Ulica Dyrekcyjna we Wrocławiu
Ulica Dyrekcyjna – ulica we Wrocławiu na osiedlu Huby, w dawnej dzielnicy Krzyki, ma długość 859 m, biegnie od Ślężnej i Glinianej, przechodzi w ulicę generała Kazimierza Pułaskiego na skrzyżowaniu z ulicami: Suchą i Hubską[c]. Położona jest na południe od dworca kolejowego Wrocław Główny. Historyczny układ urbanistyczny obszaru, przez który przebiega ulica, podlega ochronie i wpisany jest do gminnej ewidencji zabytków, podobnie jak położone przy ulicy oraz w bezpośrednim jej sąsiedztwie zachowane budynki i inne obiekty, w tym wpisana do rejestru zabytków siedziba Dyrekcji Kolei Królewskich, obecnie biurowiec PKP S.A.
Huby | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Od ul. Ślężnej | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Długość |
859 m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Wrocławia | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
51°05′44,319″N 17°02′08,997″E/51,095644 17,035833 |
Historia
edytujFragment ulicy Dyrekcyjnej od Ślężnej do Borowskiej istniał już w połowie XIX w. jako Brunnen Straße[1]. W czworokącie ograniczonym dzisiejszymi ulicami Borowską, Suchą, Gajową i Glinianą znajdował się niezagospodarowany teren po zasypanych stawach tzw. Pola Stawowe[2]. W jego obszarze przy ulicy Borowskiej powstał ewangelicki Kościół Zbawiciela zbudowany w latach 1871–1876. Kościół został zniszczony w wyniku działań wojennych w 1945 r., po zakończeniu II wojny światowej został rozebrany[3]. Pozostały teren zagospodarowano, tworząc park Pola Stawowego, zaprojektowany w stylu angielskim[4].
Ulicę Dyrekcyjną wytyczono zgodnie z opracowanym w 1895 r. planem urbanistycznym na terenie dawnego Pola Stawowego[5]. Plan ten obejmował również utworzenie ulic Joannitów i Jana Władysława Dawida, a jego autorem był Alfred von Scholtz. Charakterystycznym jego elementem jest prostokątny skwer u zbiegu wymienionych ulic[4] (dziś Zieleniec przy ul. Dawida[6]). Powstająca ulica Dyrekcyjna umożliwiała skomunikowanie prowadzącej od południa do centrum Wrocławia ulicy Ślężnej z obecną ulicą Pułaskiego prowadzącą pod wiaduktem kolejowym (ok. 1870 r.) do wschodniej części miasta.
Jeszcze przed wytyczeniem ulicy Dyrekcyjnej, w latach 1891–1892, przy ulicy Ślężnej (ówcześnie Lohestrasse) zbudowano szkołę elementarną – Auf den Hälteräckern. W kolejnych latach do 1985 r. obiekt był rozbudowany, a poszczególne projekty, między innymi sali gimnastycznej, tworzyli tacy architekci jak: Richard Plüddemann, Karl Klimm i Hermann Froböse[7][8] . W 1899 r. po południowej stronie ulicy zbudowano szpital Bethesda. Po zakończeniu II wojny światowej w budynku mieścił się Akademicki Szpital Kliniczny, w tym kliniki ginekologii, rozrodczości i położnictwa oraz neonatologii[5][7][9]. W 1913 r. zakończono wznoszenie budynku Dyrekcji Kolei[3][10][11] (lata 1911–1914[5][12]), dla Pruskiej Królewskiej Dyrekcji Kolei (KPEV)[12]. Obiekt został zaprojektowany przez H. Königa i uzyskał formę okazałego, prestiżowego, neobarokowego pałacu wzniesionego na planie nieregularnego prostokąta[12].
Przed II wojną światową ulica Dyrekcyjna miała niejednolitą zabudowę. Początkowy jej odcinek w rejonie ulic Ślężnej i Borowskiej zabudowany był kamienicami w układzie zwartym, pierzejowej zabudowy wielkomiejskiej usytuowanej wzdłuż ulic. Dalej zabudowa zmieniała charakter. Północna strona ulicy sąsiadowała z parkiem otaczającym kościół, a dalej gmachem kolei i terenem zieleni. Po południowej stronie znajdowały się szpital, pierzejowa zabudowa przy ulicy Joannitów i teren ogrodów działkowych do ulicy Gajowej. Pierzejowa zabudowa kamienicami pojawia się również w końcowym odcinku przy ulicy Gajowej i Hubskiej[4][13][3][14][15]. Podczas oblężenia Wrocławia w 1945 r. natarcie prowadzone przez Armię Radziecką ukierunkowane było z południa. Z tego powodu toczyły się tu ciężkie walki i w wyniku działań wojennych, a także częściowo wyburzania zabudowy przez broniących miasta Niemców, znaczna część zabudowy uległa zniszczeniu, a po wojnie nie została odbudowana[13][16][14]. Przy ulicy Dyrekcyjnej zachowały się jedynie budynki szkoły, szpitala, przedszkola i dyrekcji kolei[7].
We wrześniu 1946 roku uruchomiono przedszkole, początkowo działające przy ulicy Gajowej 52, następnie przy ulicy Joannitów, które po zakończeniu w 1950 roku remontu budynku przy ulicy Dyrekcyjnej 15 zostało przeniesione do obecnej siedziby. Było to jedno z pierwszych przedszkoli powojennych w mieście i pierwsza kolejowa placówka przedszkolna we Wrocławiu utworzona po drugiej wojnie światowej. Przedszkole to nosi nazwę "Mały Kolejarz"[17][18]. Od 2010 roku realizowana jest wieloetapowa przebudowa budynku przedszkola. Zakończenie prac planuje się na 2023 r.[19]
Od 1965 r. planowano przeniesienie dworca autobusowego z ulicy Dworcowej w miejsce wolnego od zabudowy terenu między ulicami: Borowska, Sucha, Joannitów i Dyrekcyjna[5][20]. Budowa obiektu trwała ponad 20 lat, czasie której zmieniano częściowo założenia projektowe. W 1994 r. oddano do eksploatacji nowy dworzec autobusowy. W miejscu dworca w 2014 r. rozpoczęto budowę, a ukończono w 2017 r. galerii handlowej Wroclavia[d].
W czerwcu 2008 r. rozpoczęto zabudowę terenu przy ulicy Dyrekcyjnej i Gajowej. Powstał tu budynek mieszkalny Villa Vratislavia[21]. Od lutego 2013 r. do sierpnia 2014 r. prowadzono inwestycję Dyrekcyjna 33. W jej ramach powstała zabudowa mieszkalno-usługowa według projektu pracowni AP Szczepaniak, natomiast inwestorem była firma ATAL S.A. z Cieszyna[22].
Jeszcze w latach 70. XX wieku droga krajowa numer 8 i droga międzynarodowa E12 biegły od ulicy Powstańców Śląskich przez ulice Swobodną i Suchą, w latach 70. XX w. ich przebieg przeniesiono na ulicę Ślężną i Dyrekcyjną do ulicy Pułaskiego, zmieniono oznaczenie dróg na droga krajowa numer 98 i droga międzynarodowa E67. Status dróg krajowych został tym ulicom odebrany z końcem 2019[23]
Od niemal początku XX w. (ok. 1905 r.) całą długością ulicy Dyrekcyjnej przebiegało torowisko tramwajowe, od ulicy Ślężnej do ulicy generała Kazimierza Pułaskiego[24][25] . W latach 2016–2017 przebudowano ulicę Dyrekcyjną na niemal całej jej długości, a końcowy odcinek między ulicą Gajową i Hubską w latach 2017–2019, przebudowano jezdnie, nawierzchnię z kostki brukowej zmieniono na asfaltową, zlikwidowano torowisko tramwajowe od ulicy Borowskiej do ulicy Hubskiej, utworzono ścieżki rowerowe, zmieniono układ zieleni miejskiej i chodników. Przebudowano końcowe skrzyżowanie ulicy Dyrekcyjnej, wraz z końcowym odcinkiem ulicy Suchej oraz fragmentem ulicy generała Kazimierza Pułaskiego i Hubskej, na których wybudowano torowiska tramwajowe[26][27][28][29].
Ulica przewidziana była jako fragment tzw. Obwodnicy Staromiejskiej[5], Śródmiejskiej Trasy Południowej[30] , obecnie nazywanej Aleją Przedmieścia Południowego[31][32], z przedłużeniem jej w kierunku zachodnim[33][34].
Nazwy
edytujUlica nosiła nazwę niemiecką Gustav-Freytag-Strasse[35], po II wojnie światowej nadano jej polską nazwę Dyrekcyjna[36].
Niemiecka nazwa ulicy upamiętniała Gustava Freytaga, wybitnego pisarza śląskiego związanego z Wrocławiem[35]. Polska nazwa ulicy została nadana przez Zarząd Wrocławia i ogłoszona 7 marca 1946[36].
Układ drogowy
edytujDo ulicy Dyrekcyjnej przypisana jest droga gminna o długości 859 m (numer drogi 105847D, numer ewidencyjny drogi G1058470264011), a oprócz tego działki o statusie drogi wewnętrznej i rezerwy[36][37].
Ulica od zachodniej strony do skrzyżowania z ulicą Joannitów jest dwujezdniowa, z dwoma pasami ruchu w każdym kierunku, na części jezdni wyznaczono dodatkowe pasy do skrętu. Dalej droga jest jednojezdniowa z dwoma pasami ruchu w każdą stronę. Jezdnie na całej długości mają nawierzchnię z masy bitumicznej[38]. Na odcinku od ulicy Ślężnej do ulicy Borowskiej w pasie rozdzielającym jezdnie przebiega torowisko tramwajowe. Wzdłuż całej ulicy po obu jej stronach przebiegają drogi dla rowerów, a przy galerii Wroclavia od strony ulicy Dyrekcyjnej znajduje się stacja roweru miejskiego[39][40]. Drogi rowerowe przy tej ulicy określane są jako główne rowerostrady[33]. Po obu stronach ulicy wyznaczono chodniki[39][38][41].
Oprócz końcowych skrzyżowań, ulica Dyrekcyjna ma dwustronne skrzyżowania z ulicą Borowską, Joannitów i Gajową. Skrzyżowania wewnętrzne i końcowe, z wyjątkiem skrzyżowania z ulicą Gajową, są zaopatrzone w sygnalizację świetlną[41].
Komunikacja i transport
edytujUlicą nie przebiegają żadne miejskie linie autobusowe. Odcinkiem ulicy, od ulicy Ślężnej do ulicy Borowej, przebiega linia tramwajowa, nie ma tu przystanków. Przystanek autobusowy przy ulicy Glinianej w kierunku od ulicy Ślężnej do ulicy Borowskiej nosi nazwę "Dyrekcyjna"[39][42]. W pobliżu północnej strony ulicy Suchej znajdują się stacja kolejowa Wrocław Główny[42][43] oraz budynek Centrum Handlowego Wroclavia dworzec autobusowy[44][42][45] , stanowiące powiązane węzły przesiadkowe[46][47]. Przy łączniku drogowym biegnącym od ulicy Dawida do ulicy Dyrekcyjnej znajdują się przystanki autobusowe lokalnych połączeń prywatnych przewoźników drogowych[45][48] .
Ciągiem ulic Ślężnej, Dyrekcyjnej i generała Kazimierza Pułaskiego przebiegała droga krajowa numer 8, po wybudowaniu autostradowej obwodnicy Wrocławia oznaczona jako droga krajowa nr 98. Status dróg krajowych został tym ulicom odebrany w 2019 r.[37] Ulicami tymi przebiegały także drogi międzynarodowe, początkowo E12, później E67[49][50] . Po odebraniu oznaczenia temu ciągowi komunikacyjnemu jest on klasyfikowany na poziomie ulic głównych klasy technicznej[51][52] o znaczeniu ogólnomiejskim[53][54][55]. W początkowym biegu ulicy Dyrekcyjnej proponuje się jej przedłużenie w kierunku zachodnim jako planowaną Aleję Śródmieścia Południowego[34][56], jako fragment tzw. Obwodnicy Staromiejskiej[5].
Zabudowa i zagospodarowanie
edytujPo stronie północnej od skrzyżowania z ulicą Ślężną znajduje się nieogrodzony niewielki skwer i budynek szkoły, dalszy teren szkoły, aż do ulicy Borowskiej jest ogrodzony. W historii tego obiektu mieściły się w nim różne szkoły. Początkowo była to szkoła elementarna, a po II wojnie światowej szkoła podstawowa, gimnazjum, a po nim technikum i inne szkoły ponadpodstawowe[7][8] .
Na odcinku od ulicy Borowskiej do ulicy Joannitów zabudowę stanowi galeria Wroclavia, z częścią biurową i dworcem autobusowym[d]. Cała zabudowa to zespół budynków. Część handlowa obiektu ma trzy kondygnacje nadziemne i obejmuje około 200 sklepów. W budynku znajdują się: dworzec autobusowy, kino z 22 salami położonymi na poziomie +2, parking samochodowy na 2300 miejsc. Dworzec autobusowy znajduje się na poziomie terenu (wejście, obsługa podróżnych, kasy), a perony na poziomach podziemnych[57][44]. Siedziba POLBUS-PKS Sp. z o.o. mieści się pod adresem ul. Joannitów 13[45][58]. Galeria stanowi istotny obiekt rozpoznawalny i orientacyjny w terenie[59].
Za ulicą Joannitów położony jest biurowiec należący do PKP S.A., pierwotnie siedziba Dyrekcji Kolei Królewskich, za którym znajduje się parking[7]. Za tym budynkiem, przed skrzyżowaniem z ulicą Gajową, znajduje się stacja paliw[60], a za tym skrzyżowaniem zieleniec[6], przeznaczony docelowo na rozwój komunikacji[61].
Po południowej stronie ulicy, od ulicy Glinianej do Borowskiej, znajduje się zieleniec[6], a za nim ulica Gliniana i Hotele Premiere Class i Campanile[62]. Dalej, za ulicą Brorowską, położony jest budynek Starter III[63] przylegający do Angel Care[64]. Jest to średniowysoki budynek handlowo-usługowy, zbudowany w latach 2017–2020, o siedmiu kondygnacjach nadziemnych, z 255 lokalami mieszkalnymi, tzw. mikroapartamentami o powierzchniach od kilkunastu do trzydziestu metrów kwadratowych, położonymi od pierwszego piętra w górę. Natomiast na parterze znajdują się lokale handlowo-usługowe. Projekt powstał w pracowni AP Szczepaniak, a inwestorem były Dolnośląskie Inwestycje S.A.[63]
Kolejny obiekt w pierzei południowej ulicy to Angel Care, powstały w wyniku remontu i rewitalizacji historycznego zespołu zabudowy dawnego Szpitala Ewangelickiego Stowarzyszenia Opieki Bethesda, a po wojnie Kliniki Ginekologii, Położnictwa i Neonatologii Akademickiego Szpitala Klinicznego, przeprowadzonych w latach 2014–2016. Obiekt ma sześć kondygnacji nadziemnych. W budynku mieści się centrum opieki nad osobami starszymi oraz ośrodek badań, w tym apartamenty chronione dla osób starszych, dom pomocy społecznej i centrum chorób demencyjnych[9][64].
Pod numerem 15 znajduje się przedszkole, mieszczące się w trzykondygnacyjnym budynku[17]. Następnie do ulicy Joannitów znajduje się wolny teren przeznaczony pod ewentualną zabudowę biurowo-usługową (budynkiem o wysokości 16–20 m)[65]. Za ulicą Joannitów znajduje się zieleniec[6], a za łącznikiem ulicy Dawida, budynek Narodowego Funduszu Zdrowia[66], oraz współczesna zabudowa mieszkalno-usługowa powstała podczas realizacji dwóch inwestycji: Dyrekcyjna 33[22] oraz Villa Vratislavia[21], sięgająca ulicy Gajowej. Za tą ulicą położony jest kolejny teren zieleni[6]. Zespół zabudowy Dyrekcyjna 33 to budynki mieszkalne, z dodatkową funkcją handlowo-usługową na parterze. Są to budynki o sześciu kondygnacjach nadziemnych i jednej podziemnej. Znajduje się tu 222 lokali mieszkalnych o powierzchniach od 26 do 129 m², jak również 8 lokali handlowo-usługowych. Powierzchnia użytkowa wynosi 12 296 m²[22]. Villa Vratislavia obejmuje 266 mieszkań o powierzchniach od 37 m² do 106 m²[21].
Początek ulicy znajduje się przy skrzyżowaniu z ulicą Ślężną[c]. Za nią ulicą rozciąga się obszar powojennej zabudowy osiedla „Barbara”, stanowiącego jeden z szerszego zamieszenia urbanistycznego – Osiedla Mieszkaniowego „Południe”, z lat 70. XX wieku, z pięcio- i jedenastokondygnacyjnymi blokami z wielkiej płyty[67]. Jednakże już wówczas pozostawiono na wprost ulicy Dyrekcyjnej wolny od zabudowy teren przeznaczony po budowę ulicy na przedłużeniu ulicy Dyrekcyjnej, w ramach tzw. Obwodnicy Staromiejskiej[5][56], co zostało także ujęte w późniejszych opracowaniach[33][34]. Teren ten położony jest już na osiedlu Powstańców Śląskich[68]. Z kolei koniec ulicy łączy się z ulicą Pułaskiego, nad którą przebiegają wiadukty kolejowe.
Ulica przebiega przez teren o wysokości bezwzględnej od 119,0 do 119,8 m n.p.m.[69] Objęta jest dwoma rejonami statystycznymi (dane z 31.12.2020 r.)[70]:
- numer 931640, od ulicy Ślężnej do ulicy Borowskiej, liczba osób zameldowanych na pobyt stały 1211, gęstość zaludnienia 1434 osób/km²
- numer 931400, od ulicy Borowskiej do ulicy Hubskiej i Pułaskiego, liczba osób zameldowanych na pobyt stały 1954, gęstość zaludnienia 872 osób/km².
Zieleń
edytujTereny zieleni oraz inna zieleń urządzona w otoczeniu ulicy Dyrekcyjnej:
Nazwa | Parametr | Strona | Położenie | Fotografia |
---|---|---|---|---|
Zieleniec przy ul. Borowskiej – Ślężnej[71] wraz z promenadą wzdłuż Parku generała Andersa i Parku Skowroniego[72], szpaler drzew od ulicy Dyrekcyjnej, wzdłuż ulicy Glinianej po stronie północnej[71] |
powierzchnia[h]: 5797 m²[73] | południowa | pomiędzy ulicami: Dyrekcyjną, Glinianą oraz Borowską i dalej wzdłuż Borowskiej w kierunku południowym po jej zachodniej stronie | |
teren zieleni parkowej, szpaler drzew od ulicy Dyrekcyjnej, wzdłuż ulicy Borowskiej strona zachodnia[71] | w pasie drogowym od ulicy Dyrekcyjnej i Borowskiej a dalej działka gruntu | północna | wzdłuż Dyrekcyjnej po stronie północnej, Borowskiej i pomiędzy Borowską a Ślężną za terenem szkoły | |
szpaler drzew[74] | w pasie drogowym od ulicy Borowskiej do ulicy Joannitów | północna | na południe od Wroclavii | |
skwer[75] | otwarty teren niepubliczny w ramach działki, na której znajduje się budynek dyrekcji PKP[76] | północna | pomiędzy budynkiem dyrekcji PKP a ulicą Joannitów i Suchą | |
Zieleniec przy ul. Dawida[6] | powierzchnia[h]: 1334 m²[77] | południowa | pomiędzy ulicami: Dyrekcyjną, Joannitów i Dawida oraz łącznikiem ulicy Dawida | |
Zieleniec przy ul. Suchej – Dyrekcyjnej[6] | powierzchnia[h]: 1775 m²[78][79] | północna | pomiędzy ulicami: Gajową, Suchą i Dyrekcyjną | |
Zieleniec przy ul. Hubskiej – Gajowej[6] | powierzchnia[h]: 5703 m²[i][80] | południowa | pomiędzy ulicami: Gajową, Hubską i Dyrekcyjną oraz zabudową przy ul. Gajowej 8-10 i ul. Hubskiej 7 |
Osiedle kompletne
edytujJedynie początkowy odcinek ulicy, od ulicy Ślężnej do ulicy Borowskiej przebiega w ramach tzw. osiedla kompletnego – Śródmieście Południowe – wskazanego przez urbanistów, stanowiąc południową granicę rozpatrywanego obszaru. W ramach standardów określonych w tym projekcie wyznaczono kierunki rozwoju tego obszaru, także na podstawie konsultacji społecznych, a ich realizacja oparta jest na Wytycznych przestrzennych na rzecz osiedli kompletnych[81][82] . Samo to miejsce, określone jako skrzyżowanie ulicy Dyrekcyjnej, Borowskiej i Ślężnej, stanowi ważną przestrzeń publiczną placu lub skrzyżowania, pełniącą między innymi rolę punktu rozpoznawalności i orientacji w przestrzeni[83], także w powiązaniu z budynkiem Wroclavia[59] i szkoły[84], z ofertą usług podstawowych oraz miejsca spotkań i integracji[83]. Jak wyżej zaznaczono, także same ulice zostały w tym opracowaniu ujęte jako istotna przestrzeń, przy czym ulica Dyrekcyjna i Ślężna (w kierunku południowym) oraz planowana Aleja przedmieścia południowego mają charakter ogólnomiejski[54], a Borowska i Ślężna (w kierunku północnym) niejako stanowią szkielet przestrzeni publicznej osiedla[85][86]. Wzdłuż ulicy Studziennej do ulicy Komandorskiej po północnej stronie nowo planowanej trasy wyznaczono Obszar usługowy przy ul. Komandorskiej ze wskazanym standardem usług[87][88] i istotnym obiektem handlu, gastronomii, usług drobnych CH Arena[87][89]. Ponadto cała ulica uznawana jest za przestrzeń o charakterze ogólnomiejskim[90].
Ochrona i zabytki
edytujObszar, przez który przebiega ulica Dyrekcyjna (z wyjątkiem odcinka od ulicy Ślężnej do ulicy Borowskiej), podlega ochronie i jest wpisany do gminnej ewidencji zabytków pod pozycją Huby i Glinianki[91][92][93]. W szczególności ochronie podlega historyczny układ urbanistyczny w rejonie ulic Suchej, Hubskiej, Kamiennej i Borowskiej, wraz z Parkiem Andersa i zajezdnią oraz osiedlem w rejonie ulic Paczkowskiej i Nyskiej kształtowany sukcesywnie w latach 60. XIX wieku oraz w XX wieku i po 1945 r. Stan zachowania tego układu ocenia się na dobry[94].
Przy ulicy i w najbliższym sąsiedztwie znajdują się następujące zabytki:
Obiekt, położenie | Powstanie, nr rej.[j] | Fotografia |
---|---|---|
strona północna | ||
Szkoła elementarna, obecnie szkoły ponadpodstawowe[k] ulica Ślężna 2-24[7][95] (ulica Ślężna 22[96]) |
lata 1881–1882 (projekt Robert Mende), 1895 r. (rozbudowa – projekty: Richard Plüddemann, Karl Klimm i Hermann Froböse) rodzaj ochrony: gez, mpzp[7][95] |
|
Siedziba Dyrekcji Kolei Królewskich, obecnie biurowiec PKP S.A. ulica Joannitów 13[7][97][98][99][100] |
lata 1911–1914
rodzaj ochrony: rejestr zabytków pod nr A/1258 z dnia 06.10.2009 r.[98] |
|
Szczelina przeciwlotnicza III | po 1935 rodzaj ochrony: gez, mpzp[102] |
|
strona południowa | ||
Zespół zabytków: Szpital Ewangelicki Stowarzyszenia Opieki Bethesda – Klinika Ginekologii, Położnictwa i Neonatologii[k] ulica Dyrekcyjna 5-7[103] |
rodzaj ochrony: inny | |
obiekt nr 1. Ewangelicki szpital Sióstr Miłosierdzia "Bethesda" – budynek I, obecnie nieużytkowany[l] ulica Dyrekcyjna 5-7[7][104][105] |
około 1880 r.
rodzaj ochrony: inny |
|
obiekt nr 2. Ewangelicki szpital Sióstr Miłosierdzia "Bethesda" – budynek II, obecnie nieużytkowany[l] ulica Dyrekcyjna 5-7[7][106][107] |
lata 30. XX wieku rodzaj ochrony: inny |
|
obiekt nr 3. Ewangelicki szpital Sióstr Miłosierdzia "Bethesda" – kostnica, obecnie nieużytkowany[l] ulica Dyrekcyjna 5-7[7][108][109] |
około 1880 rodzaj ochrony: inny |
|
obiekt nr 4. Ewangelicki szpital Sióstr Miłosierdzia "Bethesda" – kaplica ulica Dyrekcyjna 5-7[110] |
rodzaj ochrony: inny | |
Budynek pogotowia ratunkowego, obecnie Przedszkole nr 50 ulica Dyrekcyjna 15[7][111][112] |
około 1905 rodzaj ochrony: inny |
|
Skwer miejski ulica Dawida, działka nr 6 AM-18 obręb Południe[7][113][114] |
początek XX wieku rodzaj ochrony: gez, mpzp |
Zobacz też
edytujUwagi
edytuj- ↑ Widok na dworzec autobusowy przed budową galerii Wroclavia. Po lewej ulica Sucha i stacja PKP z Dworcem Głównym, za dworcem autobusowym i ulicą Joannitów gmach dyrekcji PKP, po prawej ulica Dyrekcyjna.
- ↑ Tramwaj jadący ulicą Dyrekcyjną od ulicy Ślężnej w 1989 r. Widoczne skrzyżowanie ulicy Dyrekcyjnej z ulicą Borowską. Ówcześnie tory tramwajowe przebiegały wzdłuż całej ulicy Dyrekcyjnej, a linia 19 była jedną, która kursowała na odcinku od ulicy Borowskiej do ulicy generała Kazimierza Pułaskiego[50] . W tle widoczny budynek szkoły.
- ↑ a b Podany tu przebieg ulicy od ulicy Ślężnej i Glinianej do skrzyżowania z ulicami: Hubską, Suchą i generała Kazimierza Pułaskiego, zgodny jest z numeracją adresową posesji położonych przy ulicy Dyrekcyjnej[115][116]. Jednakże zarządca drogi – Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta (ZDiUM), w udostępnianym przez siebie zestawieniu dróg którymi zarządza, podaje przebieg odwrotny, tj. od ulicy generała Kazimierza Pułaskiego do ulicy Ślężnej[36][117].
- ↑ a b Centrum Handlowe Wroclavia: 50-086 Wrocław, ul. Sucha 1[120].
- ↑ Widok na Villa Vratislavia od strony ulicy Gajowej, dalej w tle Dyrekcyjna 33.
- ↑ Widok wzdłuż początkowego odcinka ulicy Gajowej. Droga poprzeczna to ulica Dyrekcyjna. Po lewej Zieleniec przy ul. Hubskiej – Gajowej, a za nim pierzeja wschodnia ulicy Gajowej, po prawej niewielki fragment Villa Vratislavia.
- ↑ Osiedle Południe, na środku zdjęcia widoczne osiedle "Barbara", z wolną przestrzenią pod budowę Alei Południowej na przedłużeniu ulicy Dyrekcyjnej, dalej ulica Dyrekcyjna, dobrze widoczny gmach dyrekcji kolei.
- ↑ a b c d Pole określono na podstawie powierzchni działek ewidencyjnych odczytanych ze wskazanych w przypisach portali/geoportali.
- ↑ Nieco inne powierzchnie działek w obrębie Zieleńca przy ul. Hubskiej – Gajowej, w ramach prowadzonego przez siebie portalu GEO-INFO 7, podaje Zarząd Geodezji, Kartografii i Katastru Miejskiego (ZGKiKM), a mianowicie:
- dz. nr 13/4 AM-18 obręb 0022-Południe: powierzchnia 0,4926 ha[118]
- dz. nr 13/3 AM-18 obręb 0022-Południe: powierzchnia 0,0788 ha[119]
- ↑ Nr rej.: numer wpisu do rejestru zabytków; mpzp – miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego; gez – gminna ewidencja zabytków.
- ↑ a b Podana funkcja obiektu wynika z danych udostępnionych w zapodanych źródłach na dzień daty dostępu, która to informacja w podanej dacie była już nieaktualna.
- ↑ a b c Informacja o tym, że budynek jest nieużytkowany podana została zgodnie z danymi udostępnianymi w zapodanych źródłach na dzień daty dostępu, która to informacja w podanej dacie była już nieaktualna.
Przypisy
edytuj- ↑ Plan Wrocławia z 1870 r.. [dostęp 2022-09-25].
- ↑ Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 12 (An der Teichäckerm).
- ↑ a b c Eysymontt i in. 2008 ↓, s. 34-35 (poz. 25).
- ↑ a b c Harasimowicz 2006 ↓, s. 686 (Pola Stawowe).
- ↑ a b c d e f g Harasimowicz 2006 ↓, s. 171 (Dyrekcyjna).
- ↑ a b c d e f g h SIP 2021 ↓, Mapa przyrodnicza.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n SIP 2021 ↓, GEZ.
- ↑ a b Aszyński 2017 ↓.
- ↑ a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 27 (Akademicki Szpital Kliniczny).
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 850 (Sucha).
- ↑ Eysymontt i in. 2008 ↓, s. 29 (poz. 20).
- ↑ a b c Harasimowicz 2006 ↓, s. 145 (Dolnośląska Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych).
- ↑ a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 85 (Borowska).
- ↑ a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 883-884 (Ślężna).
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 299 (Huby).
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 299 (Huby. Osiedle Mieszkaniowe "Huby").
- ↑ a b Przedszkole nr 50 2021 ↓, HISTORIA.
- ↑ SIP 2021 ↓, EMUiA: POI 15676.
- ↑ SIP 2021 ↓, Inwestycje miejskie, ID: 145.
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 168 (Dworzec autobusowy).
- ↑ a b c urbanity.pl 2021 ↓, Villa Vratislavia.
- ↑ a b c urbanity.pl 2021 ↓, Dyrekcyjna 33.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2019 r. w sprawie pozbawienia dróg kategorii dróg krajowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1850)
- ↑ Milczyński 1971 ↓.
- ↑ Milczyński 1976 ↓.
- ↑ Matejuk 2017 ↓.
- ↑ SIP 2021 ↓, Inwestycje miejskie, ID: 2076.
- ↑ Przebudowa skrzyżowania Dyrekcyjnej i Borowskiej [MAPY] [online], wroclaw.pl [dostęp 2022-10-03] (pol.).
- ↑ Przebudowa ulicy Hubskiej [online] .
- ↑ Matejuk 2020 ↓.
- ↑ SIP 2021 ↓, Studium ... 2018 s. 279.
- ↑ SIP 2021 ↓, Studium ... 2018 s. 297.
- ↑ a b c SIP 2021 ↓, Studium ... 2018 Rys. 14.
- ↑ a b c Uchwała RMWr 2014 ↓, § 37, zał. graficzny.
- ↑ a b Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 62 (Gustav-Freytag-Str).
- ↑ a b c d ZDiUM drogi 2021 ↓, poz. 1020-1026 (Dyrekcyjna).
- ↑ a b UMWD 2021 ↓, BDOT10k.
- ↑ a b GUGiK 2021 ↓, Geoportal krajowy, obiekty topograficzne.
- ↑ a b c wroclaw.pl 2021 ↓.
- ↑ SIP 2021 ↓, Mapa rowerowa.
- ↑ a b ZGKiKM 2021 ↓, BDOT500.
- ↑ a b c SIP 2021 ↓, Komunikacja i transport.
- ↑ urbanity.pl 2021 ↓, Wrocław Główny.
- ↑ a b urbanity.pl 2021 ↓, Wroclavia.
- ↑ a b c wroclaw.pl 2015 ↓.
- ↑ SIP 2021 ↓, Osiedle kompletne, poz. A11 K_01.
- ↑ SIP 2021 ↓, Osiedle kompletne, poz. A11 K_02.
- ↑ Leśnik 2017 ↓.
- ↑ Rybińska-Tybel 1981 ↓.
- ↑ a b Rybińska-Tybel 1991 ↓.
- ↑ Uchwała RMWr 2000 ↓, § 20 pkt 25.
- ↑ Uchwała RMWr 2014 ↓, § 37 ust. 2 pkt 1.
- ↑ Uchwała RMWr 2000 ↓, § 11 ust. 4 pkt 3.
- ↑ a b SIP 2021 ↓, Osiedle kompletne, poz. A11 AU_04.
- ↑ SIP 2021 ↓, Osiedle kompletne, poz. A11 [] ulica.
- ↑ a b SIP 2021 ↓, Osiedle kompletne, poz. A11 AU_01.
- ↑ Uchwała RMWr 2013 ↓, § 17.
- ↑ SIP 2021 ↓, EMUiA: POI 6216, nr 02500264.
- ↑ a b SIP 2021 ↓, Osiedle kompletne, poz. A11 UI_02.
- ↑ Uchwała RMWr 2000 ↓, § 17 ust. 33 pkt 1.
- ↑ Uchwała RMWr 2000 ↓, § 20 pkt 23, 24, 25, 26.
- ↑ UMWD 2021 ↓, Ewidencja obiektów hotelarskich ....
- ↑ a b urbanity.pl 2021 ↓, Starter III.
- ↑ a b urbanity.pl 2021 ↓, Angel Care.
- ↑ Uchwała RMWr 2013 ↓, § 18.
- ↑ NFZ DOW 2021 ↓, Kontakt.
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 697 (Południe. Osiedle Mieszkaniowe „Południe”).
- ↑ SIP 2021 ↓, Osiedla Wrocławia.
- ↑ SIP 2021 ↓, Mapa wysokościowa.
- ↑ SIP 2021 ↓, Demografia.
- ↑ a b c Uchwała RMWr 2014 ↓, § 32, zał. graficzny.
- ↑ SIP 2021 ↓, Osiedle kompletne, poz. A11 PR_03.
- ↑ ZGKiKM 2021 ↓, EGIB 026401_1.0022.AR_18.5/2, 8/5, 13/2.
- ↑ Uchwała RMWr 2013 ↓, § 20 ust. 2 pkt 4.
- ↑ Uchwała RMWr 2013 ↓, § 19.
- ↑ SIP 2021 ↓, Mapa własności, dz. Południe, AR_18, 2/4.
- ↑ ZGKiKM 2021 ↓, EGIB 026401_1.0022.AR_18.6/2.
- ↑ SIP 2021 ↓, Mapa własności: Południe, AR_18, 4.
- ↑ ZGKiKM 2021 ↓, EGIB 026401_1.0022.AR_18.4.
- ↑ SIP 2021 ↓, Mapa własności: Południe, AR_18, 13/3, 13/4.
- ↑ SIP 2021 ↓, Osiedle kompletne, poz. A11.
- ↑ wroclaw.pl 2019 ↓.
- ↑ a b SIP 2021 ↓, Osiedle kompletne, poz. A11 PS_07.
- ↑ SIP 2021 ↓, Osiedle kompletne, poz. A11 UO_28.
- ↑ SIP 2021 ↓, Osiedle kompletne, poz. A11 AU_05.
- ↑ SIP 2021 ↓, Osiedle kompletne, poz. A11 AU_06.
- ↑ a b Uchwała RMWr 2014 ↓, § 24, 25.
- ↑ SIP 2021 ↓, Osiedle kompletne, poz. A11 OUS_09.
- ↑ SIP 2021 ↓, Osiedle kompletne, poz. A11 UH_04.
- ↑ SIP 2021 ↓, Studium ... 2018 Rys. 11.
- ↑ ZW 2021 ↓, GEZ poz. 13.
- ↑ WUOZ 2018 ↓, Huby i Glinianki.
- ↑ WUOZ 2021 ↓, poz. 10384.
- ↑ WUOZ 2018 ↓, Huby i Glinianki – karta ewidencyjna.
- ↑ a b ZW 2021 ↓, GEZ poz. 8894.
- ↑ WUOZ 2021 ↓, poz. 8529.
- ↑ NID geoportal 2021 ↓, Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.93530.
- ↑ a b ZW 2021 ↓, GEZ poz. 2652.
- ↑ WUOZ 2021 ↓, poz. 2555.
- ↑ NID 2021 ↓, s. 222.
- ↑ ZW 2021 ↓, GEZ poz. 8661.
- ↑ WUOZ 2021 ↓, poz. 8290.
- ↑ WUOZ 2021 ↓, poz. 1412.
- ↑ ZW 2021 ↓, GEZ poz. 1466.
- ↑ WUOZ 2021 ↓, poz. 1413.
- ↑ ZW 2021 ↓, GEZ poz. 1467.
- ↑ WUOZ 2021 ↓, poz. 1414.
- ↑ ZW 2021 ↓, GEZ poz. 1468.
- ↑ WUOZ 2021 ↓, poz. 1415.
- ↑ WUOZ 2021 ↓, poz. 1416.
- ↑ ZW 2021 ↓, GEZ poz. 1469.
- ↑ WUOZ 2021 ↓, poz. 1417.
- ↑ ZW 2021 ↓, GEZ poz. 1264.
- ↑ WUOZ 2021 ↓, poz. 1207.
- ↑ SIP 2021 ↓, EMUiA: nr 1375 ul. Dyrekcyjna.
- ↑ SIP 2021 ↓, Mapa podstawowa.
- ↑ ZDiUM drogi 2016 ↓, poz. 737 (Dyrekcyjna).
- ↑ a b ZGKiKM 2021 ↓, EGIB 026401_1.0022.AR_18.13/4.
- ↑ a b ZGKiKM 2021 ↓, EGIB 026401_1.0022.AR_18.13/3.
- ↑ C.H. Wroclavia 2021 ↓, Kontakt.
Bibliografia
edytuj- Teodor Aszyński , Kiedyś wielkomiejski, dziś z wielkiej płyty. Tak zmienił się południowy Wrocław, wyborcza.pl Wrocław, Agora SA, 11 listopada 2017 [dostęp 2021-06-29] (pol.).}
- Centrum Handlowe Wroclavia, Wrocław 2021 [dostęp 2021-06-10] .
- Dworzec PKS, Oficjalny portal internetowy Wrocławia, Wrocław: Urząd Miejski Wrocławia, 7 kwietnia 2015 [dostęp 2021-06-07] (pol.).
- Rafał Eysymontt, Thomas Urban , Wrocław na fotografii lotniczej z okresu międzywojennego, ze zbiorów Instytutu Herdera w Magdeburgu, Wrocław: wydawnictwo VIA NOVA, 2008 (pol.).
- Geoinfo7 Portal, Zarząd Geodezji, Kartografii i Katastru Miejskiego we Wrocławiu, 27 kwietnia 2021 [dostęp 2021-04-27] (pol.).
- Geoportal Dolny Śląsk, Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, 20 października 2020 [dostęp 2020-10-20] (pol.).
- Geoportal Krajowy, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 30 kwietnia 2021 [dostęp 2021-04-30] (pol.).
- Geoportal o zabytkach, Narodowy Instytut Dziedzictwa [dostęp 2021-04-29] (pol.).
- Jan Harasimowicz (red.), Encyklopedia Wrocławia, wyd. III poprawione i uzupełnione, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, ISBN 83-7384-561-5, ISBN 978-83-7384-561-9 (pol.).
- Maciej Leśnik , Otwiera się dworzec autobusowy we Wrocławiu. Dlaczego nie pomieści wszystkich?, wroclife.pl; Nasze Miasto, Wroclife sp. z o.o., Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu, 6 listopada 2017 [dostęp 2021-06-16] (pol.).
- Tomasz Matejuk , Najważniejsze inwestycje drogowe we Wrocławiu, wroclife.pl; Nasze Miasto, Wroclife sp. z o.o., Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu, 19 lutego 2017 [dostęp 2021-06-25] (pol.).
- Tomasz Matejuk , Aleja Śródmieścia Południowego. Nowa trasa pozwoli ominąć centrum miasta, wroclife.pl; Nasze Miasto, Wroclife sp. z o.o., Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu, 13 stycznia 2020 [dostęp 2021-07-02] (pol.).
- Andrzej Milczyński (red.), Plan Wrocławia, wyd. siódme, Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1971 (pol.).
- Andrzej Milczyński (red.), Plan Wrocławia, wyd. jedenaste, Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1976 (pol.).
- NFZ Narodowy Fundusz Zdrowia [online], Dolnośląski Oddział Wojewódzki [dostęp 2021-06-16] .
- Niemiecko-polski słownik nazw ulic, Wratislavia.net, 2012 [dostęp 2019-05-31] (pol.).
- Osiedla kompletne, Wrocław: Urząd Miejski Wrocławia, 6 maja 2019 [dostęp 2021-05-31] (pol.).
- Przedszkole nr 50 „Mały Kolejarz”, Przedszkole nr 50 [dostęp 2021-06-16] .
- Alicja Rybińska-Tybel (red.), Wrocław, plan miasta, wyd. drugie, aktualizacja: grudzień 1980, Warszawa – Wrocław: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1981 (pol.).
- Alicja Rybińska-Tybel (red.), Wrocław, plan miasta, wyd. ósme, aktualizacja: listopad 1990, Warszawa – Wrocław: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera, 1991 (pol.).
- Schematy komunikacji zbiorowej, Oficjalny portal internetowy Wrocławia, Wrocław: Urząd Miejski Wrocławia, 5 maja 2021 [dostęp 2021-06-16] (pol.).
- System Informacji Przestrzennej Wrocławia, Wrocław: Dział Systemu Informacji Przestrzennej Biura Rozwoju Wrocławia, 2021 [dostęp 2021-06-07] (pol.).
- Uchwała L/1274/13 RADY MIEJSKIEJ WROCŁAWIA z dnia 28 listopada 2013 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie ulic Suchej i Dyrekcyjnej we Wrocławiu, „uchwały RMWr.”, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia / Biuletyn Urzędowy RMW z 2013 r. poz.464; Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 2013 r. poz.6564. [Data ogłoszenia: 23 grudnia 2013 r.], Wrocław, 28 listopada 2013 [dostęp 2021-06-10] (pol.).
- Uchwała LVIII/1493/14 RADY MIEJSKIEJ WROCŁAWIA z dnia 22 maja 2014 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie ulic Komandorskiej, Sanockiej i Ślężnej we Wrocławiu, „uchwały RMWr.”, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia / Biuletyn Urzędowy RMW z 2014 r. poz.184; Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 2014 r. poz.2639. [Data ogłoszenia: 5 czerwca 2014 r.]. Sprostowanie błędu w Dzienniku – Obwieszczenie Wojewody Dolnośląskiego z 17 czerwca 2014 r. (Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 2014 r. poz.2789)., Wrocław, 22 maja 2014 [dostęp 2021-07-05] (pol.).
- Uchwała XVII/529/00 RADY MIEJSKIEJ WROCŁAWIA z dnia 20 stycznia 2000 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego rejonu Przedmieścia Świdnickiego we Wrocławiu, „uchwały RMWr.”, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia / Biuletyn Urzędowy RMW z 4 lutego 2000 r. Nr 1, poz.4; Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 11 kwietnia 2000 r. Nr 12, poz.219. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego – Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 2019 r. poz.6310. [Data ogłoszenia: 7 listopada 2019 r.], Wrocław, 20 stycznia 2000 [dostęp 2021-04-30] (pol.).
- Urbanity.pl [online] [dostęp 2021-06-07] .
- Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków we Wrocławiu, Wykazy zabytków, dawne województwo wrocławskie, miasto Wrocław, Piotr Jędrzejewski, Anna Olech, Biuletyn Informacji Publicznej – Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków we Wrocławiu, 15 marca 2021 [dostęp 2021-04-29] (pol.).
- Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków we Wrocławiu, Wykazy zabytków, obszary urbanistyczne Wrocław, Piotr Jędrzejewski, Anna Olech, Biuletyn Informacji Publicznej – Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków we Wrocławiu, 17 października 2018 [dostęp 2020-11-02] (pol.).
- Wykaz dróg, „ZDiUM/Infrastruktura/Ulice Wykaz dróg w zarządzie ZDiUM”, Ewa Iwanska, sporządziła Jolanta Gac /NOXE/, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, Wrocław, 4 lutego 2016 [dostęp 2020-06-10] (pol.).
- Wykaz dróg, „ZDiUM/Infrastruktura/Ulice Wykaz dróg w zarządzie ZDiUM”, Ewa Iwanska, sporządziła ZDJOGA/NOXE/, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, Wrocław, 20 kwietnia 2021 [dostęp 2020-04-22] (pol.).
- Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, Województwo dolnośląskie] [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2021 [dostęp 2021-04-29] (pol.).
- Zabytki Wrocławia, Magdalena Wankowska, Monika Florczak, Marta Kolibska, Urząd Miejski Wrocławia, 30 marca 2021 [dostęp 2021-04-29] (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Ulica Dyrekcyjna, [w:] Wrocław, Huby [online], fotopolska.eu [dostęp 2021-06-14] (pol.).
- ul. Dyrekcyjna, [w:] Wrocław, Huby [online], dolny-slask.org.pl (Wratislaviae Amici), ID: 586123 [dostęp 2021-06-14] (pol.).
- ul. Dyrekcyjna [online], wikimapia.org [dostęp 2021-06-14] (pol.).