Wojciech Kołaczkowski
Wojciech Kołaczkowski (ur. 16 kwietnia 1908 w Moszenkach, zm. 19 lipca 2001 w Sarasocie) – pułkownik pilot Wojska Polskiego, kierowca rajdowy.
| 3 zwycięstwa | |
| |
 pułkownik pilot
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
od 1933 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Stanowiska |
dowódca: dywizjon 303, |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca |
przedstawiciel handlowy, kierowca fabryczny |
| Odznaczenia | |
        
| |
.svg){kind=small}
Życiorys
edytujUrodził się 16 kwietnia 1908 w Moszenkach na Lubelszczyznie, majątku rodziców Jana i Róży z domu Boduszyńskiej. Do dziesiątego roku życia pobierał nauki od prywatnego nauczyciela, potem uczył się w Lublinie i Zakopanem. Gimnazjum ukończył w 1925 w Warszawie. W latach 1925–1929 studiował w Państwowej Szkole Gospodarstwa Wiejskiego w Cieszynie, gdzie został przyjęty do Korporacji Akademickiej Kujawja. W 1929 rozpoczął szkolenie na obserwatora w Szkole Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Dęblinie, które ukończył rok później jako sierżant podchorąży. Powrócił do rodzinnego majątku (w międzyczasie Kołaczkowscy sprzedali Moszenki i osiedlili się w majątku Pliszczyn) i przez rok gospodarował nim. W 1931 wstąpił do Szkoły Podchorążych Lotnictwa, którą ukończył 15 sierpnia 1933 jako podporucznik pilot.
Kołaczkowski dał się poznać także jako utalentowany sportowiec – trzykrotnie startował w Rajdzie Monte Carlo[1], m.in. w 1928 prowadził czechosłowackie auto Zbrojovka 1100, jednak nie został sklasyfikowany z powodu przekroczenia limitu spóźnień[2], ale otrzymał specjalną nagrodą dla najmłodszego uczestnika RMC[2]. W kolejnym roku w Wyścigu Górskim na Krzyżowej koło Krynicy zdobył dwukrotnie pierwsze miejsce[3], również jadąc samochodem marki „Z“. W 1928 rozpoczął latanie w Aeroklubie Lubelskim i na Krajowych Zawodach Lotniczych, m.in. w czerwcu 1933 uczestniczył (reprezentując – obok Zygmunta Martyniaka – barwy Lubelskiego Klubu Lotniczego) w V-tym Locie Południowo-Zachodniej Polski im. Franciszka Żwirki, orgaznizowanym przez Aeroklub Krakowski[4] - najprawdopodobniej najstarszych na świecie zawodach samolotowych[5], a ponadto we wrześniu brał udział w V-tym Krajowym Konkursie Lotniczym[6][7]. W 1937 zwyciężył w X Międzynarodowym Rajdzie Automobilklubu Polski o Grand Prix Polski w kategorii do 1000 centymetrów sześciennych[8]. Był także w kadrze narodowej w strzelaniu do rzutków – w 1936 na Strzeleckich Mistrzostwach Świata w Berlinie wywalczył brązowy medal.
Po promocji w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie (VII promocja, 49 lokata)[9] Kołaczkowski trafił najpierw do 13 eskadry obserwacyjnej, a następnie do 114 eskadry myśliwskiej w 1 pułku lotniczym w Warszawie. W 1934 ukończył wyższy kurs pilotażu myśliwskiego. Na stopień porucznika został awansowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 193 i 42. lokatą w korpusie oficerów aeronautyki (od 1937 korpus oficerów lotnictwa, grupa liniowa)[10]. W 1937 został przeniesiony do Dęblina, gdzie został opiekunem XIII promocji SPL. Rok później został przeniesiony w stan nieczynny i objął przedstawicielstwo producenta samochodów Citroën w Warszawie. Do Dęblina powrócił dopiero po mobilizacji pod koniec sierpnia 1939.
II wojna światowa
edytujW czasie kampanii wrześniowej nie walczył, 19 września przekroczył granicę Rumunii. Następnie przedostał się przez Jugosławię do Grecji, a dalej – drogą morską – do Francji. Od 4 marca 1940 był dowódcą sześcioosobowej grupy myśliwców szkolących się w Blidzie w Afryce Północnej na przestarzałych samolotach Nieuport Delage NiD 622. Po upadku Francji dostał się do Casablanki, a następnie statkiem via Gibraltar do Anglii. 20 lipca 1940 Kołaczkowski wyokrętował się w porcie w Liverpoolu.
4 grudnia 1940, po przeszkoleniu myśliwskim w 5 OTU w Aston Down, przydzielony został do 303 dywizjonu myśliwskiego im. Tadeusza Kościuszki. Pierwszy sukces w dywizjonie zanotował 17 czerwca 1941, gdy nad przylądkiem Gris Nez zestrzelił Bf 109. Drugiego wroga zniszczył kilkanaście dni potem, 2 lipca, w rejonie Lille. Dzień po swym drugim zwycięstwie objął dowództwo eskadry „A”, a 21 listopada 1941 dowództwo całego dywizjonu. 13 marca 1942 zestrzelił nad Hazebrouck swego trzeciego Messerschmitta.
6 maja 1942 Kołaczkowski zdał dowództwo „Kościuszkowców” kpt. Walerianowi Żakowi, odchodząc na odpoczynek do Inspektoratu Polskich Sił Powietrznych. Powierzono mu stanowisko zastępcy płk. Stefana Pawlikowskiego – polskiego oficera łącznikowego w Fighter Command. 25 września 1942 powrócił do latania bojowego, obejmując dowództwo 2 Polskiego Skrzydła Myśliwskiego (dywizjony 303, 316 i 317). 26 stycznia 1943 przeniesiony został na dowódcę 1 Skrzydła Myśliwskiego, złożonego z dywizjonów 302, 306, 316 i 317. W czasie lotów nad Francję powiększył swe konto o jedno zestrzelenie prawdopodobne (13 maja 1943 – FW 190) i dwa uszkodzenia (3 i 16 kwietnia 1943 – oba FW 190). 20 sierpnia 1943 rozpoczął pracę w sztabie 11 Grupy Myśliwskiej jako zastępca oficera operacyjnego. 1 kwietnia 1944 trafił do Wyższej Szkoły Lotniczej, gdzie wykładał taktykę lotnictwa myśliwskiego. Dokładnie siedem miesięcy potem, 1 listopada, przeniesiony został do Ambasady Polskiej w Londynie jako attaché lotniczy. Na stanowisku tym pozostał do zakończenia wojny.
W czasie wojny wykonał 249 lotów bojowych. Zdemobilizował się w 1946 jako polski major i angielski Wing Commander.
Na emigracji
edytuj
W cywilu zajął się handlem używanymi samochodami w Anglii, a po emigracji do Stanów Zjednoczonych w 1948 był przedstawicielem handlowym i kierowcą fabrycznym wielkich firm motoryzacyjnych, takich jak Austin, BMC, Leyland i Jaguar w Nowym Jorku. Aktywnie działał także społecznie w Instytucie Józefa Piłsudskiego w Londynie, Bratniej Pomocy Kombatantów, Skarbie Narodowym oraz Stowarzyszeniu Lotników Polskich.
W połowie lat dziewięćdziesiątych Kołaczkowski ożenił się ze swoją kuzynką Martą i przeprowadził do miasteczka Sarasota na Florydzie. Zmarł tam 19 lipca 2001 w wieku 93 lat. Zgodnie z jego wolą prochy sprowadzono do Polski i 6 września 2001 złożono w murze kwatery 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera C30-K-3-II-4)[11]. Z pierwszego związku z Wandą Kołaczkowską miał syna Jana, zamieszkałego w Nowym Jorku.
Wizerunek pilota został umieszczony na samolocie myśliwskim MiG-29 nr 67 z 23 Bazy Lotnictwa Taktycznego[12].
Zestrzelenia
edytujNa liście Bajana sklasyfikowany został na 72. pozycji z 3 samolotami Luftwaffe zestrzelonymi na pewno, jednym zestrzelonym prawdopodobnie i dwoma uszkodzonymi.
Chronologiczny wykaz zwycięskich walk powietrznych[13]:
Zestrzelenia pewne:
- Bf-109 – 17 czerwca 1941 (pilotował Spitfire IIb nr P8336 RF-W)
- Bf-109 – 2 lipca 1941 (pilotował Spitfire IIb nr P8522 RF-W)
- Bf-109 – 13 marca 1942 (pilotował Spitfire Vb BL670, RF-K)
Zestrzelenia prawdopodobne:
- Fw-190 – 13 maja 1943 (pilotował Spitfire IX nr EN526 RF-K)
Uszkodzenia:
- Fw-190 – 3 kwietnia 1943 (pilotował Spitfire IX nr EN123 PK-T)
- Fw-190 – 16 kwietnia 1943 (pilotował Spitfire IX nr EN526 RF-K)
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (nr 9240)
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1989)[14]
- Krzyż Komandorski Orderu Zasługi RP (27 sierpnia 1998)[15]
- Krzyż Oficerski Orderu Zasługi RP
- Krzyż Walecznych – czterokrotnie
- Kawaler Orderu św. Olafa (Norwegia, 1937)[16]
- Distinguished Flying Cross (Wielka Brytania)
Przypisy
edytuj- ↑ Wojciech Kołaczkowski [online], www.polishairforce.pl [dostęp 2024-08-07].
- ↑ a b Redakcja, WOJCIECH KOŁACZKOWSKI – AS LOTNICTWA I MOTOSPORTU [online], NewsAuto.pl - Motoryzacja | Salony | Testy | Auta | Oceny, 16 września 2020 [dostęp 2024-08-07] (pol.).
- ↑ Eugeniusz Red Rafalski, 7 Dni : tygodniowe pismo ilustrowane. 1930, nr 17, „Biblioteka Jagiellońska, 2759 IV czasop.”, 27 kwietnia 1930, s. 16 [dostęp 2024-08-07] (pol.).
- ↑ Konstanty Bolesta-(1887-1966) Red Modliński, Wacław (1900-1972) Red Gralewski, Franciszek (1894-[1944]) Wyd Głowiński, Express Lubelski i Wołyński, 1933, nr 159, „Dział Przechowywania Zbiorów WBP”, 9 czerwca 1933, s. 4 [dostęp 2024-08-06] (pol.).
- ↑ Wspomnienia z Krakowa... :: SAMOLOTOWA REPREZENTACJA POLSKI - POLISH NATIONAL FLYING TEAM [online], samolotowa.pl [dostęp 2024-08-07].
- ↑ Witold Red Kiszkis, Kurjer Wileński : niezależny organ demokratyczny. 1933, nr 237, „Biblioteka Jagiellońska, 1397 V czas.”, 5 września 1933, s. 2 [dostęp 2024-08-07] (pol.).
- ↑ Franciszek (1894-[1944]) Wyd Głowiński, Konstanty Bolesta-(1887-1966) Red Modliński, Wacław (1900-1972) Red Gralewski, Express Lubelski i Wołyński, 1933, nr 245, „Dział Przechowywania Zbiorów WBP”, 4 września 1933, s. 1 [dostęp 2024-08-07] (pol.).
- ↑ Polish Rally 1937 [online], www.classiccarcatalogue.com [dostęp 2024-08-07].
- ↑ VII promocja Szkoły Orląt. [dostęp 2014-05-04]. (pol.).
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 216.
- ↑ Lista pochowanych. Wojciech Kołaczkowski. um.warszawa.pl. [dostęp 2017-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-18)].
- ↑ Myśliwce z portretami wybitnych pilotów. polska-zbrojna.pl, 1 marca 2015. [dostęp 2016-01-31]. (pol.).
- ↑ Wojciech Kołaczkowski biografia i lista zwycięstw. polishairforce.pl. [dostęp 2014-05-04]. (pol.).
- ↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 97, Nr 6 z 15 grudnia 1989.
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 27 sierpnia 1998 r. o nadaniu orderów. – pkt 1. M.P. z 1998 r. nr 34, poz. 487
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Zezwolenie na przyjęcie i noszenie orderów. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 39, Nr 2 z 11 listopada 1937. Ministerstwo Spraw Wojskowych.
Bibliografia
edytuj- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
Linki zewnętrzne
edytuj- Wojciech Kołaczkowski biografia i lista zwycięstw. polishairforce.pl. [dostęp 2014-05-04]. (pol.).
- Wojciech Kołaczkowski – Z cyklu "Nieznani, a szkoda". [dostęp 2014-05-04]. (pol.).
- Gimnazjum im. pułkownika Wojciecha Kołaczkowskiego w Pliszczynie. [dostęp 2014-05-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-07)]. (pol.).