Vestlandet
Vestlandet (wym. norw. /ˈvɛstˈlɑnə/) – region w południowo-zachodniej Norwegii, położony wzdłuż wybrzeża Oceanu Atlantyckiego. Obejmuje obecnie trzy okręgi (fylke): Møre og Romsdal, Vestland i Rogaland[1], dawniej zaliczano do niego także Sørlandet (Agder), zachodnią część Telemarku, Hallingdal, Valdres i północną część doliny Gudbrandsdalen[2]. Region zajmuje powierzchnię 58 582 km²[3] i w 2015 liczył 1 350 548 mieszkańców[4]. Główne miasta regionu to Bergen i Stavanger. Przede wszystkim na dialektach Vestlandetu Ivar Aasen oparł nynorsk, obecnie jeden z dwóch standardowych wariantów zapisu języka norweskiego[5]. W tym regionie wariant ten jest także używany najczęściej, chociaż przede wszystkim na obszarach wiejskich[6].
| region (landsdel) | |
 Stavanger, Bergen, Ålesund, Selje, Briksdalbreen, Kvitsøy, Hå, Steindalsfossen, Folgefonna, Ørsta, Aurland | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Powierzchnia |
58,582 km² |
| Populacja • liczba ludności |
|
| • gęstość |
23 os./km² |
Położenie na mapie Norwegii.svg)
| |
| Strona internetowa | |
Vestlandet notuje znaczny wzrost gospodarczy od 1969 roku, kiedy rozpoczęto eksploatację złóż ropy naftowej na skalę przemysłową[7]. Region charakteryzuje się najniższym bezrobociem[8] i przestępczością[9], a także najbardziej innowacyjną gospodarką[10], chociaż zwrócono uwagę na jej uzależnienie od przemysłu paliwowego[11].
Geografia
edytuj
Położenie i ukształtowanie powierzchni
edytujVestlandet położony jest w południowo-zachodniej części Norwegii, mniej więcej między 59°N a 63°N i 5°E a 8°E, wzdłuż wybrzeża Morza Północnego i Morza Norweskiego (części Oceanu Atlantyckiego). Charakterystyczne dla wybrzeża są fjordy, w tym najdłuższe w kraju Sognefjorden (205 km) i Hardangerfjorden (179 km). Wschodnie krańce regionu sięgają płaskowyżu Hardanger i Jotunheimen, najwyższego pasma Gór Skandynawskich. W południowej części Vestlandetu dominuje krajobraz wyżynny, szczególnie w rolniczym rejonie Jæren, położonym na południe od Stavanger[12].
Podział administracyjny
edytujVestlandet dzieli się na cztery okręgi (fylke), w których skład wchodzi łącznie 121 gmin (kommune). Największym okręgiem jest Sogn og Fjordane o łącznej powierzchni 18 623 km², a najmniejszym – Rogaland, zajmujący łącznie 9378 km². Sogn og Fjordane jest jednocześnie okręgiem o najmniejszej liczbie mieszkańców (109 170 w 2015[4]); najwięcej mieszkańców liczy Hordaland (511 357 w 2015[4]). Wśród gmin, najludniejsze jest Bergen (275 112 mieszkańców w 2015[4]), a najmniej osób zamieszkuje gminę Utsira (206 w 2015, najmniej w całej Norwegii[4]). Najmniejszą powierzchnię ma gmina Kvitsøy (6,17 km²[13]), a największą – gmina Luster (2706,54 km²). Poszczególne okręgi współpracują w ramach regionalnej rady Vestlandsrådet[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Om Vestlandsrådet. [dostęp 2015-08-18]. (norw. nynorsk).
- ↑ Helle 2006 ↓.
- ↑ SNL: Vestlandet. [dostęp 2015-08-18]. (norw. bokmål).
- ↑ a b c d e Statistisk Sentralbyrå: Folkemengde og kvartalsvise befolkningsendringar. Heile landet, fylke og kommunar. [dostęp 2015-08-18]. (norw. nynorsk).
- ↑ Haugen 1975 ↓.
- ↑ Dybvik Staalesen 2014 ↓, s. 24.
- ↑ SNL: Norsk oljehistorie. [dostęp 2015-08-18]. (norw. bokmål).
- ↑ Statistisk Sentralbyrå: Registrerte arbeidsledige, 2014. [dostęp 2015-08-18]. (norw. bokmål).
- ↑ Statistisk Sentralbyrå: Anmeldte lovbrudd, 2014. [dostęp 2015-08-18]. (norw. bokmål).
- ↑ Katherine Ferguson. Deler ut 900 millioner kroner til innovasjon på Vestlandet. „Vest24”, 2015-05-11. [dostęp 2015-08-18]. (norw. bokmål).
- ↑ Kjell Østerbø. Så avhengig er Vestlandet av oljen. „Bergens Tidende”, 2014-07-14. [dostęp 2015-08-18]. (norw. bokmål).
- ↑ Gjessing 1977 ↓, s. 213-221.
- ↑ Kartverket: Arealstatistikk for 2008. [dostęp 2015-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (norw. bokmål).
Bibliografia
edytuj- Pia Dybvik Staalesen: Undersøkelse av nynorsk som hovedmål. Oslo: Proba, 2014. (norw. bokmål).
- Just Gjessing: Norges geografi. Oslo: Universitetsforlaget, 1977. ISBN 82-0001529-7. (norw. bokmål).
- Einar Haugen: Konstruksjon og rekonstruksjon i språkplanlegging: Ivar Aasens grammatikk. W: Magne Myhren (red.): Ei bok om Ivar Aasen. Språkgranskaren og målreisaren. Oslo: Samlaget, 1975. ISBN 978-8252194257. (norw. bokmål).
- Knut Helle: Vestlandets historie. Bergen: Vigmostad & Bjørke, 2006. ISBN 978-82-419-0400-4. (norw. bokmål).