Wikipedia

Stefan Lewicki (nauczyciel)

Stefan Franciszek (de Rogala) Lewicki (ur. 8 stycznia 1891 w Radymnie, zm. 16 listopada 1979 w Krynicy-Zdroju) – polski nauczyciel.

Stefan Lewicki
Ilustracja
Stefan Lewicki (lata 30.)
Data i miejsce urodzenia

8 stycznia 1891
Radymno

Data i miejsce śmierci

16 listopada 1979
Krynica-Zdrój

Narodowość

polska

Stanowisko

nauczyciel

Rodzice

Bronisław, Olimpia

Dzieci

Zofia, Mariana, Ewa, Krystyna, Adam

Krewni i powinowaci

Edward, Eugeniusz, Maria, Halina / Helena (rodzeństwo), Maurycy Drewiński (teść), Bolesław Drewiński, Franciszek Löwy (szwagrowie), Zbigniew Szuber (zięć), Janusz Szuber (wnuk)

Faksymile
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys

edytuj

Stefan Franciszek Lewicki urodził się 8 stycznia 1891 w Radymnie[1][a][2][3][4]. Jego przodkami byli Ignacy Adam Lewicki (kasztelan inflancki w latach 1769–1778, zm. 1788) i Marcjanna z rodu Tarnawieckich (zm. 1754), przybyli do Sanoka z Inflant (ich epitafium ufundowano w kościele Franciszkanów w Sanoku)[5][6]. Pochodził z rodziny wyznania greckokatolickiego[7][8][2], był synem Bronisława Włodzimierza de Rogala Lewickiego (w latach 90. adiunkt C. K. Sądu Powiatowego w Radymnie[9], do około 1901 radca i prezes C. K. Sądu Powiatowego w Wiśniowczyku[10][11], około 1901 radca w C. K. Sądzie Obwodowym w Sanoku[12], c.k. radca sądowy, prezes sądu, tajny radca dworu, zm. 13 grudnia 1901[7][13][2]) i Olimpii z domu Zachariasiewicz herbu Abgar (pochodzenia ormiańskiego[14][15], zm. 1936[16]). Jego rodzeństwem byli: Helena[17] (wzgl. Halina[b], ur. 1889[17], żona Franciszka Löwy[6], zm. 27 lipca 1979[17]), Edward, Eugeniusz Ignacy (ur. 1892[18][19] lub 1893[2]), Maria (ur. 1894, żona Bolesława Drewińskiego, kancelistka[20], zm. 1982[21])[6]. Rodzina Lewickich zamieszkiwała w Wiśniowczyku, gdzie ojciec rodziny był sędzią, a następnie przeniosła się do Sanoka, gdzie Stefan Lewicki rozpoczął naukę szkolną od czwartej klasy[14]. Na początku XX wieku zamieszkiwał z matką przy ulicy Adama Mickiewicza 364[8] lub 40[2].

Uczył się w C. K. Gimnazjum w Sanoku, gdzie w 1911 zdał egzamin dojrzałości (w jego klasie byli m.in. brat Eugeniusz, Stanisław Biega, Jan Polański, Józef Premik, Kazimierz Swoszowski, Paweł Wiktor, Edward Zegarski)[22][23]. W trakcie nauki, po śmierci ojca, pozostawał pod opieką profesora gimnazjum akademickiego we Lwowie, Izydora Gromnickiego[8]. Ukończył studia filologiczne na Uniwersytecie Lwowskim[14]. Podczas I wojny światowej został zmobilizowany do wojska[24]. Jako absolwent studiów filozoficznych uchwałą Rady Miejskiej w Sanoku z 1919 został uznany przynależnym do gminy Sanok[25].

16 marca 1920 jako kandydat nauczycielski został mianowany zastępcą nauczyciela w Państwowym Gimnazjum w Sanoku[26], gdzie uczył języka polskiego, języka łacińskiego, języka greckiego, historii, gimnastyki[27][28][29]. Wśród sanockich gimnazjalistów zyskał przydomek „Fusio”[29] (wzgl. „Fusiu”[30]). Rozporządzeniem Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego z 5 lipca 1931 otrzymał na rok szkolny 1931/1932 bezpłatny urlop celem pełnienia obowiązków kierownika Prywatnego Gimnazjum Żeńskiego im. Emilii Plater w Sanoku[31], następnie na rok szkolny 1932/1933[32], na rok szkolny 1933/1934[33], na rok szkolny 1934/1935[34], zaś dyrektorem tej szkoły był od 1 września 1931 do 31 sierpnia 1936[35][36]. W szkole uczył języka łacińskiego[37].

 
Nagrobek rodziny Lewickich w Sanoku

W 1929 był jednym z założycieli sanockiego koła Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego[38]. Był członkiem wspierającym Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku[39]. W okresie II RP założył w Sanoku Księgarnię Nauczycielską, działającą w kamienicy przy ul. Tadeusza Kościuszki[40], której był właścicielem w latach 30. po wykupieniu udziałów pozostałych wspólników (pracowali w niej także inni sanoccy nauczyciele: Władysław Kreowski i Antoni Rejnin)[41]. Po wybuchu II wojny światowej ewakuował się z Sanoka, po czym przebywał wraz z trójką dzieci w Drohobyczu, zaś po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 powrócił do Sanoka[42]. Później, w trakcie okupacji niemieckiej nadal prowadził w mieście ww. księgarnię[43], zaś w jej pomieszczeniach podjęto działalność tajnego nauczania[6].

Tuż po zakończeniu wojny przebywał jeszcze w Sanoku. Był jednym z założycieli stowarzyszenia "Towarzystwo Domu Żołnierza Polskiego w Sanoku”, zarejestrowanego 12 marca 1946[44]. W tym czasie z uwagi na zagrożenie dalszym prześladowaniem swojego syna Adama przez UB, wyjechał z Sanoka i zamieszkał w Krynicy-Zdroju[45]. Tam został nauczycielem Liceum im. majora Henryka Sucharskiego[46][45], w którym uczył języka łacińskiego w latach 1946–1951, 1959–1964, 1971–1976 do 1979[29], oraz pełnił stanowisko dyrektora od 1949 do 1950[47][45]. Poza tym uczył także języka greckiego i niemieckiego[6]. W Krynicy zamieszkiwał przy ulicy Lipowej, później przemianowana na ul. B. Bieruta, obecna ulica Józefa Piłsudskiego, pod numerem 21[48][45].

Jego żoną w 1916 została Maria[1] Helena z domu Drewińska (ur. 1892[49][50], zm. 1989[51][52], córka lekarza dr. Maurycego Drewińskiego i siostrzenica Teodozji Drewińskiej, której brat Bolesław Drewiński został mężem siostry Stefana Lewickiego, Marii[53][24]), z którą miał dzieci: Zofię (zm. w 1916 mając 1 rok[54]), Mariana (zm. w 1921 mając 1,5 roku[55]), Ewę Barbarę (1921-1991[c], po mężu Szuber, matka poety Janusza Szubera[56][57][58]), Krystynę Jadwigę (ur. 1924[59]), Adama (ur. 1925)[60].

Zmarł 16 listopada 1979 w Krynicy[1][61][6]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku 21 listopada 1979[62][63].

Janusz Szuber zawarł odniesienia do osoby swojego dziadka Stefana Lewickiego w poezji swojego autorstwa: w wierszu pt. Nero, opublikowanym w tomiku poezji pt. Wpis do ksiąg wieczystych z 2009[24], w wierszu "Nikifor", opublikowanym w tomiku poezji pt. Powiedzieć. Cokolwiek z 2011[45], w wierszu pt. Frajter pućka, opublikowanym w tomiku poezji pt. Tym razem wyraźnie z 2014[64].

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Tu podano miejsce urodzenia „Skołoszów”. CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1902/1903 (zespół 7, sygn. 32). AP Rzeszów – O/Sanok.
  2. ↑ W księdze zmarłych wpisana pod imieniem „Helena” i takie podał w swoich wspomnieniach Janusz Szuber, zob. Moi najbliżsi 2003 ↓, s. 76 W treści inskrypcji nagrobnej umieszczono imię „Halina”.
  3. ↑ Tu podano rok urodzenia 1922. Andrzej Sulikowski: Epos sanocki Janusza Szubera. Szczecin: Volumina.pl, 2010, s. 289. ISBN 978-83-62355-59-4.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c Księga Zmarłych 1975–1995 Sanok. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 46 (poz. 110).
  2. ↑ a b c d e CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1906/1907 (zespół 7, sygn. 42). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 493, 494.
  3. ↑ Księga wtóropisów aktów małżeńskich za lata 1936-1945. T. „K”. Cz. II. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 555.
  4. ↑ Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. R. 2. Warszawa / Lwów: 1926, s. 156.
  5. ↑ Franciszek Oberc: Pomniki i tablice pamiątkowe Sanoka. Sanok: 1998, s. 42. ISBN 83-909787-1-7.
  6. ↑ a b c d e f Moi najbliżsi 2003 ↓, s. 77.
  7. ↑ a b Księga zgonów Parafii Greckokatolickiej w Sanoku 1855-1909. s. 117 (poz. 60).
  8. ↑ a b c CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1902/1903 (zespół 7, sygn. 32). AP Rzeszów – O/Sanok.
  9. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1894. Lwów: 1894, s. 66.
  10. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1901. Lwów: 1901, s. 87.
  11. ↑ Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1901. Wiedeń: 1901, s. 782.
  12. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1902. Lwów: 1902, s. 107.
  13. ↑ Księga zmarłych i pochowanych w Sanoku na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej i Matejki od 1895 do 1952 r.. Sanok. s. poz. 454.
  14. ↑ a b c Moi najbliżsi 2003 ↓, s. 76.
  15. ↑ Wiersz Janusza Szubera pt. Drzazga, zob. Janusz Szuber: Pan Dymiącego Zwierciadła. Sanok: 1996, s. 8. ISBN 83-905046-1-8.
  16. ↑ Indeks do ksiąg zmarłych od roku 1914. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 1936, (Tom K, str. 30).
  17. ↑ a b c Księga Zmarłych 1975–1995 Sanok. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 42 (poz. 75).
  18. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1908/1909 (zespół 7, sygn. 48). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 630.
  19. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 285 (poz. 125).
  20. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 94 (poz. 340), 280 (poz. 112).
  21. ↑ Księga Zmarłych 1975–1995 Sanok. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 79 (poz. 103).
  22. ↑ XXX. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1910/11. Sanok: Fundusz Naukowy, 1911, s. 40.
  23. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2016-03-23].
  24. ↑ a b c Wiersz Janusza Szubera pt. Nero, zob. Janusz Szuber: Wpis do ksiąg wieczystych. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2009, s. 54-55. ISBN 978-83-08-04294-6.
  25. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 280 (poz. 116).
  26. ↑ XXXV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Sanoku za rok szkolny 1920/1921 wraz z dodatkiem za lata 1917, 1918, 1919 i 1920. Sanok: Fundusz Naukowy, 1921, s. 38, 47.
  27. ↑ XXXV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Sanoku za rok szkolny 1920/1921 wraz z dodatkiem za lata 1917, 1918, 1919 i 1920. Sanok: Fundusz Naukowy, 1921, s. 36.
    •XXXVI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1921/1922. Sanok: 1922, s. 2.
    •XXXVI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1922/1923. Sanok: 1923, s. 2.
  28. ↑ XXXVII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1923/1924. Sanok: 1924, s. 18.
    •XXXVIII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1924/1925. Sanok: 1925, s. 2.
    •XXXIX. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1925/1926. Sanok: 1926, s. 2.
    •XXXX. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1926/1927. Sanok: 1927, s. 2.
    •XLI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1927/1928. Sanok: 1928, s. 12.
    •XLIII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1929/30. Sanok: 1930, s. 10.
    •XLIV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1930/31. Sanok: 1931, s. 2.
  29. ↑ a b c Andrzej Tarnawski. „Belfrowie” – Nostri Magistri. „Rocznik Sanocki”. Tom VII, s. 175, 1995. 
  30. ↑ W gimnazjalnym mundurku. W: Bolesław Baraniecki: Opowieści leskie. Z pamięci i z fotografii. Olszanica: BOSZ, 2008, s. 204. ISBN 978-83-7576-007-1.
  31. ↑ XLV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1931/32. Sanok: 1932, s. 3.
  32. ↑ XLVI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1932/33. Sanok: 1933, s. 2, 4.
  33. ↑ XLVII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1933/34. Sanok: 1934, s. 2, 6.
  34. ↑ XLVIII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1934/1935. Sanok: 1935, s. 2, 5.
  35. ↑ Edward Zając: Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne – Prywatne Gimnazjum Żeńskie im. Emilii Plater w Sanoku. W: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka. Kraków: Secesja, 1995, s. 579, 594. ISBN 83-86077-57-3.
  36. ↑ Tomasz Przystasz: Szkoła w spódnicy. Prywatne Gimnazjum Żeńskie im. Emilii Plater. W: Księga pamiątkowa 1928-2008 II Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Sanoku wydana z okazji jubileuszu 80-lecia szkoły. Sanok: 2008, s. 17, 26.
  37. ↑ Tomasz Przystasz: Szkoła w spódnicy. W: Księga pamiątkowa 1928-2008 II Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Sanoku wydana z okazji jubileuszu 80-lecia szkoły. Sanok: 2008, s. 29.
  38. ↑ Jerzy Kapłon: Zarys historii Oddziału Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Sanoku. cotg.pttk.pl. [dostęp 2005-07-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-05)].
  39. ↑ Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku 1923-1934. Jednodniówka. Sanok: Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku, 1934, s. 34.
  40. ↑ Wykaz firm handlowych, przemysłowych, rzemieślniczych i wolnych zawodów miasta Sanoka, Zagórza, Rymanowa, Mrzygłoda, Bukowska 1937/8: Informator Chrześcijański. Sanok: Krakowska Kongregacja Kupiecka. Oddział Sanok, 1938, s. 22.
  41. ↑ Stefan Stefański: Kartki z przeszłości Sanoka. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej w Sanoku, 2005, s. 45. ISBN 83-919470-9-2.
  42. ↑ Janina Zaborska: Xantypa. Wspomnienia po latach. Toruń: Marszałek Development & Press, 2021, s. 39. ISBN 978-83-66624-15-3.
  43. ↑ Janusz Szuber: Mojość. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2005, s. 28. ISBN 83-919470-8-4.
  44. ↑ Ogłoszenia władz administracyjnych. Rejestr stowarzyszeń. Urząd Wojewódzki Rzeszowski. „Monitor Polski”. Nr 74, s. 19, 22 maja 1947. 
  45. ↑ a b c d e Utwór Janusza Szubera pt. Nikifor, zob. Janusz Szuber: Powiedzieć. Cokolwiek. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2011, s. 59. ISBN 978-83-08-04582-4.
  46. ↑ Józef Stachowicz: Nasi profesorowie na zjeździe. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 86.
  47. ↑ Z archiwum. krynica.szkola.pl. [dostęp 2016-03-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-13)].
  48. ↑ Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe – przygotowała mgr Zofia Bandurkówna. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 133.
  49. ↑ Księga chrztów 1892–1898. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 42 (poz. 159).
  50. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 292 (poz. 199).
  51. ↑ Księga Zmarłych 1975–1995 Sanok. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 144 (poz. 114).
  52. ↑ Andrzej Sulikowski: Epos sanocki Janusza Szubera. Szczecin: Volumina.pl, 2010, s. 293. ISBN 978-83-62355-59-4.
  53. ↑ Moi najbliżsi 2003 ↓, s. 72, 76.
  54. ↑ Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 197 (poz. 104).
  55. ↑ Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 263 (poz. 119).
  56. ↑ Janusz Szuber. ppibl.ibl.waw.pl. [dostęp 2016-03-24].
  57. ↑ Antoni Adamski: Moja domowa Galicja. nowiny24.pl, 2005-02-27. [dostęp 2016-03-24].
  58. ↑ Druhna Maria Czerepaniak nie żyje. sokolsanok.pl, 2014-11-22. [dostęp 2016-03-24].
  59. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 304 (poz. 316, 323).
  60. ↑ Moi najbliżsi 2003 ↓, s. 71, 72, 76.
  61. ↑ Indeks do ksiąg zmarłych od roku 1914. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. L 1979, poz. 110..
  62. ↑ Stefan Stefański: Cmentarze sanockie. Sanok: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Oddział w Sanoku, 1991, s. 28.
  63. ↑ Stefan Stefański: Kartki z przeszłości Sanoka. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej w Sanoku, 2005, s. 27. ISBN 83-919470-9-2.
  64. ↑ Janusz Szuber: Tym razem wyraźnie. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2014, s. 42-43. ISBN 978-83-08-05356-0.

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Stefan_Lewicki_(nauczyciel)&oldid=74527805”