Strojnyj (1903)
Strojnyj (Стройный) – rosyjski niszczyciel z początku XX wieku i wojny rosyjsko-japońskiej, jedna z 27 jednostek typu Sokoł. Okręt został zwodowany w 1903 roku w Port Artur, a do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego wszedł w marcu 1904 roku, w składzie Eskadry Oceanu Spokojnego. Jednostka zatonęła 13 listopada 1904 roku nieopodal Port Artur po wejściu na minę.
 Jednostka bliźniacza niszczyciela „Strojnyj” – „Skoryj”. | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
1902 / 1903 |
| Wodowanie |
1903 |
 Rosyjska Carska MW
| |
| Wejście do służby |
marzec 1904 |
| Zatonął |
13 listopada 1904 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
normalna: 220 ton |
| Długość |
57,91 metra |
| Szerokość |
5,64 m |
| Zanurzenie |
2,29 m |
| Napęd | |
| 2 maszyny parowe potrójnego rozprężania 4 kotły Yarrow moc 3800 KM 2 śruby | |
| Prędkość |
26,5-27,5 węzła |
| Zasięg |
450-660 Mm przy prędkości 13 węzłów |
| Uzbrojenie | |
| 1 działo 75 mm 3 działka kal. 47 mm (3 x I) | |
| Wyrzutnie torpedowe |
2 x 381 mm (2 x I) |
| Załoga |
51-58 |
Projekt i budowa
edytuj„Strojnyj” był jednym z kilkudziesięciu niszczycieli typu Sokoł, który został wykonany przez rodzimy przemysł okrętowy na wzór zbudowanego w Wielkiej Brytanii prototypu – „Sokoła”[1]. Jednostka z racji niewielkiej wyporności bardziej odpowiadała klasie torpedowców[1].
Budowę okrętu rozpoczęto w Zakładach Newskich w Petersburgu, kładąc stępkę w 1902 roku[1]. Następnie okręt w częściach przewieziono do Port Artur, gdzie został zwodowany w 1903 roku, a do służby w Marynarce Wojennej Rosji przyjęto go w marcu 1904 roku[1][a].
Dane taktyczno-techniczne
edytujOkręt był niewielkim, czterokominowym niszczycielem z taranowym dziobem[3]. Długość całkowita wykonanego ze stali niklowej kadłuba wynosiła 57,91 metra, szerokość 5,64 metra i zanurzenie 2,29 metra[4][5][b]. Wyporność normalna wynosiła 220 ton, a pełna 240 ton[2][5][c]. Okręt napędzany był przez dwie maszyny parowe potrójnego rozprężania o mocy 3800 KM, do których parę dostarczały cztery kotły Yarrow[1][2]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 26,5-27,5 węzła[1][2]. Okręt mógł zabrać zapas węgla o masie 58-80 ton, co zapewniało zasięg wynoszący od 450 do 660 Mm przy prędkości 13 węzłów[1][d].
Okręt wyposażony był w dwie pojedyncze wyrzutnie torped kalibru 381 mm, umieszczone na rufie, z zapasem sześciu torped[1][4]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiły: pojedyncze działo jedenastofuntowe kal. 75 mm Canet L/48, umieszczone na platformie nad pomostem bojowym oraz trzy pojedyncze działka kal. 47 mm Hotchkiss M1885 L/40 na śródokręciu (dwa za przednim kominem i jedno między dwoma kominami rufowymi)[1][6].
Załoga okrętu liczyła od 51 do 58 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][2].
Służba
edytujW momencie wybuchu wojny rosyjsko-japońskiej jednostka wchodziła w skład 2. Flotylli Niszczycieli I Eskadry Oceanu Spokojnego[7][8]. W nocy z 9 na 10 czerwca 1904 roku niszczyciel (wraz z bliźniaczymi okrętami „Smiełyj”, „Skoryj” i „Rieszytielnyj”) wziął udział w nierozstrzygniętej bitwie z japońskimi niszczycielami z 2. Dywizjonu pod Port Artur[9]. W październiku 1904 roku jednostkę dostosowano do stawiania min, usuwając w tym celu z pokładu zapasowe torpedy (w zamian okręt mógł zabrać 16-18 min)[10]. Pierwszą misję minową okręt odbył już 10 października, stawiając składającą się z 16 min zagrodę u wejścia do Zatoki Luizy i Zatoki Gołębiej; następnego dnia postawił 10 min w Zatoce Lunwantan, a 16 października 18 min w Zatoce Luizy[10]. 13 listopada 1904 roku okręt wszedł na postawioną nieopodal Port Artur przez japońskie okręty minę i zatonął[11][12]. Niszczyciel „Silnyj” po uratowaniu załogi zatopionego bliźniaka także wpadł na minę i został uszkodzony[12][e].
Uwagi
edytuj- ↑ Według Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905 stępkę okrętu położono w 1900 roku, a do służby wszedł w 1903 roku[2].
- ↑ Według Navypedii długość okrętu wynosiła 61 metrów[1].
- ↑ Według Navypedii wyporność normalna wynosiła 250 ton, a pełna 305 ton[1].
- ↑ Według Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905 zapas węgla wynosił 60 ton[2].
- ↑ Według P. Olendra załogę niszczyciela „Strojnyj” uratował, a następnie został uszkodzony na minie inny niszczyciel, „Bditielnyj”[13].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 206.
- ↑ Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 205.
- ↑ a b Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 205-206.
- ↑ a b Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: 2012, s. 247.
- ↑ Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001, s. 279.
- ↑ Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 15.
- ↑ T.A. Brassey (red.): The Naval Annual, 1905. Portsmouth: 1905, s. 331.
- ↑ Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 54.
- ↑ a b Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 90.
- ↑ Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 86-87.
- ↑ a b Józef Wiesław Dyskant: Port Artur 1904. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996, s. 265.
- ↑ Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 86.
Bibliografia
edytuj- T.A. Brassey (red.): The Naval Annual, 1905. Portsmouth: J. Griffin and Co., 1905. (ang.).
- Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.).
- Józef Wiesław Dyskant: Port Artur 1904. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996. ISBN 83-11-08517X.
- Ivan Gogin: KRECHET torpedo boats (1900-1904). Navypedia. [dostęp 2017-11-01]. (ang.).
- Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001. ISBN 83-1109-273-7.
- Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-56-6.
- Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: Stratus, 2011. ISBN 978-83-61421-55-9.