Pułki piechoty ludowego Wojska Polskiego

Pułki piechoty ludowego Wojska Polskiego – spis pułków piechoty ludowego Wojska Polskiego w latach 1943–1963, ich organizacja, geneza, podległość i przeformowania.

Piechota w okresie wojny

W okresie od maja do grudnia 1943 roku, na terenie ZSRR, zostały sformowane dwie dywizje piechoty i jeden zapasowy pułk piechoty:

1 Polska Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki (1, 2 i 3 pp)
2 Polska Dywizja Piechoty im. Henryka Dąbrowskiego (4, 5 i 6 pp)
Pułk Zapasowy Piechoty

W styczniu 1944 roku, na terenie ZSRR, sformowano trzecią dywizję piechoty:

3 Polska Dywizja Piechoty im. Romualda Traugutta (7, 8 i 9 pp)

W kwietniu i maju 1944 roku, na terenie ZSRR, rozpoczęto formowanie czwartej dywizji piechoty oraz trzech zapasowych pułków piechoty (istniejący dotychczas zapasowy pułk piechoty otrzymał numer 1):

4 Polska Dywizja Piechoty im. Jana Kilińskiego (10, 11 i 12 pp)
2, 3 i 4 zapas. pp

W lipcu 1944 roku, w rejonie Żytomierza przystąpiono do organizacji kolejnych dwóch dywizji piechoty:

5 Polska Dywizja Piechoty (13, 14 i 15 pp)
6 Polska Dywizja Piechoty (16, 17 i 18 pp)

W sierpniu i wrześniu 1944 roku, na wyzwolonych terenach Polski, rozpoczęto formowanie dalszych czterech dywizji piechoty i jednego zapasowego pułku piechoty:

7 Polska Dywizja Piechoty (19, 20 i 21 pp)
8 Polska Dywizja Piechoty (22, 23 i 24 pp)
9 Polska Dywizja Piechoty (25, 26 i 27 pp)
10 Polska Dywizja Piechoty (28, 29 i 30 pp)
9 zapasowy pułk piechoty

15 września 1944 roku dokonano zmian w numeracji pułków piechoty wchodzących w skład poszczególnych dywizji:

dotychczasowa numeracja

5 DP (13, 14 i 15 pp)

6 DP (16, 17 i 18 pp)

7 DP (19, 20 i 21 pp)

8 DP (22, 23 i 24 pp)

9 DP (25, 26 i 27 pp)

10 DP (28, 29 i 30 pp)

nowa numeracja

5 DP (13, 15 i 17 pp)

6 DP (14, 16 i 18 pp)

7 DP (31, 33 i 35 pp)

8 DP (32, 34 i 36 pp)

9 DP (26, 28 i 30 pp)

10 DP (25, 27 i 29 pp)

Formowanie ostatnich dwóch dywizji zostało rozpoczęte w październiku 1944 roku:

11 Polska Dywizja Piechoty (20, 22 i 24 pp)
12 Polska Dywizja Piechoty (19, 21 i 23 pp)

W tym samym miesiącu rozformowany został jeden pułk piechoty (31), a dwa zapasowe bataliony piechoty zostały przeformowane w pułki (5 i 8).

Wszystkie dywizje miały tworzyć Front Polski w składzie trzech armii. W listopadzie 1944 roku koncepcja wystawienia frontu została zaniechana. W związku z powyższym rozformowano 11 i 12 DP, a z pozostałych dziesięciu dywizji utworzono dwie armie ogólnowojskowe. W grudniu 1944 roku z pozostałości 31 pp został sformowany 37 pp.

Wszystkie pułki piechoty były formowane według sowieckiego etatu Nr 04/501 pułku strzelców gwardii, natomiast zapasowe pułki piechoty według etatów Nr 04/188 i 04/299.

W latach 1943–1944 zostało sformowanych łącznie 37 pułków piechoty, z których siedem rozformowano, a ponadto utworzono siedem zapasowych pułków piechoty. Trzydzieści pułków piechoty wzięło udział w działaniach wojennych.

W styczniu 1945 roku w Rzeszowie, dla ujawniających się podziemnych oddziałów zbrojnych, został sformowany specjalny zapasowy pułk piechoty nr 2A.

Wiosną 1945 roku przystąpiono do rozbudowy Wojska Polskiego. W jej ramach rozpoczęto formowanie czterech dywizji piechoty, jednej szkolnej dywizji piechoty oraz przeformowano dwa zapasowe bataliony piechoty w pułki:

11 Polska Dywizja Piechoty (38, 40 i 42 pp)
12 Polska Dywizja Piechoty (39, 41 i 43 pp)
13 Polska Dywizja Piechoty (44, 46 i 48 pp)
14 Polska Dywizja Piechoty (45, 47 i 49 pp)
1 Szkolna Dywizja Piechoty (11, 12 i 13 szkolny pp)
6 zapasowy pułk piechoty
7 zapasowy pułk piechoty

Pułki piechoty organizowano według etatów Nr 04/551, szkolne pułki piechoty według etatów Nr 04/431, natomiast zapasowe pułki piechoty według etatów Nr 04/188.

Do 9 maja 1945 roku, do zakończenia działań wojennych w Europie, sformowano dwie dywizje piechoty (11 i 12), dywizję szkolną oraz przeformowano oba bataliony zapasowe. Organizacja kolejnych dwóch dywizji (13 i 14) została rozpoczęta z dniem 1 maja. Pułki 11 i 12 dywizji nie wzięły udziału w działaniach wojennych.

W połowie maja 1945 roku 4 Dywizja Piechoty została przekazana formującym się wojskom Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a w czerwcu tego roku na jej bazie utworzone trzy samodzielne pułki KBW i trzy samodzielne bataliony ochrony.

W sierpniu 1945 roku została podjęta decyzja o odtworzeniu 4 Dywizji Piechoty w oparciu o 4 i 5 Zapasowe Pułki Piechoty. Proces odtwarzania dywizji został zakończony w listopadzie 1945 roku.

Latem 1945 roku przystąpiono do organizacji czterech nowych dywizji piechoty:

15 Dywizja Piechoty (50, 53 i 54 pp)
16 Dywizja Piechoty (51, 55 i 60 pp)
17 Dywizja Piechoty (52, 56 i 61 pp)
18 Dywizja Piechoty (57, 62 i 65 pp)

W lipcu 1945 roku przygotowano etaty pokojowe. W pułkach zrezygnowano z dwóch kompanii fizylierów i kompanii sanitarnej. Zmniejszono do jednego liczbę plutonów rozpoznawczych, oraz rozformowano pluton chemiczny. W batalionach piechoty zmniejszono liczbę kompanii do dwóch a wprowadzono pluton fizylierów. Plutony: sanitarny i gospodarczy rozformowano. W pułkowej baterii armat 76 mm zredukowano do 2 liczbę plutonów ogniowych. Nowe elementy organizacyjne to: pułkowa szkoła podoficerska, kompania gospodarcza i izba chorych. Stan osobowy wynosił 1604 żołnierzy.

Spis pułków piechoty

Kursywą oznaczono jednostki formowane w czasie mobilizacji. Symbol ® oznacza rozformowanie, natomiast strzałki – przeformowanie lub przemianowanie.

pułk zapasowy piechoty 1943–1944 → 1 zapas. pp
1 Praski pułk piechoty 1943–1955 → 1 pz
1 zapasowy pułk piechoty 1944–1945 → 18 DP
2 Berliński pułk piechoty 1943–1955 → 2 pz
2 zapasowy pułk piechoty 1944–1945 ®
2A zapasowy pułk piechoty 1944–1945 ®
3 Berliński pułk piechoty 1943–1955 → 3 pz
3 pułk piechoty X – XII 1944 → 37 pp
3 zapasowy pułk piechoty 1944–1945 ®
3 Pułk Piechoty Morskiej 1959–1963 → 93 pdes 1963 → 3 pdes 1963 → 35 pdes
4 pułk piechoty im. Ludowych Partyzantów Ziemi Kieleckiej 1943–1962 → 4 pz
4 zapasowy pułk piechoty 1944–1945 → 16 DP
5 Kołobrzeski pułk piechoty 1943–1958 → 5 pz
5 zapasowy pułk piechoty 1945 ®
6 pułk piechoty 1943–1956 → 6 pz
6 zapasowy pułk piechoty 1945 → 18 DP
7 Kołobrzeski pułk piechoty 1944–1962 → 7 pz
7 zapasowy pułk piechoty 1945 → 18 DP
8 Bydgoski pułk piechoty 1944–1962 → 8 pz
8 zapasowy pułk piechoty 1944–1945 → 53 pp i 54 pp
9 Zaodrzański Pułk Piechoty 1944–1957 ®
9 Zaodrzański pułk piechoty 1957–1958 → 9 pz
9 zapasowy pułk piechoty 1944–1945 → 50 pp i 54 pp
10 pułk piechoty 1944–1945 → 1 zmotoryzowany pułk KBW i 8 samodzielny batalion ochrony
10 pułk piechoty 1945–1949 ®
11 pułk piechoty 1944–1945 → 13 specjalny pułk bezpieczeństwa KBW i 9 samodzielny batalion ochrony
11 pułk piechoty 1945–1962 → 11 pz
11 szkolny pułk piechoty 1945 → 18 DP
12 Kołobrzeski pułk piechoty 1944–1945 → 2 zmotoryzowany pułk KBW i 6 samodzielny batalion ochrony
12 Kołobrzeski pułk piechoty 1945–1962 → 12 pz
12 szkolny pułk piechoty 1945 → 18 DP
13 pułk piechoty VIII-IX 1944 → 15 pp
13 pułk piechoty 1944–1957 ®
13 szkolny pułk piechoty 1945 → 18 DP
14 pułk piechoty VIII-IX 1944 → 13 pp
14 Kołobrzeski pułk piechoty 1944–1962 → 14 pz
15 pułk piechoty VIII-IX 1944 → 17 pp
15 pułk piechoty 1944–1957 ®
16 pułk piechoty VIII-IX 1944 → 14 pp
16 Kołobrzeski pułk piechoty 1944–1957 → 16 bpdes i 10 bpdes
17 pułk piechoty VIII-IX 1944 → 16 pp
17 pułk piechoty 1944–1962 → 17 pz
18 Kołobrzeski pułk piechoty 1944–1955 ®
19 pułk piechoty VIII – IX 1944 → 31 pp
19 pułk piechoty X – XI 1944 ®
20 pułk piechoty VIII – IX 1944 → 33 pp
20 pułk piechoty X – XI 1944 ®
21 pułk piechoty VIII – IX 1944 → 35 pp
21 pułk piechoty X – XI 1944 ®
22 pułk piechoty VIII – IX 1944 → 36 pp
22 pułk piechoty IX – XI 1944 ®
23 pułk piechoty VIII – IX 1944 → 34 pp
23 pułk piechoty X – XI 1944 ®
24 pułk piechoty VIII – IX 1944 → 32 pp
24 pułk piechoty X – XI 1944 ®
25 pułk piechoty IX 1944 → 26 pp
25 pułk piechoty 1944–1949 ®
25 zapasowy pułk piechoty Armii
26 pułk piechoty IX 1944 → 28 pp
26 pułk piechoty 1944–1952 ®
26 pułk piechoty 1952–1957 ®
27 Pułk Piechoty IX 1944 → 30 pp
27 pułk piechoty 1944–1950 → 27 pz
28 pułk piechoty 1944–1957 ®
29 pułk piechoty 1944–1950 → 29 pz
30 pułk piechoty
31 pułk piechoty IX – X 1944 ®
32 pułk piechoty
33 Nyski pułk piechoty 1944–1956 → 33 pz
34 Budziszyński pułk piechoty 1944–1950 → 34 pz 1950–1958 → 34 pp
34 Budziszyński pułk piechoty 1958–1963 → 34 pdes
35 pułk piechoty 1944–1956 ®
36 Łużycki Pułk Piechoty 1944–1956 → 36 pz
37 pułk piechoty 1944–1956 ®
38 pułk piechoty 1945–1957 → 38 pz
39 pułk piechoty 1945–1950 → 39 pz
40 pułk piechoty 1945–1950 → 40 pz
41 pułk piechoty 1945–1958 → 41 pz
42 pułk piechoty 1945–1950 → 42 pz
43 pułk piechoty 1945–1957 → 9 pp
44 pułk piechoty 1945–1946 ®
45 pułk piechoty im. Ludowych Partyzantów Ziemi Lubelskiej 1945–1962 → 45 pz
46 pułk piechoty 1945–1946 ®
47 pułk piechoty 1945–1952 → 47 pz
48 pułk piechoty 1945–1946 ®
49 pułk piechoty 1945–1957 → 49 pz
50 pułk piechoty 1945–1957 → 50 pz
51 Kościerski pułk piechoty 1945–1949 ®
52 pułk piechoty 1945–1946 ®
53 pułk piechoty 1945–1955 → 53 pz 1955–1957 ®
54 pułk piechoty 1945–1955 ®
55 Elbląski pułk piechoty 1945–1949 → 55 pz
56 pułk piechoty 1945–1946 ®
57 pułk piechoty 1945–1956 ®
60 Kartuski pułk piechoty 1945–1949 ®
61 pułk piechoty 1945–1946 ®
62 pułk piechoty 1945–1956 ®
65 pułk piechoty 1945–1956 ®
66 pułk piechoty 1951–1955 → 66 pz 1955–1957 ®
70 pułk piechoty 1951–1957 ®
74 pułk piechoty 1951–1952 ®
75 pułk piechoty 1951–1957 → 75 pz
76 pułk piechoty 1958–1963 → 76 pdes 1963 ®
77 pułk piechoty 1951–1952 ®
78 pułk piechoty 1951–1955 ®
79 Pomorski pułk piechoty 1958–1963 → 79 pdes 1963–1967 → 4 pdes
80 pułk piechoty 1951–1952 ®
81 pułk piechoty 1951–1952 ®
83 pułk piechoty 1951–1952 ®
84 pułk piechoty 1951–1957 ®
85 pułk piechoty 1951–1955 ®
86 pułk piechoty 1951–1952 ®
87 pułk piechoty 1951–1955 ®
88 pułk piechoty 1951–1955 ®
90 pułk piechoty 1951–1955 ®
91 pułk piechoty 1951–1956 ®
92 pułk piechoty1951–1952 → 26 pp
93 pułk desantowy
94 pułk piechoty 1951–1955 → 94 pz 1955–1967 → 37 pz
95 pułk piechoty 1951–1955 ®
96 pułk piechoty 1951–1955 ®
97 pułk piechoty 1951–1952 ®
98 pułk piechoty 1951–1952 ®
103 Zapasowy Pułk Piechoty Armii – formowany w Międzyrzeczu przez 17 pp^[1]
104 Pułk Piechoty 1953–1956 ®
111 Zapasowy Pułk Piechoty Naczelnego Dowództwa – formowany w Szczakowej przez 78 i 36 pp^[2]
112 Zapasowy Pułk Piechoty Naczelnego Dowództwa – formowany w Gliwicach przez 37 pp^[2]
113 Zapasowy Pułk Piechoty Naczelnego Dowództwa – formowany w Nysie przez 33 i 95 pp^[2] → 25 Zapasowy Pułk Piechoty Armii
116 Zapasowy Pułk Piechoty Naczelnego Dowództwa– formowany w Zgorzelcu przez 85 i 90 pp^[1]
121 Zapasowy Pułk Piechoty Armii– formowany w Ciborzu przez 13 pp^[1]
162 Pułk Piechoty 37 DP
170 Pułk Piechoty 37 DP
178 Pułk Piechoty 37 DP

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy : przekształcenia organizacyjne, 1945–1956. s. 129.
↑ ^a ^b ^c Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy : przekształcenia organizacyjne, 1945–1956. s. 131.

Bibliografia

Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945–1960 : skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń ;Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.

[piot-1] Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy : przekształcenia organizacyjne, 1945–1956. s. 129.

[piot1-2] Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy : przekształcenia organizacyjne, 1945–1956. s. 131.

[1]

[2]