teorię nieregularnego i skokowego rozwoju organizmów (niem. Umprägungstheorie).

Życiorys

edytuj

Oswald Heer urodził się 31 sierpnia 1809 roku w Niederuzwil w rodzinie pastora Jakoba Heera (1784–1864) i jego żony Susanny (1786–1820)[1]. W 1811 roku Heerowie przeprowadzili się do Glarus, rodzinnego miasta ojca, gdzie pastor założył i przez pięć lat prowadził placówkę oświatową[1]. W 1816 roku rodzina przeniosła się do niewielkiej alpejskiej wioski Matt w Sernfthal, i tam Heer spędził dzieciństwo[1]. Jako dziecko wykazywał silne zainteresowania przyrodą – opiekował się zwierzętami domowymi i pszczołami, zbierał i identyfikował chrząszcze, motyle i rośliny alpejskie[2]. Kształcił się w domu – ojciec udzielał mu lekcji w zakresie wszystkich przedmiotów gimnazjalnych[1].

W 1828 roku wyjechał na studia teologiczne na Uniwersytet w Halle, po drodze zatrzymując się we Frankfurcie nad Menem, gdzie sprzedał swoje zbiory roślin alpejskich Senckenberg Gesellschaft für Naturforschung[2]. Podczas studiów równolegle rozwijał zainteresowania przyrodnicze, odbywając wiele podróży studialnych, m.in. na północ Niemiec i w góry Harzu[2]. W okresie tym nawiązał znajomość m.in. z niemieckim agronomem Carlem Sprenglem (1787–1859), entomologami Ernstem Friedrichem Germarem (1786–1853) i Hermannem Rudolfem Schaumem (1819–1865) oraz botanikiem Franzem Wilhelmem Junghuhnem (1809–1864)[1].

W 1831 roku przyjął święcenia kapłańskie w Saint Gallen[2]. W 1832 roku zamożny kupiec Heinrich Escher-Zollikofer (1776–1853) z Zurychu zlecił mu uporządkowanie swojej dużej kolekcji owadów[2]. W tym samym czasie otrzymał posadę pastora w Schwanden[2]. Wówczas jednak Heer zdecydował się poświecić pracy przyrodnika i na lata związał się z Zurychem[1].

W latach 1831–1835 odbył wyprawy m.in. w Alpy Glarneńskie i Alpy Urneńskie, gdzie badał granice wysokości występowania flory i fauny[2]. Wówczas dokonał pierwszych wejść na szczyty Piz Linard (3411 m n.p.m.) w Alpach Retyckich i Piz Palü (3899 m n.p.m.) w Berninagruppe[2]. Jego wydana w 1835 roku praca Die Vegetationsverhältnisse des südöstlichen Theiles des Cantons Glarus była pierwszą regionalną monografią botaniczną Szwajcarii[2]. W 1840 roku dokończył dzieło Flora der Schweiz rozpoczętą przez Johannesa Jacoba Hegetschweilera (1789–1839)[2]. Jego praca Fauna Coleopterorum Helvetica została uznana za pionierską dla entomologii Szwajcarii[3].

Równolegle zainteresował się paleontologią, identyfikując skamieniałe rośliny i owady ze złóż trzeciorzędowych w Szwajcarii i Öhningen w południowej Badenii, a później także ze złóż wcześniejszych[2]. Opracowywał materiały z wypraw do obszarów polarnych (Grenlandii, Spitsbergenu, Nowej Ziemi, północnej Syberii, Alaski i północnej Kanady, a także zbiory z Madery, Portugalii, Anglii, Niemiec, Węgier i Sumatry[2]. W 1855 roku opublikował dzieło Urwelt der Schweiz o charakterze popularno-naukowym dla szerszego grona czytelników[2].

Korespondował z wieloma naukowcami, m.in. szwajcarskim paleobotanikiem Charlesem-Théophileem Gaudinem (1822–1866), brytyjskim geologiem Charlesem Lyellem (1797–1875), botanikiem Josephem Daltonem Hookerem (1817–1911), Johnem Lubbockiem (1834–1913), Charlesem (1809–1882) i Georgem Darwinem (1845–1912)[4]. Na podstawie badań z 1855 roku, w przeciwieństwie do idei Charlesa Darwina (1809–1882), postulował teorię nieregularnego i skokowego rozwoju organizmów (niem. Umprägungstheorie)[5][6].

W 1834 roku objął funkcję dyrektora Ogrodu Botanicznego w Zurychu i rozpoczął wykłady z botaniki i entomologii na założonej rok wcześniej uczelni[2]. W 1835 roku został profesorem nadzwyczajnym botaniki i entomologii[5], a w 1852 roku profesorem zwyczajnym[2]. W 1838 roku poślubił Margarethe Trümpy[2]. W 1855 roku został profesorem Politechniki Federalnej w Zurychu[5]. Prowadził zajęcia z zakresu botaniki, entomologii i paleontologii[2]. W 1850 roku zapadał na ciężką chorobę płuc i zmuszony był spędzić 8 miesięcy na Maderze, by poprawić swój stan zdrowia[1]. W latach 1850–1868 był radnym rady kantonu Zurychu[5].

Po powrocie współpracował ze szwajcarskimi geologami Arnoldem Escherem von der Linth (1807–1872) i Peterem Merianem (1795–1883), z którymi w 1856 roku odbył wyprawę do Austrii i północnych Włoch, a w 1861 roku do Anglii[1]. W 1870 roku odnowiły się jego problemy zdrowotne, a pobyt na południu Europy nie przyniósł poprawy[1]. W 1882 roku zmuszony był zrezygnować ze wszystkich sprawowanych funkcji[2].

Zmarł 27 września 1883 roku w Lozannie[1].

Publikacje

edytuj

Wybór publikacji za Neue Deutsche Biographie[2]:

  • 1835 – Die Vegetationsverhältnisse des südöstlichen Theiles des Cantons Glarus
  • 1838 – Die Käfer der Schweiz, [w:] „Denkschriften der schweizerischen Naturforschenden Gesellschaft”, 2
  • 1840 – Die Käfer der Schweiz, [w:] „Denkschriften der schweizerischen Naturforschenden Gesellschaft”, 4
  • 1841 – Die Käfer der Schweiz, [w:] „Denkschriften der schweizerischen Naturforschenden Gesellschaft”, 5
  • 1845 – Über die obersten Grenzen des pflanzlichen und tierischen Lebens in unseren Alpen, [w:] „Neujahrsblatt der Naturforschenden Gesellschaft in Zürich”
  • 1846 – Der Kanton Glarus (razem z J.J. Blumerem (1819–1875))
  • 1855 – Urwelt der Schweiz
  • 1855 – Flora tertiaria Helvetiae, tom 1
  • 1856 – Flora tertiaria Helvetiae, tom 2
  • 1859 – Flora tertiaria Helvetiae, tom 3
  • 1866 – Die Pflanzen der Pfahlbauten
  • 1868–1883 – Die fossile Flora der Polarländer (7 tomów)
  • 1877 – Flora fossilis Helvetiae
  • 1884 – Über die nivale Flora der Schweiz, [w:] „Denkschriften der schweizerischen Naturforschenden Gesellschaft”, 29

Członkostwa, nagrody i odznaczenia

edytuj

Upamiętnienie

edytuj

Na cześć Heera nazwano obszar w południowo-wschodniej części Spitsbergenu – Heer Land[16].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e f g h i j Allgemeine Deutsche Biographie ↓.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Neue Deutsche Biographie ↓.
  3. ↑ Capinera 2008 ↓, s. 1782.
  4. ↑ Leu 2009 ↓, s. 84–90.
  5. ↑ a b c d Historisches Lexikon der Schweiz ↓.
  6. ↑ Leu 2009 ↓, s. 90–93.
  7. ↑ American Philosophical Society ↓.
  8. ↑ Bawarska Akademia Nauk ↓.
  9. ↑ Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique ↓.
  10. ↑ Leopoldina ↓.
  11. ↑ The Geological Society of London ↓.
  12. ↑ American Academy of Arts and Sciences ↓.
  13. ↑ Royal Society ↓.
  14. ↑ Académie des sciences ↓.
  15. ↑ Rosyjska Akademia Nauk ↓.
  16. ↑ Norsk polarinstitutt: Heer Land. [dostęp 2024-11-04]. (norw.).

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Oswald_Heer&oldid=75139948”