Wikipedia

Ruch Pięciu Gwiazd

włoska partia polityczna

Ruch Pięciu Gwiazd (wł. Movimento 5 Stelle, M5S) – włoska partia polityczna głosząca hasła antykorupcyjne, ekologiczne, eurosceptyczne, a także promujące demokrację bezpośrednią, określana jako ugrupowanie populistyczne[5][6].

Ruch Pięciu Gwiazd
Movimento 5 Stelle
Ilustracja
Państwo

 Włochy

Skrót

M5S

Lider

Giuseppe Conte

Data założenia

4 października 2009

Ideologia polityczna

populizm[1],
demokracja bezpośrednia,
demokracja elektroniczna[2],
zielona polityka[3],
eurosceptycyzm[4]

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Historia

edytuj

Do 2013

edytuj

W 2005 Beppe Grillo, popularny komik, założył blog poświęcony kwestiom ekologicznym i walce z korupcją w polityce. W 2006 przekazał centrolewicowemu premierowi Romano Prodiemu podpisy pod petycją wzywającą do transformacji ekologicznej, a rok później zorganizował masowe wiece popierające wykluczenie z polityki osób skazanych, wprowadzenie ograniczenia liczby kadencji dla posłów oraz głosowanie preferencyjne. W 2009 bezskutecznie próbował wystartować w prawyborach na lidera Partii Demokratycznej[7].

4 października 2009 powołał ugrupowanie polityczne pod nazwą Ruch Pięciu Gwiazd[8], który na fali popularności swojej strony internetowej beppegrillo.it i przy wykorzystaniu serwisów społecznościowych organizował masowe wiece, na których m.in. piętnował polityków mających zarzuty karne[9][10]. Ruch opowiedział się za ochroną środowiska, zmniejszeniem produkcji odpadów, upaństwowieniem wodociągów, wzmocnieniem transportu publicznego, wsparciem dla odnawialnych źródeł energii, zwiększeniem efektywności energetycznej i rozwojem infrastruktury internetowej. Ruch postawił się w opozycji do klasycznych partii, przez co m.in. przez PD został uznany za partię populistyczną[7].

Ugrupowanie po raz pierwszy wystawiło swoje listy w wyborach regionalnych w 2010, uzyskując z reguły po kilka procent poparcia i wprowadzając pojedynczych radnych do rad regionów Emilia-Romania i Piemontu[11]. W 2012 partia Beppe Grillo w wyniku wyborów lokalnych wygrała m.in. w Parmie, w której reprezentujący ją Federico Pizzarotti został wybrany na urząd burmistrza[5][12]. W sondażach z tego samego roku regularnie zaczęła uzyskiwać poparcie na poziomie kilkunastu procent, w wyborach regionalnych na Sycylii uzyskała blisko 15% głosów (najwięcej spośród pojedynczych list wyborczych)[13].

Lata 2013–2022

edytuj

W wyborach w 2013 Ruch Pięciu Gwiazd wystartował samodzielnie. Partia zajęła trzecie miejsce (za koalicjami centrolewicy i centroprawicy), uzyskała około 25% głosów, co przełożyło się na ponad 50 mandatów w Senacie i blisko 110 mandatów w Izbie Deputowanych[14]. Beppe Grillo nie ubiegał się o mandat w parlamencie. Ruch Pięciu Gwiazd pozostał ugrupowaniem opozycyjnym[15], propozycja koalicji z Partią Demokratyczną została przez M5S publicznie odrzucona. Kilka tygodni później kandydatem ruchu na prezydenta został związany z lewicą prawnik Stefano Rodotà[7], który nie uzyskał dostatecznego poparcia wśród elektorów. W wyborach europejskich w 2014 lista wyborcza tego ugrupowania zdobyła poparcie około 21% głosujących i 17 mandatów w PE VIII kadencji[15] (europosłowie M5S przystąpili do frakcji Europa Wolności i Demokracji Bezpośredniej).

W wyniku wyborów lokalnych z czerwca 2016 kandydaci Ruchu Pięciu Gwiazd zostali burmistrzami m.in. Rzymu (Virginia Raggi[16]) i Turynu (Chiara Appendino[17]). W tym samym roku Ruch Pięciu Gwiazd prowadził kampanię przeciwko reformom konstytucyjnym i zmianom prawa wyborczego forsowanym przez premiera Mattea Renziego z PD, odrzuconych w 2016 w referendum[7].

We wrześniu 2017 partia przeprowadziła prawybory, w których zwyciężył Luigi Di Maio[18], stając się liderem politycznym swojego ugrupowania i jego kandydatem na premiera w wyborach w 2018. W głosowaniu z marca 2018 ugrupowanie zajęło drugie miejsce za koalicją centroprawicy, znacząco poprawiając swój wynik wyborczy sprzed pięciu lat (z wynikiem ponad 32% do każdej z izb). Uzyskało też największe poparcie wśród samodzielnych list wyborczych, wprowadziło do parlamentu ponad 220 posłów i ponad 110 senatorów[19].

Wyniki tych wyborów nie doprowadziły do uzyskania przez któryś z obozów politycznych większości w parlamencie pozwalającej na samodzielne rządzenie. Po długotrwałych negocjacjach 13 maja 2018 Ruch Pięciu Gwiazd podpisał porozumienie programowe z prawicową Ligą Północną[20]. Formowanie rządu trwało jeszcze niespełna trzy tygodnie. Ostatecznie nowy gabinet, na czele którego stanął związany z M5S bezpartyjny prawnik Giuseppe Conte, powstał 1 czerwca 2018.

W maju 2019 w wyborach do PE ruch zajął trzecie miejsce (17,1% głosów i 14 mandatów)[21], podczas gdy Liga Północna zanotowała znaczny wzrost poparcia w stosunku do wyborów krajowych)[7]. W sierpniu tegoż roku doszło do rozpadu koalicji z LN[22], która wystąpiła o wotum nieufności wobec rządu. Jeszcze w tym samym miesiącu partia porozumiała się jednak z dotąd opozycyjną Partią Demokratyczną. We wrześniu 2019 zaakceptowano porozumienie obu ugrupowań[23]. Obie partie współtworzyły wówczas nowy gabinet pod kierownictwem dotychczasowego premiera. W styczniu 2020 z funkcji lidera partii zrezygnował Luigi Di Maio[24]. Obowiązki lidera jako p.o. przejął wówczas Vito Crimi[25].

W lutym 2021 ruch dołączył do szerokiej koalicji popierającej nowo powołany rząd Maria Draghiego, uzyskując w nim cztery stanowiska ministrów[26]. W sierpniu tegoż roku Giuseppe Conte został wybrany na przewodniczącego partii[27]. Były premier wcześniej w tym samym roku opracował nowy statut ugrupowania, proponowane zmiany zostały zatwierdzone przez członków ruchu[28].

Od 2022

edytuj

W czerwcu 2022 Luigi Di Maio wraz ze swoimi zwolennikami opuścił Ruch Pięciu Gwiazd, współtworząc ruch polityczny Insieme per il Futuro[29]. Ruch wystartował samodzielnie w wyborach w tym samym roku, otrzymał 15,4% głosów do Izby Deputowanych (52 miejsca) i 15,6% głosów do Senatu (28 miejsc)[30][31]. Po utworzeniu w tym samym roku rządu, na czele którego stanęła Giorgia Meloni, ugrupowanie znalazło się w opozycji.

W wyborach europejskich w 2024 formację poparło 10,0% głosujących, co przełożyło się na 8 miejsc w PE X kadencji[32].

Poparcie w wyborach parlamentarnych

edytuj
Wybory Izba Deputowanych[33] Senat[34]
Głosy (tys.) % Mandaty +/- Głosy (tys.) % Mandaty +/-
2013 8691 25,6
109/630
 – 7286 23,8
54/315
 –
2018 10 732 32,7
227/630
   118 9734 32,2
112/315
   58
2022 4334 15,4
52/400
   175 4286 15,6
28/200
   84

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Nick Squires Rome, Peter Foster: Populist Five Star Movement wins largest share of vote in Italian election, exit poll indicates. telegraph.co.uk, 4 marca 2018. [dostęp 2024-02-19]. (ang.).
  2. ↑ Silvia Mazzini: Can Beppe Grillo's internet democracy work?. aljazeera.com, 23 sierpnia 2014. [dostęp 2014-08-23]. (ang.).
  3. ↑ On Energy, Italy's Five Star Movement Could Rock The Boat. theforbes.com, 5 marca 2018. [dostęp 2018-03-05]. (ang.).
  4. ↑ Stephanie Kirchgaessner, Daniel Boffey: Eurosceptic Italy in race to form majority government. theguardian.com, 5 marca 2018. [dostęp 2018-03-05]. (ang.).
  5. ↑ a b Italian upstart party does well in local polls. google.com, 21 maja 2012. [dostęp 2012-11-05].
  6. ↑ Oliver JJ Lane: Populist, Eurosceptic Five Star Movement Now Most Popular Party In Italy. breitbart.com, 7 lipca 2016. [dostęp 2016-07-18]. (ang.).
  7. ↑ a b c d e Włoskie małżeństwo z rozsądku. krytykapolityczna.pl, 13 września 2019. [dostęp 2019-09-20].
  8. ↑ Notizie in due minuti. corriere.it, 5 października 2012. [dostęp 2012-11-05]. (wł.).
  9. ↑ Tom Mueller: Beppe's Inferno. A comedian's war on crooked politics. newyorker.com, 4 lutego 2008. [dostęp 2012-11-05]. (ang.).
  10. ↑ Alberto Pepe, Corinna Di Gennaro: Political protest Italian-style: The blogosphere and mainstream media in the promotion and coverage of Beppe Grillo's V–day. „First Monday” Vol. 14 z grudnia 2009. [dostęp 2012-11-05]. (ang.).
  11. ↑ Regionali 28/03/2010. interno.it. [dostęp 2012-11-03]. (wł.).
  12. ↑ Elezioni Comunali 2012 – Emilia-Romagna: Parma. repubblica.it, 2012. [dostęp 2012-11-05]. (wł.).
  13. ↑ Elezioni regionali del 28 ottobre 2012. regione.sicilia.it. [dostęp 2012-11-05]. (wł.).
  14. ↑ Elezioni 2013. corriere.it. [dostęp 2013-02-26]. (wł.).
  15. ↑ a b Elezioni 2014: Europee. interno.it. [dostęp 2014-06-01]. (wł.).
  16. ↑ Viola Giannoli: Chi è Virginia Raggi: la prima sindaca di Roma. repubblica.it, 20 czerwca 2016. [dostęp 2016-06-21]. (wł.).
  17. ↑ Elezioni del 19 giugno – ballottaggio: Comune di TORINO. interno.it. [dostęp 2016-06-21].
  18. ↑ Di Maio candidato premier M5S. Alle primarie grilline 37mila votanti. ilmessaggero.it, 23 września 2017. [dostęp 2017-12-17]. (wł.).
  19. ↑ Risultati elezioni 2018, i numeri del nuovo Parlamento: alla Camera il centrodestra a quota 260, i 5 Stelle saranno 221. ilfattoquotidiano.it, 6 marca 2018. [dostęp 2018-03-06]. (wł.).
  20. ↑ Giovanni Legorano: Italy’s populist 5 Star, League parties reach deal on government program. marketwatch.com, 13 maja 2018. [dostęp 2018-06-01]. (wł.).
  21. ↑ Elezione: Elezione 26/05/2019. interno.gov.it. [dostęp 2021-01-11]. (wł.).
  22. ↑ Angela Giuffrida: Italian PM resigns with attack on 'opportunist' Salvini. theguardian.com, 20 sierpnia 2019. [dostęp 2019-09-04]. (ang.).
  23. ↑ Mateusz Kucharczyk: Włochy: Ostatnia przeszkoda usunięta przed nowym rządem. euractiv.pl, 4 września 2019. [dostęp 2019-09-04].
  24. ↑ Michał Strzałkowski: Włochy: Luigi di Maio rezygnuje z kierowania Ruchem Pięciu Gwiazd. euractiv.pl, 22 stycznia 2020. [dostęp 2020-01-22].
  25. ↑ Vito Crimi, chi è il veterano del M5s successore di Di Maio che gestirà la transizione. tg24.sky.it, 22 stycznia 2020. [dostęp 2020-04-03]. (wł.).
  26. ↑ Governo, Draghi scioglie la riserva e annuncia i ministri: Franco all'Economia, Cingolani alla Transizione ecologica, Cartabia alla Giustizia. repubblica.it, 12 lutego 2021. [dostęp 2021-02-13]. (wł.).
  27. ↑ Annalisa Cuzzocrea: M5S, Conte eletto presidente col 93% di sì: „Ce la metterò tutta per non deludervi”. Con lui 5 vice. Ecco chi ci sarà nella sua squadra al comando. repubblica.it, 6 sierpnia 2021. [dostęp 2021-08-06]. (wł.).
  28. ↑ Aleksandra Krzysztoszek: Koniec włoskich antysystemowców? Ruch Pięciu Gwiazd zrywa z przeszłością. euractiv.pl, 5 sierpnia 2021. [dostęp 2021-08-06].
  29. ↑ Di Maio: „Molti ci hanno chiesto di aderire a Insieme per il futuro”. Spadafora coordinatore politico, Di Stasio e Di Nicola capigruppo Camera e Senato. repubblica.it, 23 czerwca 2022. [dostęp 2022-06-30]. (wł.).
  30. ↑ Elezioni: centrodestra al 43,8 per cento alla Camera, 44 per cento al Senato. agenzianova.com, 26 września 2022. [dostęp 2022-10-01]. (wł.).
  31. ↑ Tutti gli eletti in Parlamento, partito per partito. pagellapolitica.it, 29 września 2022. [dostęp 2022-10-01]. (wł.).
  32. ↑ Europee, amministrative e regionale (Piemonte) 8–9 giugno 2024 e ballottaggi. interno.gov.it. [dostęp 2024-07-04]. (wł.).
  33. ↑ Elezione: Camera. interno.it. [dostęp 2024-02-19]. (wł.).
  34. ↑ Elezione: Senato. interno.it. [dostęp 2024-02-19]. (wł.).

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Ruch_Pięciu_Gwiazd&oldid=74187930”