Wiśniowczyk (obwód tarnopolski)
Wiśniowczyk (ukr. Вишнівчик, Wyszniwczyk) – wieś, niegdyś miasteczko, w rejonie tarnopolskim, obwodu tarnopolskiego, założona w 1564.
 Wiśniowczyk − wjazd do miejscowości | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon |
rejon tarnopolski |
| Populacja • liczba ludności • gęstość |
|
| Kod pocztowy |
48142 |
Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
 49°13′44″N 25°22′07″E/49,228889 25,368611
| |
Wiśniowczyk leży 16 km na wschód od Podhajec na prawym brzegu Strypy. Droga terytorialna T 2006 przechodzi przez wieś.
W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Wiśniowczyk w powiecie podhajeckim województwa tarnopolskiego. Liczy 627 mieszkańców.
Do 2020 w rejonie trembowelskim.
Historia
edytujMiejscowość znana jest od XV w. Według najstarszych dostępnych źródeł Wiśniowczyk należał do rodziny Buczackich lub Złotnickich. Następnie w XVII w. dobra te należały do rodziny Sołtyków. Ostatnim z tej rodziny był Kajetan Sołtyk, po którym Wiśniowczyk nabył hrabia Bąkowski[1], następnie Wurzlowie a od nich księżna Marcelina Czartoryska. Ta ostatnia w 1892 sprzedała dobra wiśniowieckie razem z kluczem podhajeckim Towarzystwu Ubezpieczeń Wzajemnych w Krakowie[2]. W 1901 Towarzystwo sprzedało wieś Bronisławowi Osuchowskiemu, prezesowi Rady Powiatowej w Turce za kwotę 650.000 koron[3].
Pod Wiśniowczykiem w 1684 hetman Jabłonowski stoczył bitwę z Turkami[4]. Na początku XVII w. chorąży halicki Mikołaj Makowiecki zbudował tu drewniany kościół, zniszczony następnie przez Tatarów[5].
Parafia rzymskokatolicka obrządku łacińskiego w Wiśniowczyku została utworzona 8 maja 1737 i wyposażona przez Michała Sołtyka – stolnika województwa sandomierskiego i Józefę z Bożynia z Makowieckich Sołtykową – stolnikową województwa sandomierskiego. Pierwszym proboszczem wiśniowieckim został ks. Antoni Pakuszewski – dziekan trembowelski i kanonik żółkiewski. Po zniszczeniu pierwszych dwóch świątyń, budowa trzeciego z kolei kościoła rozpoczęła się 7 września 1853. Zajmował się tym ówczesny proboszcz ks. Michał Zawistowski. Budowę ukończono w 1871. Budowa była finansowana z dobrowolnych składek parafian oraz przez Józefa Ochockiego – właściciela Dobropola, Zefiryna Ochockiego - właściciela Zarwanicy i księżnę Marcelinę z Radziwiłłów Czartoryską.
W latach 1942–1944 r. nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 5 Polaków i 1 Ukrainkę, żonę Polaka[6].
Urodzeni w Wiśniowczyku
edytuj- Marcelina Sembrich-Kochańska (ur. 18 lutego 1858) – polska śpiewaczka.
- August Zierhoffer (ur. 23 lutego 1893) – geograf i geolog.
Osoby związane z miejscowością
edytuj- ks. dr Michał Kuryś (ur. 27 września 1866 w Wiśniowczyku) – polski duchowny rzymskokatolicki, doktor teologii[7].
- Aleksander Mniszek-Tchorznicki – honorowy obywatel Wiśniowczyka[8].
- Heinrich Schenker – austriacki teoretyk muzyki, ur. 19 czerwca 1868, prawdopodobnie pochodził z Wiśniowczyka.
- Witold Żyborski – polski inżynier rolnik, właściciel majątku ziemskiego w Wiśniowczyku, rotmistrz ułanów Beliny-Prażmowskiego.
Przypisy
edytuj- ↑ Geografia albo dokładne opisanie królestw Galicyi i Lodomeryi. Lwów: Nakładem Wojciecha Manieckiego, 1858, s. s. 86-87.
- ↑ Grzegorz Gołębiowski: Śladem przodków - Podhajce. Warszawa: Difin, 2010, s. s. 108-109. ISBN 978-83-7641-336-5.
- ↑ Sprzedaż Wisniowczyka. „Czas”. 274, s. 2, 28 listopada 1901
- ↑ Mieczysław Orłowicz: Ilustrowany przewodnik po Galicyi. Lwów: Wydał Karol Kwieciński, 1919, s. 127.
- ↑ Grzegorz Rąkowski: Przewodnik po Ukrainie Zachodniej część II Podole. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2006, s. s. 254. ISBN 83-89188-46-5.
- ↑ Henryk Komański, Szczepan Siekierka, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939–1946, wyd. 2, Wrocław: Nortom, 2006, s. 304-305, ISBN 83-89684-61-6, ISBN 978-83-89684-61-5, OCLC 156875487.
- ↑ Henryk Kopia: Spis nauczycieli szkół średnich w Galicyi oraz polskiego gimnazyum w Cieszynie. Lwów: Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych, 1909, s. 13.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: Prezydyum C.K. Namiestnictwa, 1911, s. 91.
Bibliografia
edytuj- R.J. Świerzko, Wiśniowczyk nad Strypą, materiał powielony, Oława, sierpień 2010.
- Inwentarz parafii w Wiśniowczyku sporządzony przez ks. Skulicza, materiał powielony, Wiśniowczyk 1934.
Linki zewnętrzne
edytuj- Wiśniowczyk na stronie Rady Najwyższej Ukrainy
- Wiśniowczyk, 1.) wś, powiat podhajecki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 614.