Tadeusz Alf-Tarczyński
Tadeusz Władysław Alf-Tarczyński (ur. 5 października 1889 w Krakowie, zm. 26 stycznia 1985 w Londynie) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego II RP i Polskich Sił Zbrojnych, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, w 1964 mianowany przez Naczelnego Wodza generałem brygady, pisarz i publicysta.
 Por. Tadeusz Alf-Tarczyński. Okres służby w Legionach Polskich. | |
 generał brygady
| |
| Data i miejsce urodzenia |
5 października 1889 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
26 stycznia 1985 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
zastępca dowódcy okręgu korpusu |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
           
| |
Życiorys
edytujUkończył Akademię Handlową w Krakowie[1]. W roku 1910 wstąpił do paramilitarnej organizacji polskiej „Sokół”, wkrótce potem przystąpił do II Polskiej Drużyny Strzeleckiej w Krakowie, której został oficerem i komendantem. Ukończył kurs wyższy (szkołę oficerską) Związku Walki Czynnej. Był jednym z 66 słuchaczy kursu odznaczonych przez Józefa Piłsudskiego znakiem oficerskim tzw. „Parasolem”.
Od sierpnia 1914 pełnił służbę w I Brygadzie Legionów Polskich. Dowodził kompanią w 5 pułku piechoty Legionów. 2 lipca 1915 został awansowany na podporucznika piechoty[2]. W lipcu 1916 został adiutantem V batalionu. Był ranny w bitwie pod Kostiuchnówką, gdzie został wzięty do niewoli rosyjskiej. Z niewoli uciekł i przedostał się do I Korpusu Polskiego w Rosji. Po rozbrojeniu Korpusu, przedostał się przez front niemiecki do Warszawy. Od czerwca do listopada 1918 pełnił funkcję komendanta garnizonu Polskiej Organizacji Wojskowej w Warszawie.
Służbę w Wojsku Polskim rozpoczął jako wykładowca i dowódca batalionu w Szkole Podchorążych w Komorowie koło Ostrowi Mazowieckiej. 2 stycznia 1920 rozpoczął studia w Wojennej Szkole Sztabu Generalnego. W połowie kwietnia 1920 został skierowany na front celem odbycia praktyki sztabowej. W czasie wojny z bolszewikami był adiutantem sztabowym X Brygady Piechoty, a następnie szefem sztabu 5 Dywizji Piechoty.
W okresie od stycznia do września 1921 kontynuował naukę w WSWoj. Po ukończeniu nauki otrzymał tytuł oficera Sztabu Generalnego i przydział na stanowisko szefa sztabu 11 Dywizji Piechoty w Stanisławowie[3]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 241. lokatą w korpusie oficerów piechoty[4]. W okresie przebywania Józefa Piłsudskiego w Sulejówku pod Warszawą (do zamachu majowego w 1926) był jego adiutantem. W latach 1924–1926 pełnił służbę w Oddziale IV Sztabu Generalnego. 1 grudnia 1924 został awansowany na podpułkownika ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 i 62. lokatą w korpusie oficerów piechoty[5]. W lutym 1926 przeniesiony został do 80 pułku piechoty w Słonimiu na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[6].
W październiku 1927 objął stanowisko zastępcy dyrektora nauk Wyższej Szkoły Wojennej[7]. W latach 1928–1932 dowodził 18 pułkiem piechoty w Skierniewicach[8][9][10]. 24 grudnia 1929 awansował na pułkownika ze starszeństwem z 1 stycznia 1930 i 15. lokatą w korpusie oficerów piechoty[11]. Od 7 listopada 1932 do 20 listopada 1935 pełnił służbę w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr IV w Łodzi na stanowisku szefa sztabu[12]. W lipcu 1935 został powołany przez komisarycznego prezydenta Łodzi Wacława Głazka do składu komisji teatralnej w tym mieście[13]. W latach 1936–1938 był dowódcą piechoty dywizyjnej 17 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty w Gnieźnie, po czym do wybuchu II wojny światowej był zastępcą dowódcy Dowództwa Okręgu Korpusu Nr II w Lublinie[14]. W tym czasie pełnił również funkcję Przewodniczącego Zarządu Okręgu Związku Harcerstwa Polskiego w Lublinie.
Po kampanii wrześniowej przedostał się do Francji. Do czerwca 1940 przebywał w Ośrodku Oficerskim w Cerizay, po czyn zdołał się ewakuować do Wielkiej Brytanii. Od 14 sierpnia 1940 przebywał w Stacji Zbornej Oficerów Rothesay. W styczniu 1942 został przeniesiony w stan nieczynny. Od listopada 1943 do 1946 był zastępcą komendanta kursów i wykładowcą w Centrum Wyszkolenia Artylerii w Cowdenbeath.
Naczelny Wódz, generał broni Władysław Anders mianował go generałem brygady ze starszeństwem z 1 stycznia 1964 w korpusie generałów[15].
Z ramienia Ligi Niepodległości Polski wszedł do pozostającej w opozycji do Prezydenta RP Augusta Zaleskiego, utworzonej w 1954 Tymczasowej Rady Jedności Narodowej[16]. Był jednym z założycieli i wieloletnim prezesem Instytutu Józefa Piłsudskiego w Londynie[17]. Prowadził też ożywioną działalność publicystyczną na łamach tygodników „Orzeł Biały” i „Tygodnik Polski” w Londynie. Był z zamiłowania pisarzem i humanistą, ze szczególnym upodobaniem do epoki włoskiego renesansu. W 1969 Polska Fundacja Kulturalna wydała w Londynie jego książkę o życiu malarza Filippo Lippi pt. Włosiennica na jedwabiu. W 1979, to samo wydawnictwo wydało jego autorstwa Wspomnienia oficera Pierwszej Brygady. Podpisał list pisarzy polskich na Obczyźnie, solidaryzujących się z sygnatariuszami protestu przeciwko zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (List 59)[18].
Od 21 lutego 1914 był mężem Stanisławy z Manaczyńskich[1].
Pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (urna z prochami złożona 21 września 1985)[19] (kwatera X(iks)-13-13).
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 5230 (1922)[20]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2 kwietnia 1979)[21]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1974)[22]
- Krzyż Niepodległości (20 stycznia 1931)[23]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928)[24][1]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie)[1]
- Złoty Krzyż Zasługi
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[1]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[1]
- Srebrny Medal za Długoletnią Służbę[1]
- Brązowy Medal za Długoletnią Służbę[1]
- Znak oficerski „Parasol”
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 313. [dostęp 2021-11-17].
- ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 13.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 38 z dnia 08.10.1921 r., s. 1434–1435.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 31.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 732.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 10 z 16.02.1926 r.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 25 z 31.10.1927 r.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 13 z 09.12.1932 r.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 34, 165.
- ↑ Jarno 2001 ↓, s. 365 autor podał, że dowodził pułkiem od 5 listopada 1932 roku do 17 lipca 1933 roku.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 21 z 24 grudnia 1929 roku, s. 439.
- ↑ Jarno 2001 ↓, s. 129, 137, 364.
- ↑ Notujemy. Nowa komisja teatralna. „Orędownik”. Nr 174, s. 6, 1 sierpnia 1935.
- ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 17 autor podał, że we wrześniu 1939 roku pełnił funkcję szefa sztabu DOK II.
- ↑ Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 71.
- ↑ Jan Józef Kasprzyk, Liga Niepodległości Polski, [w:] Encyklopedia Białych Plam, t. XI, Radom 2003, s. 143.
- ↑ Przewrót majowy 1926 roku w relacjach świadków i uczestników. Pod red. A. Adamczyka Rok wydania: 2003 ISBN 83-88865-91-9
- ↑ Kultura 1976/03/342 Paryż 1976, s. 34.
- ↑ Karolina Grodziska Zaduszne ścieżki-przewodnik po Cmentarzu Rakowickim wyd.Kraków 2003 s.73
- ↑ Dekret Naczelnika Państwa L. 11314 V.M. Adj. Gen. z 1922 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 6, s. 225)
- ↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 32, Nr 7 z 31 grudnia 1979.
- ↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 20, Nr 4 z 31 grudnia 1974.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 631 „za zasługi na polu pracy niepodległościowej i organizacji wojska”.
Bibliografia
edytuj- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
- Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
- Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918–1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.