Wikipedia

Rieszytielnyj (1901)

rosyjski niszczyciel
Zobacz też: inne jednostki pływające o tej nazwie.
Zobacz też: inne okręty o nazwie „Akatsuki”.

Rieszytielnyj (ros. Решительный) – rosyjski niszczyciel z początku XX wieku i wojny rosyjsko-japońskiej, jedna z 27 jednostek typu Sokoł. Okręt został zwodowany 26 lipca 1901 roku w Port Artur, a do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego został wcielony w lipcu 1902 roku, w składzie Eskadry Oceanu Spokojnego. 12 sierpnia 1904 roku okręt został opanowany przez Japończyków podczas internowania w chińskim porcie Czyfu. Niszczyciel został wcielony w skład Cesarskiej Marynarki Wojennej pod nazwą „Akatsuki”, w 1906 roku zmienioną na „Yamabiko”. Okręt został wycofany ze służby w 1918 roku.

Rieszytielnyj
Решительный
Ilustracja
„Akatsuki” (ex-„Rieszytielnyj”) w 1905 roku
Klasa

niszczyciel

Typ

Sokoł

Historia
Stocznia

Zakłady Newskie(inne języki), Petersburg / Port Artur

Położenie stępki

1900 / kwiecień 1901

Wodowanie

26 lipca 1901

 Rosyjska Carska MW
Nazwa

„Kondor” → „Bakłan” → „Rieszytielnyj” (od 1902)

Wejście do służby

lipiec 1902

Wycofanie ze służby

12 sierpnia 1904

 Dai-Nippon Teikoku Kaigun
Nazwa

„Akatsuki” → „Yamabiko” (od 1906)

Wejście do służby

sierpień 1904

Wycofanie ze służby

1918

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

normalna: 220 ton
pełna: 240 ton

Długość

57,91 metra

Szerokość

5,64 metra

Zanurzenie

2,29 metra

Materiał kadłuba

stal niklowa(inne języki)

Napęd
2 maszyny parowe potrójnego rozprężania
8 kotłów Yarrow
moc 3800 KM
2 śruby
Prędkość

26,5-27,5 węzła

Zasięg

450-660 Mm przy prędkości 13 węzłów

Uzbrojenie
1 działo kal. 75 mm
3 działa kal. 47 mm (3 x I)
Wyrzutnie torpedowe

2 x 381 mm (2 x I)

Załoga

51-58

Multimedia w Wikimedia Commons

Projekt i budowa

edytuj

„Rieszytielnyj” był jednym z kilkudziesięciu niszczycieli typu Sokoł, który został wykonany przez rodzimy przemysł okrętowy na wzór zbudowanego w Wielkiej Brytanii prototypu – „Sokoła”[1]. Jednostka z racji niewielkiej wyporności bardziej odpowiadała klasie torpedowców[1].

Budowę okrętu rozpoczęto w Zakładach Newskich(inne języki) w Petersburgu, kładąc stępkę w 1900 roku[1]. Następnie okręt w częściach przewieziono do Port Artur, gdzie został zwodowany jako „Kondor” (ros. „Кондор”) 26 lipca 1901 roku, po czym nazwę okrętu zmieniono na „Bakłan” (ros. „Баклан”), a następnie na „Rieszytielnyj” (ros. „Решительный”)[1][a].

Dane taktyczno-techniczne

edytuj

Okręt był niewielkim, czterokominowym niszczycielem z taranowym dziobem[3]. Długość całkowita wykonanego ze stali niklowej(inne języki) kadłuba wynosiła 57,91 metra, szerokość 5,64 metra i zanurzenie 2,29 metra[4][5][b]. Wyporność normalna wynosiła 220 ton, a pełna 240 ton[2][5][c]. Okręt napędzany był przez dwie maszyny parowe potrójnego rozprężania o mocy 3800 KM, do których parę dostarczało osiem kotłów Yarrow[1][2]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 26,5-27,5 węzła[1][2]. Okręt mógł zabrać zapas węgla o masie 58-80 ton, co zapewniało zasięg wynoszący od 450 do 660 Mm przy prędkości 13 węzłów[1][d].

Okręt wyposażony był w dwie pojedyncze wyrzutnie torped kalibru 381 mm, umieszczone na rufie, z zapasem sześciu torped[1][4]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiły: pojedyncze działo jedenastofuntowe kalibru 75 mm Canet L/48, umieszczone na platformie nad pomostem bojowym oraz trzy pojedyncze trzyfuntowe działa kalibru 47 mm Hotchkiss M1885 L/40 na śródokręciu (dwa za przednim kominem i jedno między dwoma kominami rufowymi)[1][6].

Załoga okrętu liczyła od 51 do 58 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][2].

Służba

edytuj

Rosja

edytuj

„Rieszytielnyj” został wcielony do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego w lipcu 1902 roku[1]. W momencie wybuchu wojny rosyjsko-japońskiej jednostka wchodziła w skład 2. Flotylli Niszczycieli I Eskadry Oceanu Spokojnego[7][8]. W nocy z 25 lutego?/9 marca na 26 lutego?/10 marca 1904 roku „Rieszytielnyj” (z dowódcą zespołu kmdr. por. F. Bosse na pokładzie) i „Stierieguszczij” udały się z misją rozpoznawczą w rejon Wysp Elliota w poszukiwaniu japońskich sił desantowych[9]. Wracając, około 6:00 rosyjskie okręty napotkały na swej drodze (na południe od Port Artur) japońskie niszczyciele z 3 dywizjonu („Shinonome”(inne języki), „Usugumo”(inne języki), „Sazanami”(inne języki), wspartymi przez „Akebono”(inne języki) z 2 dywizjonu)[10]. Wywiązała się walka, w wyniku której został zatopiony mogący rozwinąć jedynie prędkość 16 węzłów „Stierieguszczij”, a uszkodzony „Rieszytielnyj” z rannym dowódcą zespołu zdołał oderwać się od przeciwnika i powrócić do bazy[11][12]. 13 marca?/26 marca „Rieszytielnyj” wraz z 10 innymi niszczycielami ochraniał główne siły I Eskadry (pięć pancerników, cztery krążowniki i dwa krążowniki torpedowe), które wyszły na wody na południe od głównej bazy w celu przeprowadzenia ćwiczeń i kontroli żeglugi[13]. Po powrocie z rejsu, w nocy okręt uczestniczył w odparciu japońskiego ataku na Port Artur, zatapiając torpedami wraz z bliźniaczym niszczycielem „Silnyj” dwa wypełnione balastem brandery („Fukui Maru” o pojemności 2944 BRT i „Yoneyama Maru” o pojemności 2693 BRT), które Japończycy chcieli zatopić u wejścia do portu w celu jego zablokowania[14][15][e]. W nocy z 30 marca?/12 kwietnia na 31 marca?/13 kwietnia dozorujące redę Port Artur krążownik „Diana”, niszczyciele „Rieszytielnyj” i „Sierdityj” oraz kanonierki „Giljak”(inne języki) i „Bobr”(inne języki) nie zdołały zapobiec postawieniu przez Japończyków zagrody minowej nieopodal wejścia do głównej bazy, na której w dzień zatonął z większością załogi pancernik „Pietropawłowsk” z dowódcą I Eskadry admirałem Stiepanem Makarowem na pokładzie[17].

W nocy z 27 maja?/9 czerwca na 28 maja?/10 czerwca niszczyciel (wraz z bliźniaczymi okrętami „Skoryj”, „Strojnyj” i „Smiełyj”) wziął udział w nierozstrzygniętej bitwie z japońskimi niszczycielami z 2 dywizjonu pod Port Artur, a kolejnej nocy zderzył się ze „Smiełyj”[18][19].

W trakcji służby jednostkę dostosowano do stawiania min, usuwając w tym celu z pokładu zapasowe torpedy (w zamian okręt mógł zabrać 10 min)[20]. Pierwszą (i jedyną), zakończoną powodzeniem misję okręt odbył w nocy z 22 lipca?/4 sierpnia na 23 lipca?/5 sierpnia, stawiając zagrodę minową w odległości 10 Mm na południe od Port Artur[20]. 28 lipca?/10 sierpnia „Rieszytielnyj”, dowodzony przez kpt. mar. Michała Roszczakowskiego, wyszedł z oblężonego portu (wraz z większością zgromadzonych tam okrętów, które podjęły próbę przedarcia się do Władywostoku, zakończoną bitwą na Morzu Żółtym)[21][22]. Okręt wymanewrował ścigające go japońskie niszczyciele „Asashio”(inne języki) oraz „Kasumi”(inne języki) i 29 lipca?/11 sierpnia o godzinie 4:00 udało mu się dotrzeć do chińskiego portu Czyfu, skąd wysłał depeszę do namiestnika Rosyjskiego Dalekiego Wschodu, adm. Jewgienija Aleksiejewa, informującą o podjętej przez flotę próbie pokonania japońskiej blokady Port Artur[21][23]. Nazajutrz „Rieszytielnyj” w trakcie procedury internowania został rankiem niespodziewanie zaatakowany przez marynarzy z przybyłych do chińskiego portu niszczycieli „Asashio” i „Kasumi”, którzy po walce zdobyli abordażem rosyjską jednostkę (lekko uszkodzoną podczas walki), którą następnie przeholowano do świeżo zajętego Dalnego[21][24]. Załogę okrętu (w tym sześciu rannych wraz z postrzelonym w biodro dowódcą) uratowały stacjonujące w porcie statki[25].

Japonia

edytuj

Niszczyciel został wcielony w skład Cesarskiej Marynarki Wojennej pod nazwą „Akatsuki” (暁) i wziął udział w bitwie pod Cuszimą, zderzając się w jej trakcie z torpedowcem nr 69[26][24]. Po remoncie w 1906 roku nazwę jednostki zmieniono na „Yamabiko” (山彦)[26][27]. Podczas remontu wymieniono kotły na typu Miyabara oraz zainstalowano japońskie uzbrojenie w postaci trzech dział kalibru 47 mm i dwóch wyrzutni torped kalibru 450 mm[27]. Okręt został wycofany ze służby w 1918 roku[2][28][f].

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Według Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905 stępkę okrętu położono w 1897 roku[2].
  2. ↑ Według Navypedii długość okrętu wynosiła 61 metrów[1].
  3. ↑ Według Navypedii wyporność normalna wynosiła 250 ton, a pełna 305 ton[1].
  4. ↑ Według Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905 zapas węgla wynosił 60 ton[2].
  5. ↑ Okręt wystrzelił dwie torpedy, z których jedna trafiła i zatopiła „Yoneyama Maru”[16].
  6. ↑ Według Navypedii okręt wycofano ze służby w 1917 roku[26], zaś według Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905 w 1913 roku[27].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m Ivan Gogin: KRECHET torpedo boats (1900-1904). Navypedia. [dostęp 2022-01-12]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. Robert Gardiner, Roger Chesneau, Eugene M. Kolesnik (red.). London: 1979, s. 206.
  3. ↑ Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. Robert Gardiner, Roger Chesneau, Eugene M. Kolesnik (red.). London: 1979, s. 205.
  4. ↑ a b Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. Robert Gardiner, Roger Chesneau, Eugene M. Kolesnik (red.). London: 1979, s. 205-206.
  5. ↑ a b Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: 2012, s. 247.
  6. ↑ Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001, s. 279.
  7. ↑ Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 15.
  8. ↑ The Naval Annual, 1905. T.A. Brassey (red.). Portsmouth: 1905, s. 331.
  9. ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 79.
  10. ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 80.
  11. ↑ Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 38-39.
  12. ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 80-81.
  13. ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 91-92.
  14. ↑ Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 42.
  15. ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 92-93.
  16. ↑ Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 106.
  17. ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 99-102.
  18. ↑ Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 54.
  19. ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 129.
  20. ↑ a b Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 90.
  21. ↑ a b c Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 79.
  22. ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 196, 205.
  23. ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 205.
  24. ↑ a b Dyskant 1996 ↓, s. 206.
  25. ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 207.
  26. ↑ a b c Ivan Gogin: FUMIZUKI destroyers (1902-1903/1904-1905). Navypedia. [dostęp 2022-01-12]. (ang.).
  27. ↑ a b c Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 226.
  28. ↑ J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 545.

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Rieszytielnyj_(1901)&oldid=75084781”