Strażnica WOP Barwinek
Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Barwinek – zlikwidowany podstawowy pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-czechosłowackiej.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1945[a] |
| Rozformowanie |
2 stycznia 2003 |
| Tradycje | |
| Rodowód |
176 strażnica WOP |
| Kontynuacja | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość |
39 komenda odcinka |
Strażnica Straży Granicznej w Barwinku – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej ze Republiką Słowacką.
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytujStrażnica została sformowana w 1945 w strukturze 39 komendy odcinka[1] jako 176 strażnica WOP (Barwinek)[2] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[3].
W marcu 1947 sformowano Krośnieńską Komendę WOP w Krośnie w skład której została włączona strażnica WOP Barwinek[4].
Wiosną 1947 strażnica WOP wróciła do Barwinka i otrzymała numer 176[5].
W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia 1948 176 strażnica OP Barwinek została włączona w struktury 41 samodzielnego batalionu Ochrony Pogranicza w Krośnie[4], a w 1950 1 Brygady WOP w Krośnie[6].
W 1952, w związku z rozformowaniem 1 Brygady WOP w Krośnie, odcinek i pododdziały przejęła 26 Brygada WOP w Przemyślu. W miejscu postoju rozformowanej brygady sformowano 265 batalion WOP Krosno, któremu podporządkowano 7 strażnic[7] w tym strażnicę w Barwinku, która miała numer 176[8] w skali kraju.
Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic[b], a strażnica WOP Barwinek III kategorii otrzymała nr 176 w skali kraju, w strukturach 265 batalionu WOP[10].
W 1957, w 3 Brygadzie WOP w Nowym Sączu przeformowano 18 strażnic WOP w placówki WOP[c], w tym strażnicę WOP w Barwinku.
1 stycznia 1960 była jako 28 placówka WOP Barwinek kategorii II w strukturach 264 batalionu WOP w Sanoku[11] 3 Brygady WOP w Nowym Sączu[12].
1 stycznia 1964 była jako 22 placówka WOP Barwinek kategorii II w strukturach 264 batalionu WOP w Sanoku[13].
1 września 1989[14] Strażnica WOP Barwinek została przekazana z Bieszczadzkiej Brygady WOP i włączona w struktury batalionu granicznego Karpackiej Brygady WOP w Sanoku Karpackiej Brygady WOP w Nowym Sączu[15] i tak funkcjonowała do 15 maja 1991.
- Straż Graniczna:
Po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, 16 maja 1991 strażnica w Barwinku weszła w podporządkowanie Bieszczadzkiego Oddziału Straży Granicznej[16] i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Barwinku (Strażnica SG w Barwinku).
W 2000 rozpoczęła się reorganizacja struktur Straży Granicznej związana z przygotowaniem Polski do wstąpienia, do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen. Podczas restrukturyzacji wprowadzono kompleksową ochronę granicy już na najniższym szczeblu organizacyjnym tj. strażnica i graniczna placówka kontrolna. Wprowadzona całościowa ochrona granicy zniosła podział na graniczne jednostki organizacyjne ochraniające tylko tzw. „zieloną granicę” i prowadzące tylko kontrole ruchu granicznego. W wyniku tego, 2 stycznia 2003, nastąpiło zniesie strażnicy SG w Barwinku[d]. Ochraniany przez strażnicę odcinek granicy, przejęła Graniczna Placówka Kontrolna SG w Barwinku (GPK SG w Barwinku)[17].
Ochrona granicy
edytuj1 stycznia 1964 na ochranianym odcinku przez placówkę funkcjonowało przejście graniczne małego ruchu granicznego i małego ruchu turystycznego obsługiwanie przez załogę placówki:
W ochronie granicy dowódcy strażnicy WOP Barwinek ściśle współpracowali ze swoimi odpowiednikami tj. naczelnikami placówek OSH (Ochrana Statnich Hranic) CSRS.
Zasięg terytorialny
edytujW 1960, 28 placówka WOP Barwinek II kategorii ochraniała odcinek granicy państwowej o długości 19 500 m:
- Włącznie od znaku granicznego nr I/148, wyłącznie do znaku granicznego nr I/174.
- Straż Graniczna:
Z chwilą utworzenia Bieszczadzkiego Oddziału Straży Granicznej w Przemyślu, w maju 1991 strażnica SG w Barwinku ochraniała odcinek granicy państwowej z Czechosłowacją[18]:
- Włącznie od znaku granicznego nr I/147, wyłącznie do znaku granicznego nr I/171[18].
- Linia rozgraniczenia z:
- Strażnicą SG w Jaśliskach: włącznie znak gran. nr I/147, dalej góra Tokarnia, góra Ostróg, górą Obłaz, górą Kamińska 639,3 dalej granicą gmin Iwonicz-Zdrój oraz Dukla
- Strażnicą SG w Ożennej: wyłącznie znak gran. nr 1/171, dalej granicą gmin Dukla oraz Krempna i Nowy Żmigród.
Strażnice/placówki sąsiednie
edytuj- 175 strażnica WOP Jaśliska ⇔ 177 strażnica WOP Ożenna − 1946
- 175 strażnica OP Jaśliska ⇔ 177 strażnica OP Huta Polańska − 1950
- 175 strażnica WOP Jaśliska kat. II ⇔ 177 strażnica WOP Huta Polańska kat. III – 15.03.1954
- 29 placówka WOP Lipowiec ⇔ 27 placówka WOP Ożenna – 1.01.1960
- 23 placówka WOP Lipowiec kat. II ⇔ 21 placówka WOP Ożenna kat. II – 1.01.1964
- Strażnica WOP Jaśliska Lądowa ⇔ Strażnica WOP Ożenna Lądowa – 1990[15]
- Straż Graniczna:
- Strażnica SG w Jaśliskach ⇔ Strażnica SG w Ożennej – 16.05.1991[18].
Dowódcy/komendanci strażnicy
edytuj- Józef Moliński (1.02.1950[e]–31.01.1950[f])[19]
- Zdzisław Dudzic (17.08.1981[g]–30.08.1984[h][20]
- kpt. Bogusław Mirowski[21] (27.08.1984[i]–28.09.1989)[14]
- Komendanci strażnicy SG:
- ppor. SG Tadeusz George (od 16.05.1991)[22].
Upamiętnienie
edytuj- Pomnik Pamięci Żołnierzom WOP i SG we wsi Barwinek (sierpień 2011)
-
-
-
-
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Uwagi
edytuj- ↑ Od 1991 strażnica Straży Granicznej.
- ↑ Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego 1954[9].
- ↑ Zarządzenie MSW nr 034/57/WW z 21.02.1957 (Jackiewicz 1998 ↓, s. 134).
- ↑ Zarządzenie nr 058 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 13.12.2002 zmieniające zarządzenie w sprawie organizacji wchodzących w skład Straży Granicznej komend, strażnic, granicznych placówek kontrolnych, dywizjonów, pododdziałów odwodowych oraz ośrodków szkolenia w ramach III etapu realizacji programu dostosowania Straży Granicznej do standardów Schengen, polegającą na włączeniu wytypowanych strażnic w struktury gpk. W wyniku przeprowadzonej reorganizacji we wszystkich oddziałach SG 62 strażnice zostały włączone w struktury gpk.
- ↑ Józef Moliński do 31.01.1950 był komendantem 171 strażnicy WOP w Bolnicy 41 samodzielnego batalionu Ochrony Pogranicza w Krośnie.
- ↑ Józef Moliński od 1.01.1951 d-ca plutonu–komendant ochrony sztabu plutonu komendanckiego sztabu 1 Brygady WOP w Krośnie.
- ↑ Zdzisław Dudzic do 16.08.1981 był zastępcą d-cy strażnicy WOP w Barwinku Bieszczadzkiej Brygady WOP.
- ↑ Zdzisław Dudzic 31.08.1984 był zastępcą d-cy strażnicy WOP w Ożenne Bieszczadzkiej Brygady WOP).
- ↑ Bogusław Mirowski przybył ze stanowiska z-cy d-cy strażnicy WOP w Lutowiskach Bieszczadzkiej Brygady WOP.
Przypisy
edytuj- ↑ Jarosiński 2000 ↓, s. 80.
- ↑ Wykazy dyslokacyjne 1946 ↓, k. 119–123.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
- ↑ a b Jackiewicz 1998 ↓, s. 125.
- ↑ Historia KaBWOP ↓, s. 19.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 126.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 119.
- ↑ Historia KaBWOP ↓, s. 21.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 207.
- ↑ Dyslokacja jednostek WOP 1954 ↓, k.19.
- ↑ Wykazy dyslokacyjne jednostek i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza. Archiwum Straży Granicznej.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 218.
- ↑ Wykaz dyslokacyjny 1964 ↓, s. 590–620.
- ↑ a b Bogusław Mirowski. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2021-06-04]. (pol.).
- ↑ a b Łach 2013 ↓, s. 544.
- ↑ Łach 2013 ↓, s. 291.
- ↑ Kozłowski 2011 ↓, s. 257.
- ↑ a b c Kozłowski 2011 ↓, s. 245.
- ↑ Józef Moliński. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2021-01-18]. (pol.).
- ↑ Zdzisław Dudzic. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2021-06-04]. (pol.).
- ↑ Książka obsady etatowej BiB WOP ↓.
- ↑ Kozłowski 2011 ↓, s. 239.
Bibliografia
edytuj- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Marek Jarosiński. Rys historyczny beskidzko-karpackiego pogranicza polsko-słowackiego. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 1/2000, 2000. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN 1429-2505.
- Piotr Kozłowski: Bieszczadzki Oddział Straży Granicznej im. płk. Jana Tomasza Gorzechowskiego w Przemyślu. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991–2011. Materiały poseminaryjne – Tom I. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
- Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945–1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Archiwum SG. Historia Karpackiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Kraków 1962.
- Archiwum Straży Granicznej. Książka obsady etatowej Bieszczadzkiej Brygady Wojsk Obrony Pogranicza, 1988–1991. Szczecin.
- Archiwum SGr., DWOP, sygn. 217/143, Wykazy dyslokacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza 1946. Wykaz strażnic i miejsc ich rozlokowania adresowany do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 4 maja 1946.
- Archiwum SG, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1400/3, k. 590–620; Rozkazy zarządzenia i wytyczne w zakresie wszelkiego rodzaju zaopatrzenia. Wykaz dyslokacyjny jednostek i pododdziałów WOP na dzień 1 stycznia 1964.