Wikipedia

SM UC-44

niemiecki podwodny stawiacz min
Ten artykuł dotyczy okrętu podwodnego UC-44 z 1916 roku. Zobacz też: inne okręty o tej samej lub podobnej nazwie.

SM UC-44 – niemiecki podwodny stawiacz min z okresu I wojny światowej, jedna z 64 zbudowanych jednostek typu UC II. Zwodowany 10 października 1916 roku w stoczni Vulcan w Hamburgu, został przyjęty do służby w Kaiserliche Marine 4 listopada 1916 roku. W czasie służby operacyjnej w składzie 1. Flotylli U-Bootów Hochseeflotte okręt odbył sześć patroli bojowych, w których rezultacie zatopionych zostało 27 statków o łącznej pojemności 25 475 BRT. Okręt zdobył także jeden statek o pojemności 229 BRT, zatopił niszczyciel o wyporności 550 ton i uszkodził trałowiec o wyporności 810 ton. 4 sierpnia 1917 roku SM UC-44 zatonął w wyniku eksplozji własnej miny nieopodal Waterford, a później został podniesiony przez Brytyjczyków i zezłomowany.

SM UC-44
Ilustracja
UC-44 po podniesieniu przez Brytyjczyków w 1919 r.
Klasa

okręt podwodny

Typ

UC II

Projekt

41

Historia
Stocznia

Vulcan, Hamburg

Położenie stępki

1915

Wodowanie

10 października 1916

 Kaiserliche Marine
Wejście do służby

4 listopada 1916

Zatonął

4 sierpnia 1917

Los okrętu

zezłomowany

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu


400 ton
480 ton

Długość

49,5 m

Szerokość

5,22 m

Zanurzenie

3,68 m

Zanurzenie testowe

50 m

Rodzaj kadłuba

dwukadłubowy

Materiał kadłuba

stal

Napęd
2 silniki Diesla o łącznej mocy 520 KM
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 460 KM
2 śruby
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu


11,7 węzła
6,7 w.

Zasięg

powierzchnia: 9410 Mm przy 7 w.
zanurzenie: 60 Mm przy 4 w.

Uzbrojenie
18 min UC/200, 1 działo kal. 88 mm L/30, 7 torped
Wyrzutnie torpedowe

3 × 500 mm

Załoga

26

Projekt i budowa

edytuj

Sukcesy pierwszych niemieckich podwodnych stawiaczy min typu UC I, a także niedostatki tej konstrukcji skłoniły dowództwo Cesarskiej Marynarki Wojennej z admirałem von Tirpitzem na czele do działań mających na celu budowę nowego, znacznie większego i doskonalszego typu okrętów podwodnych. Opracowany latem 1915 roku projekt okrętu, oznaczonego później jako typ UC II, tworzony był równolegle z projektem przybrzeżnego torpedowego okrętu podwodnego typu UB II[1]. Głównymi zmianami w stosunku do poprzedniej serii były: instalacja wyrzutni torpedowych i działa pokładowego, zwiększenie mocy i niezawodności siłowni oraz wzrost prędkości i zasięgu jednostki – kosztem rezygnacji z możliwości łatwego transportu kolejowego (ze względu na powiększone rozmiary)[1][2].

SM[a] UC-44 zamówiony został 20 listopada 1915 roku jako jednostka z II serii okrętów typu UC II (numer projektu 41, nadany przez Inspektorat U-Bootów[3]), w ramach wojennego programu rozbudowy floty[4][5]. Został zbudowany w stoczni Vulcan w Hamburgu jako jeden z sześciu okrętów II serii zamówionych w tej wytwórni[4][6][7]. UC-44 otrzymał numer stoczniowy 77 (Werk 77)[5][8]. Stępkę okrętu położono w 1915 roku[8], a zwodowany został 10 października 1916 roku[9][10]. Koszt budowy okrętu wyniósł 1 mln 982 tys. marek[11].

Dane taktyczno-techniczne

edytuj

SM UC-44 był średniej wielkości przybrzeżnym okrętem podwodnym o konstrukcji dwukadłubowej[2]. Długość całkowita wynosiła 49,5 metra[b], szerokość 5,22 metra i zanurzenie 3,68 metra[6][8]. Wykonany ze stali kadłub sztywny miał 39,3 metra długości i 3,61 metra szerokości, a wysokość (od stępki do szczytu kiosku) wynosiła 7,46 metra[13]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 400 ton, a w zanurzeniu 480 ton[6][14]. Jednostka miała wysoki, ostry dziób przystosowany do przecinania sieci przeciwpodwodnych; do jej wnętrza prowadziły trzy luki: pierwszy przed kioskiem, drugi w kiosku, a ostatni w części rufowej, prowadzący do maszynowni[15]. Cylindryczny kiosk miał średnicę 1,4 metra i wysokość 1,8 metra, obudowany był opływową osłoną[15]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa 6-cylindrowe, czterosuwowe silniki wysokoprężne Körting(inne języki) o łącznej mocy 520 KM, zaś pod wodą poruszał się dzięki dwóm silnikom elektrycznym SSW o łącznej mocy 460 KM[6][8]. Dwa wały napędowe obracały dwie śruby wykonane z brązu manganowego (o średnicy 1,9 metra i skoku 0,9 metra)[15]. Okręt osiągał prędkość 11,7 węzła na powierzchni i 6,7 węzła w zanurzeniu[6][8]. Zasięg wynosił 9410 Mm przy prędkości 7 węzłów w położeniu nawodnym oraz 60 Mm przy prędkości 4 węzłów pod wodą[6][8][c]. Zbiorniki mieściły 63 tony paliwa[2], a energia elektryczna magazynowana była w dwóch bateriach akumulatorów 26 MAS po 62 ogniwa, zlokalizowanych pod przednim i tylnym pomieszczeniem mieszkalnym załogi[4][16]. Okręt miał siedem zewnętrznych zbiorników balastowych[15]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 50 metrów[13][17], zaś czas wykonania manewru zanurzenia 40 sekund[18].

Głównym uzbrojeniem okrętu było 18 min kotwicznych typu UC/200 w sześciu skośnych szybach minowych o średnicy 100 cm, usytuowanych w podwyższonej części dziobowej jeden za drugim w osi symetrii okrętu, pod kątem do tyłu (sposób stawiania – „pod siebie”)[2][19]. Układ ten powodował, że miny trzeba było stawiać na zaplanowanej przed rejsem głębokości, gdyż na morzu nie było do nich dostępu (co znacznie zmniejszało skuteczność okrętów)[20][19]. Wyposażenie uzupełniały dwie zewnętrzne wyrzutnie torped kalibru 500 mm (umiejscowione powyżej linii wodnej na dziobie, po obu stronach szybów minowych), jedna wewnętrzna wyrzutnia torped kal. 500 mm na rufie (z łącznym zapasem 7 torped) oraz umieszczone przed kioskiem działo pokładowe kal. 88 mm L/30, z zapasem amunicji wynoszącym 130 naboi[2][13][21]. Okręt wyposażony był w dwa peryskopy Zeissa: wachtowy i bojowy oraz radiostację z podnoszonym masztem o wysokości 10 metrów[22][d]. Wyposażenie uzupełniała kotwica grzybkowa o masie 272 kg[15].

Załoga okrętu składała się z 3 oficerów oraz 23 podoficerów i marynarzy[18][23][e].

Służba

edytuj

1916 rok

edytuj

4 listopada 1916 roku SM UC-44 został przyjęty do służby w Cesarskiej Marynarce Wojennej[5][10]. Dowództwo okrętu objął kpt. mar. (niem. Kapitänleutnant) Kurt Tebbenjohanns[24].

1917 rok

edytuj

Po okresie szkolenia okręt został 1 stycznia 1917 roku przydzielony do 1. Flotylli U-Bootów Hochseeflotte[5]. Z dniem 1 lutego, rozkazem szefa sztabu admiralicji niemieckiej z 12 stycznia tego roku, U-Booty należące do czterech flotylli Hochseeflotte, Flotylli Flandria i Flotylli Pola(inne języki) rozpoczęły nieograniczoną wojnę podwodną[25][26].

W dniach 3–16 lutego UC-44 odbył operację bojową na wodach Szetlandów i Orkadów, stawiając wszystkie przewożone pod pokładem miny w pięciu zagrodach[27]. 11 lutego okręt zatrzymał i po zdjęciu załogi zatopił zbudowany w 1894 roku brytyjski kuter rybacki „Ashwold” o pojemności 129 BRT. Do zdarzenia doszło w odległości 130 Mm na północny wschód od North Shields, a szyper jednostki trafił do niewoli[28]. Następnego dnia na pozycji 58°53′N 1°32′W/58,883333 -1,533333 ten sam los spotkał pochodzący z 1872 roku szwedzki parowiec „Adolf” (835 BRT), płynący ze Swansea do Warkworth z ładunkiem drobnicy (nikt nie zginął)[29], oraz zbudowany w 1899 roku brytyjski kuter rybacki „Dale” o pojemności 198 BRT (zdarzenie miało miejsce 42 Mm na południowy wschód od wyspy North Ronaldsay(inne języki) w archipelagu Orkadów). Załoga przeżyła, lecz szyper kutra został wzięty na pokład U-Boota[30]. 13 lutego w odległości 75 Mm na południe od Fair Isle został zatrzymany i po zdjęciu załogi zatopiony kolejny brytyjski kuter rybacki „King Alfred” (159 BRT), a jego szyper także trafił do niewoli[31]. Nazajutrz okręt zatrzymał dwa następne brytyjskie trawlery: pochodzący z 1899 roku „Belvoir Castle” (221 BRT), który po zdjęciu załogi i wzięciu na pokład szypra został zatopiony na pozycji 57°17′N 1°30′W/57,283333 -1,500000[32] oraz zbudowany w 1898 roku „Mary Bell” (144 BRT), który po opuszczeniu przez załogę i wzięciu do niewoli szypra został zatopiony w odległości 50 Mm na północny wschód od Aberdeen[33].

1 marca okręt wyszedł na kolejny rejs, kierując się ku południowemu wybrzeżu Irlandii[27]. Podczas trwającej do 15 marca operacji U-Boot postawił sześć zagród składających się łącznie z 18 min[27]. 5 marca na południe od Irlandii UC-44 zatrzymał i po zejściu załogi zatopił ogniem artyleryjskim zbudowany w 1916 roku portugalski żaglowiec „Guadiana” o pojemności 326 BRT, płynący na Wyspy Brytyjskie z ładunkiem drewna[34]. Dwa dni później na postawioną przez okręt podwodny minę wszedł zbudowany w 1916 roku brytyjski parowiec „Westwick” (5694 BRT), płynący z Baltimore do Kingston upon Hull z ładunkiem kukurydzy. Statek zatonął bez strat w załodze na południe od Queenstown[35][36]. Tego samego dnia[f] 8 Mm na południowy zachód od Fastnet Rock został też zatopiony pochodzący z 1880 roku norweski parowiec „Adalands” (1577 BRT), przewożący ładunek orzeszków ziemnych z Rufisque do Kingston upon Hull (na pokładzie nie było ofiar śmiertelnych)[37]. 8 marca UC-44 zatrzymał nierozpoznany statek, który po wystrzale z działa pokładowego zaczęła opuszczać załoga. Po zbliżeniu się okrętu podwodnego na odległość 3000 metrów jednostka otworzyła silny ogień, zmuszając U-Boota do alarmowego zanurzenia. Przeciwnikiem UC-44 okazał się brytyjski statek-pułapka HMS „Penshurst”(inne języki)[38].

12 marca okręt zatrzymał i po opuszczeniu przez całą załogę zatopił ogniem artylerii zbudowany w 1904 roku brytyjski parowiec „Lucy Anderson” o pojemności 1073 BRT, transportujący węgiel z Hartlepool do Göteborga. Do zdarzenia doszło na pozycji 58°27′N 1°18′W/58,450000 -1,300000[35][39]. Tego samego dnia ofiarą U-Boota stał się pochodzący z 1883 roku norweski parowiec „Marna” (914 BRT), płynący na trasie z Leith do Vestlandet z ładunkiem drobnicy, zatopiony bez strat w załodze w odległości 60 Mm na północny wschód od Kinnaird[40]. 13 marca brytyjska flota rybacka zmniejszyła się o dwa trawlery: zbudowany w 1890 roku „Navenby” o pojemności 167 BRT, zatrzymany i zatopiony po zdjęciu załogi w odległości 85 Mm na wschód od Peterhead[41], oraz pochodzący z 1899 roku „Nuttallia” (229 BRT), zatrzymany i przejęty 60 Mm na południe od Fair Isle (do niewoli trafiła cała, licząca 12 osób załoga trawlera)[42].

13 kwietnia na postawioną przez okręt 6 marca minę wszedł zbudowany w 1910 roku brytyjski parowiec „Bandon” (1456 BRT), płynący z Liverpoolu do Cork z ładunkiem drobnicy. Statek zatonął z całą, liczącą 28 osób załogą na pozycji 51°57′N 7°35′W/51,950000 -7,583333[43][g]. Trzy dni później (15 kwietnia) U-Boot zatrzymał i zatopił dwa brytyjskie trawlery: pochodzący z 1900 roku „Dalmatian” (186 BRT), którego licząca dziewięć osób załoga mimo opuszczenia jednostki w łodzi ratunkowej nigdy nie została odnaleziona[44], oraz zbudowany w 1893 roku „Sutterton”, na pokładzie którego zginął jeden marynarz (na pozycji 55°45′N 0°15′W/55,750000 -0,250000)[45][46]. Tego samego dnia na północ od Dogger Bank UC-44 zatrzymał i zatopił zbudowany w 1908 roku holenderski żaglowiec „Heikina” o pojemności 157 BRT, płynący z Londynu do Christianii z ładunkiem siarczanu sodu. Mimo opuszczenia statku jego załoga zaginęła bez wieści[46][47]. 16 kwietnia okręt postawił zagrodę minową nieopodal Sunderlandu, a dwa dni później dwie kolejne[48]. 19 kwietnia na postawioną poprzedniego dnia przez U-Boota minę wszedł zbudowany w 1899 roku brytyjski parowiec „Poltava” (9456 BRT), który wyszedł z Newcastle upon Tyne z ładunkiem węgla. Statek zatonął bez strat w ludziach na pozycji 54°59′N 1°17′W/54,983333 -1,283333[35][49].

20 kwietnia ofiarą UC-44 padły dwa brytyjskie statki rybackie: zbudowany w 1899 roku trawler „Erith” (168 BRT), zatrzymany i zatopiony po opuszczeniu przez załogę w odległości około 40 Mm na południe od Aberdeen[50], oraz pochodzący z 1896 roku „Grecian” (119 BRT), zatrzymany i zatopiony bez strat w ludziach 22 Mm na północny wschód od latarni morskiej Longstone[51][52]. Nazajutrz nieopodal Amble w ataku torpedowym został zatopiony zbudowany w 1910 roku norweski parowiec „Peik” o pojemności 701 BRT, płynący z Newcastle upon Tyne do Arendal z ładunkiem drobnicy (nikt nie zginął)[53][54]. 22 kwietnia w odległości 26 Mm na południe od Aberdeen U-Boot zatrzymał i po ewakuacji całej załogi zatopił zbudowany w 1892 roku brytyjski statek rybacki „Nightingale” (91 BRT)[54][55]. Następnego dnia lista wojennych osiągnięć załogi UC-44 powiększyła się o trzy pozycje: w pobliżu Eyemouth został zatrzymany i po opuszczeniu przez załogę zatopiony zbudowany w 1890 roku brytyjski parowiec „Auriac” (871 BRT), przewożący beczki z Rouen do Leith (śmierć poniósł jeden marynarz)[35][56]; ten sam los spotkał też pochodzący z 1895 roku duński parowiec „Scot” o pojemności 1564 BRT, płynący pod balastem z Kopenhagi do Burntisland (bez strat w załodze, na pozycji 56°02′N 1°46′W/56,033333 -1,766667)[57]; ostatnią ofiarą został zbudowany w 1890 roku duński parowiec „Baron Stjernblad” (991 BRT), transportujący ładunek drobnicy z Kingston upon Hull do Kopenhagi, storpedowany w odległości 5 Mm na północny wschód od Eyemouth (obyło się bez ofiar)[58][59].

W maju UC-44 oraz pozostałe okręty wchodzące w skład 1. Flotylli (U-71, U-80(inne języki), UC-29, UC-31, UC-33, UC-41, UC-42, UC-45, UC-49, UC-50, UC-51, UC-55, UC-75 i UC-77) postawiły wokół Wysp Brytyjskich 50 zagród minowych[60]. 23 maja 25 Mm na północny wschód od Peterhead UC-44 zatopił zbudowany w 1904 roku norweski parowiec „Turid” (1148 BRT), płynący z ładunkiem śledzi i miazgi drzewnej z Trondheim do Grimsby (cała załoga ocalała)[61]. 25 czerwca na południe od Wight okręt stoczył nierozstrzygniętą walkę z brytyjskim statkiem-pułapką HMS „Glen”, a nazajutrz identycznie zakończony pojedynek z HMS „Gaelic”[62]. 30 czerwca załoga U-Boota zapisała na swoim koncie kolejne dwie zatopione jednostki: pochodzący z 1892 roku norweski bark ze stalowym kadłubem „Asalia” (2348 BRT), płynący z ładunkiem parafiny w beczkach z Nowego Jorku do Dublina, zatrzymany i zatopiony przy pomocy materiałów wybuchowych i ognia artyleryjskiego na pozycji 51°00′N 13°50′W/51,000000 -13,833333 (nikt nie zginął)[63] oraz zbudowany w 1894 roku włoski parowiec „Phoebus” (3133 BRT), transportujący rudę żelaza z Almerii do Barrow-in-Furness, storpedowany i zatopiony bez strat w załodze nieopodal Castletown na pozycji 51°05′N 14°06′W/51,083333 -14,100000[64].

6 lipca w odległości 70 Mm na północny wschód od Peterhead okręt storpedował i zatopił brytyjski niszczyciel HMS „Itchen”(inne języki) (550 ton). Jednostka zatonęła ze stratą ośmiu załogantów na pozycji 58°35′N 0°45′W/58,583333 -0,750000[65].

Utrata okrętu i jego dalsze losy

edytuj

31 lipca UC-44 wyszedł z Helgolandu na kolejną operację bojową[66]. 4 sierpnia 1917 roku podczas stawiania zagrody minowej nieopodal Waterford okręt zatonął w wyniku eksplozji własnej miny (na pozycji 52°07′N 6°59′W/52,116667 -6,983333) na głębokości 25 metrów[5][67]. Z liczącej w tym rejsie 30 osób załogi ocalał jedynie dowódca jednostki, mimo że przez właz w kiosku U-Boota wydostało się jeszcze dwóch marynarzy[66][67]. Na rozkaz Admiralicji przystąpiono do prac mających na celu podniesienie jednostki, w wzięli w nich udział m.in. nurkowie zaangażowani uprzednio w wydobycie wraku SM UC-5[68]. Między 7 a 23 września UC-44 został wydobyty przez Brytyjczyków, a na jego pokładzie odnaleziono m.in. 9 min, kilka torped, sprzęt radiowy i hydroakustyczny oraz ważne dokumenty (szyfry, rozkazy, wykazy flotylli U-Bootów, zalecane trasy wokół Wysp Brytyjskich itp.)[68][69]. Jednostkę zezłomowano po zakończeniu wojny[5][6].

7 sierpnia 1917 roku na postawionej przez okręt nieopodal Waterford minie został uszkodzony brytyjski trałowiec HMS „Haldon” o wyporności 810 ton (śmierć poniósł jeden marynarz)[70].

Podsumowanie działalności bojowej

edytuj

SM UC-44 odbył sześć rejsów operacyjnych, w wyniku których zatonęło 27 statków o łącznej pojemności 25 475 BRT oraz niszczyciel o wyporności 550 ton, jeden statek o pojemności 229 BRT został zdobyty, zaś trałowiec o wyporności 810 ton doznał uszkodzeń[71]. Na pokładach zatopionych i uszkodzonych jednostek zginęło co najmniej 48 osób, w tym 28 na brytyjskim parowcu „Bandon”[43][71]. Pełne zestawienie zadanych przez niego strat przedstawia poniższa tabela[71]:

Data Nazwa Państwo Tonaż[h] Los jednostki
11 lutego 1917 „Ashwold”   Wielka Brytania 129 zatopiony
12 lutego 1917 „Adolf”   Szwecja 835 zatopiony
12 lutego 1917 „Dale”   Wielka Brytania 198 zatopiony
13 lutego 1917 „King Alfred”   Wielka Brytania 159 zatopiony
14 lutego 1917 „Belvoir Castle”   Wielka Brytania 221 zatopiony
14 lutego 1917 „Mary Bell”   Wielka Brytania 144 zatopiony
5 marca 1917 „Guadiana”   Portugalia 326 zatopiony
7 marca 1917 „Westwick”   Wielka Brytania 5694 zatopiony
7(8) marca 1917 „Adalands”   Norwegia 1577 zatopiony
12 marca 1917 „Lucy Anderson”   Wielka Brytania 1073 zatopiony
12 marca 1917 „Marna”   Norwegia 914 zatopiony
13 marca 1917 „Navenby”   Wielka Brytania 167 zatopiony
13 marca 1917 „Nuttallia”   Wielka Brytania 229 zdobyty
13 kwietnia 1917 „Bandon”   Wielka Brytania 1456 zatopiony
15 kwietnia 1917 „Dalmatian”   Wielka Brytania 186 zatopiony
15 kwietnia 1917 „Heikina”   Holandia 157 zatopiony
15 kwietnia 1917 „Sutterton”   Wielka Brytania 160 zatopiony
19 kwietnia 1917 „Poltava”   Wielka Brytania 945 zatopiony
20 kwietnia 1917 „Erith”   Wielka Brytania 168 zatopiony
20 kwietnia 1917 „Grecian”   Wielka Brytania 119 zatopiony
21 kwietnia 1917 „Peik”   Norwegia 701 zatopiony
22 kwietnia 1917 „Nightingale”   Wielka Brytania 91 zatopiony
23 kwietnia 1917 „Auriac”   Wielka Brytania 871 zatopiony
23 kwietnia 1917 „Baron Stjernblad”   Dania 991 zatopiony
23 kwietnia 1917 „Scot”   Dania 1564 zatopiony
28 maja 1917 „Turid”   Norwegia 1148 zatopiony
30 czerwca 1917 „Asalia”   Norwegia 2348 zatopiony
30 czerwca 1917 „Phoebus”   Włochy 3133 zatopiony
6 lipca 1917 HMS „Itchen”(inne języki)   Royal Navy 550 zatopiony
7 sierpnia 1917 HMS „Haldon”   Royal Navy 810 uszkodzony
RAZEM zatopione: 28
zdobyte: 1
uszkodzone: 1

Uwagi

edytuj
  1. ↑ SM – Seiner Majestät – [okręt] Jego Mości.
  2. ↑ Od 1917 roku: 51,11 metra[6][12].
  3. ↑ Opracowania znacznie różnią się wartościami zasięgu na powierzchni: Gibson i Prendergast 2014 ↓, s. 313 podają, że wynosił on 6910 mil morskich przy prędkości 7 węzłów, zaś Hutchinson 2001 ↓, s. 52 – 6430 Mm przy prędkości 7 węzłów.
  4. ↑ Knott 2015 ↓ podaje, że okręt wyposażony był w trzy peryskopy.
  5. ↑ W momencie zatopienia na pokładzie UC-44 przebywało 30 ludzi[5].
  6. ↑ Lub 8 marca[37].
  7. ↑ Wwlossesbrms 2 ↓ podaje, że „Bandon” został storpedowany bez ostrzeżenia.
  8. ↑ Tonaż statków handlowych i innych cywilnych jednostek podany jest w tonach rejestrowych brutto, a w przypadku okrętów podana jest wyporność w tonach.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Fontenoy 2007 ↓, s. 106.
  2. ↑ a b c d e Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 182.
  3. ↑ Rössler 1989 ↓, s. 50.
  4. ↑ a b c Rössler 1989 ↓, s. 53.
  5. ↑ a b c d e f g UC 44 ↓.
  6. ↑ a b c d e f g h Möller i Brack 2004 ↓, s. 58.
  7. ↑ Williamson 2016 ↓, s. 14.
  8. ↑ a b c d e f Gogin 2020 ↓.
  9. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 105.
  10. ↑ a b Hutchinson 2001 ↓, s. 54.
  11. ↑ Gröner 1985 ↓, s. 58.
  12. ↑ Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 564.
  13. ↑ a b c UC II ↓.
  14. ↑ Hutchinson 2001 ↓, s. 52.
  15. ↑ a b c d e Knott 2015 ↓.
  16. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 247.
  17. ↑ Showell 2006 ↓, s. 56.
  18. ↑ a b Gibson i Prendergast 2014 ↓, s. 313.
  19. ↑ a b Holicki 2020 ↓, s. 92, 95.
  20. ↑ Showell 2006 ↓, s. 57.
  21. ↑ Moore 1990 ↓, s. 127.
  22. ↑ Holicki 2020 ↓, s. 96.
  23. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 246.
  24. ↑ Kurt Tebbenjohanns ↓.
  25. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 285.
  26. ↑ Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 348.
  27. ↑ a b c Perepeczko 2000 ↓, s. 297.
  28. ↑ Ashwold ↓.
  29. ↑ Adolf ↓.
  30. ↑ Dale ↓.
  31. ↑ King Alfred ↓.
  32. ↑ Belvoir Castle ↓.
  33. ↑ Mary Bell ↓.
  34. ↑ Guadiana ↓.
  35. ↑ a b c d Wwlossesbrms 2 ↓.
  36. ↑ Westwick ↓.
  37. ↑ a b Adalands ↓.
  38. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 310.
  39. ↑ Lucy Anderson ↓.
  40. ↑ Marna ↓.
  41. ↑ Navenby ↓.
  42. ↑ Nuttallia ↓.
  43. ↑ a b Bandon ↓.
  44. ↑ Dalmatian ↓.
  45. ↑ Sutterton ↓.
  46. ↑ a b Perepeczko 2000 ↓, s. 323.
  47. ↑ Heikina ↓.
  48. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 324-325.
  49. ↑ Poltava ↓.
  50. ↑ Erith ↓.
  51. ↑ Grecian ↓.
  52. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 326.
  53. ↑ Peik ↓.
  54. ↑ a b Perepeczko 2000 ↓, s. 327.
  55. ↑ Nightingale ↓.
  56. ↑ Auriac ↓.
  57. ↑ Scot ↓.
  58. ↑ Baron Stjernblad ↓.
  59. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 328.
  60. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 341.
  61. ↑ Turid ↓.
  62. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 354.
  63. ↑ Asalia ↓.
  64. ↑ Phoebus ↓.
  65. ↑ HMS Itchen ↓.
  66. ↑ a b Perepeczko 2000 ↓, s. 355.
  67. ↑ a b Grant 2004 ↓, s. 54.
  68. ↑ a b Grant 2004 ↓, s. 56.
  69. ↑ Lettens 2019 ↓.
  70. ↑ HMS Haldon ↓.
  71. ↑ a b c uboatsucc ↓.

Bibliografia

edytuj
  • BRITISH MERCHANT SHIPS LOST to ENEMY ACTION Part 2 of 3 - January-August 1917 in date order. naval-history.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
  • Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • Robert M. Grant: U-Boat Hunters: Code Breakers, Divers and the Defeat of the U-Boats, 1914-1918. Periscope Publishing Ltd., 2004. ISBN 978-1591148890. (ang.).
  • R.H. Gibson, Maurice Prendergast: Niemiecka wojna podwodna 1914-1918. Oświęcim: Napoleon V, 2014. ISBN 978-83-7889-074-4.
  • Ivan Gogin: UC II type coastal submarine minelayers (1916-1917). Navypedia. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
  • Erich Gröner: Die deutschen Kriegsschiffe 1815–1945: U-Boote, Hilfskreuzer, Minenschiffe, Netzleger, Sperrbrecher. T. 3. Koblenz: Bernard & Graefe, 1985. ISBN 3-7637-4802-4. (niem.).
  • Guðmundur Helgason: Adalands. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Adolf. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Asalia. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Ashwold. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Auriac. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Bandon. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Baron Stjernblad. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Belvoir Castle. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Dale. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Dalmatian. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Erith. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Grecian. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Guadiana. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Heikina. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: HMS Haldon. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: HMS Itchen. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Kapitänleutnant Kurt Tebbenjohanns. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: King Alfred. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Lucy Anderson. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Marna. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Mary Bell. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Navenby. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Nightingale. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Nuttallia. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Peik. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Phoebus. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Poltava. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Ships hit by UC 44. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Scot. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Sutterton. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Turid. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: UC 44. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: UC II. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Westwick. uboat.net. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Wojciech Holicki. Niemieckie okręty podwodne typu UC II. Część I. „Technika Wojskowa Historia”. Nr specjalny 6, 2020. Magnum X. ISSN 2080-9743. 
  • Robert Hutchinson: Jane’s Submarines: War Beneath the Waves from 1776 to the Present Day. Londyn: HarperCollins, 2001. ISBN 978-0-00-710558-8. (ang.).
  • Peta Knott: UC-6 Thames Estuary: Archaeological Report. historicengland.org.uk. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • Jan Lettens: UC-44 [+1917]. Wrecksite. [dostęp 2020-09-30]. (ang.).
  • John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).
  • Eberhard Möller, Werner Brack: The Encyclopedia of U-Boats: From 1904 to the Present. London: Greenhill Books, 2004. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • Andrzej Perepeczko: U-booty I wojny światowej. Warszawa: Lampart, 2000. ISBN 83-86776-51-X.
  • Eberhard Rössler: The U-Boat: The Evolution And Technical History Of German Submarines. Annapolis: Naval Institute Press, 1989. ISBN 0-87021-966-9. (ang.).
  • Jak Mallmann Showell: The U-Boat Century: German Submarine Warfare 1906–2006. London: Chatham Publishing, 2006. ISBN 978-1-86176-241-2. (ang.).
  • Gordon Williamson: U-booty Kajzera. Niemieckie okręty podwodne I wojny światowej. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2016. ISBN 978-83-65652-73-7.
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=SM_UC-44&oldid=75004596”