Stanisław Ursyn Niemcewicz
Stanisław Ursyn Niemcewicz herbu Rawicz (ur. 1753 roku w Klejnikach, zm. 22 listopada 1817 roku) – generał major wojsk litewskich, sędzia grodzki brzeski, poseł z województwa brzeskolitewskiego[1] na Sejm Czteroletni w 1790 roku, starosta rewiatycki, gubernator grodzieński od 20 lipca 1816 do 22 listopada 1817 roku[2][3], marszałek guberni grodzieńskiej w latach 1801–1807[4], członek loży wolnomularskiej Węzeł Jedności[5].
| |
 Rawicz | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka |
Anna Korytyńska |
| Odznaczenia | |
 
| |
Absolwent Szkoły Rycerskiej. Deputat powiatu brzeskolitewskiego na Trybunał Główny Wielkiego Księstwa Litewskiego kadencji wileńskiej w 1781/1782 roku[6]. W 1782 roku poseł na sejm z województwa brzeskolitewskiego. W latach 1776–1778 był regentem do spraw litewskich w Departamencie Wojskowym Rady Nieustającej. Sędzia sejmowy ze stanu rycerskiego z Prowincji Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1791 roku[7]. W 1792 roku wziął udział w wojnie polsko-rosyjskiej, walczył pod Mirem, w 1794 roku pomagał w rekrutacji milicji powstańczej. Po upadku insurekcji opowiedział się za lojalnością wobec Imperium Rosyjskiego, w latach 1801–1807 był marszałkiem szlachty grodzieńskiej. Opowiadał się za unią personalną Polski i Rosji, był autorem planów odbudowy Polski w oparciu o Rosję[8].
Na początku i na końcu 1812 r. organizował zaopatrzenia dla armii rosyjskiej.
Po zajęciu guberni grodzieńskiej przez wojska Napoleona wraz z wycofującą się armią Bagrationa udał się do Mohylewa, a następnie do Kijowa.
W lutym 1813 roku powrócił do swoich posiadłości w Brzeskiem (m.in. Adamkowo, obecnie mikrorejon Brześcia).
W 1816 gubernialny marszałek szlachty. Ukazem Aleksandra I z 20 lipca (1 sierpnia) 1816 r. mianowany rzeczywistym radcą stanu i gubernatorem grodzieńskim.
Przypisy
edytuj- ↑ Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ..., Warszawa 1791, s. 331.
- ↑ Гродненские губернаторы – наши земляки. [w:] Газета "Гродненская правда" [on-line]. 2009-08-11. [dostęp 2012-06-23]. (ros.).
- ↑ Rodzina, herbarz szlachty polskiej, t. XII, Warszawa 1905, s. 93. – gubernator grodzieński w 1815 roku.
- ↑ Спісы маршалкаў шляхты Гарадзенскай губерні ў ХІХ ст. (паводле Люцыяна Шчукі), w:ГЕРОЛЬД LITHERLAND № 3–4 (3). Горадня, 2001. Год І, s. 110.
- ↑ Mariusz Machynia, Valdas Rakutis, Czesław Srzednicki, Wojsko Wielkiego Księstwa Litewskiego, Kraków 1999, s. 28, Henryk P. Kosk, Generalicja polska, t. II, Pruszków 2001, s. 52.
- ↑ Deputaci Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego (1697-1794). Spis, pod redakcją Andrzeja Rachuby, opracowali Andrzej Rachuba i Przemysław P. Romaniuk, przy współpracy Andreja Macuka i Jegenija Aniszczenki, Warszawa 2004, s. 352.
- ↑ Sądy seymowe. Actum in curia regia Varsaviensi 1791 05.28, [b.n.s]
- ↑ Henryk P. Kosk, Generalicja polska, t. II, Pruszków 2001, s. 52.
Bibliografia
edytuj- Aleksander Czaja Między tronem, buławą a dworem petersburskim, Warszawa 1988
- Wacław Szczygielski Niemcewicz Stanisław. Polski Słownik Biograficzny. Tom 22, Wrocław-Kraków, 1977
Linki zewnętrzne
edytuj- Stanisław Ursyn Niemcewicz – publikacje w bibliotece Polona